Sólfari NASA skotið á loft um helgina Kjartan Kjartansson skrifar 9. ágúst 2018 16:15 Parker-sólfarið er nefnt í höfuðið á Eugene Parker sem setti fyrstur fram kenningu um tilvist sólvinds á 6. áratug síðustu aldar. Vísir/AP Parker-sólarkanna bandarísku geimvísindastofnunarinnar NASA verður skotið út í geim á laugardag ef allt fer að óskum. Sólfarið á að fara nær sólinni okkar en nokkuð geimfar hefur hætt sér áður. Markmiðið er meðal annars að rannsaka sólvindinn sem er fær um að raska tæknivæddu samfélagi manna. Leiðangur af þessu tagi hefur verið til umræðu í vísindasamfélaginu um áratugaskeið, að því er segir í frétt Spaceflight Insider. Stóra stundin á að renna upp á laugardagskvöld. Þá stendur til að skjóta Parker-sólarkannanum á loft á Delta IV-eldflaug frá Canaveral-höfða á Flórída. Parker á að fljúga inn í kórónu sólarinnar, ytri hluta lofthjúps hennar, um átta sinnum nær sólinni en nokkurt annað geimfar hefur gert til þessa. Geimfarið mun fara á braut um sólina en þegar það verður sem næst henni verður það í aðeins um sex og hálfrar milljón kílómetra fjarlægð frá yfirborði hennar. Til samanburðar skilja að jafnaði um 150 milljón kílómetrar jörðina og sólina að. Gangi allt eftir gæti leiðangurinn staðið til ársins 2025 og jafnvel lengur. Parker verður jafnframt hraðskreiðasti manngerði hluturinn þegar sólfarið steypist í átt að þyngdarbrunni sólarinnar á tæplega 700.000 kílómetra hraða á klukkustund. Gæti bætt spár um sólstorma Til að þola allt að 1.500°C hita svo nærri sólinni er Parker-sólfarið búið hitaskildi sem á að verja viðkvæm mælitækin fyrir því að steikjast í geisluninni. Þá óttast vísindamenn og verkfræðingar að ef eitthvað ryk gengur um sólina í andstæða átt við braut Parker þá geti jafnvel minnstu kornin sprengt gat í gegnum farið, slíkur er hraðinn. Ætlunin er að varpa frekara ljósi á eðli sólarinnar og sólvindsins svonefnda. Sólvindurinn er straumur hlaðinna agna sem myndar meðal annars segulljós, sem Íslendingar þekkja sem norðurljós, þegar þær skella á lofthjúpi jarðarinnar. Hann getur meðal annars truflað fjarskipti og gervihnetti á jörðinni. Rannsóknir Parker gætu meðal annars hjálpað vísindamönnum að spá betur fyrir um sólstorma í framtíðinni. Á braut um sólina á Parker að mæla raf- og segulsvið sólarinnar og hlöðnu agnir sólvindsins sem mun leika um farið. Einkennismerki Parker-leiðangursins á Delta IV-eldflauginni sem verður notuð til að skjóta geimfarinu út í geim.Vísir/Getty Fá ekki svörin nema að fara á staðinn David McComas, einn af aðavísindamönnum Parker-leiðangursins, segir fjölmargar spurningar brenna á vísindamönnum um sólvindinn sem þeysist á rúmlega 1,6 milljón km/klst hraða frá sólinni öllum stundum. „Við vitum ekki hvernig hann hraðar á sér til þess að ná slíkum hraða. Við vitum ekki hvernig orka frá sólinni pumpast inn í lægri kórónuna til þess að hita upp kórónuna og mynda sólvindinn. Jafnvel þó að við höfum reynt að finna út úr þessum hlutum í öll þessi ár þá er bara ekki mögulegt að svara þessum virkilega mikilvægu spurningum þangað til að við fáum gögn frá staðnum,“ segir McComas við Spaceflight Insider. NASA hefur í lengsta lagi til 23. ágúst til þess að skjóta Parker á loft til þess að geimfarið geti notfært sér þyngdarkraft reikistjörnunnar Venusar til að slöngva sér áfram að sólinni. Fresti veður eða tæknileg vandamál geimskoti fram yfir þann tíma gefst næsta tækifæri ekki fyrr en í maí á næsta ári. Hér fyrir neðan má sjá stutta umfjöllun breska ríkisútvarpsins BBC um Parker-sólarkannann. Tækni Vísindi Sólin Geimurinn Mest lesið Assange sagður játa sök til að ganga laus Erlent „Fólk er bara orðið