Hvar er heimilislæknirinn minn? Unnur Rán Reynisdóttir skrifar 20. september 2021 09:30 Íbúum á Suðurnesjunum hefur undanfarin ár fjölgað mun hraðar en í öðrum landshlutum. Undirrituð hefur lagt sín lóð á vogarskálarnar þegar hún flutti með sín 4 börn í Reykjanesbæ fyrir ekki svo löngu síðan. Nýbúinn sér fljótt að best er að halda sem fastast í sinn gamla heimilislækni, þrátt fyrir að hann sé staðsettur í öðru sveitarfélagi og það muni taka að minnsta kosti 50 mínútur að komast til hans. Þetta geri fjöldi fólks sem annað hvort heldur í sinn gamla lækni eða leitar á náðir einkarekinna heilsugæslna á höfuðborgarsvæðinu. Hvers vegna?Það er ekki vegna þess að læknar og heilbrigðisstarfsfólk á Suðurnesjunum sé svona vanhæft og slæmt. Ástæðan fyrir því er einfaldlega sú að við á Suðurnesjunum höfum verið svelt af ríkinu þegar kemur að þessum málaflokki. Þetta fjársvelti veldur því að ómögulegt er fyrir heilsugæsluna að sinna þessu ört vaxandi svæði sem skyldi. Fjársveltið hefur þær afleiðingar í för með sér að við á Suðurnesjunum erum orðin skólabókardæmi um þann vítahring sem getur skapast við þessar aðstæður. Nú korter í kosningar þeysast núverandi ráðherrar fram á völlinn og dásama hversu stórkostlega hluti þeir hafa gert fyrir heilsugæslu hér á svæðinu. Við, íbúarnir, finnum ekki fyrir því og eins og sjá má mun ný bygging ekki leysa allan vandann.Suðurnesin eru ekki eina dæmið um þetta ástand, heldur það sem stendur mér næst, þetta dæmi má heimfæra á landsbyggðina alla. Oftar en ekki er mönnun heilbrigðisstofnana í lágmarki á meðan fjöldi skjólstæðinga er í hámarki, sem veldur því að starfsumhverfið verður ómanneskjulegt og óboðlegt. Mikilvægi heimilislækna Það er öllum mikilvægt að hafa sinn eigin heimilislækni í heimabyggð. Lækni sem setur sig inn í mál skjólstæðinga sinna og tryggir samfellu í þjónustu. Lækni sem veit hvað hefur verið prófað og gerir plön fyrir næstu skref. Þekkir sögu skjólstæðinga sinna í þaula. Það er erfitt fyrir sjúklinga að ganga milli margra mismunandi lækna og heilbrigðisstofnanna og segja sögu sína endurtekið. Það eykur líkur á að meðferð við vandamálum verði ómarkviss og skjólstæðingar enda með að þurfa að meta sjálfir hvaða ólíku ráðum skuli fylgja. Þetta reynist fólki sérstaklega erfitt sem á ekki sterkt stuðningsnet, sem og þeim sem glíma við andleg veikindi. Heilsugæslan á að vera fyrsti viðkomustaður fólks. Það eru skilaboðin sem við fáum en raunin er önnur, eins og við þekkjum mörg. Á heilsugæslunni á að geta farið fram teymisvinna um ákveðin mál, til að mynda með félagsþjónustu, sálfræðiþjónustu o.s.frv. Þannig er mögulegt að vinna að samþættingu þjónustu fyrir hvern einasta skjólstæðing. Þetta fyrirkomulag minnkar að sama skapi hættu á að mistök verði gerð. Sérfræðingar á mismunandi sviðum eru í samskiptum um meðferð hvers og eins og skjólstæðingar njóta þannig margþættrar þjónustu á einum stað í nærumhverfi sínu. Heimilislæknirinn er síðan eins og miðpunktur fyrir sjúklinga hvort sem er í samskiptum við sérfræðilækna eða aðra sérfræðinga. Þannig skapast öryggi og utanumhald um sjúklinginn. Í mörgum löndum, líkt og t.d. Danmörku gegna heimilislæknar lykilhlutverki í að halda utan um mál skjólstæðinga. Þeir fá upplýsingar frá öðrum stofnunum um komur skjólstæðinga sinna og geta