Yfirvöld ábyrg fyrir dauða þúsunda einstaklinga sökum mengaðs blóðs Hólmfríður Gísladóttir skrifar 21. maí 2024 11:44 Útgáfa skýrslunnar er mikill léttir fyrir þá sem hafa barist fyrir rannsókn málsins í fjölda ára. AP/Aaron Chown Yfir 3.000 manns af 30.000 eru látnir í Bretlandi eftir að hafa fengið „mengað“ blóð eða blóðhluta á árunum 1970 til 1998. Höfundur nýútkominnar skýrslu segir málið áfellisdóm yfir heilbrigðiskerfinu og stjórnvöldum og að draga hefði mátt verulega úr skaðanum. Einstaklingar sem fengu blóð eða blóðhluta á um 30 ára tímabili fyrir aldamót hafa lengi barist fyrir rannsókn á málinu en skýrsluhöfundurinn, Brian Langstaff, segir heilbrigðisyfirvöld og stjórnmálamenn hafa þaggað málið niður. Sjúklingar, þar af fjöldi barna, fengu ekki upplýsingar sem þeir áttu rétt á né þá þjónustu sem þurftu á að halda. Þá neituðu yfirvöld í mörg ár að hlusta á frásagnir fólksins og ásakanir. Langstaff rekur það í skýrslu sinni, sem telur um 2.500 blaðsíður, hvernig heilbrigðisyfirvöld horfðu framhjá þeirri vitneskju sem var til staðar á þessum árum um að veirur sem valda alnæmi og lifrarbólgu C gætu smitast með blóðgjöf. Fjöldi fólks, meðal annars sjúklingar sem gengust undir skurðaðgerðir og einstaklingar sem þjáðust af dreyrasýki, fékk þannig blóðgjafir úr einstaklingum sem voru í áhættuhópum og þá var blóðið ekki skimað eftir að sú tækni kom til sögunnar. Blóðið og/eða blóðhlutarnir voru meðal annars innfluttir frá Bandaríkjunum, þar sem fangar og fíklar, sem eru í aukinni áhættu á að smitast af HIV og lifrarbólgu C, voru stór hluti gjafa. ‘Government responsiveness should be improved’ says infected blood inquiry chair pic.twitter.com/O4KoN7hxze— Channel 4 News (@Channel4News) May 20, 2024 Yfirvöld hefðu getað takmarkað skaðann verulega Skýrslan varpar einnig ljósi á frásagnir einstaklinga sem eru fullorðnir í dag en voru smitaðir á stofnun fyrir börn með dreyrasýki, þar sem þeim var gefið mengað blóð í tilraunaskyni. „Þegar við sögðum frá þessu þá trúði fólk okkur ekki. Þeir sögðu að þetta myndi ekki eiga sér stað á Bretlandi. Í dag liggur fyrir sönnun þess að þetta getur gerst, og gerðist, á Bretlandi,“ segir Andy Evans, framkvæmdastjóri samtakanna Tainted Blood, sem smitaðist sem barn. Langstaff kemst að þeirri niðrustöðu að ef yfirvöld hefðu gripið til aðgerða til að minnka áhættuna á því að blóðþegar smituðust hefði mátt koma í veg fyrir stóran hluta þess skaða sem varð. Þá leggur hann áherslu á að málið hafi haft áhrif á mun fleiri en þá 30.000 sem smituðust í kjölfar þess að fá mengað blóð; þeir hefðu til að mynda smitað ástvini og veikindin haft áhrif á fjölda fólks í kringum þá. Heilbrigðisstarfsmenn eru gangrýndir fyrir að hafa ekki upplýst fólk um áhættuna sem stafaði af blóðgjöf né greint frá öðrum mögulegum meðferðum. Þá voru einstaklingar oft ekki upplýstir um að verið væri að prófa blóð þeirra fyrir sýkingum á borð við HIV og lifrarbólgu C né voru þeir í mörgum tilvikum upplýstir um að þeir hefðu smitast. Langstaff segir málinu ekki munu ljúka fyrr en stjórnvöld grípa til aðgerða til að koma í veg fyrir að sagan endurtaki sig ekki og geri upp við þá sem urðu fyrir skaða. Rishi Sunak, forsætisráðherra Bretlands, brást við með því að biðja sjúklinga og aðstandendur þeirra fyrirgefningar fyrir hönd stjórnvalda. Fyrirgefningar fyrir að hafa brugðist, bæði með því að grípa ekki til aðgerða á sínum tíma og fyrir að hafa ekki hlustað og axlað ábyrgð. Sunak hefur heitið bótum til handa þeim sem urðu fyrir skaða, sama hvað það kostar. Hér má finna ítarlega umfjöllun Guardian um málið. Bretland