Oddaverjar virðast hafa grafið gríðarstóra hella fyrir bústofninn Kristján Már Unnarsson skrifar 2. ágúst 2021 22:22 Kristborg Þórsdóttir fornleifafræðingur stýrir fornleifarannsókninni á manngerðu hellunum í Odda. Sigurjón Ólason Hellir sem fornleifafræðingar rannsaka núna í Odda á Rangárvöllum var í notkun á tíma Sæmundar fróða og er elsta staðfesta dæmi um manngerðan helli á Íslandi. Gríðarleg stærð hans vekur athygli og bendir til að Oddaverjar hafi staðið fyrir miklum búrekstri. Hellirinn fannst í grasigrónum sandsteinahólum suðvestan við Oddakirkju. Uppgröfturinn hófst í fyrrasumar og fornleifafræðingarnir mættu svo aftur á svæðið um miðjan júlímánuð, en sýnt var frá uppgreftrinum í fréttum Stöðvar 2. Fornleifafræðingar rannsaka forskálann að hellinum. Fjær sést eitt hellisopið.Sigurjón Ólason Sumir hallast að því að hér sé fundinn nautahellir sá sem sagt er frá í Þorláks sögu helga að hafi hrunið árið 1199. Kristborg Þórsdóttir fornleifafræðingur segir hellinn frá víkingaöld. „Já, það er búið að aldursgreina út frá gjóskulögum að hellirinn og mannvirkið hérna framan við hafa sennilega verið byggð um miðja tíundu öld,“ segir Kristborg. Þá bendi gjóskulag úr Heklugosi til að hellirinn hafi verið hruninn fyrir árið 1206. Hann virðist því hafa verið í notkun bæði á meðan Sæmundur fróði bjó í Odda og einnig þegar Snorri Sturluson var þar í fóstri hjá Jóni Loftssyni, helsta höfðingja Oddaverja á Sturlungaöld. Háar og fagrar torfhleðslur hafa komið í ljós í veggjum forskálans.Sigurjón Ólason Fornleifauppgröfturinn í sumar beinist að óvenju stórum forskála framan við hellisopið en á næsta ári er ætlunin að fara inn í hellinn sjálfan. „Þetta er elsta staðfesta dæmið um manngerðan helli á Íslandi. Og það er náttúrlega merkilegt að vita það að þessi verkþekking náði svona langt aftur. Og þetta er gríðarlega mikil verkþekking,“ segir Kristborg. Þetta er í raun hellakerfi. „Hér eru bara tveir mjög stórir hellar. Annar þeirra er fjörutíu metra langur og hinn er fimmtíu metra langur. Og þetta eru gríðarstór mannvirki, jafnvel á okkar mælikvarða.“ Kristborg segir aldursgreiningar benda til að hellirinn hafi verið grafinn í kringum árið 950 en hann hafi hrunið um 250 árum síðar.Sigurjón Ólason Stærð hellanna bendi til ríkidæmis. „Sem hafa náttúrlega hýst margar skepnur, ef það hefur verið hlutverk þeirra. Bendir náttúrlega til þess að þetta hafi verið gríðarlega stórt bú og mikil umsvif hérna,“ segir Kristborg Þórsdóttir fornleifafræðingur. Enda voru Oddaverjar á þeim tíma ein voldugasta ætt landsins. Hér má sjá frétt Stöðvar 2: Fornminjar Rangárþing ytra Menning Tengdar fréttir Vilja sjá Odda rísa á ný sem menningar- og fræðasetur Áform um endurreisn Odda á Rangárvöllum með byggingu Sæmundarstofu, nýrrar kirkju og tónlistarhúss voru kynnt á Oddahátíð um helgina samtímis því sem Sinfónuhljómsveit Suðurlands kom fram á sínum fyrstu opinberu tónleikum. 