Gosið hrekkjótt og lætur vísindamenn hafa fyrir sér Jakob Bjarnar skrifar 29. júlí 2021 15:07 Þeir sem töldu að nú væru síðustu forvöð að sjá gosið á Reykjanesi geta enn dregið það að fara. Eða svo virðist vera eins og staðan er nú, gosið er í góðum gír. vísir/vilhelm Eftir að verulega hafði sljákkað í gosinu á Reykjanesi og margir farnir að sjá fyrir sér að það væri við að lognast út af hefur það tekið verulega við sér síðasta sólarhringinn. Engan bilbug virðist vera að finna á eldgosinu í Fagradalsfjalli, það er í stuði. Fjöldi netverja hafa birt myndir á samfélagsmiðlum af bjarma sem stafar frá gosinu sem blasti við af höfuðborgarsvæðinu í gær. Og ljóst að það lætur engan bilbug á sér finna. Í uppfærslu á yfirliti yfir hraunflæðið á vef Jarðvísindastofnunar Háskóla Íslands er farið yfir stöðuna eins og hún blasir við nú. „Í yfirliti þann 22. júlí var frá því greint að hraunrennsli hefði minnkað fyrir hluta júlímánaðar og ef sú þróun héldi áfram stefndi í að gosið fjari út. Nýjustu mælingarnar þann 27. júlí sýna að þessi þróun hefur snúist við. Hraunrennslið hefur aukist aftur og er sennilega jafnmikið nú eða meira en var þegar mest var í júní.“ Gosið greinilega að gefa eftir en það var þá Óvissa í mati á rennsli síðustu 7-10 daga eru hinsvegar sögð of mikil til að hægt sé að setja fram áreiðanlega tölu. Tekið er fram að mælingarnar sýna rúmmál og breytingar á því. „Eðlismassi hrauns getur verið breytilegur og á það hefur verið bent að t.d. næst gígum sé holrými meira en fjær.“ Því er af hálfu vísindamanna við Háskólann ekki gerð tilraun til að meta þau áhrif, að finna jafngilt rúmmál þétt bergs eða massa hraunsins. Þumalputtareglan er sú að rúmmál þétt bergs sé um 80 prósent af heildarrúmmáli líklegt að svo sé um hraunið í Meradölum, Geldingadölum og Nátthaga en að holrými sé meira næst gígnum. Ekki er langt síðan sagðar voru fréttir af því að líklega væri gosið að fjara út. En gosið sjálft er ekki á þeim buxunum og gefur þeim sem gáfu út hálfgildings dánarvottorð langt nef. „Gosvirknin breyttist í lok júní. Þá tók virknin að sveiflast milli tímabila með öflugu hraunrennsli og síðan kyrrum tímabilum á milli. Mælingarnar nú sýna að hraunflæði hefur dregist verulega saman. Gosið er því greinilega minnkandi,“ sagði í sambærilegu yfirliti sem Jarðvísindastofnunar Háskóla Íslands sendi frá sér fyrr í mánuðinum. Gosið ólíkt þeim sem við þekkjum frá undanförnum áratugum En nú er staðan orðin önnur enda er gosið í Fagradalsfjalli um margt frábrugðið þeim gosum sem við þekkjum frá undanförnum áratugum, sem hafa átt upptök í kvikuhólfum undir megineldstöðvum þar sem þrýstingur í hólfinu og stærð þess virðist ráða mestu um stærð og lengd goss. Vísindamaðurinn Magnús Tumi Guðmundsson er einn af höfundum yfirlitsins.vísir/vilhelm „Í Fagradalsfjalli virðist þessu vera nokkuð öðruvísi varið. Þar er svo að sjá að aðstreymisæðin og eiginleikar hennar ráði mestu um kvikuflæðið. Rásin sem opnaðist var tiltölulega þröng og löng (nær niður á ~17 km dýpi) og flutningsgetan takmörkuð. Aukning í hraunflæði með tíma fyrstu sex vikurnar bendir til þess að rásin hafi víkkað heldur með tímanum, sennilega vegna rofs í veggjum hennar,“ segir í yfirlitinu. Þá er bent sérstaklega á að hegun gossins frá því í lok júní sé einkar athyglisverð. „Rennsli var heldur minna fyrri hluta mánaðarins en var í júní en virðist svo hafa aukist aftur samfara því að regla komst á kviðuvirknina um miðjan mánuðinn. Forsendur hafa því breyst frá því síðasta mat var gert.