Vælubíll í vitlausu stæði Guðmundur Andri Thorsson skrifar 22. september 2014 07:00 Margir hafa átt um sárt að binda af völdum Hrunsins. Fólk missti vinnu, hús, sparifé, missti tilveru sína. Og ekki eru öll kurl komin til grafar með þau áhrif sem Hrunið hafði í raun og veru á Íslendinga og sjálfsmynd þeirra. Sögurnar eru óteljandi. Fólk stígur fram á opinberan vettvang og segir farir sínar ekki sléttar, deilir því með okkur þegar það hefur verið órétti beitt og leitast við að virkja vandlætingu okkar og samlíðan sem afl til þess að ná rétti sínum eða að minnsta kosti fá stuðning í sínum raunum. Öflugt almenningsálit er mikilvæg auðlind sem margir reyna að snúa sér í vil. Og sífellt bætast við nýjar sögur – stundum úr óvæntum áttum. Þrír karlmenn hafa nú nýlega komið fram og harmað hlutinn sinn opinberlega, sagt frá því ranglæti sem þeir telja sig hafa orðið fyrir og reynt að fá okkur til að fyllast hneykslun með sér. Hér er þó ekki um að ræða menn sem eiga um sárt að binda vegna óspilunarsemi bankanna og útrásarvíkinganna. Þetta eru fyrrum lögreglumaður, sem kemur nú á ný fram með tveggja ára gömul klögumál sín um sérstakan saksóknara; húseigandi í miðbænum sem fær ekki að rífa gömul hús sem hann hefur komist yfir og svo nú síðast maður sem ekki á þess kost lengur að reka einkaskóla sem virðist hafa verið afar arðbær.Píslarvottar Lögreglumaðurinn seldi þrotabúi Milestone aðgang að því sem hann hafði komist á snoðir um sem starfsmaður sérstaks saksóknara og stefndi þar með í voða dómsmáli á hendur fyrrum eigendum þess fyrirtækis. Sérstakur saksóknari kærði manninn en hafði ekki erindi sem erfiði. Síðan hefur þessi lögreglumaður gert allt sem í hans valdi hefur staðið til að draga úr trúverðugleika saksóknara – við mikinn fögnuð þeirra sem til rannsóknar hafa verið hjá sérstökum saksóknara fyrir fjármálaumsvif sín í aðdraganda Hrunsins. Nú kann eitthvað að vera rétt í frásögn lögreglumannsins þó að ríkissaksóknari hafi á sínum tíma ekki séð ástæðu til að gera neitt sérstaklega með ásakanir hans – og vissulega á sérhver maður rétt á réttlátri og sanngjarnri málsferðferð. Þetta breytir samt engu um gjörðir þeirra sem til rannsóknar eru, og hin eiginlegu mál eiga að snúast um. Og mikilvægt er að dómstólar leiði þau mál til lykta, með sýknun eða sakfellingu, fyrir samfélagið sem varð fyrir búsifjum en ekki síður þá menn sem þurft hafa að bíða árum saman eftir því að þessi mál komi til dóms, og hver manneskja getur séð að er þungbær bið. Um svipað leyti „steig fram“ og sagði sögu sína húseigandi sem á fallegt hús á Vegamótastíg, sem margir vildu áreiðanlega eiga þess kost að fá að gera upp og koma í íbúðarhæft ástand til að eiga þar fallega tilveru í sátt við umhverfi sitt. Í viðtali í Fréttablaðinu útmálaði þessi maður það átakanlega hversu þungbært væri fyrir sig að þurfa að eiga þetta hús, sem hann fái ekki að rífa þrátt fyrir að hafa um árabil gert sitt besta til þess að láta það grotna niður, og sprakk meðal annars vatnslögn í því með tilheyrandi skemmdum. Þetta mál er hluti af þeirri grenjavæðingu miðbæjarins sem er einn ömurlegasti fylgifiskur bóluáranna, þegar aðvífandi umsvifamenn keyptu á uppsprengdu verði gömul og indæl hús á eftirsóttum stöðum í miðbæ Reykjavíkur beinlínis í því skyni að fá að rífa þau – burtséð frá verndargildi þeirra eða sögu – svo að reisa mætti ný hús í staðinn með fullri nýtingu fermetranna. Þetta er dæmi um þá ónáttúru sem getur gripið vænsta fólk þegar gróðavonin er annars vegar: okkur er flestum eiginlegt, séum við svo lánsöm að eignast húseign, að reyna að prýða hana sem best, laga, dytta að, mála, skreyta og hlusta á það sem gamla húsið hefur að segja okkur, enda þurfum við að læra að hlusta á gömul hús eins og Þórbergur kenndi okkur, því að þar ómar niður aldanna. Sé um það samfélagsleg sátt að