því fljótt fengið yfirsýn yfir stöðu hvers og eins. Á Íslandi, hins vegar, þurfum við sjálf að passa upp á okkar mál. Við þurfum sjálf að vera milliliðar um samskipti milli sérfræðinga og heilbrigðisstofnana og í raun vera sérfræðingurinn í okkar málum. En fólk yfir höfuð er ekki sérfræðingar, heilbrigðisstarfsfólk o.s.frv. Við höfum engar faglegar forsendur til að taka á okkur þessa ábyrgð sérfræðinga. Við þekkjum þetta vandamál vel hér á Suðurnesjum. Hér er ómögulegt að fá sinn eigin heimilislækni. Einstaklingar neyðast til að leita til mismunandi lækna í hvert sinn, halda gömlum heimilislæknum sem ekki eru staðsettir í heimabyggð eða jafnvel leita til einkarekinna heilsugæsla, einnig á höfuðborgarsvæðinu. Óöryggið sem fylgir þessu er gríðarlegt, biðin eftir læknistíma löng og við höfum ekki hugmynd um hjá hvaða lækni við lendum. Þessi langa bið eftir tíma á heilsugæslunni veldur því gjarnan að við neyðumst til að panta tíma á síðdegisvaktinni. Sem þýðir að greiða þarf yfir 3.000 krónur fyrir læknisheimsóknina í stað 500 króna á dagvinnutíma. Eins getum við ekki stólað á að fá öll vottorð og grunnþjónustu sem við þurfum í heimabyggð eða þurfum við að bíða margar vikur og gera okkur bæjarferð til þess? En hvað er til ráða? Við þurfum að standa saman við að bæta orðspor HSS. Við þurfum að standa vörð um þann dýrmæta auð sem starfsfólk stofnunarinnar er. Þegar starfsfólki er boðið upp á ofurmannlegt álag er ekki spennandi að sækja um starf hjá stofnuninni. Sem dæmi má nefna hefur gengið erfiðlega að ráða til starfa sálfræðinga á stofnuninni. Launin eru lakari en á höfuðborgarsvæðinu, þar sem flestir sálfræðingar landsins búa. Biðlistar lengjast og íbúar neyðast til að sækja þjónustuna annað. Sósíalistar gera skýra kröfu í komandi Alþingiskosningum, hún er einfaldlega sú að heilsugæsla í kjördæminu verði færð heim.Tryggja þarf að læknir sé á vakt í öllum helstu byggðakjörnum og að íbúar þurfi ekki að ferðast lengri leiðir til þess að sækja grunnþjónustu á heilsugæslu. Það þarf að taka skýra stefnu í mönnun heilbrigðisstofnana, með það að markmiði að álag, eitt og sér, komi ekki í veg fyrir að fólk ráði sig þar til starfa. Heilbrigðisstofnanir eiga að vera aðlaðandi vinnustaðir þar sem starfsfólki er gert kleift að veita skjólstæðingum sínum sem besta þjónustu. Heilbrigðisþjónusta á þar að auki að vera gjaldfrjáls. Höfundur skipar fimmta sæti á J-lista Sósíalistaflokks Íslands í Suðurkjördæmi. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Skoðun: Kosningar 2021 Heilbrigðismál Sósíalistaflokkurinn Suðurkjördæmi Heilbrigðisstofnun Suðurnesja Mest lesið Eignarhaldsfélag Ingu og hirðin hennar Davíð Bergmann Skoðun Opið bréf til Ingu Sæland Ragnar Erling Hermannsson Skoðun Agaleysi í íslenskum skólum - Kennarar þurfa valdið til baka Sigrún Ólöf Ingólfsdóttir Skoðun Svar við greininni „Lífsstílslæknar og samsæriskenningar um mettaða fitu“ Hópur lækna Skoðun Spurningar og svör um Evrópumál Jón Baldvin Hannibalsson Skoðun Rangfeðranir Sævar Þór Jónsson Skoðun Samtrygging verkalýðshreyfingar og samtaka atvinnulífsins í eftirlaunasjóðum launafólks Kári Jónsson Skoðun Í skugga misvægis atkvæðanna Örn Sigurðsson Skoðun Lífsstílslæknar og samsæriskenningar um mettaða fitu Guðrún Nanna Egilsdóttir,Thor Aspelund,Jóhanna