Seðlabankastjóri sýnir á sér betri hlið Ole Anton Bieltvedt skrifar 21. júní 2022 08:01 Ég hef skrifað nokkuð um Seðlabanka, og þá einkum um stýrivaxtastefnu hans og vafasamar tilraunir til að hemja verðbólguna. Afstaða mín og þróun mála Mér hefur líkað illa, að bankinn virðist bara kunna eitt ráð, til að taka á verðbólguvandanum, hækkunn stýrivaxta, sem ráðamenn þar vita þó, að stafar mest af 1) verðspennu á fasteignamarkaði og 2) hækkun verðs innfluttra vara; eldsneytis, hrávöru og neyzluvöru. Vandinn einskorðast mikið við þessa tvo efnahagsþætti af tugum efnahagsþátta í nútíma samfélagi. Verðbólguvandinn er því sérstakur og einangraður. Ég hef því talið, að taka þyrfti á vandanum með sértækum, hnitmiðuðum aðgerðum, sem beindust eingöngu að þessum tveimur vandamálaþáttum, fremur en að vaða í endurteknar og stórfelldar hækkanir stýrivaxta, sem hitta allt og alla, alla efnahagsþætti, valda meiri skaða en þær bæta og bitna helzt á þeim, skuldurum og fátækum, sem hlífa skyldi. Tillögur mínar um aðgerðir á húsnæðismarkaði Nýlega lagði ég til, að Seðlabanki byði, annars vegar, bæjar- og sveitarfélögum, svo og byggingarverktökum og öðrum húsbyggjendum, ríflegt lánsfjármagn á lágmarksvöxtum, 0,5-1,0%, til að örva byggingarframkvæmdir, rífa upp nýtt íbúðarhúsnæði, og, hins vegar, að hann hlutaðist til um, að eiginfjárhlutfall kaupenda yrði hækkað, þar til gott jafnvægi væri komið á framboð og eftirspurn á þessum markaði, hvorttveggja til að hemja húsnæðismarkaðinn. Gleðiefnið; vel gert hjá Seðlabankastjóra 15. júní tilkynnti svo Seðlabankastjóri þá ákvörðun bankans, að fyrstu kaupendur þyrftu nú minnst að koma með eigiðfé upp á 15% af kaupverði, í stað 10% áður. Gott mál! Þetta dregur auðvitað úr kaupgetu og eftirspurn á húsnæðismarkaði, á mjúkan og hnitmiðaðan hátt, án þess að það bitni á öðrum þjóðfélagshópum. Fyrir mér hefði mátt hugleiða, að hafa þessa reglu þannig, að eigið fé fyrir minni íbúðir, upp í 100m2, þyrfti að vera minnst 15%, en svo 20% þar fyrir ofan. Annað gleðiefni Þegar ég kom hingað heim, eftir langa dvöl erlendis, ofbauð mér það fyrirkomulag hér, að lán væru verðtryggð, annað hvort með breytilegum vöxtum, þannig að verðbólga kæmi strax inn í greiðslubyrði skuldara, eða þá þannig, að verðhækkanir bættust á höfuðstól og skuld hækkaði með verðbólgu. Með verðtryggingu skuldar vissi skuldari í raun ekki, hvað hann skuldaði, jafnframt því, að hann hefði ekki hugmynd um, hvort hann gæti staðið við skuldbindingu sína, eða ekki. Sagði ég þetta í einu minna fyrstu erinda hér, 2017, og bætti því við, að ótækt væri, að skuldir og greiðslur væru verðtryggðar, á sama tíma og tekjur væru það ekki. Það var því gleðiefni, nú líka á dögunum, að sjá Seðlabankastjóra vera að fárast yfir þessu líka, einkum því, að verðbólga bættist við höfuðstól skuldar, sem gæti leitt til þess, að skuld hækkaði og hækkaði, þó að borgað væri af, færi jafnvel fram úr upphaflegri lántökufjárhæð. Vil ég hér mér skora á Seðlabankastjóra, að beita sér fyrir því, að óheillafyrirkomulagið verðtryggðar lánveitingar verði bannaðar á Íslandi, enda þekkjast þær hvergi erlendis, svo ég viti. Tveir gjaldmiðlar í landinu Þegar leyft er að verðtryggja