5. júlí 2021 22:36 Oddi á Rangárvöllum í þjóðbraut á ný með brú til Vestur-Landeyja Hið forni höfuðstaður, Oddi á Rangárvöllum, er aftur kominn í alfaraleið með nýrri brú yfir Þverá, sem styttir verulega leiðina milli Rangárvalla og Vestur-Landeyja. Brúin er 93 metra löng og reist í samstarfi sveitarfélagsins Rangárþings ytra og Vegagerðarinnar. 4. júlí 2021 21:21 Uppfræða börn um fornminjar Nemendur í 7. bekk höfðu gaman að því að kynnast fornleifafræði. 20. október 2018 21:36 Kverkarhellir gæti breytt tímasetningu landnámsins Gæti jafnframt orðið fyrsta sönnunin fyrir veru papa á Íslandi. 25. janúar 2016 18:00 Mest lesið Kourani sjái ekki eftir neinu og eigi skilið sex til átta ár í fangelsi Innlent Vaknaði með tíu ósvöruð símtöl og frétti svo af uppsögninni Innlent Gámur fluttur án leyfis eiganda og öllu stolið úr honum Innlent Ein leið í og úr hverfinu dragi úr öryggi íbúa Innlent Alvarlega slasaður eftir mótorhjólaslys Innlent Hryðjuverkamaðurinn í Ósló fær þyngsta dóm sögunnar Erlent Býður þingmönnum að „fá hrollkaldan veruleikan í andlitið“ Innlent Hlaut of þunga refsingu fyrir mistök Innlent Yfir 190 gestir Fabrikkunnar með nóróveiru síðasta sumar Innlent „Ef þessi maður kemst út úr fangelsi mun hann drepa barnið mitt“ Innlent Fleiri fréttir Tvö þúsund skora á Guðrúnu að hætta við brottvísunina Skilur ekki hægagang dómsmálaráðuneytisins Gámur fluttur án leyfis eiganda og öllu stolið úr honum Syngjandi hundur í Mosfellsbæ Vaknaði með tíu ósvöruð símtöl og frétti svo af uppsögninni Mátti ekki pissa á starfsmann svo hann meig á glugga Alvarlega slasaður eftir mótorhjólaslys Akranesbær í sárum eftir gjaldþrot eins stærsta vinnustaðarins Fimmtán mánaða skilorð fyrir vörslu barnaníðsefnis Kirkjan skaðabótaskyld gagnvart Kristni Tuttugu stéttarfélög skrifuðu undir kjarasamninga Býður þingmönnum að „fá hrollkaldan veruleikan í andlitið“ Slæleg vinnubrögð álagi og tímapressu að kenna Fundu sautján poka af ónýtum kannabisplöntum og úrgangi Sigmundur Davíð þvær hendur sínar af Mannréttindastofnun Íslands Kolbeinn fer ekki fyrir Landsrétt Fulltrúar sérhagsmuna létu formanninn einan um orðið Fólk geti verið með fleiri en einn kynsjúkdóm Skjálfandafljót verði ekki virkjað á næstunni Mikill meirihluti þjóðarinnar styður aðildarviðræður við ESB Kourani sjái ekki eftir neinu og eigi skilið sex til átta ár í fangelsi Sjúklingur réðst á lækni sem fær ekki bætur frá ríkinu Lauginni lokað eftir að lögn fór í sundur Gremja vegna golfbíla á meistaramóti Lögreglan kölluð til er hundur lék lausum hala á Reykjanesbrautinni Yfir 190 gestir Fabrikkunnar með nóróveiru síðasta sumar Engin gögn bendi til tengsla við Hamas Mikil fjölgun í greiningum á sárasótt og lekanda Leggja til íbúakosningu vegna framkvæmda Carbfix Hlaut of þunga refsingu fyrir mistök Sjá meira
