Góðir stjórnarhættir: Úttektarferlið tækifæri til að fá rýni og ábendingar Rakel Sveinsdóttir skrifar 25. ágúst 2023 10:00 Svanhildur Hólm Valsdóttir framkvæmdastjóri Viðskiptaráðs segir ekki sjálfgefið að fyrirtæki hljóti viðurkenninguna Fyrirmyndarfyrirtæki í góðum stjórnarháttum. Fyrst þurfi að standast ákveðna úttekt, sem um leið gefur tækifæri á að fá rýni og ábendingar um það sem betur mætti fara. Vísir/Vilhelm „Það er ekkert sjálfgefið að fyrirtæki fái þessar viðurkenningar. Til að teljast fyrirmyndarfyrirtæki í góðum stjórnarháttum þarf fyrst að standast ákveðna skoðun úttektaraðila,“ segir Svanhildur Hólm Valsdóttir framkvæmdastjóri Viðskiptaráðs Íslands um fyrirmyndarfyrirtækin átján sem í vikunni hlutu viðurkenninguna Fyrirmyndarfyrirtæki í góðum stjórnarháttum. „Ég upplifi mikinn metnað hjá þessum fyrirtækjum sem fara í gegnum ferlið og hljóta viðurkenningu. Metnað til að gera þessa hluti vel og iðka góða stjórnarhætti. Enda felur úttektarferlið í sér mikla rýni á starfsháttum stjórnar og stjórnenda fyrirtækjanna,“ segir Svanhildur og bætir við: Fyrirtækin þurfa að leggja öll gögn á borðið hvað varðar starfshætti, stjórnarháttayfirlýsingu og fleira. sem er skoðað ofan í kjölinn. Í þeirri vinnu, sem lýkur með viðurkenningu ef stjórnarhættir fyrirtækisins standast viðmiðin, felst um leið tækifæri til að fá rýni og ábendingar um hvað mætti gera betur og hvernig fyrirtæki geta bætt stjórnarhætti enn frekar.“ Metnaður til að gera vel og auka gagnsæi Í fréttatilkynningu um viðurkenninguna kemur fram að fyrirmyndarfyrirtækin átján sem hlutu viðurkenningu að þessu sinni, séu í afar fjölbreyttri starfsemi. Þetta er í þrettánda sinn sem viðurkenningin er veitt en Fyrirmyndarfyrirtæki í stjórnarháttum var sett á legg til að bæta eftirfylgni fyrirtækja við leiðbeiningar um góða stjórnarhætti. Upphafsmaður Fyrirmyndarfyrirækjanna er Dr. Eyþór Ívar Jónsson sem á sínum tíma mótaði líkan sem kallast Stjórnarháttar-demanturinn. Eyþór skipulagði og stjórnaði verkefninu fyrstu tíu árin en í dag heldur Stjórnvísi utan um ferlið og mat á úttektum. Svanhildur segir leiðbeiningar um góða stjórnarhætti fyrst hafa komið út fyrir tæpum tuttugu árum fyrir tilstilli Viðskiptaráðs Íslands, Nasdaq og Samtaka atvinnulífsins. Síðasta útgáfa leiðbeininganna kom út árið 2021 og er endurskoðun að hefjast fyrir sjöundu útgáfu þeirra. „Þessar leiðbeiningar eru byggðar á erlendri fyrirmynd og það er ástæða til að leggja áherslu á að fæstum fyrirtækjum er skylt að fylgja þeim í einu og öllu. Fjármálafyrirtækjum og vátryggingarfélögum ber að vísu skylda til þess samkvæmt lögum og áhersla er lögð á að einingar tengdar almannahagsmunum geri það,“ segir Svanhildur og bætir við: „Það er jákvætt að þetta séu leiðbeiningar sem viðskiptalífið mótar og setur sér en ekki reglur sem hið opinbera hefur sett og fælu þá frekar í sér ósveigjanleg boð og bönn. Fyrirtæki eru ólík og það yrði erfitt að setja algildar reglur og maður getur rétt ímyndað sér hvernig þær myndu líta út ef skrifa ætti út hvert einasta mögulega frávik. Leiðbeiningarnar eru því eins og nafnið gefur til kynna, til að leiðbeina fyrirtækjum, en veita þeim einnig svigrúm til mats á því hvað sé skynsamlegt til dæmis miðað við stærð, starfsemi eða aðstæður.