Heilbrigðismál Blóðgjöf Mest lesið Allt morandi í dularfullum froskum í Garðabæ Innlent Hnúfubakur festist í þorskaneti Innlent Milljón í málskostnað út af 50 þúsund kalli Innlent Fjórir handteknir við heimili Rishi Sunak Erlent Læknir í kvöldgöngu með vinafólki stunginn í hálsinn Innlent Coolbet áberandi í útilegu Verzlinga Innlent Goðsögn í fluginu lent eftir yfir hálfrar aldar flugrekstur Innlent Gummi Emil dæmdur í fangelsi fyrir akstur án réttinda Innlent Flytja inn sérhæfða leitarhunda í leitinni að Slater Erlent Braut rúðu lögreglubíls með því að skalla hana ítrekað Innlent Fleiri fréttir Fjórir handteknir við heimili Rishi Sunak Flytja inn sérhæfða leitarhunda í leitinni að Slater Refsivert að ganga í hjónaband með barni í Síerra Leóne Gerðu árásir á tvo skóla og heimili fjölskyldu Haniyeh Ekki vön því að tala um eiginmann sinn sem frjálsan mann Haldlögðu meira en tvö tonn af grasi og handtóku 42 Meðlimur úr öryggissveit Orbáns lést í bílslysi Sóttu sýni á fjarhlið tunglsins Assange farinn frá Bretlandi Assange sagður játa sök til að ganga laus Minnst 22 látnir eftir eldsvoða í rafhlöðuverksmiðju Tala látinna í Dagestan hækkar Fjöldi látinn eftir árásir á sýnagógu og kirkjur Úlfar réðust á skokkara í dýralífsgarði Hefja könnun á nýjum flugvelli fyrir Færeyjar Festu særðan Palestínumann á húdd herjeppa Þrír látnir og tugir særðir eftir loftárás á Karkív Hljóp berfætt undan sprengjuregninu Þriggja saknað eftir aurskriðu í Ölpunum Ein helsta perla Ítalíu lokuð ferðamönnum Banna skammtímaleigu til túrista í Barcelona Grænlendingar opna nýja alþjóðaflugstöð Táningur ákærður fyrir morð sjö ára drengs Tugir látin í sprengingu við skrifstofu Rauða krossins á Gasa Spænska lögreglan vill enga aðstoð frá Bretum við leitina á Tenerife Fær ekki frest og hefur afplánun 1. júlí Vilja fá að verða ófrjóar og höfða mál á hendur stjórnvöldum Auðmaður gaf sjö milljarða í kosningasjóð Trump Stjórnvöld á Kýpur ítreka hlutleysi eftir hótanir Hezbollah Enn ekkert spurst til týnda unga mannsins á Tenerife Sjá meira
Einstaklingar sem fengu blóð eða blóðhluta á um 30 ára tímabili fyrir aldamót hafa lengi barist fyrir rannsókn á málinu en skýrsluhöfundurinn, Brian Langstaff, segir heilbrigðisyfirvöld og stjórnmálamenn hafa þaggað málið niður. Sjúklingar, þar af fjöldi barna, fengu ekki upplýsingar sem þeir áttu rétt á né þá þjónustu sem þurftu á að halda. Þá neituðu yfirvöld í mörg ár að hlusta á frásagnir fólksins og ásakanir. Langstaff rekur það í skýrslu sinni, sem telur um 2.500 blaðsíður, hvernig heilbrigðisyfirvöld horfðu framhjá þeirri vitneskju sem var til staðar á þessum árum um að veirur sem valda alnæmi og lifrarbólgu C gætu smitast með blóðgjöf. Fjöldi fólks, meðal annars sjúklingar sem gengust undir skurðaðgerðir og einstaklingar sem þjáðust af dreyrasýki, fékk þannig blóðgjafir úr einstaklingum sem voru í áhættuhópum og þá var blóðið ekki skimað eftir að sú tækni kom til sögunnar. Blóðið og/eða blóðhlutarnir voru meðal annars innfluttir frá Bandaríkjunum, þar sem fangar og fíklar, sem eru í aukinni áhættu á að smitast af HIV og lifrarbólgu C, voru stór hluti gjafa. ‘Government responsiveness should be improved’ says infected blood inquiry chair pic.twitter.com/O4KoN7hxze— Channel 4 News (@Channel4News) May 20, 2024 Yfirvöld hefðu getað takmarkað skaðann verulega Skýrslan varpar einnig ljósi á frásagnir einstaklinga sem eru fullorðnir í dag en voru smitaðir á stofnun fyrir börn með dreyrasýki, þar sem þeim var gefið mengað blóð í tilraunaskyni. „Þegar við sögðum frá þessu þá trúði fólk okkur ekki. Þeir sögðu að þetta