Viðskipti innlent

Seðlabankinn vill draga úr neyslu heimilanna

Heimir Már Pétursson skrifar
Seðlabankastjóri segir aðgerðir Seðlabankans hafa varið aukin kaupmátt heimilanna í covid faraldrinum. Nú þegar faraldrinum sé að ljúka, störfum fjölgi og verðbólga fari vaxandi þurfi heimilin að draga úr neyslu sinni.
Seðlabankastjóri segir aðgerðir Seðlabankans hafa varið aukin kaupmátt heimilanna í covid faraldrinum. Nú þegar faraldrinum sé að ljúka, störfum fjölgi og verðbólga fari vaxandi þurfi heimilin að draga úr neyslu sinni. Vísir/Vilhelm

Seðlabankastjóri segir hækkun meginvaxta meðal annars eiga að stuðla að því að almenningur dragi úr neyslu sinni. Komandi kjarasamningar ráði úrslitum um hversu mikið bankinn þurfi að hækka meginvexti sína til viðbótar við 0,75 prósentustiga hækkun þeirra í dag.

Peningastefnunefnd Seðlabankans hækkaði meginvexti sína í 2,75 prósent í morgun. Þeir eru þá komnir á sama stað og þeir voru rétt áður en kórónuveirufaraldurinn skall á og verða enn að teljast lágir í sögulegu samhengi.

Þegar kórónuveirufaraldurinn skall á í byrjun árs 2020 greip Seðlabankinn til vaxtalækkana og héldust vextir í sögulegu lágmarki langt fram á síðasta ár. Verðbólga hefur síðan aukist og Seðlabankinn brugðist við með vaxtahækkunum sem ekki sér fyrir endann á.

Grafík/Kristján Pétur Jónsson

Vextir lækkuðu hratt frá febrúar 2020 fram í maí 2021 þegar Seðlabankinn hóf aftur að hækka meginvexti sína vegna aukinnar verðbólgu. Verðbólga mældist 5,7 prósent í síðasta mánuði og hefur ekki verið hærri í um áratug.

Ásgeir Jónsson seðlabankastjóri segir að vextir kunni að hækka enn frekar gefi verðbólgan ekki eftir.

Ásgeir Jónsson segir ríkisfjármálin og kjarasamninga í haust ráða mestu um þróun verðbólgu innanlands næstu misserin. Gera ætti kjarasamninga sem stuðluðu að verðstöðugleika.Vísir/Vilhelm

„Við þurfum að sjá hvað næstu mánuðir bera í skauti sér hvað það varðar. Ef þetta heldur áfram þurfum við að bregðast við. Það er alveg rétt.“ Verðbólgan sé aðallega drifin áfram af hækkun húsnæðisverðs og hækkun olíu- og hrávöruverðs í útlöndum. Vonir standi til að þessar hækkanir fari að ná hámarki sínu og ganga hægt til baka.

Seðlabankinn gerir þó ekki ráð fyrir að verðbólgan verði komin nálægt 2,5 prósenta markmiði bankans fyrr en í ársbyrjun 2025.

„Svo skiptir auðvitað miklu máli þegar kemur fram á næsta haust hvernig kjarasamningar koma út. Verðbólga eftir það ræðast algerlega af kjarasamningum,“ segir Ásgeir.

Með aðgerðum Seðlabankans hafi tekist að verja gengi krónunnar og aukinn kaupmátt heimilanna í faraldrinum. Nú þurfi heimilin hins vegar að draga úr neyslu sinni.

„Það var markmið okkar að hvetja áfram einkaneyslu á þeim tíma þegar hagkerfið lá niðri. Núna þurfum við að fara að takmarka einkaneyslu og hægja á heimilunum,“ segir seðlabankastjóri.

Laun hafi hækkað meira en verðbólga undanfarið ár. Hugmyndir um að bæta heimilunum hækkun vaxta með framlögum úr ríkissjóði dragi ekki úr verðbólgu.

„Það vinnur gegn okkur og vinnur gegn því sem við erum að gera. Sérstaklega í ljósi þess sem ég sagði áðan. Heimilin hafa aldrei staðið sterkara en einmitt núna. Hvað varðar laun og kaupmátt, hvað varðar eigiðfé. Við erum líka í uppsveiflu núna þar sem störfum er að fjölga. Þannig að það er ansi mikið að vinna með heimilunum þótt verðbólga sé aðeins að hækka,“ segir Ásgeir Jónsson.


Tengdar fréttir

Tillaga Samfylkingarinnar féll í grýttan farveg í Seðlabankanum

Ásgeir Jónsson seðlabankastjóri sagði á fundi Seðlabankans í dag að bankinn væri ekki hrifinn af þensluhvetjandi aðgerðum, á borð við þær sem þingmenn Samfylkingarinnar hafa lagt til, á meðan bankinn reynir að hemja eftirspurn.

Seðla­banka­stjóri segir komandi kjara­samninga ráða úr­slitum

Verðbólga er þrálátari en fyrri spár Seðlabankans gerðu ráð fyrir og mun ekki nálgast tveggja komma fimm prósenta markmið hans fyrr en eftir þrjú ár. Seðlabankastjóri segir komandi kjarasamninga ráða miklu um hversu mikið vextir þurfi að hækka til viðbótar á komandi misserum.






Fleiri fréttir

Sjá meira


×