Innlent

Samkvæmt spá um hraunflæði myndi það ekki ógna byggð

Birgir Olgeirsson og Elísabet Inga Sigurðardóttir skrifa
Þorvaldur Þórðarson eldfjallafræðingur hefur unnið að mati á jarðvá á Reykjanesskaga undanfarin ár.
Þorvaldur Þórðarson eldfjallafræðingur hefur unnið að mati á jarðvá á Reykjanesskaga undanfarin ár. Vísir/vilhelm

Líklegustu eldgosasvæði vegna skjálftahrinunnar á Reykjanesi eru talin suður af Keili og í áttina að Þorbirni. Þetta kemur fram í spá Eldfjallafræði og náttúruváhóps Háskóla Íslands. Samkvæmt spá um hraunflæði myndi það ekki ógna byggð en gæti flætt yfir Reykjanesbraut.

Eldfjallafræði og náttúruvárhópur Háskóla Íslands hefur skoðað eldgosavá á Reykjanesskaga frá árinu 2001. Hópurinn birti á Facebook í gær breytta eldsuppkomuspá ásamt spá um hraunflæðilíkur sem byggð er á rannsóknum á Reykjanesi í gegnum árin að viðbættum þeim atburðum sem áttu sér stað í dag.

Spáin sýnir líklegustu leiðir sem hraun myndi flæða um miðað við uppkomu goss á ákveðnum stöðum. 

„Við notum jarðfræðilegar upplýsingar um fyrri eldvirkni á svæðinu, sem sagt skoðum hvar hefur gosið á fyrri tímum og út frá aldri þá fá þessar gosstöðvar mismunandi vægi og síðan tökum við tillit til sprungna. Eins tökum við inn í þá mynd fyrri sögu þannig að við getum búið til kort sem segir okkur hvar eru líklegustu staðir að eldsupptök verði á,“ sagði Þorvaldur Þórðarson, jarðfræðingur sem er í náttúruvárhópnum.

Um langtímaspá er að ræða og byggir hún á jarðfræðilegum upplýsingum sem ná þúsundir ára aftur í tímann.

„Til að fá fram líklegustu spá eftir röð atburða sem voru í dag þá bætum við skjálftavirkninni sem er núna í gangi inn í sviðsmyndina og þá þrengir hún líklegustu upptakasvæði og svo keyrum við módelið og notum hæðarlíkan til að hjálpa okkur við að sjá hver eru líklegustu flæðileiðir hrauna miðað við það að eldur komi upp á þessum svæðum.“

Hvar er líklegasta upptakasvæðið?

„Eins og staðan er í dag þá er það í kringum Keili og í áttina að Þorbirni og á því svæði,“ sagði Þorvaldur.

Eins er möguleiki að eldur komi upp í Trölladyngju samkvæmt færslu hópsins frá því í gær.

Hraun gæti jafnvel runnið tugi kílómetra

Hvað áætlið þið að hraunið nái langa leið ef af gosi verður?

„Það fer eftir stærð gossins. Eftir því sem að gosið er öflugra því lengra fer hraunið.“

„Miðað við þá þekkingu sem við höfum í dag þá eru líklegustu gosin sem myndu verða á Reykjanesi kannski með framleiðni upp á sirka 300 rúmmetra á sekúndu. Þessi hraun myndu fara einhverja kílómetra jafnvel tugi kílómetra á endanum en akkúrat hvað þau þekja stórt svæði - það fer eftir því hver framleiðni gossins yrði, hversu lengi gosið stendur og svo hvar gosið er,“ sagði Þorvaldur.

Byggðasvæði sleppa vel samkvæmt spánni

Eins og staðan er í dag þá spáir hópurinn hraunflæði á norðanverðu Reykjanesi og að það muni ekki ógna byggð.

„Miðað við það sem við erum að setja þarna fram þá sleppa byggðasvæði vel miðað við það sem við erum að spá fyrir um og í sumum tilfellum myndi hraunið fara beint út í sjó og taka kannski einhverja vegi en minni hætta á að það fari í byggð.“

Stórt gos  við Fagradalsfjall, þar sem mesta skjálftavirknin hefur verið, og við Trölladyngju gæti ógnað Keflavíkurflugvelli og byggð í Vogum.

„Það er möguleiki en eins og ég segi til að slíkt gerist þá þarf gosið að ná ákveðinni stærð. Við erum ekkert að segja neitt um það við erum bara að segja hvaða leiðir líklegast er að hraunið myndi flæða,“

Engar vísbendingar um kvikusöfnun

Páll Einarsson sagði í samtali við fréttastofu í morgun að engar vísbendingar væru um kvikusöfnun á svæðinu. 

„Jafnvel þó það komi gos þá eru engar líkur á því að það verði neitt stórgos. Gos á Reykjanesskaga eru yfirleitt frekar lítil og meinlaus þannig við erum ekki að tala um neinar hamfarir. Við skulum hafa það fast í huga,“ sagði Páll.

Víðir Reynisson, yfirlögregluþjónn hjá Almannavörnum, segir að sú sviðsmynd sem dregin er upp í spá náttúruváhópsins sé ein þeirra sviðsmynda sem horft sé til hjá Almannavörnum.

Hann segir að fyrir nokkrum árum hafi verið gerðar tímamælingar hvað varða rýmingar á svæðinu. Þá sé Suðurstrandavegur einnig leið af Reykjanesskaga.

„Þannig að það er ólíklegt að þær lokist báðar. Svo þarf að hafa í huga að það tekur svolítinn tíma fyrir hraun að renna þessa vegalengd. Þannig að þetta gerist ekki bara á einhverjum örfáum klukkutímum, en þetta er hluti af því sem við þurfum að vera vakandi fyrir,“ segir Víðir.


Tengdar fréttir

Hætta á að hraun­straumar gætu lokað Reykja­nes­braut

Víðir Reynisson, yfirlögregluþjónn hjá Almannavörnum, segir að sú sviðsmynd sem dregin er upp í spá hóps á vegum Háskóla Íslands, um að ef gjósa tæki á Reykjanesskaga myndi hraun flæða um miðjan skagann, sé ein þeirra sviðsmynda sem horft sé til hjá Almannavörnum.

Sviðsmyndirnar vegna skjálftanna margar og misalvarlegar

Jarðeðlisfræðingur segir margar sviðsmyndir í stöðunni þegar horft er á framhaldið. Engar vísbendingar eru um kvikusöfnun en ef af gosi verður býst hann ekki við því að það verði stórt.

Sprungur í Suður­stranda­vegi afleiðing skjálfta

Vegagerðin varar við sprungum sem myndast hafa í Suðurstrandarvegi á Reykjansskaga, vestan við Vigdísarvallaveg. Sprungurnar hafa líklega myndast í kjölfar jarðhræringa sem hafa verið á svæðinu.




Fleiri fréttir

Sjá meira


×