“ Svanhildur segir þetta svigrúm skipta máli fyrir viðskiptalífið. „Tökum sem dæmi leiðbeiningar um að meirihluta stjórnar skipi óháðir aðilar, en tilgangurinn er að auka á eftirlit og forðast mögulega hagsmunaárekstra. Í sumum stjórnum fyrirtækja á þetta hins vegar ekki við eða er ekki talið æskilegt fyrir fyrirtækið og þá er unnt að skýra það sérstaklega, hvers vegna fyrirtækið velur aðra leið. Þessi útskýring eykur því á gagnsæi um störf stjórnarinnar, þótt ekki sé farið nákvæmlega eftir því sem fram kemur í leiðbeiningunum. Það er í samræmi við meginregluna um að fylgja eða skýra; að fylgja reglunum eða skýra frávik frá þeim. Fyrirtæki sem gerir það getur því hæglega talist gæta góðra stjórnarhátta.“ Fyrirmyndarfyrirtæki í góðum stjórnarháttum 2023 eru átján talsins og starfa í mörgum ólíkum starfsgreinum. Þetta er í þrettánda sinn sem viðurkenningin er veitt en það er Nasdaq á Íslandi sem metur hæfi úttektaraðila. Tilmæli um tilnefningarnefndir hafa verið hluti af leiðbeiningunum síðan 2009. Sérstakt upplýsingarit fylgdi svo með síðustu útgáfu leiðbeininganna þar sem fjallað er um starf tilnefningarnefnda, stofnun, hlutverk, starfsemi, umfang o.fl. „Það eru enn skiptar skoðanir um störf og tilvist tilnefningarnefnda. Ég tel hins vegar að tilnefningarnefndir séu tæki sem er í þróun og hluthafar og stjórnir eigi ef til vill eftir að átta sig betur á því hvernig störf slíkrar nefndar geta nýst þeim, en enn og aftur, fyrirtæki eiga almennt val um hvort þau komi slíkri nefnd á fót. Tilnefningarnefndir þurfa heldur ekki að vera einnar gerðar. Hér hefur umræðan dálítið snúist um að þær þurfi að vera skipaðar óháðum aðilum en það er ekkert sem segir að stjórnarmaður megi ekki sitja í tilnefningarnefnd.“ Nasdaq á Íslandi metur hæfi úttektaraðila og aðeins er tekið við úttektaraðilum sem samþykktir hafa verið sem hæfir aðilar. Ferlið sem hér um ræðir felur meðal annars í sér gagnasöfnun, viðtöl við stjórnarmenn og fleira. Fulltrúar Fyrirmyndarfyrirtækja í góðum stjórnarháttum eru Stjórnvísi, Viðskiptaráð, Samtök atvinnulífsins og Nasdaq Iceland. Viðurkenningarnar voru veittar við hátíðlega athöfn í Nauthól í vikunni. Viðurkenningarnar voru veittar við hátíðlega athöfn á Nauthóli, að viðstöddum fulltrúum fyrirmyndarfyrirtækjanna en það eru Stjórnvísi, Viðskiptaráð, Samtök atvinnulífsins og Nasdaq Iceland sem veita viðurkenningarnar. Eftirtalin fyrirtæki voru að þessu sinni metin sem Fyrirmyndarfyrirtæki í góðum stjórnarháttum: Arion banki hf. Eik fasteignafélag hf. Fossar fjárfestingarbanki hf. Icelandair Group hf. Íslandssjóðir