skuldir og greiðslur, en eignir og tekjur eru óverðtryggðar, jafngildir það því, að í landinu séu tvenns konar krónur, önnur er vertryggð-króna og hin óverðtryggð-króna, heita hvorttvegja krónur, en eiga lítið annað sameiginlegt. Menn borga ekki skuldir með eignum Ýmsir segja hér, það datt upp úr Seðlankastjóra líka, að þetta verðtryggingarkerfi sé bara í lagi, því að mest hækki eignir, húsnæði, með verðbólgu, og vegi sú hækkun upp á móti hækkun skulda og afborgana. Það er þó alvarleg hugsanaskekkja og meinloka í þessu, því menn geta aðeins greitt skuldir með tekjum, ekki með eignum, nema að þær séu þá seldar. Varla vilja verðtryggingamenn, að fólk selji íbúð sína til að geta greitt skuldir sínar. Evra eina lausnin Upptaka Evru myndi auðvitað leysa þennan vanda, í eitt skipti fyrir öll, því þá væru skuldir og greiðslur og eignir og tekjur allar í nákvæmlega sömu mynt, með nákvæmlega sama vægi og verðgildi. Evru-stýrivextir eru enn 0,0%. Innflutningsverð verði leiðrétt með réttum hætti Á sama hátt og verðlag á innfluttum vörum hefur hækkað, hefur verðlag á útfluttum vörum hækkað. Við bætist vaxandi ferðamannastraumur og betri afkoma ferðamannaþjónustunnar ásamt með því, að við eigum enn digran gjaldeyrisvarasjóð. Í krafti þessara hagstæðu þátta, ber Seðlabanka að stýra gengi krónunnar á þann hátt, að gengistyrking upphefji hækkun innflutningsverðs. Burtu með fingurna af stýrivöxtunum, Seðlabankastjóri, þar er nóg komið af tjóni, skaða og ógæfu! Höfundur er samfélagsrýnir og dýraverndarsinni. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Ole Anton Bieltvedt Seðlabankinn Mest lesið Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun Glútenlaust gull á grillið Anna Gunndís Guðmundsdóttir Skoðun Heilræði fyrir Nýhaldið Sigmundur Davíð Gunnlaugsson Skoðun Evrópa og myrkrið framundan Hilmar Þór Hilmarsson Skoðun „Hæ ástin, þarf að millifæra, getur þú samþykkt beiðnina?“ Heiðrún Jónsdóttir Skoðun Stundum hefur Gunnar Smári rétt fyrir sér Magnús Árni Skjöld Magnússon Skoðun Af hverju að byggja Coda Terminal? Ólafur Elínarson,Sandra Ósk Snæbjörnsdóttir Skoðun Lokunaruppboð í Kauphöllinni Baldur Thorlacius Skoðun Algeng þvæla um Evrópusambandið Jón Frímann Jónsson Skoðun Hvers vegna getur ein greiðsla á ári frá TR verið góður kostur? Sigurjón Skúlason Skoðun Skoðun Skoðun Stórnotendur eru kjölfestan í íslenska raforkukerfinu Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Ert þú í góðu netsambandi? Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir skrifar Skoðun Evrópa og myrkrið framundan Hilmar Þór Hilmarsson skrifar Skoðun Heilræði fyrir Nýhaldið Sigmundur Davíð Gunnlaugsson skrifar Skoðun Glútenlaust gull á grillið Anna Gunndís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Kaupin á eyrinni Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Lokunaruppboð í Kauphöllinni Baldur Thorlacius skrifar Skoðun Viðreisn mun leggja fram tillögu um íbúakosningu um Coda Terminal verkefnið í Hafnarfirði Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun Ferðatryggingar og val á kreditkorti Svandís Edda Hólm Jónudóttir skrifar Skoðun Af hverju að byggja Coda Terminal? Ólafur Elínarson,Sandra Ósk Snæbjörnsdóttir skrifar Skoðun Hljóð úr horni Ingólfur Sverrisson skrifar Skoðun ESB fyrir almenning Oddný G. Harðardóttir skrifar Skoðun Strámaðurinn mikli Kristján Hreinsson skrifar Skoðun Árið er 2024 Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Samkeppni í nýju ljósi Páll Hermannsson skrifar Skoðun Það er verið að grafa dýpri fátæktargjá Rúnar Sigurjónsson skrifar Skoðun „Hæ ástin, þarf að millifæra, getur þú samþykkt beiðnina?