Gögn sem ekki er hægt að TReysta Kristófer Már Maronsson skrifar 11. september 2024 18:33 Í gær birti ég hér grein undir nafninu “Þið mótmælið… afleiðingum eigin gjörða”. Greinin var svargrein við hluta af grein formanns VR og þingmanns Flokks fólksins þar sem þau boðuðu fólk með sér til mótmæla á Austurvelli. Í upphafi greinar tók ég dæmi þeirra af einstæðri móður í erfiðri stöðu og reyndi að átta mig á forsendunum. Til þess notaði ég m.a. reiknivél sem var að finna á vef TR (Tryggingastofnunar Ríkisins), opinberrar stofnunar, til þess að reyna að áætla hvaða ráðstöfunartekjur einstæða móðirin hefði. Það voru mistök, enda komst ég að því eftir á að reiknivélin var gölluð. Það kom hvergi fram þegar forsendurnar voru slegnar inn. Mér fannst tekjurnar háar, miðað við umræðuna um kjör öryrkja, þegar ég hafði slegið inn forsendurnar. Ég skoðaði reiknivélina aftur og bað annan aðila um að athuga hvort hann fengi sömu niðurstöður. Ég skoðaði einnig upplýsingar um fjárhæðir örorku- og endurhæfingarlífeyris á vefsíðu TR og gat ekki séð að þar væru einhverjir fyrirvarar. Hér má sjá hvað stendur þar: Þá er nánar fjallað um framfærsluuppbót þar sem sagt að hún greiðist sjálfkrafa þeim sem eru undir viðmiðunartekjum. Margir hafa sagt mér, misfallega, að ég hefði nú átt að vita að þessi niðurstaða gæti ekki verið rétt. Í einfeldni minni hélt ég að ég væri með réttar tölur í höndunum þegar ég var búinn að skoða reiknivél, sem opinber stofnun birtir á island.is og nánari útskýringar sem birtar eru þar. Mér hefur verið gert ljóst að þessi opinberu gögn eru röng sem ég vísaði í - í góðri trú. Reiknivélin hefur nú verið tekin úr umferð, sem er vel og rétt hjá TR á meðan unnið er að viðgerð á henni. Ég vona að TR skýri einnig í kjölfarið betur út hvernig fjárhæðirnar spila saman á vefsíðu sinni. Mér þykir leitt að þessi mistök hafi átt sér stað. Ég vísaði í opinber gögn mér til stuðnings og vildi trúa því að þau væru rétt. Stundum er sagt um gögn á lélegri íslensku: “bullshit in, bullshit out” og er þá vísað í að gagnavinnsla skili ekki réttum niðurstöðum ef gögnin eru ekki rétt. Það á vel við í þessu tilfelli. Við hefðum að vísu getað sloppið við þennan misskilning ef greinarhöfundar hefðu upprunalega vísað í gögn og birt ráðstöfunartekjur einstæðu móðurinnar frekar en að skilja þann hluta eftir fyrir ímyndunaraflið. Þá þyrftu lesendur eins og ég ekki að gefa sér forsendur. Mig langaði raunverulega að vita hver staðan væri, því það er mikilvægt að við grípum utan um þá sem minnst hafa á milli handanna. Hver er þá staðan í raun og veru? Hér er uppfærður útreikningur eftir að hafa ráðfært mig við aðila sem er betur að sér í örorkulífeyriskerfinu en ég: Frá TR eftir skatt: tæplega 475 þús. kr. Barna- og vaxtabætur: tæplega 124 þús. kr.Samtals: rúmlega 598 þús. kr. sé öllum bótum deilt jafnt á mánuði, en barna- og vaxtabætur greiðast ársfjórðungslega Þessu til viðbótar fær einstæða móðirin 200 þús kr. í sérstakan vaxtastuðning í ár (16.667 kr. ef deilt á 12 mánuði) sem hún getur notað til að lækka afborgun húsnæðislánsins og myndi þá auka ráðstöfunartekjur á meðan heimildin er nýtt. Þetta er auðvitað allt saman eftir að ég gef mér ákveðnar forsendur, t.d. um eignastöðu, en ég birti útreikninga mína fyrir hvern sem er að skoða og talan gæti verið einhversstaðar á þessu bili ef það eru ekki fleiri villur í reiknivél og upplýsingum á vefsíðu TR. Ráðstöfunartekjurnar væru svo hærri ef einstæða móðirin hefði einhverjar atvinnutekjur sjálf, en það hafa ekki allir öryrkjar kost á að afla sér tekna og því ákvað ég að miða við engar tekjur. Ég var ekki að gera lítið úr öryrkjum Í fyrri grein minni