Atvinnuleysi á Íslandi það mesta á Norðurlöndunum Margrét Helga Erlingsdóttir skrifar 18. febrúar 2021 14:50 Hagfræðingur segir að of mikil einhæfni í atvinnulífinu sé á meðal helstu ástæðna þess að atvinnuleysi mælist nú í hæstu hæðum á Íslandi. Ákjósanlegra sé að hafa fleiri stoðir undir atvinnulífinu svo hægt sé að standast skakkaföll sem óhjákvæmilega verða stundum í vissum atvinnugreinum. Vísir/Vilhelm Hér á landi mælist atvinnuleysi mest í samanburði við hinar norrænu þjóðirnar. Atvinnuleysi á Íslandi mældist 11,6% í janúar. Þetta er í fyrsta skipið sem Ísland ber þennan titil í atvinnumálum sé miðað við síðustu áratugi. Ari Skúlason hagfræðingur hjá Landsbankanum segir einhæfni í íslensku atvinnulífi aðallega um að kenna. Þörf sé á fleiri stoðum undir atvinnulífið svo hægt sé að verjast betur skakkaföllum sem óhjákvæmlega verða í einstökum greinum. Fram til ársins 2008 var atvinnuleysi að jafnaði minnst á Íslandi í samanburði við hin Norðurlöndin. Ari segir að í gegnum nokkra áratugi hafi íslenska hagkerfið einkennst af litlu atvinnuleysi en mikilli verðbólgu. „Síðan fór verðbólgan að lækka árið 1990 en atvinnuleysið hækkaði ekki samhliða því þannig að við höfðum alltaf mjög mikla áherslu á atvinnumál. Andspænis samdrætti og kreppu þá var allt gert til að reyna að halda atvinnuástandinu góðu. Það var gert með gengisfellingu sem bitnaði síðan á fólki með öðrum hætti en atvinnumálaáherslan var alltaf sterk.“ Ari segir að fyrsta alvarlega áfallið í atvinnumálum hafi verið í kjölfar bankakreppunnar 2008 þar sem atvinnuleysi jókst. Mest mældist atvinnuleysi bankakreppunnar 9,3% í febrúar og mars 2009. Atvinnuleysið sveið mest innan greina á borð við byggingariðnað og fjármálageirans. Ari Skúlason hagfræðingur birti í morgun nýja samantekt um samanburð á atvinnuleysi á Norðurlöndunum. Ísland kemur ekki vel út í þeim samanburði.Vísir/Stöð 2 Ari segir ljóst að Íslendingar hafi verið búnir að koma sér upp fjármálakerfi sem hafi verið „allt of, allt of stórt“ fyrir íslenska hagkerfið. Þrátt fyrir að á þessum tímapunkti hafi farið að síga á ógæfuhliðina í atvinnumálum var staðan samt betri en í mörgum hinna Norðurlandaþjóðanna. Ari segir að með tilkomu ferðaþjónustuiðnaðarins síðustu ár hafi skapast fjöldi starfa. „Það er fyrst og fremst ferðaþjónustan sem tekur við því atvinnulausa fólki þannig að það skapast mjög mikið af störfum í ferðaþjónustu og þegar hún lendir í skakkaföllum þá fáum við þetta gífurlega atvinnuleysi sem við stöndum frammi fyrir núna.“ Þegar svo stór grein lendi í áföllum þá bitni það á hagkerfinu öllu líkt og raun bar vitni árið 2020. Tímabundið var aukning atvinnuleysis mest á Íslandi og í Noregi þar sem hlutabætur höfðu veigameira hlutverk en á hinum Norðurlöndunum. „Þetta er eiginlega allt steindautt núna“ „En þegar hlutabótakerfið verður minna, frá miðju ári 2020 þá heldur atvinnuleysið áfram að aukast hér á landi. Hjá hinum Norðurlöndunum þá annað hvort stendur það í stað eða lækkar jafnvel frá miðju ári. Við höfum töluvert mikla sérstöðu sem helgast náttúrulega fyrst og fremst af stöðunni í ferðaþjónustunni og tengdum greinum. Þetta er eiginlega allt steindautt núna.“ Ari bætir þó við að hann sé þess fullviss um að ferðaþjónustan taki við sér á ný og að ferðavilji aukist samfara betri árangri í baráttunni við kórónuveiruna. Betri staða á hinum Norðurlöndunum skýrist af fjölbreyttara atvinnulífi Ari segir að síðustu áratugi hafi umræða um efnahagsmál einkennst af mikilli áherslu á fjölbreyttara atvinnulífi. Þrátt fyrir hávært ákall hafi Íslendingar ekki haft erindi sem erfiði. Mikil þörf sé á fleiri stoðum undir atvinnulífið, ekki síst til að verjast óvæntum skakkaföllum. „Við sjáum það mjög vel á þessum samanburði að hinum Norðurlöndunum tekst miklu betur að verja sig fyrir faraldrinum en okkur því við erum með svo mörg egg í sömu körfunni sem tengist faraldrinum beint.