Föttum ekki að nýsköpun er spretthlaup Helgi Vífill Júlíusson skrifar 30. janúar 2019 08:00 „Rannsóknir hafa sýnt fram á að mikilvægasta skrefið fyrir nýsköpunarfyrirtæki sem hafa orðið að einhyrningum, það er verðmetin á einn milljarð dollara, er hve ríkulega fjármögnun þau fengu á vaxtarstiginu,“ segir Tryggvi Hjaltason, formaður hugverkaráðs Samtaka iðnaðarins. Fréttablaðið/Eyþór Það þarf að vinna ötullega að því að breyta Íslandi úr einhæfu, sveiflukenndu auðlindahagkerfi – en með ferðamannasprengingunni hefur það færst enn meira í þá átt – í að byggja í ríkari mæli á hátækniiðnaði sem myndi vega á móti sveiflum auðlindanna,“ segir Tryggvi Hjaltason sem er formaður hugverkaráðs Samtaka iðnaðarins og fer fyrir greiningardeild hjá CCP. „Það þurfti ekki meira en að eitt fyrirtæki, WOW air, glímdi við rekstrarvanda til þess að allt hagkerfið léki á reiðiskjálfi. Hátæknifyrirtæki sem selja alþjóðlega geta margfaldast að stærð jafnvel þótt það yrði aflabrestur, olíuverð ryki upp eða ferðamönnum fækkaði hratt. Starfsemi þeirra byggir ekki á þessum gæðum,“ segir hann. Tryggvi segir að mörg lönd átti sig á að hátæknifyrirtæki muni drífa áfram hagvöxt á 21. öldinni og hafi ráðist í aðgerðir til að ýta undir nýsköpun, rannsóknir og þróun. „Hér á landi hefur margt gott verið gert. Nema hvað aðrar þjóðir eru að fara enn hraðar í slík verkefni. Við erum ekki að dragast aftur úr vegna aðgerðaleysis heldur af því að við erum ekki að fatta að þetta er spretthlaup. Hefðum við verið meðvituð um það hefði þak á endurgreiðslur vegna rannsókna og þróunar verið afnumið en ekki hækkað,“ segir hann. Þakið var hækkað úr 300 milljónum í 600 milljónir um áramótin. Um er að ræða kostnað við þróun sem leyfilegt er að draga frá skatti. En Tryggvi bætir þó við að sú aðgerð stjórnvalda sé engu að síður öflugasta skrefið sem hefur verið stigið í átt að því að auka samkeppnishæfni Íslands alþjóðlega í þessum málum á síðustu árum. „Það skýtur skökku við að það er ekki þak á endurgreiðslum á 25 prósentum af framleiðslukostnaði kvikmynda. Sú löggjöf bendir til að Ísland sækist eftir stórum kvikmyndaverkefnum – sem hefur heppnast – en að við viljum ekki of stór verkefni sem varða rannsóknir og þróun,“ segir hann.Gott að ala hér upp börn Tryggvi segir að Ísland sé ákjósanlegur staður til að ala upp börn og vísar til norræna velferðarkerfisins og að fyrirtæki sýni foreldrum mikinn skilning varðandi veikindi barna og fleira tengt uppeldi þeirra. „Ísland er hins vegar ekki endilega vettvangur áhugaverðra starfa fyrir afkvæmin. Það eru helst tækifæri í sjávarútvegi, ferðaþjónustu og hefðbundnum iðnaði. Þessu þarf að breyta. Það þarf að skapa fleiri spennandi hálaunastörf sem tengd eru alþjóðasamfélaginu.“ Aðspurður hvað þurfi til að efla umgjörðina um nýsköpun og þróun, annað en að afnema fyrrnefnt þak á endurgreiðslur við rannsóknir og þróun, bendir hann á að efla þurfi aðgang að vaxtarfjármagni. Það megi t.a.m. gera með byggja brýr til fjárfesta í Bandaríkjunum, eins og gert hafi verið í Ísrael, Írlandi og fleiri löndum.Kóreskur leikjaframleiðandi keypti CCP á 425 milljónir dala á síðasta ári.Vísir/Eþór„Rannsóknir hafa sýnt fram á að mikilvægasta skrefið fyrir nýsköpunarfyrirtæki sem hafa orðið að einhyrningum, það er verðmetin á einn milljarð dollara, er hve ríkulega fjármögnun þau fengu á vaxtarstiginu. Til að setja stærðirnar í samhengi, þótt þau fyrirtæki hafi ekki orðið að einhyrningum, þá sótti Plain