Dagur gegn einelti – við höfum öll hlutverk Hrefna Sigurjónsdóttir skrifar 8. nóvember 2020 09:00 Dagur gegn einelti er nú haldinn í tíunda sinn en hann var haldinn hátíðlegur í fyrsta skipti hér á landi 8. nóvember árið 2011 og hefur síðan verið haldinn fyrsta virka dag kringum þá dagsetningu sem er 9. nóvember þetta árið. Markmiðið er m.a. að efna til umræðu, fræðslu og viðburða til að vinna gegn einelti, hvetja til jákvæðra samskipta og efla vináttu. Á síðasta ári fóru Heimili og skóli – landssamtök foreldra í formlegt samstarf við Menntamálastofnun og mennta- og menningarmálaráðuneyti með umsjón með deginum og í ár var í fyrsta skipti hægt að tilnefna einstaklinga eða verkefni til hvatningarverðlauna á degi gegn einelti. Fagráð eineltismála í grunn- og framhaldsskólum fór yfir tilnefningarnar og valdi verðlaunahafa sem kynntur verður við hátíðlega athöfn á degi gegn einelti og verður henni streymt. Einnig munum við frumsýna nýtt myndband Heimilis skóla þar sem við fengum til liðs við okkur fyrirmyndir í samfélaginu til að koma á framfæri skilaboðum til þín gegn einelti. En getum við stöðvað einelti? Samtakamáttur og samkennd Einelti hefur líklega fylgt mannkyninu í aldaraðir þó svo það hafi ekki verið rannsakað skipulega fyrr en um 1970. Margt hefur áunnist en þó er einelti enn viðvarandi vandi í okkar samfélagi og því mikilvægt að sýna stöðuga árvekni og bregðast markvisst við. Núorðið vita flestir hvað einelti er og hversu slæmar afleiðingar slíkt ofbeldi getur haft. Einn liður öflugs foreldrasamstarfs í skólum er að skapa góðan bekkjaranda, vera samtaka og vinna þannig á jákvæðan hátt gegn einelti. Samtalið heima fyrir er ekki síður mikilvægt og þegar upp kemur samskiptavandi er brýnt að taka á honum strax svo hann þróist ekki yfir í eitthvað verra. Nauðsynlegt er að vinna markvisst að forvörnum og reyna að byrgja brunninn í tíma svo við þurfum síður að eiga við alvarlegar afleiðingar og getum þá jafnvel bjargað lífi einhvers. En til þess að það sé hægt þurfum við að gera okkur grein fyrir að við höfum öll hlutverki að gegna. Einelti á sér ekki stað í tómarúmi Ef engir áhorfendur væru til staðar þá væri líklega ekkert einelti. Við tilheyrum alls konar hópum og lifum í fjölbreyttu samfélagi. Er jarðvegur fyrir einelti í þínum hópi? Eða í þinni fjölskyldu? Þetta á jafnt við augliti til auglitis og á netinu og samfélagsmiðlum. Ef við verðum vitni að ofbeldi þá höfum við alltaf val um hvað við gerum næst. Reynum við að stöðva ofbeldið með einhverjum hætti? Segjum við eitthvað þegar það á sér stað eða látum við einhvern vita sem gæti hjálpað? Sýnum við þeim sem fyrir ofbeldinu verður stuðning? Tilkynnum við ofbeldi á netinu? Eða gerum við ekki neitt? Í þessu samhengi má gjarnan benda á ábendingalínu Barnaheilla og hjálparsíma Rauða krossins 1717 og netspjallið en þessi samtök eru samstarfsaðilar okkar í SAFT – Samfélag, fjölskylda og tækni ásamt Ríkislögreglustjóra. Í hverjum skóla á síðan að vera virk eineltisáætlun og nemendaverndarráð þannig að gripið sé fljótt og vel inn í þau eineltismál sem upp koma og best er ef unnið er með hópinn sem heild, í það minnsta bæði gerendur og þolendur með virku samstarfi við foreldra. Þegar ekki gengur að leysa málin í umhverfi barnsins er hægt að hafa samband við fagráð eineltismála í grunn- og framhaldsskólum hjá Menntamálastofnun. Einnig bjóða ýmsir aðilar upp á aðstoð í eineltismálum svo sem Olweusarverkefnið gegn einelti, KVAN og aðrir sérfræðingar. En þegar öllu er á botninn hvolft liggur ábyrgðin hjá okkur, hverju og einu. Hvað ætlar þú að gera næst þegar þú verður vitni að einelti? Gleymdu ekki þínum minnsta bróður Við þurfum að átta okkur á að það er hagur heildarinnar að hverjum og einum innan hennar líði sem best. Einelti hefur ekki einungis áhrif á þá sem fyrir því verða og þá sem því beita heldur einnig þá sem verða vitni að því. Viðbrögð við einelti hafa allt að segja um hvernig til tekst að vinna úr því og þau þurfa að grundvallast á festu en líka skilningi, samhygð og virðingu. Við verðum að vanda okkur í samskiptum og megum ekki falla í þá gryfju að láta reiðina stjórna för. Vissulega getur það reynst erfitt en hugsa þarf til framtíðar, sér í lagi þegar um börn er að ræða. Reynum að rækta okkar styrkleika, setja okkur í spor annarra og huga að okkar eigin hegðun jafnt á netinu sem í eigin persónu. Við erum öll fyrirmyndir á einn eða annan hátt og þar af leiðandi með hlutverk. Höfundur er framkvæmdastjóri Heimilis og skóla. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Börn og uppeldi Hrefna Sigurjónsdóttir Mest lesið Glútenlaust gull á grillið Anna Gunndís Guðmundsdóttir Skoðun Heilræði fyrir Nýhaldið Sigmundur Davíð Gunnlaugsson Skoðun Evrópa og myrkrið framundan Hilmar Þór Hilmarsson Skoðun Lokunaruppboð í Kauphöllinni Baldur Thorlacius Skoðun Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun Viðreisn mun leggja fram tillögu um íbúakosningu um Coda Terminal verkefnið í Hafnarfirði Jón Ingi Hákonarson Skoðun Ferðatryggingar og val á kreditkorti Svandís Edda Hólm Jónudóttir Skoðun Ert þú í góðu netsambandi? Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir Skoðun Stórnotendur eru kjölfestan í íslenska raforkukerfinu Guðríður Eldey Arnardóttir Skoðun Af hverju að byggja Coda Terminal? Ólafur Elínarson,Sandra Ósk Snæbjörnsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Stórnotendur eru kjölfestan í íslenska raforkukerfinu Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Ert þú í góðu netsambandi? Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir skrifar Skoðun Evrópa og myrkrið framundan Hilmar Þór Hilmarsson skrifar Skoðun Heilræði fyrir Nýhaldið Sigmundur Davíð Gunnlaugsson skrifar Skoðun Glútenlaust gull á grillið Anna Gunndís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Kaupin á eyrinni Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Lokunaruppboð í Kauphöllinni Baldur Thorlacius skrifar Skoðun Viðreisn mun leggja fram tillögu um íbúakosningu um Coda Terminal verkefnið í Hafnarfirði Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun Ferðatryggingar og val á kreditkorti Svandís Edda Hólm Jónudóttir skrifar Skoðun Af hverju að byggja Coda Terminal? Ólafur Elínarson,Sandra Ósk Snæbjörnsdóttir skrifar Skoðun Hljóð úr horni Ingólfur Sverrisson skrifar Skoðun ESB fyrir almenning Oddný G. Harðardóttir skrifar Skoðun Strámaðurinn mikli Kristján Hreinsson skrifar Skoðun Árið er 2024 Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Samkeppni í nýju ljósi Páll Hermannsson skrifar Skoðun Það er verið að grafa dýpri fátæktargjá Rúnar Sigurjónsson skrifar Skoðun „Hæ ástin, þarf að millifæra, getur þú samþykkt beiðnina?“ Heiðrún Jónsdóttir skrifar Skoðun Algeng þvæla um Evrópusambandið Jón Frímann Jónsson skrifar Skoðun Stundum hefur Gunnar Smári rétt fyrir sér Magnús Árni Skjöld Magnússon skrifar Skoðun Hamingjan grundvallast á gæðum hugsananna Árni Már Jensson skrifar Skoðun Hátt reitt til höggs Hjálmar Jónsson skrifar Skoðun Brennt barn forðast eldinn Hrefna Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Varnir gegn gagnagíslatökum Unnur Kristín Sveinbjarnardóttir skrifar Skoðun Uppbygging almannahagsmuna á Íslandi Hlynur Már Vilhjálmsson skrifar Skoðun Málað sig út í horn Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Full orkuskipti ríkisflota og samgönguþjónustu fyrir 2030 Sigurður Friðleifsson skrifar Skoðun Einelti er veruleikabrenglun Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun „Lýtalaus íslenska“ er ekki til Eiríkur Rögnvaldsson skrifar Skoðun Hvatning til mótshaldara Landsmóts hestamanna Linda Karen Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Áróður Kremls gegn Úkraínu og NATO Guðni Freyr Öfjörð skrifar Sjá meira
Dagur gegn einelti er nú haldinn í tíunda sinn en hann var haldinn hátíðlegur í fyrsta skipti hér á landi 8. nóvember árið 2011 og hefur síðan verið haldinn fyrsta virka dag kringum þá dagsetningu sem er 9. nóvember þetta árið. Markmiðið er m.a. að efna til umræðu, fræðslu og viðburða til að vinna gegn einelti, hvetja til jákvæðra samskipta og efla vináttu. Á síðasta ári fóru Heimili og skóli – landssamtök foreldra í formlegt samstarf við Menntamálastofnun og mennta- og menningarmálaráðuneyti með umsjón með deginum og í ár var í fyrsta skipti hægt að tilnefna einstaklinga eða verkefni til hvatningarverðlauna á degi gegn einelti. Fagráð eineltismála í