hrætt um börnin sín“ Innlent Nöturlegt flet undir bryggju í Reykjavík Innlent Assange farinn frá Bretlandi Erlent Allt að 18 stiga hiti Innlent Arnar Þór snýr sér að hlaðvarpsgerð Innlent Fiskibátur strandaði í Patreksfirði Innlent Braut gegn tveimur konum og þremur unglingsstúlkum Innlent Tveir veiðihundar í haldi Dýraþjónustunnar Innlent Maður verður auðmjúkur við að fljúga svona sögulegri vél Innlent Fleiri fréttir Assange sagður játa sök til að ganga laus Minnst 22 látnir eftir eldsvoða í rafhlöðuverksmiðju Tala látinna í Dagestan hækkar Fjöldi látinn eftir árásir á sýnagógu og kirkjur Úlfar réðust á skokkara í dýralífsgarði Hefja könnun á nýjum flugvelli fyrir Færeyjar Festu særðan Palestínumann á húdd herjeppa Þrír látnir og tugir særðir eftir loftárás á Karkív Hljóp berfætt undan sprengjuregninu Þriggja saknað eftir aurskriðu í Ölpunum Ein helsta perla Ítalíu lokuð ferðamönnum Banna skammtímaleigu til túrista í Barcelona Grænlendingar opna nýja alþjóðaflugstöð Táningur ákærður fyrir morð sjö ára drengs Tugir látin í sprengingu við skrifstofu Rauða krossins á Gasa Spænska lögreglan vill enga aðstoð frá Bretum við leitina á Tenerife Fær ekki frest og hefur afplánun 1. júlí Vilja fá að verða ófrjóar og höfða mál á hendur stjórnvöldum Auðmaður gaf sjö milljarða í kosningasjóð Trump Stjórnvöld á Kýpur ítreka hlutleysi eftir hótanir Hezbollah Enn ekkert spurst til týnda unga mannsins á Tenerife Sinubruni ógnar einum uppáhaldsgolfvelli íslenskra ferðamanna Rutte næsti framkvæmdastjóri NATO Óttast að árásarmaðurinn flýi land Ástand Íslendingsins sem lenti í nautinu sagt stöðugt Vinsæll fjallvegur í Noregi lokaður út árið vegna grjóthruns Byltingarvörðurinn skilgreindur sem hryðjuverkasamtök Krefst fræðslu um gyðingahatur eftir að tólf ára stúlku var nauðgað Segir blekkingu að halda því fram að hægt sé að tortíma Hamas Banna fiskeldi í opnum kvíum við strendur Bresku-Kólumbíu Sjá meira
Parker-sólarkanna bandarísku geimvísindastofnunarinnar NASA verður skotið út í geim á laugardag ef allt fer að óskum. Sólfarið á að fara nær sólinni okkar en nokkuð geimfar hefur hætt sér áður. Markmiðið er meðal annars að rannsaka sólvindinn sem er fær um að raska tæknivæddu samfélagi manna. Leiðangur af þessu tagi hefur verið til umræðu í vísindasamfélaginu um áratugaskeið, að því er segir í frétt Spaceflight Insider. Stóra stundin á að renna upp á laugardagskvöld. Þá stendur til að skjóta Parker-sólarkannanum á loft á Delta IV-eldflaug frá Canaveral-höfða á Flórída. Parker á að fljúga inn í kórónu sólarinnar, ytri hluta lofthjúps hennar, um átta sinnum nær sólinni en nokkurt annað geimfar hefur gert til þessa. Geimfarið mun fara á braut um sólina en þegar það verður sem næst henni verður það í aðeins um sex og hálfrar milljón kílómetra fjarlægð frá yfirborði hennar. Til samanburðar skilja að jafnaði um 150 milljón kílómetrar jörðina og sólina að. Gangi allt eftir gæti leiðangurinn staðið til ársins 2025 og jafnvel lengur. Parker verður jafnframt hraðskreiðasti manngerði hluturinn þegar sólfarið steypist í átt að þyngdarbrunni sólarinnar á tæplega 700.000 kílómetra hraða á klukkustund. Gæti bætt spár um sólstorma Til að þola allt að 1.500°C hita svo nærri sólinni er Parker-sólfarið búið hitaskildi sem á að verja viðkvæm mælitækin fyrir því að steikjast í geisluninni. Þá óttast vísindamenn og verkfræðingar að ef eitthvað ryk gengur um sólina í andstæða átt við braut Parker þá geti jafnvel minnstu kornin sprengt gat í gegnum farið, slíkur er hraðinn. Ætlunin er að varpa frekara ljósi á eðli sólarinnar og sólvindsins svonefnda. Sólvindurinn er straumur hlaðinna agna