“ Efnahagsmál Vinnumarkaður Tengdar fréttir Margir eiga erfitt með að ná endum saman Um fjórðungur launafólks innan ASÍ og BSRB á erfitt með að ná endum saman samkvæmt nýrri könnun Vörðu – rannsóknastofnunar vinnumarkaðarins. 9. febrúar 2021 18:15 Atvinnuþátttaka aldrei verið minni en í fyrra Atvinnuþátttaka fólks á aldrinum 16-74 ára hefur aldrei mælst minni en á árinu 2020. Þetta sýna mælingar í vinnumarkaðsrannsókn sem fjallað er um á vef Hagstofu Íslands í dag en mælingar á atvinnuþátttöku hófust árið 1991. 4. febrúar 2021 10:09 Spá Seðlabankans um fjölda ferðamanna lækkar enn frekar Seðlabanki Íslands spáir því nú að ríflega 700 þúsund ferðamenn komi til landsins í ár sem eru færri en gert var ráð fyrir í nóvember. Til samanburðar komu 480 þúsund ferðamenn til landsins á síðasta ári. Fram kemur í nýjasta hefti Peningamála að útflutningshorfur fyrir þetta ár hafi almennt versnað frá síðustu spá. 3. febrúar 2021 12:30 Mest lesið Maður stunginn í brjóstkassann í nótt Innlent Þoturnar sem flytja Íslendinga yfir Atlantshafið næstu áratugi Innlent „Við vitum ekki neitt og höldum bara áfram að bíða“ Innlent Ótrúlegt myndband af gæsaflokki á flugi Innlent Segir Harris veika á geði Erlent Þriðjungur þunglyndra náði fullum bata með „heilasjúkraþjálfun“ Innlent Ekið á gangandi vegfaranda við Sæbraut Innlent Arnar Þór stofnar Lýðræðisflokkinn Innlent Vegfarandinn er látinn Innlent Uppgjör á hægri vængnum: „Ægishjálmur Sjálfstæðisflokksins“ ekki lengur veruleikinn Innlent Fleiri fréttir Vegfarandinn er látinn Arnar Þór stofnar Lýðræðisflokkinn Staða karlmennskunnar, kosningavetur og átök í Mið-Austurlöndum Talaði fyrir „tveggja ríkja lausn“ á allsherjarþingi Þriðjungur þunglyndra náði fullum bata með „heilasjúkraþjálfun“ Hlaupið í rénum en gasmengun gæti verið á svæðinu Þoturnar sem flytja Íslendinga yfir Atlantshafið næstu áratugi Ekið á gangandi vegfaranda við Sæbraut Maður stunginn í brjóstkassann í nótt „Við vitum ekki neitt og höldum bara áfram að bíða“ Ótrúlegt myndband af gæsaflokki á flugi Ávaxtakarfan frumsýnd í Hveragerði Lítið jökulhlaup hafið í Skálm Uppgjör á hægri vængnum: „Ægishjálmur Sjálfstæðisflokksins“ ekki lengur veruleikinn Sundrun á hægri vængnum og örvænting meðal fyrstu kaupenda Verslaði fyrir háar upphæðir með stolnu kreditkorti „Ég hitti ungt fjölskyldufólk sem er gjörsamlega að kikna“ Þyrlan kölluð út vegna fjórhjólaslyss Ullarvika til heiðurs íslensku sauðkindinni „Óþekku börnin frá Grindavík“ vakti úlfúð Verkfall á hjúkrunarheimilum ef lausn næst ekki á mánudag „Verðmæti fólgin í því að halda Reykjanesbraut opinni“ Úrbætur á gæsluvarðhaldsúrræði fyrir unglinga og upphaf körfuboltatímabilsins Skoða betri úrræði fyrir unglinga í gæsluvarðhaldi Brotthvarf Katrínar hafði mikil áhrif Hafði „útdraganlega kylfu“ meðferðis Nýliðar hlakka til að láta að sér kveða: „Finnst vanta fólk eins og mig“ Draumurinn að fríbúðir skjóti upp kollinum um alla borg Ekki hægt að aldursskipta börnum á Stuðlum í miðjum stormi „Skítastaða“ á Stuðlum, vongóðir nýliðar og búð þar sem allt er ókeypis Sjá meira
