Hver ber kostnaðinn af því að viðhalda læknastéttinni? Þórdís Dröfn, Sveinn Karlsson og Arna Bjarnadóttir skrifa 2. febrúar 2024 11:01 Íslenskir læknanemar erlendis sem sækja í dýrt nám vegna fárra plássa í Háskóla Íslands hafa fengið afar takmarkaðan stuðning frá Landspítala og Menntasjóði. Á sama tíma og nemarnir eru að fást við þessar stóru áskoranir er talað um læknaskort í íslensku heilbrigðiskerfi. Samband íslenskra námsmanna erlendis fær reglulega inn á borð til sín mál læknanema erlendis, þá sérstaklega í Slóvakíu og Ungverjalandi, sem berjast í bökkum vegna hárra skólagjalda. Áður fyrr leituðu læknanemar gjarnan til Danmerkur, þar sem skólagjöldin eru sannarlega ekki há. Með nýjum tungumálakröfum sem danskir háskólar komu á árið 2020 er markvisst verið að fækka þeim sem sækja í danskt nám frá Íslandi. Með því varð draumurinn um að komast erlendis í háskólanám án þess að greiða fyrir það fleiri milljónir að engu. Á síðasta ári var skólagjaldalán Menntasjóðs námsmanna til læknanema erlendis hækkað um eina og hálfa milljón eftir sameiginlega baráttu SÍNE og íslenskra læknanema erlendis. Þessi upphæð hefur hjálpað heilmikið en dugar samt ekki fyrir skólagjöldum í Ungverjalandi þar sem stór hópur stundar nám. Í Slóvakíu stunda margir Íslendingar sex ára læknanám sem kostar í heildina 65.400 evrur eða tæpar 10 íslenskar milljónir. Nemendur í Debrecen í Ungverjalandi greiða 17.900 dollara á ári. Sú upphæð nemur um tveimur og hálfri milljón íslenskra króna á núverandi gengi. Því kosta öll 6 ár læknanámsins rúmar fjórtán milljónir. Ástandið á Landspítalanum og viðmót spítalans til læknanema sem koma erlendis frá hefur mikinn fælingarmátt. Í Slóvakíu og Ungverjalandi er skólaönnin töluvert lengri en tíðkast á Íslandi, því ekki er hægt að komast heim í sumarfrí fyrr en í júlí. Í þokkabót þarf að taka verknám yfir sumarið sem skólarnir bjóða nemendum að taka í sínu heimalandi, sumarverknámið er yfirleitt þrjár til fjórar vikur. Skólinn byrjar aftur í september og hafa nemendur því í mesta lagi 5 vikur til þess að vinna og safna því sem vantar upp á fyrir skólagjöldunum. Áður fyrr réð Landspítalinn nemana í vinnu á sumrin og þeir gátu fengið það metið sem verknám. En þetta er ekki í boði lengur. Íslenskir nemar sem læra erlendis taka því ólaunað verknám hjá LSH meðan á náminu stendur og læra þá aðeins hvernig spítalinn virkar, en lítið er gert til þess að kenna þeim á kerfið og hjálpa þeim að aðlagast. Spítalinn er undirmannaður að staðaldri og kennslan er engin, nema læknarnir á deildinni séu sérstaklega kennsluglaðir og taki upp á því sjálfir. Það gefur auga leið að það gengur ekki upp að spítalinn bjóði hvorki upp á laun né kennslu en þiggi vinnuframlag læknanemanna. Það virðist vera lítið skipulag í kringum námið og læknanemar frá erlendum háskólum upplifa sig í rauninni bara sem frítt vinnuafl fyrir spítalann. Núna er staðan jafnframt sú að nemendur frá erlendum háskólum fá neitun frá spítalanum og samkvæmt Landspítala er einfaldlega ekki pláss fyrir íslenska nema frá öðrum skólum en Háskóla Íslands. Landspítalinn rökstyður ákvarðanir sínar hvað varðar verknám og laun þannig að kjör læknanema erlendis séu þau sömu og læknanema á Íslandi. En við erum ekki jöfn, læknanemar á Íslandi stunda nám sem er að fullu fjármagnað af íslenska ríkinu og þurfa eingöngu að halda sér uppi. Að námi loknu verður framlag þeirra til heilbrigðiskerfisins á Íslandi samt hið sama. Ekki eru nógu mörg pláss í læknanámi á Íslandi til að viðhalda læknastéttinni með tilliti til fólksfjölgunar. Kostnaðurinn við að