Vanilla 25 milljónir dollara og CCP 40 milljónir dollara á sínum vaxtarskrefum. Það eru þrír og fimm milljarðar króna. Það er trauðla hægt að sækja slíkt fjármagn eingöngu til íslenskra fjárfesta,“ segir hann. Þessu til viðbótar þurfi nýsköpunarfyrirtæki greiðan aðgang að þekkingu. Hana megi nálgast með tvennum hætti. Annars vegar sé hægt að flytja hana inn. „Það þarf að verða auðveldara að ráða erlenda sérfræðinga og aðlaga þá inn í samfélagið. Það er ekki nóg að þeir fái atvinnuleyfi heldur þurfa makar þeirra það líka og börnin þurfa að komast í alþjóðlega vottaðan skóla. Fólk þarf jú að geta flutt fjölskylduna hingað til lands. Sá þáttur hefur gleymst,“ segir Tryggvi.Menntakerfið að dragast aftur úr Hins vegar þurfi að efla menntakerfið til að mennta fólk til þessara starfa. „Ég hef áhyggjur af því að menntakerfið sé að dragast aftur úr,“ segir hann og nefnir að um þriðjungur útskrifaðra drengja úr grunnskóla kunni ekki að lesa almennilega samkvæmt mælingum menntamálaráðuneytisins. Tryggvi vekur athygli á að þau landsvæði, sem hafi ekki auðnast að taka þátt í síðustu þremur iðnbyltingum, verði illa leikin efnahagslega. Þau svæði sem hins vegar taki þátt njóti góðs af því allt fram að næstu tæknibyltingu. Að þessu öllu sögðu er hann bjartsýnn á framtíðina. „Á Íslandi getur regluverkið tekið mun hraðari breytingum en hjá stærri og svifaseinni ríkjum. Auk þess eru Katrín Jakobsdóttir forsætisráðherra, Bjarni Benediktsson fjármálaráðherra og Þórdís Kolbrún Gylfadóttir nýsköpunarráðherra öll dæmi um leiðtoga í stjórnmálum sem skilja vel mikilvægi þess að beina Íslandi á braut nýsköpunar.“ Birtist í Fréttablaðinu Nýsköpun Mest lesið Hækka verðtryggða vexti og útskýra hvers vegna Viðskipti innlent ASÍ fordæmir hækkun vaxta og Þórhallur sendi bankanum bréf Neytendur Nýir eigendur Pylsuvagnsins á Selfossi Viðskipti innlent „Bankinn tekur höggið á sig að stórum hluta“ Viðskipti innlent Borguðu vaskinn sama dag og tilkynnt var um gjaldþrotið Viðskipti innlent Hækka ekki verðtryggðu vextina Viðskipti innlent Kerecis fólk fjárfestir í flugi Viðskipti innlent Dagatalsmenningin: Rosa töff að vera með yfirbókaða dagskrá Atvinnulíf Vogue og forsetafrúin kveiktu strax en íslenski vinnumarkaðurinn með hindranir Atvinnulíf Knattspyrnukappi á Skaganum ráðinn fjármálastjóri Viðskipti innlent Fleiri fréttir Knattspyrnukappi á Skaganum ráðinn fjármálastjóri Nýir eigendur Pylsuvagnsins á Selfossi Borguðu vaskinn sama dag og tilkynnt var um gjaldþrotið Hækka ekki verðtryggðu vextina „Bankinn tekur höggið á sig að stórum hluta“ Mikilvægt að verja þær gjaldeyristekjur sem ferðaþjónustan aflar Kerecis fólk fjárfestir í flugi Hækka verðtryggða vexti og útskýra hvers vegna Bjarni ráðinn framkvæmdastjóri vinds og jarðvarma hjá Landsvirkjun Lækka innlánsvexti um heilt prósentustig Opna verslanir í Kringlunni á ný Nýtt veitingasvæði rís í Smáralind Kristján ráðinn til Advania Bein útsending: Raforkuöryggi, fyrir hverja? „Grindavíkuráhrifin“ að fjara út Vilja afnema álag á útsvar í Árborg á næsta ári Rekstur fríhafnarinnar seldur úr landi Vaxtalækkun gleðitíðindi en vextir ennþá „allt of háir“ Rannveig kveður: 124 fundir og „aldrei lognmolla“ Skýr merki um að verðbólga sé að hjaðna Ráðin framkvæmdastjórar hjá Sóltúni Krefst þess að Sorpa stofni hlutafélag Vaxtaákvörðun peningastefnunefndar rökstudd Tilkynnir um breytta vexti nokkrum mínútum eftir stýrivaxtalækkun Stýrivextir halda áfram að lækka Útboð SÍ stöðvað og Intuens fagnar sigri Samtökin '78 selja slotið Allir spá lægri vöxtum Grindvíkingar geta nú gerst „hollvinir“ seldra húsa sinna Samkaup koma inn á bókamarkaðinn með látum Sjá meira
