Innlent

Smíða áttæring forfeðranna úr sunnlenskum skógarvið

Kristján Már Unnarsson skrifar
Hafliði Már Aðalsteinsson, bátasmiður úr Hvallátrum á Breiðafirði.
Hafliði Már Aðalsteinsson, bátasmiður úr Hvallátrum á Breiðafirði. Arnar Halldórsson

Meira en öld eftir að Íslendingar hættu almennt að róa til fiskjar á áttæringum eru menn aftur teknir til við að smíða slíkt skip, og það úr íslenskum skógarvið. Tilgangurinn er að halda upp á menningararfinn.

Í fréttum Stöðvar 2 var litið inn í skemmu í eigu Faxaflóahafna í Korngörðum í Sundahöfn. Þar vinnur Breiðfirðingurinn Hafliði Már Aðalsteinsson við þriðja mann við að gera upp gamla trébáta. En núna eru þeir að smíða fornbát, svokallaðan áttæring, sem menn réru á fyrir tíma vélbátanna.

„Þú verður að athuga það að þessir bátar eru grundvöllur að útgerð nútímans. Afar þeirra sem gera út núna gerðu út svona báta. Þetta er bara hluti af menningunni okkar og sögunni okkar,“ segir Hafliði.

Báturinn er smíðaður eftir teikningu úr bókaflokknum Íslenskum sjávarháttum.Arnar Halldórsson

Þessi verður ellefu metra langur, á stærð við teinæring en samt áttæringur, smíðaður eftir teikningu úr Íslenskum sjávarháttum. Áhugamenn í Grindavík undir forystu Ólafs Sigurðssonar skipstjóra ásamt Sjómannafélaginu í Grindavík standa fyrir smíðinni.

„Það var enginn svona til. Það var búið að henda þeim öllum. Við erum duglegir að brenna þetta á gamlárskvöld.

Áttæringar voru ekkert margir. En svo voru sexæringar, það voru bátar sem þeir notuðu mest í sjóróðrana. Áttæringana í hákarlalegurnar og svoleiðis eitthvað stærra, og svo í flutninga.

En fiskimenn, eins og þeir voru undir Jökli, þeir réðu ekkert við stærri báta en sexæringa. Það þurfti að draga þetta upp alltaf undan sjó. Það voru engar hafnir.

Svona stórir bátar voru yfirleitt ekki notaðir til fiskjar, ekki í Breiðafirðinum allavega. En þeir notuðu stóra báta hérna austur á söndum. Þar voru þeir með stóra báta.“

Bátasmíðin fer fram í skemmu Faxaflóahafna í Sundahöfn í Reykjavík.Arnar Halldórsson

Hafliði er sjöundi ættliður bátasmiða, lærði skipasmíðar af föður sínum í Hvallátrum á Breiðafirði, og þar smíðuðu menn síðast svona bát árið 1904 eða 1906. Þó ekki úr íslenskum við.

„Forfeður okkar notuðu rekavið í þetta. Núna er hann hættur að koma. Þá notum við íslenskt.“

Þannig eru böndin og kjölurinn úr sunnlenskum skógi, íslenskt greni úr Þjórsárdal.

„Þetta eru máttarviðirnir. Eins og kjölurinn, rúmlega sjö metra langur. Þannig að það eru orðin sæmileg tré til.“

-Þannig að það er hægt að treysta íslenskum skógum fyrir bátum?

„Já, já, já. Við getum gert það,“ svarar skipasmíðameistarinn.

Finnsk fura fer þó í byrðinginn en möstrin tvö eru íslenskt lerki. 

Kjölurinn og böndin eru úr íslenskum skógi.Arnar Halldórsson

En hafa menn áður smíðað bát úr íslenskum skógarviði?

„Ekki svo að ég viti.“

-Heldurðu að landnámsmenn hafi gert það?

„Jaa.. Hvernig voru skógarnir hérna þá? Voru þeir háir? Eins og það sem við þekkjum af þessu er óttalegt kjarr og hefur varla verið mikið nothæft í smíðar, - ekki í báta. En við vitum að fjörurnar voru fullar af við, væntanlega frá Síberíu.“

-En hvenær á svo að sjósetja?

„Sjómannadaginn.“

-Við hátíðlega athöfn í Grindavík?

„Það geri ég ráð fyrir, já. Það er þeirra hlutur. Ég ætla bara að vera við,“ svarar Hafliði Már Aðalsteinsson, bátasmiður úr Hvallátrum á Breiðafirði.

Hér má sjá frétt Stöðvar 2:


Tengdar fréttir

Skógariðnaður vex upp af trjánum í Heiðmörk

Sjötíu árum eftir að fyrstu trén voru gróðursett í Heiðmörk er svæðið farið að gefa af sér umtalsverðar skógarnytjar. Borðviður, veggklæðningar og gólffjalir eru meðal afurða sem verða til í sögunarmyllu Skógræktarfélags Reykjavíkur.

Drottning Vestfjarða í söluferli

Hin sögufræga eyja Vigur er kominn í söluferli. Bóndinn ætlar að bregða búi en hann hefur búið þar í rúm 40 ár. Súðavíkurhreppur gæti átt forkaupsrétt en sveitarstjórinn þar segir eyjuna fallegasta stað Vestfjarða og er af nægu að taka.

Byggðasafnið græðir á fjölgun ferðamanna

Vaxandi ferðamannastraumur hefur reynst happafengur fyrir menningarstofnanir víða um land. Þannig er Byggðasafnið á Skógum farið að skila tugmilljóna hagnaði

Voru skógarnir svona veglegir við landnám?

"Ég er sannfærður um það að allt láglendi landsins hafi litið svona út eins og þessi mynd sýnir,” segir Sveinn Runólfsson, fyrrverandi landgræðslustjóri.




Fleiri fréttir

Sjá meira


×