“ Þá segir sá sem skrifar skýrsluna, nánast mæðulega, að ekki sé hægt að segja til um hvenær þessu gosi lýkur. „Við þurfum bara að bíða og sjá. Eldgos í Fagradalsfjalli Háskólar Vísindi Eldgos og jarðhræringar Mest lesið Ölvaður ökumaður keyrði á umferðareyju og reyndi að flýja Innlent „Hreint og klárt vistmorð sem hér á sér stað“ Innlent Allt að tuttugu stiga hiti í dag Veður N1-mót og Dyrfjallahlaup í skítaveðri Innlent Lögregla vopnaðist og skotvopn haldlagt Innlent Útilokar ekki kosningu en Jón vill kjósa áður en það verður of seint Innlent Miklar framkvæmdir á Kirkjubæjarklaustri fyrir unga fólkið Innlent Eldur kviknaði inni á veitingastað í Ármúla Innlent Annríkt hjá lögreglu á stærsta degi Írskra daga Innlent Yfirgáfu skarkalann í borginni og gerðust ferðaþjónustubændur Innlent Fleiri fréttir Egill syrgir brottvísun vina sinna Þyrla kölluð út vegna bifhjólaslyss á Vestfjörðum Segir Akranes verða svefnbæ Útilokar ekki kosningu en Jón vill kjósa áður en það verður of seint Íbúum í Árborg fjölgar um 600 til 700 á ári Reikna með að hefja formlegar sameiningarviðræður í haust Annríkt hjá lögreglu á stærsta degi Írskra daga Lögregluaðgerðir í Rangárþingi og sameining Skorradals og Borgarbyggðar Lögregla vopnaðist og skotvopn haldlagt Ölvaður ökumaður keyrði á umferðareyju og reyndi að flýja Miklar framkvæmdir á Kirkjubæjarklaustri fyrir unga fólkið Slökkviliðið kallað út vegna reyks á skemmtistað Sjö gistu fangageymslur á höfuðborgarsvæðinu í nótt Eldur kviknaði inni á veitingastað í Ármúla N1-mót og Dyrfjallahlaup í skítaveðri „Hreint og klárt vistmorð sem hér á sér stað“ Tveir í haldi lögreglu vegna meintrar skotárásar Yfirgáfu skarkalann í borginni og gerðust ferðaþjónustubændur Uppgjöf eftir áratugabaráttu við kerfið og meint skotárás í Þykkvabæ Fannst fyrir botni Birnudals Segir menn hafa skotið á gröfumann við vinnu Fluttu sex á slysadeild eftir harðan árekstur í Breiðholti Umdeild starfsemi hafi ekki áhrif á neysluvatn íbúa Mikil stemning á Goslokahátíð í Vestmannaeyjum Göngumaðurinn fannst látinn „Ótrúlegt hvað er hægt ef maður hefur hugmyndaflugið“ 30 tilvik skráð: „Alltaf einhverjir sem fara út af sporinu“ Nýjar stofnanir hafi aðsetur á landsbyggðinni Maður handtekinn tvisvar í nótt fyrir sama brot Ná að stytta biðlista og kynjaskipta meðferðinni Sjá meira
Engan bilbug virðist vera að finna á eldgosinu í Fagradalsfjalli, það er í stuði. Fjöldi netverja hafa birt myndir á samfélagsmiðlum af bjarma sem stafar frá gosinu sem blasti við af höfuðborgarsvæðinu í gær. Og ljóst að það lætur engan bilbug á sér finna. Í uppfærslu á yfirliti yfir hraunflæðið á vef Jarðvísindastofnunar Háskóla Íslands er farið yfir stöðuna eins og hún blasir við nú. „Í yfirliti þann 22. júlí var frá því greint að hraunrennsli hefði minnkað fyrir hluta júlímánaðar og ef sú þróun héldi áfram stefndi í að gosið fjari út. Nýjustu mælingarnar þann 27. júlí sýna að þessi þróun hefur snúist við. Hraunrennslið hefur aukist aftur og er sennilega jafnmikið nú eða meira en var þegar mest var í júní.“ Gosið greinilega að gefa eftir en það var þá Óvissa í mati á rennsli síðustu 7-10 daga eru hinsvegar sögð of mikil til að hægt sé að setja fram áreiðanlega tölu. Tekið er fram að mælingarnar sýna rúmmál og breytingar á því. „Eðlismassi hrauns getur verið breytilegur og á það hefur verið bent að t.d. næst gígum sé holrými meira en fjær.“ Því er af hálfu vísindamanna við Háskólann ekki gerð tilraun til að meta þau áhrif, að finna jafngilt rúmmál þétt bergs eða massa hraunsins. Þumalputtareglan er sú að rúmmál þétt bergs sé um 80 prósent af heildarrúmmáli líklegt að svo sé um hraunið í Meradölum, Geldingadölum og Nátthaga en að holrými sé meira næst gígnum. Ekki er langt síðan sagðar voru fréttir af því að líklega væri gosið að fjara út. En gosið sjálft er ekki á þeim buxunum og gefur þeim sem gáfu út hálfgildings dánarvottorð langt nef. „Gosvirknin breyttist í lok júní. Þá tók virknin að sveiflast milli