Það þarf að vinna ötullega að því að breyta Íslandi úr einhæfu, sveiflukenndu auðlindahagkerfi – en með ferðamannasprengingunni hefur það færst enn meira í þá átt – í að byggja í ríkari mæli á hátækniiðnaði sem myndi vega á móti sveiflum auðlindanna,“ segir Tryggvi Hjaltason sem er formaður hugverkaráðs Samtaka iðnaðarins og fer fyrir greiningardeild hjá CCP. „Það þurfti ekki meira en að eitt fyrirtæki, WOW air, glímdi við rekstrarvanda til þess að allt hagkerfið léki á reiðiskjálfi. Hátæknifyrirtæki sem selja alþjóðlega geta margfaldast að stærð jafnvel þótt það yrði aflabrestur, olíuverð ryki upp eða ferðamönnum fækkaði hratt. Starfsemi þeirra byggir ekki á þessum gæðum,“ segir hann. Tryggvi segir að mörg lönd átti sig á að hátæknifyrirtæki muni drífa áfram hagvöxt á 21. öldinni og hafi ráðist í aðgerðir til að ýta undir nýsköpun, rannsóknir og þróun. „Hér á landi hefur margt gott verið gert. Nema hvað aðrar þjóðir eru að fara enn hraðar í slík verkefni. Við erum ekki að dragast aftur úr vegna aðgerðaleysis heldur af því að við erum ekki að fatta að þetta er spretthlaup. Hefðum við verið meðvituð um það hefði þak á endurgreiðslur vegna rannsókna og þróunar verið afnumið en ekki hækkað,“ segir hann. Þakið var hækkað úr 300 milljónum í 600 milljónir um áramótin. Um er að ræða kostnað við þróun sem leyfilegt er að draga frá skatti. En Tryggvi bætir þó við að sú aðgerð stjórnvalda sé engu að síður öflugasta skrefið sem hefur verið stigið í átt að því að auka samkeppnishæfni Íslands alþjóðlega í þessum málum á síðustu árum. „Það skýtur skökku við að það er ekki þak á endurgreiðslum á 25 prósentum af framleiðslukostnaði kvikmynda. Sú löggjöf bendir til að Ísland sækist eftir stórum kvikmyndaverkefnum – sem hefur heppnast – en að við viljum ekki of stór verkefni sem varða rannsóknir og þróun,“ segir hann.Gott að ala hér upp börn Tryggvi segir að Ísland sé ákjósanlegur staður til að ala upp börn og vísar til norræna velferðarkerfisins og að fyrirtæki sýni foreldrum mikinn skilning varðandi veikindi barna og fleira tengt uppeldi þeirra. „Ísland er hins vegar ekki endilega vettvangur áhugaverðra starfa fyrir afkvæmin. Það eru helst tækifæri í sjávarútvegi, ferðaþjónustu og hefðbundnum iðnaði. Þessu þarf að breyta. Það þarf að skapa fleiri spennandi hálaunastörf sem tengd eru alþjóðasamfélaginu.“ Aðspurður hvað þurfi til að efla umgjörðina um nýsköpun og þróun, annað en að afnema fyrrnefnt þak á endurgreiðslur við rannsóknir og þróun, bendir hann á að efla þurfi aðgang að vaxtarfjármagni. Það megi t.a.m. gera með byggja brýr til fjárfesta í Bandaríkjunum, eins og gert hafi verið í Ísrael, Írlandi og fleiri löndum.Kóreskur leikjaframleiðandi keypti CCP á 425 milljónir dala á síðasta ári.Vísir/Eþór„Rannsóknir hafa sýnt fram á að mikilvægasta skrefið fyrir nýsköpunarfyrirtæki sem hafa orðið að einhyrningum, það er verðmetin á einn milljarð dollara, er hve ríkulega fjármögnun þau fengu á vaxtarstiginu. Til að setja stærðirnar í samhengi, þótt þau fyrirtæki hafi ekki orðið að einhyrningum, þá sótti Plain Vanilla 25 milljónir dollara og CCP 40 milljónir dollara á sínum vaxtarskrefum. Það eru þrír og fimm milljarðar króna. Það er trauðla hægt að sækja slíkt fjármagn eingöngu til íslenskra fjárfesta,“ segir hann. Þessu til viðbótar þurfi nýsköpunarfyrirtæki greiðan aðgang að þekkingu. Hana megi nálgast með tvennum hætti. Annars vegar sé hægt að flytja hana inn. „Það þarf að verða auðveldara að ráða erlenda sérfræðinga og aðlaga þá inn í samfélagið. Það er ekki nóg að þeir fái atvinnuleyfi heldur þurfa makar þeirra það líka og börnin þurfa að komast í alþjóðlega vottaðan skóla. Fólk þarf jú að geta flutt fjölskylduna hingað til lands. Sá þáttur hefur gleymst,“ segir Tryggvi.Menntakerfið að dragast aftur úr Hins vegar þurfi að efla menntakerfið til að mennta fólk til þessara starfa. „Ég hef áhyggjur af því að menntakerfið sé að dragast aftur úr,“ segir hann og nefnir að um þriðjungur útskrifaðra drengja úr grunnskóla kunni ekki að lesa almennilega samkvæmt mælingum menntamálaráðuneytisins. Tryggvi vekur athygli á að þau landsvæði, sem hafi ekki auðnast að taka þátt í síðustu þremur iðnbyltingum, verði illa leikin efnahagslega. Þau svæði sem hins vegar taki þátt njóti góðs af því allt fram að næstu tæknibyltingu. Að þessu öllu sögðu er hann bjartsýnn á framtíðina. „Á Íslandi getur regluverkið tekið mun hraðari breytingum en hjá stærri og svifaseinni ríkjum. Auk þess eru Katrín Jakobsdóttir forsætisráðherra, Bjarni Benediktsson fjármálaráðherra og Þórdís Kolbrún Gylfadóttir nýsköpunarráðherra öll dæmi um leiðtoga í stjórnmálum sem skilja vel mikilvægi þess að beina Íslandi á braut nýsköpunar.“
Birtist í Fréttablaðinu Nýsköpun Mest lesið Hækka verðtryggða vexti og útskýra hvers vegna Viðskipti innlent ASÍ fordæmir hækkun vaxta og Þórhallur sendi bankanum bréf Neytendur Nýir eigendur Pylsuvagnsins á Selfossi Viðskipti innlent „Bankinn tekur höggið á sig að stórum hluta“ Viðskipti innlent Borguðu vaskinn sama dag og tilkynnt var um gjaldþrotið Viðskipti innlent Hækka ekki verðtryggðu vextina Viðskipti innlent Kerecis fólk fjárfestir í flugi Viðskipti innlent Dagatalsmenningin: Rosa töff að vera með yfirbókaða dagskrá Atvinnulíf Vogue og forsetafrúin kveiktu strax en íslenski vinnumarkaðurinn með hindranir Atvinnulíf Knattspyrnukappi á Skaganum ráðinn fjármálastjóri Viðskipti innlent Fleiri fréttir Knattspyrnukappi á Skaganum ráðinn fjármálastjóri Nýir eigendur Pylsuvagnsins á Selfossi Borguðu vaskinn sama dag og tilkynnt var um gjaldþrotið Hækka ekki verðtryggðu vextina „Bankinn tekur höggið á sig að stórum hluta“ Mikilvægt að verja þær gjaldeyristekjur sem ferðaþjónustan aflar Kerecis fólk fjárfestir í flugi Hækka verðtryggða vexti og útskýra hvers vegna Bjarni ráðinn framkvæmdastjóri vinds og jarðvarma hjá Landsvirkjun Lækka innlánsvexti um heilt prósentustig Opna verslanir í Kringlunni á ný Nýtt veitingasvæði rís í Smáralind Kristján ráðinn til Advania Bein útsending: Raforkuöryggi, fyrir hverja? „Grindavíkuráhrifin“ að fjara út Vilja afnema álag á útsvar í Árborg á næsta ári Rekstur fríhafnarinnar seldur úr landi Vaxtalækkun gleðitíðindi en vextir ennþá „allt of háir“ Rannveig kveður: 124 fundir og „aldrei lognmolla“ Skýr merki um að verðbólga sé að hjaðna Ráðin framkvæmdastjórar hjá Sóltúni Krefst þess að Sorpa stofni hlutafélag Vaxtaákvörðun peningastefnunefndar rökstudd Tilkynnir um breytta vexti nokkrum mínútum eftir stýrivaxtalækkun Stýrivextir halda áfram að lækka Útboð SÍ stöðvað og Intuens fagnar sigri Samtökin '78 selja slotið Allir spá lægri vöxtum Grindvíkingar geta nú gerst „hollvinir“ seldra húsa sinna Samkaup koma inn á bókamarkaðinn með látum Sjá meira