tilteknar húseignir eigi að fá að standa, sögu sinnar vegna eða útlits, er það ekki í verkahring einstaklinga – jafnvel þótt stöndugir séu – að breyta þeim ákvörðunum.Viðkvæmar persónuupplýsingar? Síðasta dæmið er af manni sem kom á fót einkaskóla sem starfar ekki lengur, en hefur kært Katrínu Jakobsdóttur fyrir að tilteknar upplýsingar um fjárhag og rekstur skólans skuli hafa komið fyrir almennings sjónir. Í augum þessa manns er það augljóslega sambærilegt við lekamálið alræmda þegar upplýsingum og vangaveltum um rekkjunauta og faðernismál fólks var komið á framfæri við fjölmiðla til að réttlæta það að erlendum smælingja skyldi vísað úr landi. Þær upplýsingar sem skólastjóranum finnast jafngilda slúðri um viðkvæmustu einkamál vegalausra manna eru meðal annars þær, að því er fram kemur á Facebook-síðu Jóns Trausta Reynissonar fyrrum aðstoðarritstjóra DV, að ríkisendurskoðun hafi gert athugasemdir við rekstur skólans, meðal annars vegna þess að skólastjórinn hafði tekið yfir 80 milljónir í arð og skuldaði ríkinu 192 milljónir króna vegna ofgreiddra styrkja frá árunum 2003 til 2009 að mati ríkisendurskoðunar. Hann hafði líka lánað 55% af eigin fé skólans til „tengdra aðila“. Þetta eru ekki viðkvæmar trúnaðarupplýsingar heldur snúast þær um meðferð opinberra fjármuna, og eiga svo sannarlega erindi við allan almenning. Það er sjálfsagt að sýna fólki hluttekningu þegar það á við mótlæti að stríða. En lög og reglur verða samt fá að að hafa sinn gang. Og ranglætið blasir kannski ekki beinlínis við venjulegum blaðalesendum í þessum málum, og kann jafnvel að orka á suma eins og þegar gljáandi fallegum bíl er lagt í stæði fyrir fatlaða af fullfrískum einstaklingum. Slíkur bíll er af krökkunum kallaður „vælubíllinn“. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Guðmundur Andri Thorsson Mest lesið Viltu borga 200 þús á mánuði eða 600 þús á mánuði af íbúðinni? Hildur Þórðardóttir Skoðun Sjálfstæðismenn boða víst skattalækkanir á þá efnamestu Haukur V. Alfreðsson Skoðun Fellur helsti stuðningsmaður menningarmála af þingi? Magnús Logi Kristinsson Skoðun ESB kærir sig ekkert um Ísland í jólagjöf Ole Anton Bieltvedt Skoðun Vímuefnið VONÍUM Haraldur Ingi Haraldsson Skoðun Svartir föstudagar í boði íslenskra stjórnvalda Haukur Guðmundsson Skoðun Gæti aukin einkavæðing og skólaval í grunnskólakerfinu bætt námsárangur og aukið jafnrétti? Jón Páll Haraldsson,Linda Heiðarsdóttir,Ómar Örn Magnússon Skoðun Þegar náttúruvinir hitta frambjóðendur. Hjálpartæki kjósandans Stefán Jón Hafstein Skoðun Betri Strætó 2025 og (svo) Borgarlína Dagur B. Eggertsson Skoðun BRCA Elín Íris Fanndal Jónasdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Afvegaleidd umræða um áskoranir heilbrigðiskerfisins Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir skrifar Skoðun Var stytting náms til stúdentsprófs í þágu ungmenna? Sigurður E. Sigurjónsson skrifar Skoðun Það sem ekki má fjalla um fyrir kosningar til Alþingis Árni Jensson skrifar Skoðun Launafólk sýndi ábyrgð – Hvað með bankana og fjármagnseigendur? Finnbjörn A. Hermannsson skrifar Skoðun Sjálfstæðar konur? Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar Skoðun Fullveldinu er fórnað með aðild að Evrópusambandinu Anton Guðmundsson skrifar Skoðun Endurhugsum dæmið, endurnýtum textíl Guðbjörg Rut Pálmadóttir skrifar Skoðun Betri Strætó 2025 og (svo) Borgarlína Dagur B. Eggertsson skrifar Skoðun Um kosningar, gulrætur og verðbólgu Jean-Rémi Chareyre skrifar Skoðun Gæti aukin einkavæðing og skólaval í grunnskólakerfinu bætt námsárangur og aukið jafnrétti? Jón Páll Haraldsson,Linda Heiðarsdóttir,Ómar Örn Magnússon skrifar Skoðun Fellur helsti stuðningsmaður menningarmála af þingi? Magnús Logi Kristinsson skrifar Skoðun Sjálfstæðismenn boða víst skattalækkanir á þá efnamestu Haukur V. Alfreðsson