hf. Kvika banki hf. Lánasjóður sveitarfélaga ohf. Mannvit hf. Reginn hf. Reiknistofa bankanna hf. Reitir hf. Sjóvá hf. Stefnir hf. Sýn hf. TM hf. Vátryggingafélag Íslands hf. Vörður hf. Ölgerðin Egill Skallagríms hf. Stjórnun Vinnumarkaður Góðu ráðin Tengdar fréttir Segir meiri sátt vera að skapast um tilnefningarnefndir stjórna Skiptar skoðanir á þátttöku stjórnarmanna í tilnefningarnefndum. Mikil eftirspurn eftir fræðslu og leiðsögn um störf nefndanna. Meiri sátt að skapast um tilurð nefndanna. 24. janúar 2020 09:00 Góðir stjórnarhættir hafa þróast og eru klárir í nýsköpun Rannsóknir sýna að stjórnir félaga hafa ekki tekið umræðu um nýsköpun alvarlega en stjórnarhættir hafa þróast þannig að stjórnir eru tilbúnar til að taka þátt í því starfi segir Dr. Eyþór Ívar Jónsson forstöðumaður StjórnarAkademíunnar í fyrri hluta af tveimur greinum þar sem rætt er um hlutverk stjórna í nýsköpun og viðspyrnu. 4. júní 2020 09:00 Mest lesið Byggja hótel og 1.500 fermetra baðlón í Vestmannaeyjum Viðskipti innlent „Græni punkturinn“ allt að helmingi dýrari en í Bónus og Prís Neytendur Um 550 milljónum deilt til 27 einkarekinna fjölmiðla Viðskipti innlent Linda ráðin framkvæmdastjóri háttsemiseftirlits Viðskipti innlent Daði og Hrefna nýir deildarstjórar hjá Veitum Viðskipti innlent Snúrunni lokað fyrir fullt og allt Viðskipti innlent Ráðinn framkvæmdastjóri Marel Fish Viðskipti innlent „Okkur langar til að búa til nýja tegund af bjórmenningu“ Atvinnulíf Skipti máli fyrir rekstur iðnfyrirtækja að lækka vexti og verðbólgu Viðskipti innlent Fjögur ráðin í stjórnendastöður hjá Íslandsbanka Viðskipti innlent Fleiri fréttir „Okkur langar til að búa til nýja tegund af bjórmenningu“ „Eitthvað við kvöldin og nóttina sem ég heillast af“ Dýrara að gera ekkert: „Erum öll að pissa í sömu laugina“ Úrelt kerfi: „Síðan kom bara einhver bíll og tæmdi allt“ Sorp: Fólk að hoppa niður plastið í tunnunum til að þjappa því „Ekkert ósvipaður leikur og menn léku í bönkunum fyrir bankahrun“ „Fyrsta verk er án gríns að fá mér lýsi og tékka á Vísi“ Kosningaspenna á vinnustöðum og rifrildi um pólitík Sif Jakobs: „Ekta demantar eru nú einfaldlega ræktaðir“ „Hörðustu samningaviðræðurnar voru við yngsta fólkið Eitraður starfsmaður og góð ráð „Enginn kvartað yfir því þegar ég hef skúrað“ Ekki trompast við fólk í vinnu eða á fundum „Síðan kemur í ljós að við erum í gjörólíkum störfum“ „Opinberi geirinn er að breytast og þar þarf mikinn fjölda verkefnastjóra“ B-týpa sem vill verða A en þarf tíma til að „morgna sig“ Fólki á helst að líða betur eftir vinnudaginn en þegar það mætti Slökkt á asanum: „Hljómar kannski auðveldlega en er það ekki“ Konurnar ofþreyttar en karlmenn vilja meiri frið til að vinna „Allir alltaf að segja að hann sé svo mjúkur“ „Frekar kvöldsvæfur heldur en morgunfúll“ Atvinnumissir: „Það var rosa skrýtið að lenda í þessu“ „En það hefur líka margt fallegt komið út úr þessu“ „Breytingaskeið kvenna hefur líka áhrif á karlavinnustaði“ Sjá meira
