Innlent

Ríkis­borgara­rétturinn veitir Pus­sy Riot mikil tæki­færi

Kristinn Haukur Guðnason skrifar
Masha fékk nýlega íslenskan ríkisborgararétt en hún er eftirlýst í Rússlandi fyrir aktívisma sinn gegn stjórn Pútíns.
Masha fékk nýlega íslenskan ríkisborgararétt en hún er eftirlýst í Rússlandi fyrir aktívisma sinn gegn stjórn Pútíns. Getty

Mariia Alekhina, liðsmaður tónlistar og gjörningahópsins Pussy Riot, segist afar þakklát að fá íslenskan ríkisborgararétt. Hún segir hann veita sér mun meiri tækifæri til þess að halda starfinu áfram.

„Ég á erfitt með að útskýra hversu mikilvægt þetta er fyrir mig. Landið ykkar hjálpaði mér gríðarlega mikið og ég mun aldrei gleyma því,“ segir Mariia, eða Masha eins og hún er gjarnan kölluð.

Þegar Vísir náði tali af Möshu voru hún og aðrir meðlimir pönksveitarinnar Pussy Riot á tónleikaferðalagi um Evrópu. Stödd í hljómsveitarrútunni á þjóðvegi í Þýskalandi.

Eins og greint var frá fyrir tveimur vikum síðan fá liðsmennirnir Masha og Lucy Shtein ríkisborgararétt með nýsamþykktum lögum frá Alþingi. Pussy Riot hafa barist gegn stjórn Vladímír Pútín í meira en áratug og setið á bak við lás og slá í nokkur skipti. Eftir að stríðið í Úkraínu braust út ákváðu þær að flýja áður en þær yrðu sendar í enn eina fangavistina, nú á refsinýlendu. Baráttan gegn stjórn Pútíns væri aldrei mikilvægari en núna.

Risastórt fangelsi

„Fangelsiskerfið er mjög slæmt. Það er verra en gúlagið. Þarna er stundað þrælahald og fangar eru látnir vinna án launa. Fangarnir fá þrjár evrur á mánuði fyrir tólf tíma vinnudag og það er allt og sumt,“ segir Masha aðspurð um hvernig það sé að sitja í rússnesku fangelsi.

Í sex skipti hefur Masha verið sett í fangelsi. Í eitt skiptið mátti hún og félagi hennar dúsa í næstum því tvö ár.Getty

Sjálf hefur hún skrifað um sína reynslu af fangelsisvist í Rússlandi Pútíns í bók sinni, Riot Days. Árið 2012 var hún ein af þremur liðsmönnum sem dæmdar voru til langrar fangelsisvistar fyrir að trufla messu í Kristskirkjunni í Moskvu. Tvær máttu dúsa í nærri tvö ár í fangelsi fyrir „trúarhatur“ en síðan þá hefur Masha í fimm skipti til viðbótar afplánað styttri fangelsisrefsingar.

Masha segir rússnesk stjórnvöld sérfræðinga í því hvernig eigi að halda fólki niðri með fangelsum. Þetta harðlínukerfi sitt séu þau að reyna að útfæra til Úkraínu.

„Þeir eru að reyna að byggja upp rússnesk fangelsi utan Rússlands,“ segir hún. „Þetta er það sem þeir eru að gera. Þeir breyttu landinu okkar í risastórt fangelsi.“

Andlegur stuðningur frá Íslandi

Masha og Lucy flúðu Rússland fyrir rúmu ári en flóttanum hefur verið lýst áður, meðal annars í dagblaðinu New York Times. Masha segir það hafa verið hugmynd Lucy að flýja. Lucy keypti handa Möshu sendlaföt sem dulbúning til að komast úr landinu yfir til Hvíta Rússlands.

Að komast þaðan vestur til Litháen reyndist hins vegar enginn hægðarleikur og tókst ekki fyrr en í þriðju tilraun. Það var eftir að listamaðurinn Ragnar Kjartansson hafði útvegað sérstakt ferðaskjal frá ónefndu Evrópusambandsríki sem landamæraverðirnir hvítrússnesku tóku gilt og hleyptu Möshu í gegn.

Masha segist hafa kynnst Ragnari haustið 2021. Þá var hún í útistöðum við lögregluna í Rússlandi og hann að setja upp sýningu í Moskvu. Hún segir að Ragnar og fólkið sem rekur listasafnið Kling og Bang hafi hjálpað sér mikið.

„Mér var boðið af Kling og bang og Ragnari til að halda sýningu. Þau eru vinir mínir og hjálpuðu mér andlega. Þau trúðu því að allar götugjörningarnir og fleira sem við höfum sett upp í Rússlandi ætti að fá að sjást á Íslandi svo að við höfum haldið sýningu í vetur,“ segir hún.

Eini fókusinn að stöðva stríðið

Segist hún innilega þakklát öllum sem hafa sýnt Pussy Riot stuðning hér á Íslandi. Hún segist ekki hafa búist við því að fá ríkisborgararétt svona fljótt. En hún hafi reyndar ekki þekkt mikið til kerfisins hérna.

Masha segir að eini fókusinn sé á að stöðva stríðið í Úkraínu.Getty

„Þetta gefur mér mun meiri tækifæri til að halda starfinu áfram sem Pussy Riot. Að geta ferðast frjálslega um, safna fé fyrir Úkraínu og hafa hátt,“ segir hún.

Vitaskuld ætli Masha og félagar hennar að halda starfinu áfram. Að taka þátt í að stöðva stríðið í Úkraínu hafi verið eini fókusinn undanfarið ár. Hún getur ekki snúið aftur til Rússlands. Þar er hún eftirlýst af lögreglunni.

„Ég veit að það kann að hljóma úr tengslum við veruleikann en ég tel að við ættum að gera allt sem við getum til að tryggja frið í Úkraínu,“ segir Masha. En hún viðurkennir að stríðið veki upp flóknar tilfinningar hjá henni. „Það er erfitt fyrir marga að ímynda sér þetta. Að landið þitt hafi gert svona marga hræðilega hluti. Að landið þitt sé árásaraðili. Það er erfitt að lýsa þessu en það fylgja þessu flóknar tilfinningar.“


Tengdar fréttir

Al­þingi sam­þykkti ríkis­borgara­rétt Pus­sy Riot-liða

Allir viðstaddir þingmenn greiddu atkvæði með því að átján útlendingar fengju íslenskan ríkisborgararétt í dag. Í hópnum eru tvær liðskonur rússneska lista- og andófshópsins Pussy Riot sem flúðu kúgun í heimalandinu í fyrra.

Leggja til að Pus­sy Riot-liðar fái ríkis­borgara­rétt

Allsherjar- og menntamálanefnd Alþingis leggur til að Mariia Alekhina og Lucy Shtein, liðskonur rússneska lista- og andófshópsins Pussy Riot, fái íslenskan ríkisborgararétt. Þær eru á meðal fimm Rússa sem nefndin vill að fái ríkisfang á Íslandi.




Fleiri fréttir

Sjá meira


×