skrifar Skoðun Vímuefnið VONÍUM Haraldur Ingi Haraldsson skrifar Skoðun Viltu borga 200 þús á mánuði eða 600 þús á mánuði af íbúðinni? Hildur Þórðardóttir skrifar Skoðun Þegar náttúruvinir hitta frambjóðendur. Hjálpartæki kjósandans Stefán Jón Hafstein skrifar Skoðun Svartir föstudagar í boði íslenskra stjórnvalda Haukur Guðmundsson skrifar Skoðun Eitt heimili, ein fjölskylda og ein heilsa Pétur Heimisson skrifar Skoðun BRCA Elín Íris Fanndal Jónasdóttir skrifar Skoðun ESB kærir sig ekkert um Ísland í jólagjöf Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Að kjósa með nútíma hugsunarhætti Ragnhildur Katla Jónsdóttir skrifar Skoðun Í upphafi skal endinn skoða.. Sigurður F. Sigurðarson skrifar Skoðun Stjórnvöld, virðið frumbyggjaréttinn í íslensku samfélagi Sæmundur Einarsson skrifar Skoðun Handleiðsla og vellíðan í starfi Sveindís Anna Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Eldgos og innviðir: Tryggjum öryggi Suðurnesja Halla Hrund Logadóttir skrifar Skoðun Er aukin einkavæðing lausnin? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Samfélag á krossgötum Finnbjörn A. Hermannsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar Skoðun Hvað er vandamálið? Alexandra Briem skrifar Skoðun Au pair fyrirkomulagið – barn síns tíma? Hlöðver Skúli Hákonarson skrifar Skoðun Fontur – hiti þrjú stig Stefán Steingrímur Bergsson skrifar Skoðun Bankinn gefur, bankinn tekur Breki Karlsson skrifar Sjá meira
Margir hafa átt um sárt að binda af völdum Hrunsins. Fólk missti vinnu, hús, sparifé, missti tilveru sína. Og ekki eru öll kurl komin til grafar með þau áhrif sem Hrunið hafði í raun og veru á Íslendinga og sjálfsmynd þeirra. Sögurnar eru óteljandi. Fólk stígur fram á opinberan vettvang og segir farir sínar ekki sléttar, deilir því með okkur þegar það hefur verið órétti beitt og leitast við að virkja vandlætingu okkar og samlíðan sem afl til þess að ná rétti sínum eða að minnsta kosti fá stuðning í sínum raunum. Öflugt almenningsálit er mikilvæg auðlind sem margir reyna að snúa sér í vil. Og sífellt bætast við nýjar sögur – stundum úr óvæntum áttum. Þrír karlmenn hafa nú nýlega komið fram og harmað hlutinn sinn opinberlega, sagt frá því ranglæti sem þeir telja sig hafa orðið fyrir og reynt að fá okkur til að fyllast hneykslun með sér. Hér er þó ekki um að ræða menn sem eiga um sárt að binda vegna óspilunarsemi bankanna og útrásarvíkinganna. Þetta eru fyrrum lögreglumaður, sem kemur nú á ný fram með tveggja ára gömul klögumál sín um sérstakan saksóknara; húseigandi í miðbænum sem fær ekki að rífa gömul hús sem hann hefur komist yfir og svo nú síðast maður sem ekki á þess kost lengur að reka einkaskóla sem virðist hafa verið afar arðbær.Píslarvottar Lögreglumaðurinn seldi þrotabúi Milestone aðgang að því sem hann hafði komist á snoðir um sem starfsmaður sérstaks saksóknara og stefndi þar með í voða dómsmáli á hendur fyrrum eigendum þess fyrirtækis. Sérstakur saksóknari kærði manninn en hafði ekki erindi sem erfiði. Síðan hefur þessi lögreglumaður gert allt sem í hans valdi hefur staðið til að draga úr trúverðugleika saksóknara – við mikinn fögnuð þeirra sem til rannsóknar hafa verið hjá sérstökum saksóknara fyrir fjármálaumsvif sín í aðdraganda Hrunsins. Nú kann eitthvað að vera rétt í frásögn lögreglumannsins þó að ríkissaksóknari hafi á sínum tíma ekki séð ástæðu til að gera neitt sérstaklega með ásakanir hans – og vissulega á sérhver maður rétt á réttlátri og sanngjarnri málsferðferð. Þetta breytir samt engu um gjörðir þeirra sem til rannsóknar eru, og hin eiginlegu mál eiga að snúast um. Og mikilvægt er að dómstólar leiði þau mál til lykta, með sýknun eða sakfellingu, fyrir samfélagið sem varð fyrir búsifjum en ekki síður þá menn sem þurft hafa að bíða árum saman eftir því að þessi mál komi til dóms, og hver manneskja