Hellirinn fannst í grasigrónum sandsteinahólum suðvestan við Oddakirkju. Uppgröfturinn hófst í fyrrasumar og fornleifafræðingarnir mættu svo aftur á svæðið um miðjan júlímánuð, en sýnt var frá uppgreftrinum í fréttum Stöðvar 2. Fornleifafræðingar rannsaka forskálann að hellinum. Fjær sést eitt hellisopið.Sigurjón Ólason Sumir hallast að því að hér sé fundinn nautahellir sá sem sagt er frá í Þorláks sögu helga að hafi hrunið árið 1199. Kristborg Þórsdóttir fornleifafræðingur segir hellinn frá víkingaöld. „Já, það er búið að aldursgreina út frá gjóskulögum að hellirinn og mannvirkið hérna framan við hafa sennilega verið byggð um miðja tíundu öld,“ segir Kristborg. Þá bendi gjóskulag úr Heklugosi til að hellirinn hafi verið hruninn fyrir árið 1206. Hann virðist því hafa verið í notkun bæði á meðan Sæmundur fróði bjó í Odda og einnig þegar Snorri Sturluson var þar í fóstri hjá Jóni Loftssyni, helsta höfðingja Oddaverja á Sturlungaöld. Háar og fagrar torfhleðslur hafa komið í ljós í veggjum forskálans.Sigurjón Ólason Fornleifauppgröfturinn í sumar beinist að óvenju stórum forskála framan við hellisopið en á næsta ári er ætlunin að fara inn í hellinn sjálfan. „Þetta er elsta staðfesta dæmið um manngerðan helli á Íslandi. Og það er náttúrlega merkilegt að vita það að þessi verkþekking náði svona langt aftur. Og þetta er gríðarlega mikil verkþekking,“ segir Kristborg. Þetta er í raun hellakerfi. „Hér eru bara tveir mjög stórir hellar. Annar þeirra er fjörutíu metra langur og hinn er fimmtíu metra langur. Og þetta eru gríðarstór mannvirki, jafnvel á okkar mælikvarða.“ Kristborg segir aldursgreiningar benda til að hellirinn hafi verið grafinn í kringum árið 950 en hann hafi hrunið um 250 árum síðar.Sigurjón Ólason Stærð hellanna bendi til ríkidæmis. „Sem hafa náttúrlega hýst margar skepnur, ef það hefur verið hlutverk þeirra. Bendir náttúrlega til þess að þetta hafi verið gríðarlega stórt bú og mikil umsvif hérna,“ segir Kristborg Þórsdóttir fornleifafræðingur. Enda voru Oddaverjar á þeim tíma ein voldugasta ætt landsins. Hér má sjá frétt Stöðvar 2:
Fornminjar Rangárþing ytra Menning Tengdar fréttir Vilja sjá Odda rísa á ný sem menningar- og fræðasetur Áform um endurreisn Odda á Rangárvöllum með byggingu Sæmundarstofu, nýrrar kirkju og tónlistarhúss voru kynnt á Oddahátíð um helgina samtímis því sem Sinfónuhljómsveit Suðurlands kom fram á sínum fyrstu opinberu tónleikum. 5. júlí 2021 22:36 Oddi á Rangárvöllum í þjóðbraut á ný með brú til Vestur-Landeyja Hið forni höfuðstaður, Oddi á Rangárvöllum, er aftur kominn í alfaraleið með nýrri brú yfir Þverá, sem styttir verulega leiðina milli Rangárvalla og Vestur-Landeyja. Brúin er 93 metra löng og reist í samstarfi sveitarfélagsins Rangárþings ytra og Vegagerðarinnar. 4. júlí 2021 21:21 Uppfræða börn um fornminjar Nemendur í 7. bekk höfðu gaman að því að kynnast fornleifafræði. 20. október 2018 21:36 Kverkarhellir gæti breytt tímasetningu landnámsins Gæti jafnframt orðið fyrsta sönnunin fyrir veru papa á Íslandi. 