Ari Skúlason hagfræðingur hjá Landsbankanum segir einhæfni í íslensku atvinnulífi aðallega um að kenna. Þörf sé á fleiri stoðum undir atvinnulífið svo hægt sé að verjast betur skakkaföllum sem óhjákvæmlega verða í einstökum greinum. Fram til ársins 2008 var atvinnuleysi að jafnaði minnst á Íslandi í samanburði við hin Norðurlöndin. Ari segir að í gegnum nokkra áratugi hafi íslenska hagkerfið einkennst af litlu atvinnuleysi en mikilli verðbólgu. „Síðan fór verðbólgan að lækka árið 1990 en atvinnuleysið hækkaði ekki samhliða því þannig að við höfðum alltaf mjög mikla áherslu á atvinnumál. Andspænis samdrætti og kreppu þá var allt gert til að reyna að halda atvinnuástandinu góðu. Það var gert með gengisfellingu sem bitnaði síðan á fólki með öðrum hætti en atvinnumálaáherslan var alltaf sterk.“ Ari segir að fyrsta alvarlega áfallið í atvinnumálum hafi verið í kjölfar bankakreppunnar 2008 þar sem atvinnuleysi jókst. Mest mældist atvinnuleysi bankakreppunnar 9,3% í febrúar og mars 2009. Atvinnuleysið sveið mest innan greina á borð við byggingariðnað og fjármálageirans. Ari Skúlason hagfræðingur birti í morgun nýja samantekt um samanburð á atvinnuleysi á Norðurlöndunum. Ísland kemur ekki vel út í þeim samanburði.Vísir/Stöð 2 Ari segir ljóst að Íslendingar hafi verið búnir að koma sér upp fjármálakerfi sem hafi verið „allt of, allt of stórt“ fyrir íslenska hagkerfið. Þrátt fyrir að á þessum tímapunkti hafi farið að síga á ógæfuhliðina í atvinnumálum var staðan samt betri en í mörgum hinna Norðurlandaþjóðanna. Ari segir að með tilkomu ferðaþjónustuiðnaðarins síðustu ár hafi skapast fjöldi starfa. „Það er fyrst og fremst ferðaþjónustan sem tekur við því atvinnulausa fólki þannig að það skapast mjög mikið af störfum í ferðaþjónustu og þegar hún lendir í skakkaföllum þá fáum við þetta gífurlega atvinnuleysi sem við stöndum frammi fyrir núna.“ Þegar svo stór grein lendi í áföllum þá bitni það á hagkerfinu öllu líkt og raun bar vitni árið 2020. Tímabundið var aukning atvinnuleysis mest á Íslandi og í Noregi þar sem hlutabætur höfðu veigameira hlutverk en á hinum Norðurlöndunum. „Þetta er eiginlega allt steindautt núna“ „En þegar hlutabótakerfið verður minna, frá miðju ári 2020 þá heldur atvinnuleysið áfram að aukast hér á landi. Hjá hinum Norðurlöndunum þá annað hvort stendur það í stað eða lækkar jafnvel frá miðju ári. Við höfum töluvert mikla sérstöðu sem helgast náttúrulega fyrst og fremst af stöðunni í ferðaþjónustunni og tengdum greinum. Þetta er eiginlega allt steindautt núna.“ Ari bætir þó við að hann sé þess fullviss um að ferðaþjónustan taki við sér á ný og að ferðavilji aukist samfara betri árangri í baráttunni við kórónuveiruna. Betri staða á hinum Norðurlöndunum skýrist af fjölbreyttara atvinnulífi Ari segir að síðustu áratugi hafi umræða um efnahagsmál einkennst af mikilli áherslu á fjölbreyttara atvinnulífi. Þrátt fyrir hávært ákall hafi Íslendingar ekki haft erindi sem erfiði. Mikil þörf sé á fleiri stoðum undir atvinnulífið, ekki síst til að verjast óvæntum skakkaföllum. „Við sjáum það mjög vel á þessum samanburði að hinum Norðurlöndunum tekst miklu betur að verja sig fyrir faraldrinum en okkur því við erum með svo mörg egg í sömu körfunni sem tengist faraldrinum beint.“