mennta nógu marga lækna fyrir gott heilbrigðiskerfi lendir því á herðum ungra námsmanna. Margir læknanemar velja nú að taka verknámið frekar utan Íslands eða á heilbrigðisstofnun úti á landi. Sjúkrahúsin á Akureyri, Neskaupstað og Selfossi hafa til dæmis verið mjög dugleg að taka á móti nemum sem læra erlendis og staðið sig vel í að bjóða góða aðlögun og kenna á kerfið á Íslandi. Það er ómetanlegt þegar lítinn stuðning er að fá annars staðar. Eftir 6 ár í erfiðu háskólanámi í ókunnugu landi langar flesta að koma heim og vera með fjölskyldu sinni og vinum eftir langa fjarveru. En löngun læknanema til að snúa heim að námi loknu fer dvínandi. Flestir eru með 15-20 milljóna króna skuld á bakinu eftir námið og alveg sparnaðar- og eignalaus. Við heimkomu hefst svo árs sérnámsgrunnur á Landspítalanum, vaktavinna í 1 ár, á slæmum kjörum. Þegar sérnámsgrunni lýkur er kominn tími til að greiða af lánunum. Ef við vitum að við getum fengið betri kjör annars staðar, af hverju ættum við að koma til Íslands að námi loknu? Þórdís Dröfn er forseti Sambands íslenskra námsmanna erlendis.Sveinn Karlsson er formaður félags íslenskra læknanema í Slóvakíu.Arna Bjarnadóttir er formaður félags íslenskra læknanema í Ungverjalandi. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Íslendingar erlendis Heilbrigðismál Landspítalinn Skóla - og menntamál Rekstur hins opinbera Háskólar Mest lesið Væri ekki í lagi að gefa Sjálfstæðisflokknum, Framsóknarflokknum og Vinstri-grænum frí? Kjartan Eggertsson Skoðun Glæðing vonar - ekki hjúkrunargreiningin Karen Ósk Björnsdóttir Skoðun Bob Marley og íslenskar kosningar Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun Ég var barnið sem vildi ekki taka í höndina á kennaranum sínum Fida Abu Libdeh Skoðun Vitsmunaleg vanstilling í boði ungra Sjálfstæðiskvenna Erna Mist Skoðun Örvæntingarfullur maður sker út grasker Þórður Snær Júlíusson Skoðun Falleinkunn fyrrum forseta Vilhjálmur Þorsteinsson,Viktor Orri Valgarðsson Skoðun Ólögleg meðvirkni lækna Teitur Ari Theodórsson Skoðun Kjaftæði Elliði Vignisson Skoðun Hver ætlar að taka fimmtu vaktina? Ákall til stjórnmálaflokka María Fjóla Harðardóttir,Halla Thoroddsen Skoðun Skoðun Skoðun Glæðing vonar - ekki hjúkrunargreiningin Karen Ósk Björnsdóttir skrifar Skoðun Væri ekki í lagi að gefa Sjálfstæðisflokknum, Framsóknarflokknum og Vinstri-grænum frí? Kjartan Eggertsson skrifar Skoðun 60% landsmanna á móti vopnakaupunum Hildur Þórðardóttir skrifar Skoðun Glundroði Sjálfstæðisflokksins bitnar á hagstjórn og innviðum Árni Rúnar Þorvaldsson skrifar Skoðun Hver ætlar að taka fimmtu vaktina? Ákall til stjórnmálaflokka María Fjóla Harðardóttir,Halla Thoroddsen skrifar Skoðun Afkastadrifin menntun og verðgildi nemenda Halldóra Mogensen skrifar Skoðun Ég er deildarstjóri í leikskóla Helga Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Draumastarfið Arnfríður Hermannsdóttir skrifar Skoðun Hjartsláttur sjávarbyggðanna Lilja Rafney Magnúsdóttir skrifar Skoðun Erum við tilbúin til að bæta menntakerfið okkar? Jónína Einarsdóttir skrifar Skoðun Eru vaxtarmörkin vandinn? Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Búum til „vandamál“ – leysum það með samræmdum prófum Árelía Eydís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Þöggun Guðbjörg Ása Jóns Huldudóttir,Margrét Kristín Blöndal,Margrét Rut Eddudóttir,Lukka Sigurðardóttir,Sigtryggur Ari Jóhannsson,Halldóra Jóhanna Hafsteins Âû skrifar Skoðun Ölmusuhagkerfið Unnur Rán Reynisdóttir skrifar Skoðun Fyrirmyndarstjórn Viðreisnar og Samfylkingar á Reykjavíkurborg? Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Sjálfstæðisflokkur hækkar kostnað heimilanna Kristrún Frostadóttir skrifar Skoðun Hvar er mannúðin? Davíð Sól Pálsson skrifar Skoðun Gerum þetta að kosningamáli Ágúst Ólafur Ágústsson skrifar Skoðun Stóri grænþvotturinn Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Örvæntingarfullur maður sker út grasker Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Vill íslenska þjóðin halda í einmenninguna? Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Inngilding eða „aðskilnaður“? Jasmina Vajzović Crnac skrifar Skoðun Vonin má aldrei deyja Guðmunda G. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Ég var barnið sem vildi ekki taka í höndina á kennaranum sínum Fida Abu Libdeh skrifar Skoðun Um áhrif niðurskurðar á fjárlögum 2025 til kvikmyndagerðar og lista Steingrímur Dúi Másson skrifar Skoðun Bob Marley og íslenskar kosningar Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar Skoðun Fólk eða fífl? Anna Gunndís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Eru til lausnir við mönnunarvanda heilsugæslunnar? Gunnlaugur Már Briem skrifar Skoðun Er eitthvað mál að handtaka börn? Elsa Bára Traustadóttir skrifar Skoðun Er ferðaþjónusta útlendingavandamál? Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Sjá meira
Íslenskir læknanemar erlendis sem sækja í dýrt nám vegna fárra plássa í Háskóla Íslands hafa fengið afar takmarkaðan stuðning frá Landspítala og Menntasjóði. Á sama tíma og nemarnir eru að fást við þessar stóru áskoranir er talað um læknaskort í íslensku heilbrigðiskerfi. Samband íslenskra námsmanna erlendis fær reglulega inn á borð til sín mál læknanema erlendis, þá sérstaklega í Slóvakíu og Ungverjalandi, sem berjast í bökkum vegna hárra skólagjalda. Áður fyrr leituðu læknanemar gjarnan til Danmerkur, þar sem skólagjöldin eru sannarlega ekki há. Með nýjum tungumálakröfum sem danskir háskólar komu á árið 2020 er markvisst verið að fækka þeim sem sækja í danskt nám frá Íslandi. Með því varð draumurinn um að komast erlendis í háskólanám án þess að greiða fyrir það fleiri milljónir að engu. Á síðasta ári var skólagjaldalán Menntasjóðs námsmanna til læknanema erlendis hækkað um eina og hálfa milljón eftir sameiginlega baráttu SÍNE og íslenskra læknanema erlendis. Þessi upphæð hefur hjálpað heilmikið en dugar samt ekki fyrir skólagjöldum í Ungverjalandi þar sem stór hópur stundar nám. Í Slóvakíu stunda margir Íslendingar sex ára læknanám sem kostar í heildina 65.400 evrur eða tæpar 10 íslenskar milljónir. Nemendur í Debrecen í Ungverjalandi greiða 17.900 dollara á ári. Sú upphæð nemur um tveimur og hálfri milljón íslenskra króna á núverandi gengi. Því kosta öll 6 ár læknanámsins rúmar fjórtán milljónir. Ástandið á Landspítalanum og viðmót spítalans til læknanema sem koma erlendis frá hefur mikinn fælingarmátt. Í Slóvakíu og Ungverjalandi er skólaönnin töluvert lengri en tíðkast á Íslandi, því ekki er hægt að komast heim í sumarfrí fyrr en í júlí. Í þokkabót þarf að taka verknám yfir sumarið sem skólarnir bjóða nemendum að taka í sínu heimalandi, sumarverknámið er yfirleitt þrjár til fjórar vikur. Skólinn byrjar aftur í september og hafa nemendur því í mesta lagi 5 vikur til þess að vinna og safna því sem vantar upp á fyrir skólagjöldunum. Áður fyrr réð Landspítalinn nemana í vinnu á sumrin og þeir gátu fengið það metið sem verknám. En þetta er ekki í boði lengur. Íslenskir nemar sem læra erlendis taka því ólaunað verknám hjá LSH meðan á náminu stendur og læra þá aðeins hvernig spítalinn virkar, en lítið er gert til þess að kenna