25. janúar 2016 18:00 Mest lesið Kourani sjái ekki eftir neinu og eigi skilið sex til átta ár í fangelsi Innlent Vaknaði með tíu ósvöruð símtöl og frétti svo af uppsögninni Innlent Gámur fluttur án leyfis eiganda og öllu stolið úr honum Innlent Ein leið í og úr hverfinu dragi úr öryggi íbúa Innlent Alvarlega slasaður eftir mótorhjólaslys Innlent Hryðjuverkamaðurinn í Ósló fær þyngsta dóm sögunnar Erlent Býður þingmönnum að „fá hrollkaldan veruleikan í andlitið“ Innlent Hlaut of þunga refsingu fyrir mistök Innlent Yfir 190 gestir Fabrikkunnar með nóróveiru síðasta sumar Innlent „Ef þessi maður kemst út úr fangelsi mun hann drepa barnið mitt“ Innlent Fleiri fréttir Tvö þúsund skora á Guðrúnu að hætta við brottvísunina Skilur ekki hægagang dómsmálaráðuneytisins Gámur fluttur án leyfis eiganda og öllu stolið úr honum Syngjandi hundur í Mosfellsbæ Vaknaði með tíu ósvöruð símtöl og frétti svo af uppsögninni Mátti ekki pissa á starfsmann svo hann meig á glugga Alvarlega slasaður eftir mótorhjólaslys Akranesbær í sárum eftir gjaldþrot eins stærsta vinnustaðarins Fimmtán mánaða skilorð fyrir vörslu barnaníðsefnis Kirkjan skaðabótaskyld gagnvart Kristni Tuttugu stéttarfélög skrifuðu undir kjarasamninga Býður þingmönnum að „fá hrollkaldan veruleikan í andlitið“ Slæleg vinnubrögð álagi og tímapressu að kenna Fundu sautján poka af ónýtum kannabisplöntum og úrgangi Sigmundur Davíð þvær hendur sínar af Mannréttindastofnun Íslands Kolbeinn fer ekki fyrir Landsrétt Fulltrúar sérhagsmuna létu formanninn einan um orðið Fólk geti verið með fleiri en einn kynsjúkdóm Skjálfandafljót verði ekki virkjað á næstunni Mikill meirihluti þjóðarinnar styður aðildarviðræður við ESB Kourani sjái ekki eftir neinu og eigi skilið sex til átta ár í fangelsi Sjúklingur réðst á lækni sem fær ekki bætur frá ríkinu Lauginni lokað eftir að lögn fór í sundur Gremja vegna golfbíla á meistaramóti Lögreglan kölluð til er hundur lék lausum hala á Reykjanesbrautinni Yfir 190 gestir Fabrikkunnar með nóróveiru síðasta sumar Engin gögn bendi til tengsla við Hamas Mikil fjölgun í greiningum á sárasótt og lekanda Leggja til íbúakosningu vegna framkvæmda Carbfix Hlaut of þunga refsingu fyrir mistök Sjá meira
Vilja sjá Odda rísa á ný sem menningar- og fræðasetur Áform um endurreisn Odda á Rangárvöllum með byggingu Sæmundarstofu, nýrrar kirkju og tónlistarhúss voru kynnt á Oddahátíð um helgina samtímis því sem Sinfónuhljómsveit Suðurlands kom fram á sínum fyrstu opinberu tónleikum. 5. júlí 2021 22:36
Oddi á Rangárvöllum í þjóðbraut á ný með brú til Vestur-Landeyja Hið forni höfuðstaður, Oddi á Rangárvöllum, er aftur kominn í alfaraleið með nýrri brú yfir Þverá, sem styttir verulega leiðina milli Rangárvalla og Vestur-Landeyja. Brúin er 93 metra löng og reist í samstarfi sveitarfélagsins Rangárþings ytra og Vegagerðarinnar. 4. júlí 2021 21:21
Uppfræða börn um fornminjar Nemendur í 7. bekk höfðu gaman að því að kynnast fornleifafræði. 20. október 2018 21:36
Kverkarhellir gæti breytt tímasetningu landnámsins Gæti jafnframt orðið fyrsta sönnunin fyrir veru papa á Íslandi. 25. janúar 2016 18:00