Efnahagsmál Vinnumarkaður Tengdar fréttir Margir eiga erfitt með að ná endum saman Um fjórðungur launafólks innan ASÍ og BSRB á erfitt með að ná endum saman samkvæmt nýrri könnun Vörðu – rannsóknastofnunar vinnumarkaðarins. 9. febrúar 2021 18:15 Atvinnuþátttaka aldrei verið minni en í fyrra Atvinnuþátttaka fólks á aldrinum 16-74 ára hefur aldrei mælst minni en á árinu 2020. Þetta sýna mælingar í vinnumarkaðsrannsókn sem fjallað er um á vef Hagstofu Íslands í dag en mælingar á atvinnuþátttöku hófust árið 1991. 4. febrúar 2021 10:09 Spá Seðlabankans um fjölda ferðamanna lækkar enn frekar Seðlabanki Íslands spáir því nú að ríflega 700 þúsund ferðamenn komi til landsins í ár sem eru færri en gert var ráð fyrir í nóvember. Til samanburðar komu 480 þúsund ferðamenn til landsins á síðasta ári. Fram kemur í nýjasta hefti Peningamála að útflutningshorfur fyrir þetta ár hafi almennt versnað frá síðustu spá. 3. febrúar 2021 12:30 Mest lesið Maður stunginn í brjóstkassann í nótt Innlent Þoturnar sem flytja Íslendinga yfir Atlantshafið næstu áratugi Innlent „Við vitum ekki neitt og höldum bara áfram að bíða“ Innlent Ótrúlegt myndband af gæsaflokki á flugi Innlent Segir Harris veika á geði Erlent Þriðjungur þunglyndra náði fullum bata með „heilasjúkraþjálfun“ Innlent Ekið á gangandi vegfaranda við Sæbraut Innlent Arnar Þór stofnar Lýðræðisflokkinn Innlent Vegfarandinn er látinn Innlent Uppgjör á hægri vængnum: „Ægishjálmur Sjálfstæðisflokksins“ ekki lengur veruleikinn Innlent Fleiri fréttir Vegfarandinn er látinn Arnar Þór stofnar Lýðræðisflokkinn Staða karlmennskunnar, kosningavetur og átök í Mið-Austurlöndum Talaði fyrir „tveggja ríkja lausn“ á allsherjarþingi Þriðjungur þunglyndra náði fullum bata með „heilasjúkraþjálfun“ Hlaupið í rénum en gasmengun gæti verið á svæðinu Þoturnar sem flytja Íslendinga yfir Atlantshafið næstu áratugi Ekið á gangandi vegfaranda við Sæbraut Maður stunginn í brjóstkassann í nótt „Við vitum ekki neitt og höldum bara áfram að bíða“ Ótrúlegt myndband af gæsaflokki á flugi Ávaxtakarfan frumsýnd í Hveragerði Lítið jökulhlaup hafið í Skálm Uppgjör á hægri vængnum: „Ægishjálmur Sjálfstæðisflokksins“ ekki lengur veruleikinn Sundrun á hægri vængnum og örvænting meðal fyrstu kaupenda Verslaði fyrir háar upphæðir með stolnu kreditkorti „Ég hitti ungt fjölskyldufólk sem er gjörsamlega að kikna“ Þyrlan kölluð út vegna fjórhjólaslyss Ullarvika til heiðurs íslensku sauðkindinni „Óþekku börnin frá Grindavík“ vakti úlfúð Verkfall á hjúkrunarheimilum ef lausn næst ekki á mánudag „Verðmæti fólgin í því að halda Reykjanesbraut opinni“ Úrbætur á gæsluvarðhaldsúrræði fyrir unglinga og upphaf körfuboltatímabilsins Skoða betri úrræði fyrir unglinga í gæsluvarðhaldi Brotthvarf Katrínar hafði mikil áhrif Hafði „útdraganlega kylfu“ meðferðis Nýliðar hlakka til að láta að sér kveða: „Finnst vanta fólk eins og mig“ Draumurinn að fríbúðir skjóti upp kollinum um alla borg Ekki hægt að aldursskipta börnum á Stuðlum í miðjum stormi „Skítastaða“ á Stuðlum, vongóðir nýliðar og búð þar sem allt er ókeypis Sjá meira
Margir eiga erfitt með að ná endum saman Um fjórðungur launafólks innan ASÍ og BSRB á erfitt með að ná endum saman samkvæmt nýrri könnun Vörðu – rannsóknastofnunar vinnumarkaðarins. 9. febrúar 2021 18:15
Atvinnuþátttaka aldrei verið minni en í fyrra Atvinnuþátttaka fólks á aldrinum 16-74 ára hefur aldrei mælst minni en á árinu 2020. Þetta sýna mælingar í vinnumarkaðsrannsókn sem fjallað er um á vef Hagstofu Íslands í dag en mælingar á atvinnuþátttöku hófust árið 1991. 4. febrúar 2021 10:09
Spá Seðlabankans um fjölda ferðamanna lækkar enn frekar Seðlabanki Íslands spáir því nú að ríflega 700 þúsund ferðamenn komi til landsins í ár sem eru færri en gert var ráð fyrir í nóvember. Til samanburðar komu 480 þúsund ferðamenn til landsins á síðasta ári. Fram kemur í nýjasta hefti Peningamála að útflutningshorfur fyrir þetta ár hafi almennt versnað frá síðustu spá. 3. febrúar 2021 12:30