E. Torfadóttir Skoðun Er samþykki barna túlkunaratriði? Ólöf Tara Harðardóttir Skoðun Skoðun Skoðun Samtrygging verkalýðshreyfingar og samtaka atvinnulífsins í eftirlaunasjóðum launafólks Kári Jónsson skrifar Skoðun Húsnæði er forsenda bata Heiða Björg Hilmisdóttir skrifar Skoðun Eignarhaldsfélag Ingu og hirðin hennar Davíð Bergmann skrifar Skoðun Í skugga misvægis atkvæðanna Örn Sigurðsson skrifar Skoðun Spurningar og svör um Evrópumál Jón Baldvin Hannibalsson skrifar Skoðun Skýr sýn og metnaður Hákon Stefánsson skrifar Skoðun Er samþykki barna túlkunaratriði? Ólöf Tara Harðardóttir skrifar Skoðun Allir geta drukknað en enginn þarf að drukkna Hildur Vattnes Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Agaleysi í íslenskum skólum - Kennarar þurfa valdið til baka Sigrún Ólöf Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Svar við greininni „Lífsstílslæknar og samsæriskenningar um mettaða fitu“ Hópur lækna skrifar Skoðun Fjórar leiðir til að verða besta útgáfan af þér Sanna Magdalena Mörtudóttir skrifar Skoðun Ferðalag sálna Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Ekkert samráð – ekkert traust Björg Eva Erlendsdóttir skrifar Skoðun Viðreisn, Sjálfstæðisflokkurinn og fátæka fólkið Yngvi Ómar Sighvatsson ,Jón Ferdínand Estherarson skrifar Skoðun Að vera með BRCA-stökkbreytingu Brynja Rún Sævarsdóttir skrifar Skoðun Opið bréf til foreldra í Stakkaborg Jónína Einarsdóttir skrifar Skoðun Rammaáætlun og Hvammsvirkjun: Heimilt en ekki skylt Mörður Árnason skrifar Skoðun Hvernig þjóð viljum við vera? Sigrún Lilja Guðbjörnsdóttir skrifar Skoðun Meiri rökræður, minni áróður: Borgaraþing fyrir þjóðaratkvæðagreiðslu um ESB-aðild Valgerður Björk Pálsdóttir skrifar Skoðun Opið bréf til Ingu Sæland Ragnar Erling Hermannsson skrifar Skoðun Atvinnuþátttaka kvenna og karla Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar Skoðun Mannekla á leikskólum Rakel Björk Benediktsdóttir Borg,Margrét Edda Gnarr,Hannes Daði Haraldsson skrifar Skoðun Tillaga um endurskoðun á virðisaukaskattskerfi deilihagkerfisins Þórir Garðarsson skrifar Skoðun Heimur hins sterka og óvissan framundan Hilmar Þór Hilmarsson skrifar Skoðun Umsögn um breytingar á ýmsum lögum vegna einföldunar og samræmingar leyfisferla á sviði umhverfis- og orkumála Erla Björk Þorgeirsdóttir skrifar Skoðun Viðhorf Leifur Helgi Konráðsson skrifar Skoðun Emma Lazarus og Frelsisstyttan Atli Harðarson skrifar Skoðun Rétt tímasetning skiptir öllu máli Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Lífsstílslæknar og samsæriskenningar um mettaða fitu Guðrún Nanna Egilsdóttir,Thor Aspelund,Jóhanna E. Torfadóttir skrifar Skoðun Sjálfræðissvipting þjóðar Ægir Örn Arnarson skrifar Sjá meira
Íbúum á Suðurnesjunum hefur undanfarin ár fjölgað mun hraðar en í öðrum landshlutum. Undirrituð hefur lagt sín lóð á vogarskálarnar þegar hún flutti með sín 4 börn í Reykjanesbæ fyrir ekki svo löngu síðan. Nýbúinn sér fljótt að best er að halda sem fastast í sinn gamla heimilislækni, þrátt fyrir að hann sé staðsettur í öðru sveitarfélagi og það muni taka að minnsta kosti 50 mínútur að komast til hans. Þetta geri fjöldi fólks sem annað hvort heldur í sinn gamla lækni eða leitar á náðir einkarekinna heilsugæslna á höfuðborgarsvæðinu. Hvers vegna?