„Ég upplifi mikinn metnað hjá þessum fyrirtækjum sem fara í gegnum ferlið og hljóta viðurkenningu. Metnað til að gera þessa hluti vel og iðka góða stjórnarhætti. Enda felur úttektarferlið í sér mikla rýni á starfsháttum stjórnar og stjórnenda fyrirtækjanna,“ segir Svanhildur og bætir við: Fyrirtækin þurfa að leggja öll gögn á borðið hvað varðar starfshætti, stjórnarháttayfirlýsingu og fleira. sem er skoðað ofan í kjölinn. Í þeirri vinnu, sem lýkur með viðurkenningu ef stjórnarhættir fyrirtækisins standast viðmiðin, felst um leið tækifæri til að fá rýni og ábendingar um hvað mætti gera betur og hvernig fyrirtæki geta bætt stjórnarhætti enn frekar.“ Metnaður til að gera vel og auka gagnsæi Í fréttatilkynningu um viðurkenninguna kemur fram að fyrirmyndarfyrirtækin átján sem hlutu viðurkenningu að þessu sinni, séu í afar fjölbreyttri starfsemi. Þetta er í þrettánda sinn sem viðurkenningin er veitt en Fyrirmyndarfyrirtæki í stjórnarháttum var sett á legg til að bæta eftirfylgni fyrirtækja við leiðbeiningar um góða stjórnarhætti. Upphafsmaður Fyrirmyndarfyrirækjanna er Dr. Eyþór Ívar Jónsson sem á sínum tíma mótaði líkan sem kallast Stjórnarháttar-demanturinn. Eyþór skipulagði og stjórnaði verkefninu fyrstu tíu árin en í dag heldur Stjórnvísi utan um ferlið og mat á úttektum. Svanhildur segir leiðbeiningar um góða stjórnarhætti fyrst hafa komið út fyrir tæpum tuttugu árum fyrir tilstilli Viðskiptaráðs Íslands, Nasdaq og Samtaka atvinnulífsins. Síðasta útgáfa leiðbeininganna kom út árið 2021 og er endurskoðun að hefjast fyrir sjöundu útgáfu þeirra. „Þessar leiðbeiningar eru byggðar á erlendri fyrirmynd og það er ástæða til að leggja áherslu á að fæstum fyrirtækjum er skylt að fylgja þeim í einu og öllu. Fjármálafyrirtækjum og vátryggingarfélögum ber að vísu skylda til þess samkvæmt lögum og áhersla er lögð á að einingar tengdar almannahagsmunum geri það,“ segir Svanhildur og bætir við: „Það er jákvætt að þetta séu leiðbeiningar sem viðskiptalífið mótar og setur sér en ekki reglur sem hið opinbera hefur sett og fælu þá frekar í sér ósveigjanleg boð og bönn. Fyrirtæki eru ólík og það yrði erfitt að setja algildar reglur og maður getur rétt ímyndað sér hvernig þær myndu líta út ef skrifa ætti út hvert einasta mögulega frávik. Leiðbeiningarnar eru því eins og nafnið gefur til kynna, til að leiðbeina fyrirtækjum, en veita þeim einnig svigrúm til mats á því hvað sé skynsamlegt til dæmis miðað við stærð, starfsemi eða aðstæður.“ Svanhildur segir þetta svigrúm skipta máli fyrir viðskiptalífið. „Tökum sem dæmi leiðbeiningar um að meirihluta stjórnar skipi óháðir aðilar, en tilgangurinn er að auka á eftirlit og forðast mögulega hagsmunaárekstra. Í sumum stjórnum fyrirtækja á þetta hins vegar ekki við eða er ekki talið æskilegt fyrir fyrirtækið og þá er unnt að skýra það sérstaklega, hvers vegna fyrirtækið velur aðra leið. Þessi útskýring eykur því á gagnsæi um störf stjórnarinnar, þótt ekki sé farið nákvæmlega eftir því sem fram kemur í leiðbeiningunum. Það er í samræmi við meginregluna um að fylgja eða skýra; að fylgja reglunum eða skýra frávik frá þeim. Fyrirtæki sem gerir það getur því hæglega talist gæta góðra stjórnarhátta.