var ekki meiningin að gera lítið úr öryrkjum eða segja að einstæða móðirin hefði það bara sæmilegt. Ég bað fólk um að dæma fyrir sig hvort þetta væri glæpsamlegt ofbeldi eins og það var kallað. Það eru stór orð að tala um glæpsamlegt ofbeldi. Miðað við uppfærðar ráðstöfunartekjur og þær forsendur sem gefnar voru upp um afborganir þá væri afborgun af verðtryggðu láni um 26% af ráðstöfunartekjum (155 þús. kr. á mánuði) og af óverðtryggðu láni um 45% af ráðstöfunartekjum (270 þús. kr. á mánuði) án sérstaks vaxtastuðnings. Mér finnst mikilvægt að allar forsendur séu settar fram þegar við ræðum um kjör fólks. Slík umræða verður að byggja á staðreyndum en ekki tilfinningum - því kerfin okkar eru flókin. Hvort sem það er örorkulífeyris-, barnabóta- eða skattkerfið. Mín persónulega skoðun er sú að þessi einstæða móðir sem er vitnað í geti ráðið við afborgun á verðtryggðu láni m.v. þessar forsendur reynist þær réttar. Ég hef hins vegar mun meiri áhyggjur af þeim sem ekki hafa getað eignast fasteign, hvort sem það eru öryrkjar eða heilsuhraustir. Þessi grein er birt til þess að leiðrétta villur sem rötuðu í inngang greinar minnar í gær. Það er ekki gott að gögn frá opinberri stofnun séu röng og ekki nægilega skýr. Það er alltaf hægt að gera enn betur og ég mun sannarlega læra af þessu. Það breytir því ekki að það sem á eftir kom í greininni var aðalatriðið og þar var vísað í gögn OECD og skýrslu Alþjóðagjaldeyrissjóðsins. Ég ætla að leyfa mér að treysta því að þessar alþjóðlegu stofnanir séu með rétt gögn. Ég mun svara Ragnari Þór sérstaklega í grein, en mér fannst viðeigandi að þessi grein skyldi fjalla eingöngu um villurnar sem var að finna í inngangi fyrri greinar minnar og þær leiðréttar með réttum tölum. Höfundur er hagfræðingur og starfsmaður þingflokks Sjálfstæðisflokksins. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Sjálfstæðisflokkurinn Fjármál heimilisins Verðlag Efnahagsmál Kristófer Már Maronsson Mest lesið Bob Marley og íslenskar kosningar Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun Ég var barnið sem vildi ekki taka í höndina á kennaranum sínum Fida Abu Libdeh Skoðun Kjaftæði Elliði Vignisson Skoðun Vitsmunaleg vanstilling í boði ungra Sjálfstæðiskvenna Erna Mist Skoðun Falleinkunn fyrrum forseta Vilhjálmur Þorsteinsson,Viktor Orri Valgarðsson Skoðun Fólk eða fífl? Anna Gunndís Guðmundsdóttir Skoðun Ólögleg meðvirkni lækna Teitur Ari Theodórsson Skoðun Vill íslenska þjóðin halda í einmenninguna? Matthildur Björnsdóttir Skoðun Verklausi milljónakennarinn Þórunn Sveinbjarnardóttir Skoðun Afleiðingar verkfallsaðgerða á minnstu börnin - krafa um svör Jóhanna Dröfn Stefánsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Vill íslenska þjóðin halda í einmenninguna? Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Inngilding eða „aðskilnaður“? Jasmina Vajzović Crnac skrifar Skoðun Vonin má aldrei deyja Guðmunda G. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Ég var barnið sem vildi ekki taka í höndina á kennaranum sínum Fida Abu Libdeh skrifar Skoðun Um áhrif niðurskurðar á fjárlögum 2025 til kvikmyndagerðar og lista Steingrímur Dúi Másson skrifar Skoðun Bob Marley og íslenskar kosningar Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar Skoðun Fólk eða fífl? Anna Gunndís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Eru til lausnir við mönnunarvanda heilsugæslunnar? Gunnlaugur Már Briem skrifar Skoðun Er eitthvað mál að handtaka börn? Elsa Bára Traustadóttir skrifar Skoðun Er ferðaþjónusta útlendingavandamál? Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Íslenska kerfið framleiðir afbrotamenn Ágústa Ágústsdóttir skrifar Skoðun Ekki fokka þessu upp! Gunnar Dan Wiium skrifar Skoðun Kosningaloforð og hvað svo? Björn Snæbjörnsson skrifar Skoðun Fólk, fjárfestingar og framfarir Baldur Thorlacius skrifar Skoðun Húsnæðis- og skipulagsmál Anna Sofía Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Falleinkunn fyrrum forseta Vilhjálmur Þorsteinsson,Viktor Orri Valgarðsson skrifar Skoðun Séreignarsparnaður nauðsynlegur valkostur til að létta greiðslubyrði Kolbrún Halldórsdóttir skrifar Skoðun Skattlögð þegar við þénum, eigum og eyðum Aron H. Steinsson skrifar Skoðun Kjaftæði Elliði Vignisson skrifar Skoðun Vitsmunaleg vanstilling í boði ungra Sjálfstæðiskvenna Erna Mist skrifar Skoðun Lítið gert úr áhyggjum íbúa Ölfuss og annarra landsmanna Ása Berglind Hjálmarsdóttir skrifar Skoðun Kyrrstöðuna verður að rjúfa! Lausn fyrir verðandi innviðaráðherra Sigþór Sigurðsson skrifar Skoðun Íslenskan og menningararfurinn Sólveig Dagmar Þórisdóttir skrifar Skoðun Mannúðlegri úrræði Guðrún Hafsteinsdóttir skrifar Skoðun Læknar á landsbyggðinni Sigurjón Þórðarson skrifar Skoðun Íslensk verðtrygging á mannamáli! Elín Íris Fanndal Jónasdóttir skrifar Skoðun Varðhundar kerfisins Lára Herborg Ólafsdóttir skrifar Skoðun Mótum stefnu um iðn- og tæknimenntun á Íslandi Kristján Þórður Snæbjarnarson skrifar Skoðun Stýrir gervigreind málflutningi stjórnmálamanna og semur stefnur stjórnmálaflokkanna? Tómas Ellert Tómasson skrifar Skoðun Kolkrabbinn og fjármálafjötrar Íslands Ágústa Árnadóttir skrifar Sjá meira
Í gær birti ég hér grein undir nafninu “Þið mótmælið… afleiðingum eigin gjörða”. Greinin var svargrein við hluta af grein formanns VR og þingmanns Flokks fólksins þar sem þau boðuðu fólk með sér til mótmæla á Austurvelli. Í upphafi greinar tók ég dæmi þeirra af einstæðri móður í erfiðri stöðu og reyndi að átta mig á forsendunum. Til þess notaði ég m.a. reiknivél sem var að finna á vef TR (Tryggingastofnunar Ríkisins), opinberrar stofnunar, til þess að reyna að áætla hvaða ráðstöfunartekjur einstæða móðirin hefði. Það voru mistök, enda komst ég að því eftir á að reiknivélin var gölluð. Það kom hvergi fram þegar forsendurnar voru slegnar inn. Mér fannst tekjurnar háar, miðað við umræðuna um kjör öryrkja, þegar ég hafði slegið inn forsendurnar. Ég skoðaði reiknivélina aftur og bað annan aðila um að athuga hvort hann fengi sömu niðurstöður. Ég skoðaði einnig upplýsingar um fjárhæðir örorku- og endurhæfingarlífeyris á vefsíðu TR og gat ekki séð að þar væru einhverjir fyrirvarar. Hér má sjá hvað stendur þar: Þá er nánar fjallað um framfærsluuppbót þar sem sagt að hún greiðist sjálfkrafa þeim sem eru undir viðmiðunartekjum. Margir hafa sagt mér, misfallega, að ég hefði nú átt að vita að þessi niðurstaða gæti ekki verið rétt. Í einfeldni minni hélt ég að ég væri með réttar tölur í höndunum þegar ég var búinn að skoða reiknivél, sem opinber stofnun birtir á island.is og nánari útskýringar sem birtar eru þar. Mér hefur verið gert ljóst að þessi opinberu gögn eru röng sem ég vísaði í - í góðri trú. Reiknivélin hefur nú verið tekin úr umferð, sem er vel og rétt hjá TR á meðan unnið er að viðgerð á henni. Ég vona að TR skýri einnig í kjölfarið betur út hvernig fjárhæðirnar spila saman á vefsíðu sinni. Mér þykir leitt að þessi mistök hafi átt sér stað. Ég vísaði í opinber gögn mér til stuðnings og vildi trúa því að þau væru rétt. Stundum er sagt um gögn á lélegri íslensku: “bullshit in, bullshit out” og er þá vísað í að gagnavinnsla skili ekki réttum niðurstöðum ef gögnin eru ekki rétt. Það á vel við í þessu tilfelli. Við hefðum að vísu getað sloppið við þennan misskilning ef greinarhöfundar hefðu upprunalega vísað í gögn