sem myndar meðal annars segulljós, sem Íslendingar þekkja sem norðurljós, þegar þær skella á lofthjúpi jarðarinnar. Hann getur meðal annars truflað fjarskipti og gervihnetti á jörðinni. Rannsóknir Parker gætu meðal annars hjálpað vísindamönnum að spá betur fyrir um sólstorma í framtíðinni. Á braut um sólina á Parker að mæla raf- og segulsvið sólarinnar og hlöðnu agnir sólvindsins sem mun leika um farið. Einkennismerki Parker-leiðangursins á Delta IV-eldflauginni sem verður notuð til að skjóta geimfarinu út í geim.Vísir/Getty Fá ekki svörin nema að fara á staðinn David McComas, einn af aðavísindamönnum Parker-leiðangursins, segir fjölmargar spurningar brenna á vísindamönnum um sólvindinn sem þeysist á rúmlega 1,6 milljón km/klst hraða frá sólinni öllum stundum. „Við vitum ekki hvernig hann hraðar á sér til þess að ná slíkum hraða. Við vitum ekki hvernig orka frá sólinni pumpast inn í lægri kórónuna til þess að hita upp kórónuna og mynda sólvindinn. Jafnvel þó að við höfum reynt að finna út úr þessum hlutum í öll þessi ár þá er bara ekki mögulegt að svara þessum virkilega mikilvægu spurningum þangað til að við fáum gögn frá staðnum,“ segir McComas við Spaceflight Insider. NASA hefur í lengsta lagi til 23. ágúst til þess að skjóta Parker á loft til þess að geimfarið geti notfært sér þyngdarkraft reikistjörnunnar Venusar til að slöngva sér áfram að sólinni. Fresti veður eða tæknileg vandamál geimskoti fram yfir þann tíma gefst næsta tækifæri ekki fyrr en í maí á næsta ári. Hér fyrir neðan má sjá stutta umfjöllun breska ríkisútvarpsins BBC um Parker-sólarkannann.
Tækni Vísindi Sólin Geimurinn Mest lesið Assange sagður játa sök til að ganga laus Erlent „Fólk er bara orðið hrætt um börnin sín“ Innlent Nöturlegt flet undir bryggju í Reykjavík Innlent Assange farinn frá Bretlandi Erlent Allt að 18 stiga hiti Innlent Arnar Þór snýr sér að hlaðvarpsgerð Innlent Fiskibátur strandaði í Patreksfirði Innlent Braut gegn tveimur konum og þremur unglingsstúlkum Innlent Tveir veiðihundar í haldi Dýraþjónustunnar Innlent Maður verður auðmjúkur við að fljúga svona sögulegri vél Innlent Fleiri fréttir Assange sagður játa sök til að ganga laus Minnst 22 látnir eftir eldsvoða í rafhlöðuverksmiðju Tala látinna í Dagestan hækkar Fjöldi látinn eftir árásir á sýnagógu og kirkjur Úlfar réðust á skokkara í dýralífsgarði Hefja könnun á nýjum flugvelli fyrir Færeyjar Festu særðan Palestínumann á húdd herjeppa Þrír látnir og tugir særðir eftir loftárás á Karkív Hljóp berfætt undan sprengjuregninu Þriggja saknað eftir aurskriðu í Ölpunum Ein helsta perla Ítalíu lokuð ferðamönnum Banna skammtímaleigu til túrista í Barcelona Grænlendingar opna nýja alþjóðaflugstöð Táningur ákærður fyrir morð sjö ára drengs Tugir látin í sprengingu við skrifstofu Rauða krossins á Gasa Spænska lögreglan vill enga aðstoð frá Bretum við leitina á Tenerife Fær ekki frest og hefur afplánun 1. júlí Vilja fá að verða ófrjóar og höfða mál á hendur stjórnvöldum Auðmaður gaf sjö milljarða í kosningasjóð Trump Stjórnvöld á Kýpur ítreka hlutleysi eftir hótanir Hezbollah Enn ekkert spurst til týnda unga mannsins á Tenerife Sinubruni ógnar einum uppáhaldsgolfvelli íslenskra ferðamanna Rutte næsti framkvæmdastjóri NATO Óttast að árásarmaðurinn flýi land Ástand Íslendingsins sem lenti í nautinu sagt stöðugt Vinsæll fjallvegur í Noregi lokaður út árið vegna grjóthruns Byltingarvörðurinn skilgreindur sem hryðjuverkasamtök Krefst fræðslu um gyðingahatur eftir að tólf ára stúlku var nauðgað Segir blekkingu að halda því fram að hægt sé að tortíma Hamas Banna fiskeldi í opnum kvíum við strendur Bresku-Kólumbíu Sjá meira