“ Heiðrún Jónsdóttir skrifar Skoðun Algeng þvæla um Evrópusambandið Jón Frímann Jónsson skrifar Skoðun Stundum hefur Gunnar Smári rétt fyrir sér Magnús Árni Skjöld Magnússon skrifar Skoðun Hamingjan grundvallast á gæðum hugsananna Árni Már Jensson skrifar Skoðun Hátt reitt til höggs Hjálmar Jónsson skrifar Skoðun Brennt barn forðast eldinn Hrefna Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Varnir gegn gagnagíslatökum Unnur Kristín Sveinbjarnardóttir skrifar Skoðun Uppbygging almannahagsmuna á Íslandi Hlynur Már Vilhjálmsson skrifar Skoðun Málað sig út í horn Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Full orkuskipti ríkisflota og samgönguþjónustu fyrir 2030 Sigurður Friðleifsson skrifar Skoðun Einelti er veruleikabrenglun Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun „Lýtalaus íslenska“ er ekki til Eiríkur Rögnvaldsson skrifar Skoðun Hvatning til mótshaldara Landsmóts hestamanna Linda Karen Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Áróður Kremls gegn Úkraínu og NATO Guðni Freyr Öfjörð skrifar Sjá meira
Ég hef skrifað nokkuð um Seðlabanka, og þá einkum um stýrivaxtastefnu hans og vafasamar tilraunir til að hemja verðbólguna. Afstaða mín og þróun mála Mér hefur líkað illa, að bankinn virðist bara kunna eitt ráð, til að taka á verðbólguvandanum, hækkunn stýrivaxta, sem ráðamenn þar vita þó, að stafar mest af 1) verðspennu á fasteignamarkaði og 2) hækkun verðs innfluttra vara; eldsneytis, hrávöru og neyzluvöru. Vandinn einskorðast mikið við þessa tvo efnahagsþætti af tugum efnahagsþátta í nútíma samfélagi. Verðbólguvandinn er því sérstakur og einangraður. Ég hef því talið, að taka þyrfti á vandanum með sértækum, hnitmiðuðum aðgerðum, sem beindust eingöngu að þessum tveimur vandamálaþáttum, fremur en að vaða í endurteknar og stórfelldar hækkanir stýrivaxta, sem hitta allt og alla, alla efnahagsþætti, valda meiri skaða en þær bæta og bitna helzt á þeim, skuldurum og fátækum, sem hlífa skyldi. Tillögur mínar um aðgerðir á húsnæðismarkaði Nýlega lagði ég til, að Seðlabanki byði, annars vegar, bæjar- og sveitarfélögum, svo og byggingarverktökum og öðrum húsbyggjendum, ríflegt lánsfjármagn á lágmarksvöxtum, 0,5-1,0%, til að örva byggingarframkvæmdir, rífa upp nýtt íbúðarhúsnæði, og, hins vegar, að hann hlutaðist til um, að eiginfjárhlutfall kaupenda yrði hækkað, þar til gott jafnvægi væri komið á framboð og eftirspurn á þessum markaði, hvorttveggja til að hemja húsnæðismarkaðinn. Gleðiefnið; vel gert hjá Seðlabankastjóra 15. júní tilkynnti svo Seðlabankastjóri þá ákvörðun bankans, að fyrstu kaupendur þyrftu nú minnst að koma með eigiðfé upp á 15% af kaupverði, í stað 10% áður. Gott mál! Þetta dregur auðvitað úr kaupgetu og eftirspurn á húsnæðismarkaði, á