“ Fyrirmyndarfyrirtæki í góðum stjórnarháttum 2023 eru átján talsins og starfa í mörgum ólíkum starfsgreinum. Þetta er í þrettánda sinn sem viðurkenningin er veitt en það er Nasdaq á Íslandi sem metur hæfi úttektaraðila. Tilmæli um tilnefningarnefndir hafa verið hluti af leiðbeiningunum síðan 2009. Sérstakt upplýsingarit fylgdi svo með síðustu útgáfu leiðbeininganna þar sem fjallað er um starf tilnefningarnefnda, stofnun, hlutverk, starfsemi, umfang o.fl. „Það eru enn skiptar skoðanir um störf og tilvist tilnefningarnefnda. Ég tel hins vegar að tilnefningarnefndir séu tæki sem er í þróun og hluthafar og stjórnir eigi ef til vill eftir að átta sig betur á því hvernig störf slíkrar nefndar geta nýst þeim, en enn og aftur, fyrirtæki eiga almennt val um hvort þau komi slíkri nefnd á fót. Tilnefningarnefndir þurfa heldur ekki að vera einnar gerðar. Hér hefur umræðan dálítið snúist um að þær þurfi að vera skipaðar óháðum aðilum en það er ekkert sem segir að stjórnarmaður megi ekki sitja í tilnefningarnefnd.“ Nasdaq á Íslandi metur hæfi úttektaraðila og aðeins er tekið við úttektaraðilum sem samþykktir hafa verið sem hæfir aðilar. Ferlið sem hér um ræðir felur meðal annars í sér gagnasöfnun, viðtöl við stjórnarmenn og fleira. Fulltrúar Fyrirmyndarfyrirtækja í góðum stjórnarháttum eru Stjórnvísi, Viðskiptaráð, Samtök atvinnulífsins og Nasdaq Iceland. Viðurkenningarnar voru veittar við hátíðlega athöfn í Nauthól í vikunni. Viðurkenningarnar voru veittar við hátíðlega athöfn á Nauthóli, að viðstöddum fulltrúum fyrirmyndarfyrirtækjanna en það eru Stjórnvísi, Viðskiptaráð, Samtök atvinnulífsins og Nasdaq Iceland sem veita viðurkenningarnar. Eftirtalin fyrirtæki voru að þessu sinni metin sem Fyrirmyndarfyrirtæki í góðum stjórnarháttum: Arion banki hf. Eik fasteignafélag hf. Fossar fjárfestingarbanki hf. Icelandair Group hf. Íslandssjóðir hf. Kvika banki hf. Lánasjóður sveitarfélaga ohf. Mannvit hf. Reginn hf. Reiknistofa bankanna hf. Reitir hf. Sjóvá hf. Stefnir hf. Sýn hf. TM hf. Vátryggingafélag Íslands hf. Vörður hf. Ölgerðin Egill Skallagríms hf.
Stjórnun Vinnumarkaður Góðu ráðin Tengdar fréttir Segir meiri sátt vera að skapast um tilnefningarnefndir stjórna Skiptar skoðanir á þátttöku stjórnarmanna í tilnefningarnefndum. Mikil eftirspurn eftir fræðslu og leiðsögn um störf nefndanna. Meiri sátt að skapast um tilurð nefndanna. 24. janúar 2020 09:00 Góðir stjórnarhættir hafa þróast og eru klárir í nýsköpun Rannsóknir sýna að stjórnir félaga hafa ekki tekið umræðu um nýsköpun alvarlega en stjórnarhættir hafa þróast þannig að stjórnir eru tilbúnar til að taka þátt í því starfi segir Dr. Eyþór Ívar Jónsson forstöðumaður StjórnarAkademíunnar í fyrri hluta af tveimur greinum þar sem rætt er um hlutverk stjórna í nýsköpun og viðspyrnu. 