myndi ekki eiga sér stað á Bretlandi. Í dag liggur fyrir sönnun þess að þetta getur gerst, og gerðist, á Bretlandi,“ segir Andy Evans, framkvæmdastjóri samtakanna Tainted Blood, sem smitaðist sem barn. Langstaff kemst að þeirri niðrustöðu að ef yfirvöld hefðu gripið til aðgerða til að minnka áhættuna á því að blóðþegar smituðust hefði mátt koma í veg fyrir stóran hluta þess skaða sem varð. Þá leggur hann áherslu á að málið hafi haft áhrif á mun fleiri en þá 30.000 sem smituðust í kjölfar þess að fá mengað blóð; þeir hefðu til að mynda smitað ástvini og veikindin haft áhrif á fjölda fólks í kringum þá. Heilbrigðisstarfsmenn eru gangrýndir fyrir að hafa ekki upplýst fólk um áhættuna sem stafaði af blóðgjöf né greint frá öðrum mögulegum meðferðum. Þá voru einstaklingar oft ekki upplýstir um að verið væri að prófa blóð þeirra fyrir sýkingum á borð við HIV og lifrarbólgu C né voru þeir í mörgum tilvikum upplýstir um að þeir hefðu smitast. Langstaff segir málinu ekki munu ljúka fyrr en stjórnvöld grípa til aðgerða til að koma í veg fyrir að sagan endurtaki sig ekki og geri upp við þá sem urðu fyrir skaða. Rishi Sunak, forsætisráðherra Bretlands, brást við með því að biðja sjúklinga og aðstandendur þeirra fyrirgefningar fyrir hönd stjórnvalda. Fyrirgefningar fyrir að hafa brugðist, bæði með því að grípa ekki til aðgerða á sínum tíma og fyrir að hafa ekki hlustað og axlað ábyrgð. Sunak hefur heitið bótum til handa þeim sem urðu fyrir skaða, sama hvað það kostar. Hér má finna ítarlega umfjöllun Guardian um málið.
Bretland Heilbrigðismál Blóðgjöf Mest lesið Allt morandi í dularfullum froskum í Garðabæ Innlent Hnúfubakur festist í þorskaneti Innlent Milljón í málskostnað út af 50 þúsund kalli Innlent Fjórir handteknir við heimili Rishi Sunak Erlent Læknir í kvöldgöngu með vinafólki stunginn í hálsinn Innlent Coolbet áberandi í útilegu Verzlinga Innlent Goðsögn í fluginu lent eftir yfir hálfrar aldar flugrekstur Innlent Gummi Emil dæmdur í fangelsi fyrir akstur án réttinda Innlent Flytja inn sérhæfða leitarhunda í leitinni að Slater Erlent Braut rúðu lögreglubíls með því að skalla hana ítrekað Innlent Fleiri fréttir Fjórir handteknir við heimili Rishi Sunak Flytja inn sérhæfða leitarhunda í leitinni að Slater Refsivert að ganga í hjónaband með barni í Síerra Leóne Gerðu árásir á tvo skóla og heimili fjölskyldu Haniyeh Ekki vön því að tala um eiginmann sinn sem frjálsan mann Haldlögðu meira en tvö tonn af grasi og handtóku 42 Meðlimur úr öryggissveit Orbáns lést í bílslysi Sóttu sýni á fjarhlið tunglsins Assange farinn frá Bretlandi Assange sagður játa sök til að ganga laus Minnst 22 látnir eftir eldsvoða í rafhlöðuverksmiðju Tala látinna í Dagestan hækkar Fjöldi látinn eftir árásir á sýnagógu og kirkjur Úlfar réðust á skokkara í dýralífsgarði Hefja könnun á nýjum flugvelli fyrir Færeyjar Festu særðan Palestínumann á húdd herjeppa Þrír látnir og tugir særðir eftir loftárás á Karkív Hljóp berfætt undan sprengjuregninu Þriggja saknað eftir aurskriðu í Ölpunum Ein helsta perla Ítalíu lokuð ferðamönnum Banna skammtímaleigu til túrista í Barcelona Grænlendingar opna nýja alþjóðaflugstöð Táningur ákærður fyrir morð sjö ára drengs Tugir látin í sprengingu við skrifstofu Rauða krossins á Gasa Spænska lögreglan vill enga aðstoð frá Bretum við leitina á Tenerife Fær ekki frest og hefur afplánun 1. júlí Vilja fá að verða ófrjóar og höfða mál á hendur stjórnvöldum Auðmaður gaf sjö milljarða í kosningasjóð Trump Stjórnvöld á Kýpur ítreka hlutleysi eftir hótanir Hezbollah Enn ekkert spurst til týnda unga mannsins á Tenerife Sjá meira