og birt ráðstöfunartekjur einstæðu móðurinnar frekar en að skilja þann hluta eftir fyrir ímyndunaraflið. Þá þyrftu lesendur eins og ég ekki að gefa sér forsendur. Mig langaði raunverulega að vita hver staðan væri, því það er mikilvægt að við grípum utan um þá sem minnst hafa á milli handanna. Hver er þá staðan í raun og veru? Hér er uppfærður útreikningur eftir að hafa ráðfært mig við aðila sem er betur að sér í örorkulífeyriskerfinu en ég: Frá TR eftir skatt: tæplega 475 þús. kr. Barna- og vaxtabætur: tæplega 124 þús. kr.Samtals: rúmlega 598 þús. kr. sé öllum bótum deilt jafnt á mánuði, en barna- og vaxtabætur greiðast ársfjórðungslega Þessu til viðbótar fær einstæða móðirin 200 þús kr. í sérstakan vaxtastuðning í ár (16.667 kr. ef deilt á 12 mánuði) sem hún getur notað til að lækka afborgun húsnæðislánsins og myndi þá auka ráðstöfunartekjur á meðan heimildin er nýtt. Þetta er auðvitað allt saman eftir að ég gef mér ákveðnar forsendur, t.d. um eignastöðu, en ég birti útreikninga mína fyrir hvern sem er að skoða og talan gæti verið einhversstaðar á þessu bili ef það eru ekki fleiri villur í reiknivél og upplýsingum á vefsíðu TR. Ráðstöfunartekjurnar væru svo hærri ef einstæða móðirin hefði einhverjar atvinnutekjur sjálf, en það hafa ekki allir öryrkjar kost á að afla sér tekna og því ákvað ég að miða við engar tekjur. Ég var ekki að gera lítið úr öryrkjum Í fyrri grein minni var ekki meiningin að gera lítið úr öryrkjum eða segja að einstæða móðirin hefði það bara sæmilegt. Ég bað fólk um að dæma fyrir sig hvort þetta væri glæpsamlegt ofbeldi eins og það var kallað. Það eru stór orð að tala um glæpsamlegt ofbeldi. Miðað við uppfærðar ráðstöfunartekjur og þær forsendur sem gefnar voru upp um afborganir þá væri afborgun af verðtryggðu láni um 26% af ráðstöfunartekjum (155 þús. kr. á mánuði) og af óverðtryggðu láni um 45% af ráðstöfunartekjum (270 þús. kr. á mánuði) án sérstaks vaxtastuðnings. Mér finnst mikilvægt að allar forsendur séu settar fram þegar við ræðum um kjör fólks. Slík umræða verður að byggja á staðreyndum en ekki tilfinningum - því kerfin okkar eru flókin. Hvort sem það er örorkulífeyris-, barnabóta- eða skattkerfið. Mín persónulega skoðun er sú að þessi einstæða móðir sem er vitnað í geti ráðið við afborgun á verðtryggðu láni m.v. þessar forsendur reynist þær réttar. Ég hef hins vegar mun meiri áhyggjur af þeim sem ekki hafa getað eignast fasteign, hvort sem það eru öryrkjar eða heilsuhraustir. Þessi grein er birt til þess að leiðrétta villur sem rötuðu í inngang greinar minnar í gær. Það er ekki gott að gögn frá opinberri stofnun séu röng og ekki nægilega skýr. Það er alltaf hægt að gera enn betur og ég mun sannarlega læra af þessu. Það breytir því ekki að það sem á eftir kom í greininni var aðalatriðið og þar var vísað í gögn OECD og skýrslu Alþjóðagjaldeyrissjóðsins. Ég ætla að leyfa mér að treysta því að þessar alþjóðlegu stofnanir séu með rétt gögn. Ég mun svara Ragnari Þór sérstaklega í grein, en mér fannst viðeigandi að þessi grein skyldi fjalla eingöngu um villurnar sem var að finna í inngangi fyrri greinar minnar og þær leiðréttar með réttum tölum. Höfundur er hagfræðingur og starfsmaður þingflokks Sjálfstæðisflokksins.
Skoðun Um áhrif niðurskurðar á fjárlögum 2025 til kvikmyndagerðar og lista Steingrímur Dúi Másson skrifar
Skoðun Séreignarsparnaður nauðsynlegur valkostur til að létta greiðslubyrði Kolbrún Halldórsdóttir skrifar
Skoðun Lítið gert úr áhyggjum íbúa Ölfuss og annarra landsmanna Ása Berglind Hjálmarsdóttir skrifar
Skoðun Stýrir gervigreind málflutningi stjórnmálamanna og semur stefnur stjórnmálaflokkanna? Tómas Ellert Tómasson skrifar