4. júní 2020 09:00 Mest lesið Byggja hótel og 1.500 fermetra baðlón í Vestmannaeyjum Viðskipti innlent „Græni punkturinn“ allt að helmingi dýrari en í Bónus og Prís Neytendur Um 550 milljónum deilt til 27 einkarekinna fjölmiðla Viðskipti innlent Linda ráðin framkvæmdastjóri háttsemiseftirlits Viðskipti innlent Daði og Hrefna nýir deildarstjórar hjá Veitum Viðskipti innlent Snúrunni lokað fyrir fullt og allt Viðskipti innlent Ráðinn framkvæmdastjóri Marel Fish Viðskipti innlent „Okkur langar til að búa til nýja tegund af bjórmenningu“ Atvinnulíf Skipti máli fyrir rekstur iðnfyrirtækja að lækka vexti og verðbólgu Viðskipti innlent Fjögur ráðin í stjórnendastöður hjá Íslandsbanka Viðskipti innlent Fleiri fréttir „Okkur langar til að búa til nýja tegund af bjórmenningu“ „Eitthvað við kvöldin og nóttina sem ég heillast af“ Dýrara að gera ekkert: „Erum öll að pissa í sömu laugina“ Úrelt kerfi: „Síðan kom bara einhver bíll og tæmdi allt“ Sorp: Fólk að hoppa niður plastið í tunnunum til að þjappa því „Ekkert ósvipaður leikur og menn léku í bönkunum fyrir bankahrun“ „Fyrsta verk er án gríns að fá mér lýsi og tékka á Vísi“ Kosningaspenna á vinnustöðum og rifrildi um pólitík Sif Jakobs: „Ekta demantar eru nú einfaldlega ræktaðir“ „Hörðustu samningaviðræðurnar voru við yngsta fólkið Eitraður starfsmaður og góð ráð „Enginn kvartað yfir því þegar ég hef skúrað“ Ekki trompast við fólk í vinnu eða á fundum „Síðan kemur í ljós að við erum í gjörólíkum störfum“ „Opinberi geirinn er að breytast og þar þarf mikinn fjölda verkefnastjóra“ B-týpa sem vill verða A en þarf tíma til að „morgna sig“ Fólki á helst að líða betur eftir vinnudaginn en þegar það mætti Slökkt á asanum: „Hljómar kannski auðveldlega en er það ekki“ Konurnar ofþreyttar en karlmenn vilja meiri frið til að vinna „Allir alltaf að segja að hann sé svo mjúkur“ „Frekar kvöldsvæfur heldur en morgunfúll“ Atvinnumissir: „Það var rosa skrýtið að lenda í þessu“ „En það hefur líka margt fallegt komið út úr þessu“ „Breytingaskeið kvenna hefur líka áhrif á karlavinnustaði“ Sjá meira
Segir meiri sátt vera að skapast um tilnefningarnefndir stjórna Skiptar skoðanir á þátttöku stjórnarmanna í tilnefningarnefndum. Mikil eftirspurn eftir fræðslu og leiðsögn um störf nefndanna. Meiri sátt að skapast um tilurð nefndanna. 24. janúar 2020 09:00
Góðir stjórnarhættir hafa þróast og eru klárir í nýsköpun Rannsóknir sýna að stjórnir félaga hafa ekki tekið umræðu um nýsköpun alvarlega en stjórnarhættir hafa þróast þannig að stjórnir eru tilbúnar til að taka þátt í því starfi segir Dr. Eyþór Ívar Jónsson forstöðumaður StjórnarAkademíunnar í fyrri hluta af tveimur greinum þar sem rætt er um hlutverk stjórna í nýsköpun og viðspyrnu. 4. júní 2020 09:00