þeim á kerfið og hjálpa þeim að aðlagast. Spítalinn er undirmannaður að staðaldri og kennslan er engin, nema læknarnir á deildinni séu sérstaklega kennsluglaðir og taki upp á því sjálfir. Það gefur auga leið að það gengur ekki upp að spítalinn bjóði hvorki upp á laun né kennslu en þiggi vinnuframlag læknanemanna. Það virðist vera lítið skipulag í kringum námið og læknanemar frá erlendum háskólum upplifa sig í rauninni bara sem frítt vinnuafl fyrir spítalann. Núna er staðan jafnframt sú að nemendur frá erlendum háskólum fá neitun frá spítalanum og samkvæmt Landspítala er einfaldlega ekki pláss fyrir íslenska nema frá öðrum skólum en Háskóla Íslands. Landspítalinn rökstyður ákvarðanir sínar hvað varðar verknám og laun þannig að kjör læknanema erlendis séu þau sömu og læknanema á Íslandi. En við erum ekki jöfn, læknanemar á Íslandi stunda nám sem er að fullu fjármagnað af íslenska ríkinu og þurfa eingöngu að halda sér uppi. Að námi loknu verður framlag þeirra til heilbrigðiskerfisins á Íslandi samt hið sama. Ekki eru nógu mörg pláss í læknanámi á Íslandi til að viðhalda læknastéttinni með tilliti til fólksfjölgunar. Kostnaðurinn við að mennta nógu marga lækna fyrir gott heilbrigðiskerfi lendir því á herðum ungra námsmanna. Margir læknanemar velja nú að taka verknámið frekar utan Íslands eða á heilbrigðisstofnun úti á landi. Sjúkrahúsin á Akureyri, Neskaupstað og Selfossi hafa til dæmis verið mjög dugleg að taka á móti nemum sem læra erlendis og staðið sig vel í að bjóða góða aðlögun og kenna á kerfið á Íslandi. Það er ómetanlegt þegar lítinn stuðning er að fá annars staðar. Eftir 6 ár í erfiðu háskólanámi í ókunnugu landi langar flesta að koma heim og vera með fjölskyldu sinni og vinum eftir langa fjarveru. En löngun læknanema til að snúa heim að námi loknu fer dvínandi. Flestir eru með 15-20 milljóna króna skuld á bakinu eftir námið og alveg sparnaðar- og eignalaus. Við heimkomu hefst svo árs sérnámsgrunnur á Landspítalanum, vaktavinna í 1 ár, á slæmum kjörum. Þegar sérnámsgrunni lýkur er kominn tími til að greiða af lánunum. Ef við vitum að við getum fengið betri kjör annars staðar, af hverju ættum við að koma til Íslands að námi loknu? Þórdís Dröfn er forseti Sambands íslenskra námsmanna erlendis.Sveinn Karlsson er formaður félags íslenskra læknanema í Slóvakíu.Arna Bjarnadóttir er formaður félags íslenskra læknanema í Ungverjalandi.
Væri ekki í lagi að gefa Sjálfstæðisflokknum, Framsóknarflokknum og Vinstri-grænum frí? Kjartan Eggertsson Skoðun
Hver ætlar að taka fimmtu vaktina? Ákall til stjórnmálaflokka María Fjóla Harðardóttir,Halla Thoroddsen Skoðun
Skoðun Væri ekki í lagi að gefa Sjálfstæðisflokknum, Framsóknarflokknum og Vinstri-grænum frí? Kjartan Eggertsson skrifar
Skoðun Glundroði Sjálfstæðisflokksins bitnar á hagstjórn og innviðum Árni Rúnar Þorvaldsson skrifar
Skoðun Hver ætlar að taka fimmtu vaktina? Ákall til stjórnmálaflokka María Fjóla Harðardóttir,Halla Thoroddsen skrifar
Skoðun Þöggun Guðbjörg Ása Jóns Huldudóttir,Margrét Kristín Blöndal,Margrét Rut Eddudóttir,Lukka Sigurðardóttir,Sigtryggur Ari Jóhannsson,Halldóra Jóhanna Hafsteins Âû skrifar
Skoðun Fyrirmyndarstjórn Viðreisnar og Samfylkingar á Reykjavíkurborg? Diljá Mist Einarsdóttir skrifar
Skoðun Um áhrif niðurskurðar á fjárlögum 2025 til kvikmyndagerðar og lista Steingrímur Dúi Másson skrifar
Væri ekki í lagi að gefa Sjálfstæðisflokknum, Framsóknarflokknum og Vinstri-grænum frí? Kjartan Eggertsson Skoðun
Hver ætlar að taka fimmtu vaktina? Ákall til stjórnmálaflokka María Fjóla Harðardóttir,Halla Thoroddsen Skoðun