mjúkan og hnitmiðaðan hátt, án þess að það bitni á öðrum þjóðfélagshópum. Fyrir mér hefði mátt hugleiða, að hafa þessa reglu þannig, að eigið fé fyrir minni íbúðir, upp í 100m2, þyrfti að vera minnst 15%, en svo 20% þar fyrir ofan. Annað gleðiefni Þegar ég kom hingað heim, eftir langa dvöl erlendis, ofbauð mér það fyrirkomulag hér, að lán væru verðtryggð, annað hvort með breytilegum vöxtum, þannig að verðbólga kæmi strax inn í greiðslubyrði skuldara, eða þá þannig, að verðhækkanir bættust á höfuðstól og skuld hækkaði með verðbólgu. Með verðtryggingu skuldar vissi skuldari í raun ekki, hvað hann skuldaði, jafnframt því, að hann hefði ekki hugmynd um, hvort hann gæti staðið við skuldbindingu sína, eða ekki. Sagði ég þetta í einu minna fyrstu erinda hér, 2017, og bætti því við, að ótækt væri, að skuldir og greiðslur væru verðtryggðar, á sama tíma og tekjur væru það ekki. Það var því gleðiefni, nú líka á dögunum, að sjá Seðlabankastjóra vera að fárast yfir þessu líka, einkum því, að verðbólga bættist við höfuðstól skuldar, sem gæti leitt til þess, að skuld hækkaði og hækkaði, þó að borgað væri af, færi jafnvel fram úr upphaflegri lántökufjárhæð. Vil ég hér mér skora á Seðlabankastjóra, að beita sér fyrir því, að óheillafyrirkomulagið verðtryggðar lánveitingar verði bannaðar á Íslandi, enda þekkjast þær hvergi erlendis, svo ég viti. Tveir gjaldmiðlar í landinu Þegar leyft er að verðtryggja skuldir og greiðslur, en eignir og tekjur eru óverðtryggðar, jafngildir það því, að í landinu séu tvenns konar krónur, önnur er vertryggð-króna og hin óverðtryggð-króna, heita hvorttvegja krónur, en eiga lítið annað sameiginlegt. Menn borga ekki skuldir með eignum Ýmsir segja hér, það datt upp úr Seðlankastjóra líka, að þetta verðtryggingarkerfi sé bara í lagi, því að mest hækki eignir, húsnæði, með verðbólgu, og vegi sú hækkun upp á móti hækkun skulda og afborgana. Það er þó alvarleg hugsanaskekkja og meinloka í þessu, því menn geta aðeins greitt skuldir með tekjum, ekki með eignum, nema að þær séu þá seldar. Varla vilja verðtryggingamenn, að fólk selji íbúð sína til að geta greitt skuldir sínar. Evra eina lausnin Upptaka Evru myndi auðvitað leysa þennan vanda, í eitt skipti fyrir öll, því þá væru skuldir og greiðslur og eignir og tekjur allar í nákvæmlega sömu mynt, með nákvæmlega sama vægi og verðgildi. Evru-stýrivextir eru enn 0,0%. Innflutningsverð verði leiðrétt með réttum hætti Á sama hátt og verðlag á innfluttum vörum hefur hækkað, hefur verðlag á útfluttum vörum hækkað. Við bætist vaxandi ferðamannastraumur og betri afkoma ferðamannaþjónustunnar ásamt með því, að við eigum enn digran gjaldeyrisvarasjóð. Í krafti þessara hagstæðu þátta, ber Seðlabanka að stýra gengi krónunnar á þann hátt, að gengistyrking upphefji hækkun innflutningsverðs. Burtu með fingurna af stýrivöxtunum, Seðlabankastjóri, þar er nóg komið af tjóni, skaða og ógæfu! Höfundur er samfélagsrýnir og dýraverndarsinni.
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun
Skoðun Viðreisn mun leggja fram tillögu um íbúakosningu um Coda Terminal verkefnið í Hafnarfirði Jón Ingi Hákonarson skrifar
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun