Vissi að lögreglan fylgdist með honum vegna dularfulls leka

Elías Shamsudin er fæddur árið 1994 en er fyrst kærður fyrir þjófnað 15 ára. Næstu ár endurtekur það sig og vindur upp á sig. Fjárdráttur, of hraður akstur, fjársvik, eignaspjöll, líkamsárás, varsla og meðferð fíkniefna, framleiðsla fíkniefna, innflutningur á fíkniefnum og þannig fikrum við okkur niður eftir íslenskum hegningarlögum eins og þau leggja sig.

Þetta hófst í smáglæpum en á allra síðustu árum hefur Elías verið grunaður um skipulagða glæpastarfsemi. Í slíkum málum getur lögregla fengið heimildir til hlerunar eða annars konar eftirlits - til eru um 100 úrskurðir um slíkt í máli Elíasar.

„Ég hef verið hleraður síðan 2019 til dagsins í dag. Vonandi er það hætt. Og jú, ég er mannlegur skilurðu, ég æsist og verð reiður og sár og svekktur og græt og allt þetta, bara eins og venjulegur maður gerir. Hvernig sem samræður eru, viðeigandi eða óviðeigandi og að vita að það sé bara verið að hlusta á þetta, það er óþægilegt,“ segir Elías í samtali við fréttastofu.

Og þetta er ekki aðeins óþægilegt, segir Elías, heldur að hans mati ólögmætt.

Fékk leka í hendurnar

Lykilatriði við hlerun er auðvitað að hinn hleraði viti ekki af henni. En Elías frétti hins vegar af því að verið væri að hlusta á hann, áður en lögreglan vissi að hann vissi. Úrskurðunum sem heimiluðu eftirlitið var lekið til hans og lögreglan veit enn ekki hvernig gögnin láku. Það mál er í rannsókn hjá héraðssaksóknara - og Elías kveðst ekkert vita hvaðan úrskurðirnir komu.

„Eins skrýtið og það er að segja þetta þá voru bara úrskurðirnir hjá mér uppi á skrifstofu. Ég ætla ekkert að skafa ofan af því, ég get ekki sagt neitt annað en það. Ég mætti upp á skrifstofu og sé bara bunka af einhverjum gögnum á borðinu hjá mér. 

Yfirlögregluþjónn segir á sínum tíma þegar úrskurður blossar upp í fjölmiðlum að nú verði lekinn rannsakaður. En hvar liggur rannsóknin í dag? Eða er þessu bara kastað frá, eins og allt annað sem snýr að lögreglunni? Þannig að ég spyr aftur: Hvar er innra eftirlit með lögreglunni?“ spyr Elías. 

Of mikil rannsókn miðað við tilefni

Elías var síðast handtekinn í mars í fyrra. Þá er hann sagður hafa verið með byssu, eiturlyf og mikinn pening meðferðis. En þetta var bara tilfallandi atvik að sögn Elíasar, engin skipulögð glæpastarfsemi. Því sé svo umfangsmikil rannsókn ekki réttlætanleg.

„Ég meina, ef einhver væri tekinn með skammbyssu eða ólögleg efni og peninga, þá myndi maður alveg hugsa sig tvisvar um. En á meðan það liggur ekki fyrir neitt annað en það sem var komið, þá sé ég enga ástæðu til að halda manni bara í blakkáti á þessu stigi,“ segir Elías, sem fór í einangrun við handtökuna og kveðst ekki einu sinni hafa mátt hitta lögmann sinn.

Lögmaður Elíasar sendi nýverið ýtarlega kvörtun til nefndar um eftirlit með lögreglu vegna vinnubragða í máli Elíasar. 

Þar er ekki kvartað undan umræddum leka; hann kom sér bara vel; en þar er kvartað undan gölluðum gögnum. Í einum úrskurði, sem hlotið hefur blessun dómara, má til dæmis sjá sex stafa bílnúmer. Í öðrum úrskurði er augljóslega rangt málsnúmer. Og í enn öðrum úrskurði er símanúmer, sem enginn kannast við. Allar þessar athugasemdir telur Elías til marks um að úrskurðirnir fáist auðveldlega og athugasemdalaust hjá dómurum.

„Ég trúi bara ekki að þetta sé svona auðvelt og að dómarar á Íslandi og skipaðir talsmenn hjá mér setji ekkert út á þetta. Eru engin takmörk fyrir úrskurðum í dag? Fær lögreglan bara allar heimildir sem þeir óska eftir bara útaf því að þeir segja já, við teljum hann vera í skipulagðri glæpastarfsemi, þá fá þeir bara allar heimildir sem til eru en engar sannanir eru til fyrir? Þetta er bara rugl,“ segir Elías.

Enn alvarlegri athugasemdir gerir Elías við það sem hann lýsir sem misbeitingu lögreglu á tilkynningu til barnaverndar. Lögreglan telur sig hafa séð eiginkonu hans ferðast með fíkniefni í bíl með börnin meðferðis, en tilkynnti barnavernd ekki um það fyrr en þremur mánuðum eftir að það átti sér stað, sama dag og konan fór í skýrslutöku. Elías bendir á að skylt sé að tilkynna það umsvifalaust ef fólk telur börn vera í hættu.

„Eina fólkið sem er saklaust í þessu, hvort sem það er ég eða lögreglan, þá er það börnin,“ segir Elías.

Tilkynningu lögreglu til barnaverndar var svo vísað frá. Elías losnar í næsta mánuði en það er líklega aðeins um stundarsakir - það styttist í að ákæra sé tilbúin vegna síðasta brots. Á sama tíma hefur kemur senn til meðferðar nýtt frumvarp Jóns Gunnarssonar dómsmálaráðherra, sem stóreykur heimildir lögreglu til eftirlits með borgurum, sérstaklega í sambandi við skipulagða glæpastarfsemi.