Það er ekki vegna þess að læknar og heilbrigðisstarfsfólk á Suðurnesjunum sé svona vanhæft og slæmt. Ástæðan fyrir því er einfaldlega sú að við á Suðurnesjunum höfum verið svelt af ríkinu þegar kemur að þessum málaflokki. Þetta fjársvelti veldur því að ómögulegt er fyrir heilsugæsluna að sinna þessu ört vaxandi svæði sem skyldi. Fjársveltið hefur þær afleiðingar í för með sér að við á Suðurnesjunum erum orðin skólabókardæmi um þann vítahring sem getur skapast við þessar aðstæður. Nú korter í kosningar þeysast núverandi ráðherrar fram á völlinn og dásama hversu stórkostlega hluti þeir hafa gert fyrir heilsugæslu hér á svæðinu. Við, íbúarnir, finnum ekki fyrir því og eins og sjá má mun ný bygging ekki leysa allan vandann.Suðurnesin eru ekki eina dæmið um þetta ástand, heldur það sem stendur mér næst, þetta dæmi má heimfæra á landsbyggðina alla. Oftar en ekki er mönnun heilbrigðisstofnana í lágmarki á meðan fjöldi skjólstæðinga er í hámarki, sem veldur því að starfsumhverfið verður ómanneskjulegt og óboðlegt. Mikilvægi heimilislækna Það er öllum mikilvægt að hafa sinn eigin heimilislækni í heimabyggð. Lækni sem setur sig inn í mál skjólstæðinga sinna og tryggir samfellu í þjónustu. Lækni sem veit hvað hefur verið prófað og gerir plön fyrir næstu skref. Þekkir sögu skjólstæðinga sinna í þaula. Það er erfitt fyrir sjúklinga að ganga milli margra mismunandi lækna og heilbrigðisstofnanna og segja sögu sína endurtekið. Það eykur líkur á að meðferð við vandamálum verði ómarkviss og skjólstæðingar enda með að þurfa að meta sjálfir hvaða ólíku ráðum skuli fylgja. Þetta reynist fólki sérstaklega erfitt sem á ekki sterkt stuðningsnet, sem og þeim sem glíma við andleg veikindi. Heilsugæslan á að vera fyrsti viðkomustaður fólks. Það eru skilaboðin sem við fáum en raunin er önnur, eins og við þekkjum mörg. Á heilsugæslunni á að geta farið fram teymisvinna um ákveðin mál, til að mynda með félagsþjónustu, sálfræðiþjónustu o.s.frv. Þannig er mögulegt að vinna að samþættingu þjónustu fyrir hvern einasta skjólstæðing. Þetta fyrirkomulag minnkar að sama skapi hættu á að mistök verði gerð. Sérfræðingar á mismunandi sviðum eru í samskiptum um meðferð hvers og eins og skjólstæðingar njóta þannig margþættrar þjónustu á einum stað í nærumhverfi sínu. Heimilislæknirinn er síðan eins og miðpunktur fyrir sjúklinga hvort sem er í samskiptum við sérfræðilækna eða aðra sérfræðinga. Þannig skapast öryggi og utanumhald um sjúklinginn. Í mörgum löndum, líkt og t.d. Danmörku gegna heimilislæknar lykilhlutverki í að halda utan um mál skjólstæðinga. Þeir fá upplýsingar frá öðrum stofnunum um komur skjólstæðinga sinna og geta því fljótt fengið yfirsýn yfir stöðu hvers og eins. Á Íslandi, hins vegar, þurfum við sjálf að passa upp á okkar mál. Við þurfum sjálf að vera milliliðar um samskipti milli sérfræðinga og heilbrigðisstofnana og í raun vera sérfræðingurinn í okkar málum. En fólk yfir höfuð er ekki sérfræðingar, heilbrigðisstarfsfólk o.s.frv. Við höfum engar faglegar forsendur til að taka á okkur þessa ábyrgð sérfræðinga. Við þekkjum þetta vandamál vel hér á Suðurnesjum. Hér er ómögulegt að fá sinn eigin heimilislækni. Einstaklingar neyðast til að leita til mismunandi lækna í hvert sinn, halda gömlum heimilislæknum sem ekki eru staðsettir í heimabyggð eða jafnvel leita til einkarekinna