grunn- og framhaldsskólum fór yfir tilnefningarnar og valdi verðlaunahafa sem kynntur verður við hátíðlega athöfn á degi gegn einelti og verður henni streymt. Einnig munum við frumsýna nýtt myndband Heimilis skóla þar sem við fengum til liðs við okkur fyrirmyndir í samfélaginu til að koma á framfæri skilaboðum til þín gegn einelti. En getum við stöðvað einelti? Samtakamáttur og samkennd Einelti hefur líklega fylgt mannkyninu í aldaraðir þó svo það hafi ekki verið rannsakað skipulega fyrr en um 1970. Margt hefur áunnist en þó er einelti enn viðvarandi vandi í okkar samfélagi og því mikilvægt að sýna stöðuga árvekni og bregðast markvisst við. Núorðið vita flestir hvað einelti er og hversu slæmar afleiðingar slíkt ofbeldi getur haft. Einn liður öflugs foreldrasamstarfs í skólum er að skapa góðan bekkjaranda, vera samtaka og vinna þannig á jákvæðan hátt gegn einelti. Samtalið heima fyrir er ekki síður mikilvægt og þegar upp kemur samskiptavandi er brýnt að taka á honum strax svo hann þróist ekki yfir í eitthvað verra. Nauðsynlegt er að vinna markvisst að forvörnum og reyna að byrgja brunninn í tíma svo við þurfum síður að eiga við alvarlegar afleiðingar og getum þá jafnvel bjargað lífi einhvers. En til þess að það sé hægt þurfum við að gera okkur grein fyrir að við höfum öll hlutverki að gegna. Einelti á sér ekki stað í tómarúmi Ef engir áhorfendur væru til staðar þá væri líklega ekkert einelti. Við tilheyrum alls konar hópum og lifum í fjölbreyttu samfélagi. Er jarðvegur fyrir einelti í þínum hópi? Eða í þinni fjölskyldu? Þetta á jafnt við augliti til auglitis og á netinu og samfélagsmiðlum. Ef við verðum vitni að ofbeldi þá höfum við alltaf val um hvað við gerum næst. Reynum við að stöðva ofbeldið með einhverjum hætti? Segjum við eitthvað þegar það á sér stað eða látum við einhvern vita sem gæti hjálpað? Sýnum við þeim sem fyrir ofbeldinu verður stuðning? Tilkynnum við ofbeldi á netinu? Eða gerum við ekki neitt? Í þessu samhengi má gjarnan benda á ábendingalínu Barnaheilla og hjálparsíma Rauða krossins 1717 og netspjallið en þessi samtök eru samstarfsaðilar okkar í SAFT – Samfélag, fjölskylda og tækni ásamt Ríkislögreglustjóra. Í hverjum skóla á síðan að vera virk eineltisáætlun og nemendaverndarráð þannig að gripið sé fljótt og vel inn í þau eineltismál sem upp koma og best er ef unnið er með hópinn sem heild, í það minnsta bæði gerendur og þolendur með virku samstarfi við foreldra. Þegar ekki gengur að leysa málin í umhverfi barnsins er hægt að hafa samband við fagráð eineltismála í grunn- og framhaldsskólum hjá Menntamálastofnun. Einnig bjóða ýmsir aðilar upp á aðstoð í eineltismálum svo sem Olweusarverkefnið gegn einelti, KVAN og aðrir sérfræðingar. En þegar öllu er á botninn hvolft liggur ábyrgðin hjá okkur, hverju og einu. Hvað ætlar þú að gera næst þegar þú verður vitni að einelti? Gleymdu ekki þínum minnsta bróður Við þurfum að átta okkur á að það er hagur heildarinnar að hverjum og einum innan hennar líði sem best. Einelti hefur ekki einungis áhrif á þá sem fyrir því verða og þá sem því beita heldur einnig þá sem verða vitni að því. Viðbrögð við einelti hafa allt að segja um hvernig til tekst að vinna úr því og þau þurfa að grundvallast á festu en líka skilningi, samhygð og virðingu. Við verðum að vanda okkur í samskiptum og megum ekki falla í þá gryfju að láta reiðina stjórna för. Vissulega getur það reynst erfitt en hugsa þarf til framtíðar, sér í lagi þegar um börn er að ræða. Reynum að rækta okkar styrkleika, setja okkur í spor annarra og huga að okkar eigin hegðun jafnt á netinu sem í eigin persónu. Við erum öll fyrirmyndir á einn eða annan hátt og þar af leiðandi með hlutverk. Höfundur er framkvæmdastjóri Heimilis og skóla.
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun
Viðreisn mun leggja fram tillögu um íbúakosningu um Coda Terminal verkefnið í Hafnarfirði Jón Ingi Hákonarson Skoðun
Skoðun Viðreisn mun leggja fram tillögu um íbúakosningu um Coda Terminal verkefnið í Hafnarfirði Jón Ingi Hákonarson skrifar
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun
Viðreisn mun leggja fram tillögu um íbúakosningu um Coda Terminal verkefnið í Hafnarfirði Jón Ingi Hákonarson Skoðun