tímabila með öflugu hraunrennsli og síðan kyrrum tímabilum á milli. Mælingarnar nú sýna að hraunflæði hefur dregist verulega saman. Gosið er því greinilega minnkandi,“ sagði í sambærilegu yfirliti sem Jarðvísindastofnunar Háskóla Íslands sendi frá sér fyrr í mánuðinum. Gosið ólíkt þeim sem við þekkjum frá undanförnum áratugum En nú er staðan orðin önnur enda er gosið í Fagradalsfjalli um margt frábrugðið þeim gosum sem við þekkjum frá undanförnum áratugum, sem hafa átt upptök í kvikuhólfum undir megineldstöðvum þar sem þrýstingur í hólfinu og stærð þess virðist ráða mestu um stærð og lengd goss. Vísindamaðurinn Magnús Tumi Guðmundsson er einn af höfundum yfirlitsins.vísir/vilhelm „Í Fagradalsfjalli virðist þessu vera nokkuð öðruvísi varið. Þar er svo að sjá að aðstreymisæðin og eiginleikar hennar ráði mestu um kvikuflæðið. Rásin sem opnaðist var tiltölulega þröng og löng (nær niður á ~17 km dýpi) og flutningsgetan takmörkuð. Aukning í hraunflæði með tíma fyrstu sex vikurnar bendir til þess að rásin hafi víkkað heldur með tímanum, sennilega vegna rofs í veggjum hennar,“ segir í yfirlitinu. Þá er bent sérstaklega á að hegun gossins frá því í lok júní sé einkar athyglisverð. „Rennsli var heldur minna fyrri hluta mánaðarins en var í júní en virðist svo hafa aukist aftur samfara því að regla komst á kviðuvirknina um miðjan mánuðinn. Forsendur hafa því breyst frá því síðasta mat var gert.“ Þá segir sá sem skrifar skýrsluna, nánast mæðulega, að ekki sé hægt að segja til um hvenær þessu gosi lýkur. „Við þurfum bara að bíða og sjá.
Eldgos í Fagradalsfjalli Háskólar Vísindi Eldgos og jarðhræringar Mest lesið Ölvaður ökumaður keyrði á umferðareyju og reyndi að flýja Innlent „Hreint og klárt vistmorð sem hér á sér stað“ Innlent Allt að tuttugu stiga hiti í dag Veður N1-mót og Dyrfjallahlaup í skítaveðri Innlent Lögregla vopnaðist og skotvopn haldlagt Innlent Útilokar ekki kosningu en Jón vill kjósa áður en það verður of seint Innlent Miklar framkvæmdir á Kirkjubæjarklaustri fyrir unga fólkið Innlent Eldur kviknaði inni á veitingastað í Ármúla Innlent Annríkt hjá lögreglu á stærsta degi Írskra daga Innlent Yfirgáfu skarkalann í borginni og gerðust ferðaþjónustubændur Innlent Fleiri fréttir Egill syrgir brottvísun vina sinna Þyrla kölluð út vegna bifhjólaslyss á Vestfjörðum Segir Akranes verða svefnbæ Útilokar ekki kosningu en Jón vill kjósa áður en það verður of seint Íbúum í Árborg fjölgar um 600 til 700 á ári Reikna með að hefja formlegar sameiningarviðræður í haust Annríkt hjá lögreglu á stærsta degi Írskra daga Lögregluaðgerðir í Rangárþingi og sameining Skorradals og Borgarbyggðar Lögregla vopnaðist og skotvopn haldlagt Ölvaður ökumaður keyrði á umferðareyju og reyndi að flýja Miklar framkvæmdir á Kirkjubæjarklaustri fyrir unga fólkið Slökkviliðið kallað út vegna reyks á skemmtistað Sjö gistu fangageymslur á höfuðborgarsvæðinu í nótt Eldur kviknaði inni á veitingastað í Ármúla N1-mót og Dyrfjallahlaup í skítaveðri „Hreint og klárt vistmorð sem hér á sér stað“ Tveir í haldi lögreglu vegna meintrar skotárásar Yfirgáfu skarkalann í borginni og gerðust ferðaþjónustubændur Uppgjöf eftir áratugabaráttu við kerfið og meint skotárás í Þykkvabæ Fannst fyrir botni Birnudals Segir menn hafa skotið á gröfumann við vinnu Fluttu sex á slysadeild eftir harðan árekstur í Breiðholti Umdeild starfsemi hafi ekki áhrif á neysluvatn íbúa Mikil stemning á Goslokahátíð í Vestmannaeyjum Göngumaðurinn fannst látinn „Ótrúlegt hvað er hægt ef maður hefur hugmyndaflugið“ 30 tilvik skráð: „Alltaf einhverjir sem fara út af sporinu“ Nýjar stofnanir hafi aðsetur á landsbyggðinni Maður handtekinn tvisvar í nótt fyrir sama brot Ná að stytta biðlista og kynjaskipta meðferðinni Sjá meira