heilsugæsla, einnig á höfuðborgarsvæðinu. Óöryggið sem fylgir þessu er gríðarlegt, biðin eftir læknistíma löng og við höfum ekki hugmynd um hjá hvaða lækni við lendum. Þessi langa bið eftir tíma á heilsugæslunni veldur því gjarnan að við neyðumst til að panta tíma á síðdegisvaktinni. Sem þýðir að greiða þarf yfir 3.000 krónur fyrir læknisheimsóknina í stað 500 króna á dagvinnutíma. Eins getum við ekki stólað á að fá öll vottorð og grunnþjónustu sem við þurfum í heimabyggð eða þurfum við að bíða margar vikur og gera okkur bæjarferð til þess? En hvað er til ráða? Við þurfum að standa saman við að bæta orðspor HSS. Við þurfum að standa vörð um þann dýrmæta auð sem starfsfólk stofnunarinnar er. Þegar starfsfólki er boðið upp á ofurmannlegt álag er ekki spennandi að sækja um starf hjá stofnuninni. Sem dæmi má nefna hefur gengið erfiðlega að ráða til starfa sálfræðinga á stofnuninni. Launin eru lakari en á höfuðborgarsvæðinu, þar sem flestir sálfræðingar landsins búa. Biðlistar lengjast og íbúar neyðast til að sækja þjónustuna annað. Sósíalistar gera skýra kröfu í komandi Alþingiskosningum, hún er einfaldlega sú að heilsugæsla í kjördæminu verði færð heim.Tryggja þarf að læknir sé á vakt í öllum helstu byggðakjörnum og að íbúar þurfi ekki að ferðast lengri leiðir til þess að sækja grunnþjónustu á heilsugæslu. Það þarf að taka skýra stefnu í mönnun heilbrigðisstofnana, með það að markmiði að álag, eitt og sér, komi ekki í veg fyrir að fólk ráði sig þar til starfa. Heilbrigðisstofnanir eiga að vera aðlaðandi vinnustaðir þar sem starfsfólki er gert kleift að veita skjólstæðingum sínum sem besta þjónustu. Heilbrigðisþjónusta á þar að auki að vera gjaldfrjáls. Höfundur skipar fimmta sæti á J-lista Sósíalistaflokks Íslands í Suðurkjördæmi.
Samtrygging verkalýðshreyfingar og samtaka atvinnulífsins í eftirlaunasjóðum launafólks Kári Jónsson Skoðun
Lífsstílslæknar og samsæriskenningar um mettaða fitu Guðrún Nanna Egilsdóttir,Thor Aspelund,Jóhanna E. Torfadóttir Skoðun
Skoðun Samtrygging verkalýðshreyfingar og samtaka atvinnulífsins í eftirlaunasjóðum launafólks Kári Jónsson skrifar
Skoðun Agaleysi í íslenskum skólum - Kennarar þurfa valdið til baka Sigrún Ólöf Ingólfsdóttir skrifar
Skoðun Svar við greininni „Lífsstílslæknar og samsæriskenningar um mettaða fitu“ Hópur lækna skrifar
Skoðun Viðreisn, Sjálfstæðisflokkurinn og fátæka fólkið Yngvi Ómar Sighvatsson ,Jón Ferdínand Estherarson skrifar
Skoðun Meiri rökræður, minni áróður: Borgaraþing fyrir þjóðaratkvæðagreiðslu um ESB-aðild Valgerður Björk Pálsdóttir skrifar
Skoðun Mannekla á leikskólum Rakel Björk Benediktsdóttir Borg,Margrét Edda Gnarr,Hannes Daði Haraldsson skrifar
Skoðun Tillaga um endurskoðun á virðisaukaskattskerfi deilihagkerfisins Þórir Garðarsson skrifar
Skoðun Umsögn um breytingar á ýmsum lögum vegna einföldunar og samræmingar leyfisferla á sviði umhverfis- og orkumála Erla Björk Þorgeirsdóttir skrifar
Skoðun Lífsstílslæknar og samsæriskenningar um mettaða fitu Guðrún Nanna Egilsdóttir,Thor Aspelund,Jóhanna E. Torfadóttir skrifar
Samtrygging verkalýðshreyfingar og samtaka atvinnulífsins í eftirlaunasjóðum launafólks Kári Jónsson Skoðun
Lífsstílslæknar og samsæriskenningar um mettaða fitu Guðrún Nanna Egilsdóttir,Thor Aspelund,Jóhanna E. Torfadóttir Skoðun