getur séð að er þungbær bið. Um svipað leyti „steig fram“ og sagði sögu sína húseigandi sem á fallegt hús á Vegamótastíg, sem margir vildu áreiðanlega eiga þess kost að fá að gera upp og koma í íbúðarhæft ástand til að eiga þar fallega tilveru í sátt við umhverfi sitt. Í viðtali í Fréttablaðinu útmálaði þessi maður það átakanlega hversu þungbært væri fyrir sig að þurfa að eiga þetta hús, sem hann fái ekki að rífa þrátt fyrir að hafa um árabil gert sitt besta til þess að láta það grotna niður, og sprakk meðal annars vatnslögn í því með tilheyrandi skemmdum. Þetta mál er hluti af þeirri grenjavæðingu miðbæjarins sem er einn ömurlegasti fylgifiskur bóluáranna, þegar aðvífandi umsvifamenn keyptu á uppsprengdu verði gömul og indæl hús á eftirsóttum stöðum í miðbæ Reykjavíkur beinlínis í því skyni að fá að rífa þau – burtséð frá verndargildi þeirra eða sögu – svo að reisa mætti ný hús í staðinn með fullri nýtingu fermetranna. Þetta er dæmi um þá ónáttúru sem getur gripið vænsta fólk þegar gróðavonin er annars vegar: okkur er flestum eiginlegt, séum við svo lánsöm að eignast húseign, að reyna að prýða hana sem best, laga, dytta að, mála, skreyta og hlusta á það sem gamla húsið hefur að segja okkur, enda þurfum við að læra að hlusta á gömul hús eins og Þórbergur kenndi okkur, því að þar ómar niður aldanna. Sé um það samfélagsleg sátt að tilteknar húseignir eigi að fá að standa, sögu sinnar vegna eða útlits, er það ekki í verkahring einstaklinga – jafnvel þótt stöndugir séu – að breyta þeim ákvörðunum.Viðkvæmar persónuupplýsingar? Síðasta dæmið er af manni sem kom á fót einkaskóla sem starfar ekki lengur, en hefur kært Katrínu Jakobsdóttur fyrir að tilteknar upplýsingar um fjárhag og rekstur skólans skuli hafa komið fyrir almennings sjónir. Í augum þessa manns er það augljóslega sambærilegt við lekamálið alræmda þegar upplýsingum og vangaveltum um rekkjunauta og faðernismál fólks var komið á framfæri við fjölmiðla til að réttlæta það að erlendum smælingja skyldi vísað úr landi. Þær upplýsingar sem skólastjóranum finnast jafngilda slúðri um viðkvæmustu einkamál vegalausra manna eru meðal annars þær, að því er fram kemur á Facebook-síðu Jóns Trausta Reynissonar fyrrum aðstoðarritstjóra DV, að ríkisendurskoðun hafi gert athugasemdir við rekstur skólans, meðal annars vegna þess að skólastjórinn hafði tekið yfir 80 milljónir í arð og skuldaði ríkinu 192 milljónir króna vegna ofgreiddra styrkja frá árunum 2003 til 2009 að mati ríkisendurskoðunar. Hann hafði líka lánað 55% af eigin fé skólans til „tengdra aðila“. Þetta eru ekki viðkvæmar trúnaðarupplýsingar heldur snúast þær um meðferð opinberra fjármuna, og eiga svo sannarlega erindi við allan almenning. Það er sjálfsagt að sýna fólki hluttekningu þegar það á við mótlæti að stríða. En lög og reglur verða samt fá að að hafa sinn gang. Og ranglætið blasir kannski ekki beinlínis við venjulegum blaðalesendum í þessum málum, og kann jafnvel að orka á suma eins og þegar gljáandi fallegum bíl er lagt í stæði fyrir fatlaða af fullfrískum einstaklingum. Slíkur bíll er af krökkunum kallaður „vælubíllinn“.
Gæti aukin einkavæðing og skólaval í grunnskólakerfinu bætt námsárangur og aukið jafnrétti? Jón Páll Haraldsson,Linda Heiðarsdóttir,Ómar Örn Magnússon Skoðun
Skoðun Afvegaleidd umræða um áskoranir heilbrigðiskerfisins Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir skrifar
Skoðun Launafólk sýndi ábyrgð – Hvað með bankana og fjármagnseigendur? Finnbjörn A. Hermannsson skrifar
Skoðun Gæti aukin einkavæðing og skólaval í grunnskólakerfinu bætt námsárangur og aukið jafnrétti? Jón Páll Haraldsson,Linda Heiðarsdóttir,Ómar Örn Magnússon skrifar
Gæti aukin einkavæðing og skólaval í grunnskólakerfinu bætt námsárangur og aukið jafnrétti? Jón Páll Haraldsson,Linda Heiðarsdóttir,Ómar Örn Magnússon Skoðun