Innlent

Sogsvirkjun á níræðisaldri gæti átt margar aldir eftir

Kristján Már Unnarsson skrifar
Jóhann Snorri Bjarnason, stöðvarstjóri Landsvirkjunar á Sogssvæði, staddur framan við Ljósafossstöð.
Jóhann Snorri Bjarnason, stöðvarstjóri Landsvirkjunar á Sogssvæði, staddur framan við Ljósafossstöð. Stöð 2/Einar Árnason.

Ljósafossvirkjun, sem Kristján tíundi Danakonungur lagði hornstein að fyrir 84 árum, gengur ennþá á fullum afköstum á upprunalegum vélbúnaði. Þótt virkjanabyggðin við Sogsvirkjanir sé núna horfin styðja stöðvarnar enn við sveitabyggðina í kring. Þetta kom fram í þættinum Um land allt og í fréttum Stöðvar 2 í kvöld.

Þær eru þrjár; Ljósafoss-, Írafoss- og Steingrímsstöð, byggðar á árunum 1935 til 1963. Sú elsta, Ljósafossstöð, er svo gömul að það kom í hlut Danakonungs að leggja hornstein að henni árið 1936.

Ljósafossvirkjun hóf raforkuframleiðslu árið 1937 og var þá stærsta virkjun Íslands.Stöð 2/Einar Árnason.

„Hún er keyrð á fullum afköstum alla daga, þessi virkjun,“ sagði Jóhann Snorri Bjarnason, stöðvarstjóri Landsvirkjunar á Sogssvæði, staddur í vélasal Ljósafossvirkjunar.

Samt sér varla á vélunum þótt komnar séu á níræðisaldur.

„Það er allt upprunalegt; vatnspípurnar, vatnshjólin og túrbínurnar og allur þessi mekaníski búnaður.“

Séð yfir vélasal Ljósafossvirkjunar.Stöð 2/Einar Árnason.

Áður en ný tækni fækkaði starfsfólki bjuggu á annað hundrað manns í virkjanasamfélagi við Sogið. Þórunn Oddsdóttir, sem bjó við Steingrímsstöð þar sem eiginmaður hennar starfaði sem vélfræðingur, segist hafa upplifað þennan tíma sem góðan.

„Og börnin segja það: Það voru forréttindi að fá að alast upp í svona samfélagi,“ sagði Þórunn.

Þórunn Oddsdóttir, fyrrverandi íbúi við Steingrímsstöð.Stöð 2/Einar Árnason.

Sextán manns starfa núna við Sogsvirkjanir. Ingólfur Örn Jónsson er meðal þeirra en hann og kona hans, Ása Valdís Árnadóttir, oddviti Grímsness- og Grafningshrepps, reistu íbúðarhús í landi Bíldsfells, hæfilega stutt frá vinnustaðnum Írafossvirkjun.

„Já, já. Það er mjög stutt fyrir mig að fara. Ég hef bæði gengið og hjólað þangað, - keyri nú oftast,“ sagði Ingólfur, sem er viðhaldsstjóri Sogsvirkjana.

Ása Valdís Árnadóttir og Ingólfur Örn Jónsson á Bíldsbrún.Stöð 2/Einar Árnason.

En hve lengi mun virkjun eins og Ljósafossstöð endast?

„Þetta er búið að endast í 80 ár og þetta eru bara fyrstu 80 árin. Við eigum að geta látið þetta endast í árhundruð,“ svaraði Jóhann stöðvarstjóri.

-Heldurðu að þær séu búnar að borga sig upp, þessar virkjanir?

„Mörgum sinnum. Mörgum sinnum. Já, já, já. Þetta er bara gull fyrir þjóðarbúið að láta þetta mala hérna.“

Séð yfir Ljósafossvirkjun í átt að Írafossvirkjun. Grímsnes er vinstra megin en Grafningur hægra megin.Stöð 2/Einar Árnason.

Fjallað var um Sogsvirkjanir og mannlíf í Grafningi í þættinum Um land allt.

Hér má sjá frétt Stöðvar 2:


Tengdar fréttir

Þetta fer allt saman í eyði hér í Grafningi

Hefðbundinn sveitabúskapur hefur verið að víkja fyrir orlofshúsabyggð í Grafningi. "Þetta er náttúrlega allt saman að fara í eyði,“ segir Örn Jónasson, bóndi á Nesjum við Þingvallavatn, í þættinum Um land allt á Stöð 2.

Bundið slitlag kemur sunnan Þingvallavatns

Senn líður að því að unnt verði að aka umhverfis Þingvallavatn á bundnu slitlagi en Vegagerðin vinnur nú að endurbyggingu Grafningsvegar milli Nesjavalla og Úlfljótsvatns.




Fleiri fréttir

Sjá meira


×