Ljósmóðurfræði frá fyrri tíð 14. desember 2006 13:30 Yfirsetukonur áttu, á tíð Halldórs biskups, að vera heilar og ósjúkar, ekki of lurkalegar, feitar né stirðar í vikum. Nýlega kom út bókin Sá nýi yfirsetukvennaskóli hjá Söguspekingastifti, en bókin kom fyrst út á Hólum í Hjaltadal árið 1749. Bragi Þorgrímur Ólafsson, sagnfræðingur á handritadeild Landsbókasafns, bjó til prentunar og ritaði inngang. Bókin er fyrsta ritið um ljósmóðurfræði sem kom út á íslensku og var notuð við kennslu yfirsetukvenna þegar landlæknisembættið var stofnað árið 1760. Halldór Brynjólfsson Hólabiskup stóð fyrir útgáfu bókarinnar, en hann taldi að þörf væri á slíku riti fyrir yfirsetukonur enda var formleg fræðsla þeirra á þessum tíma í höndum presta og eingöngu af guðfræðilegum toga. Hann gaf því út þýðingu á danskri ljósmæðrabók eftir lækninn Balthazar sem kom út í Danmörku árið 1725. Bókinni er skipt í tvennt. Í fyrsta hlutanum er fjallað um eðlilegar fæðingar, en í þeim síðari er fjallað um áhættufæðingar og inngrip og er þar meðal annars fjallað um hlutverk yfirsetukvenna, útlistun á æxlunarfærum kvenna, hvað einkenni ólétta konu, fjallað er um fósturlát, hvernig aðgreina eigi hríðir og svo framvegis. Biskup skrifar formála að bókinni þar sem hann segist óttast nokkuð að bókin mundi lenda í „ómildra höndum“ enda er þar fjallað um kvenlíkamann á opinskáan hátt eins og gefur að skilja, og tíðarandinn var strangur í þeim efnum. Bókin hefur þó líklega verið notuð töluvert, enda kom ekki önnur ljósmæðrabók út á íslensku fyrr en fjörutíu árum síðar. Með ritinu er kafli um umönnun ungbarna frá árinu 1803 og elsta varðveitta prófið í ljósmóðurfræði, frá 1768. Loks er skrá yfir helstu rit um ljósmóðurfræði sem út komu á árunum 1749-1900. Útgefandi bókarinnar er Söguspekingastiftið, lítið forlag sem hefur sérhæft sig í útgáfu bóka og handrita frá fyrri öldum. Mest lesið Skilnaður handan við hornið hjá Kanye og Biöncu Lífið „Fólk í kringum þessa einstaklinga er á nálum“ Lífið Tíu ár af ást: „Sennilega ekki auðvelt með mér“ Lífið Eins og þruma úr heiðskíru lofti Lífið Hafi enn verið hreinn sveinn Lífið Ragnhildur og Hanna Katrín kveðja Búseta Lífið Stjörnulífið: Skvísustælar við bakkann og áminning um óöryggi Lífið Stofnar eigin útgáfu og byrjar í ruslinu Lífið Kemur frá Sýrlandi og syngur á íslensku Tónlist Harry og Meghan séu ekki að skilja Lífið Fleiri fréttir Henti listaverkinu í ruslið Kúltúrkettir landsins létu sig ekki vanta í Portið „Hrátt háþróað krass, langt leitt krot“ Bjóða landsmönnum nauðbeygð til messu Allt í banönum á Brút Bríet lét sig ekki vanta á sýningaropnun Ynju Blævar Út um allar koppagrundir Alþingis: „Froðan flæðir endalaust, það er bara froða froða“ Skálda opnar: „Kannski ekki margir nógu vitlausir til að framkvæma þessa hugmynd“ Össur Geirsson er heiðurslistamaður Kópavogs 2024 Margmenni í sköpunargleði og stuði á safninu Ólafur Elíasson tekur yfir Piccadilly Circus og Times Square Opna fyrstu umboðsstofuna í eigu leikara Baráttan innra með manni eins og ljós og skuggar Bein útsending: Salman Rushdie hlýtur verðlaun Halldórs Laxness Bong Joon Ho verður stafrænn heiðursgestur á RIFF Ævar Þór Benediktsson hlýtur verðlaun Guðrúnar Helgadóttur Ráðinn markaðs- og kynningarstjóri Tónlistarmiðstöðvar Verk Arnhildar og félaga valið framlag Íslands á Feneyjatvíæringnum í arkitektúr Lyfjameðferð við meðvirkni: „Æ, ég væri bara til í að taka eina töflu“ „Mann- og listfjandsamleg þvæla“ Sjá meira
Nýlega kom út bókin Sá nýi yfirsetukvennaskóli hjá Söguspekingastifti, en bókin kom fyrst út á Hólum í Hjaltadal árið 1749. Bragi Þorgrímur Ólafsson, sagnfræðingur á handritadeild Landsbókasafns, bjó til prentunar og ritaði inngang. Bókin er fyrsta ritið um ljósmóðurfræði sem kom út á íslensku og var notuð við kennslu yfirsetukvenna þegar landlæknisembættið var stofnað árið 1760. Halldór Brynjólfsson Hólabiskup stóð fyrir útgáfu bókarinnar, en hann taldi að þörf væri á slíku riti fyrir yfirsetukonur enda var formleg fræðsla þeirra á þessum tíma í höndum presta og eingöngu af guðfræðilegum toga. Hann gaf því út þýðingu á danskri ljósmæðrabók eftir lækninn Balthazar sem kom út í Danmörku árið 1725. Bókinni er skipt í tvennt. Í fyrsta hlutanum er fjallað um eðlilegar fæðingar, en í þeim síðari er fjallað um áhættufæðingar og inngrip og er þar meðal annars fjallað um hlutverk yfirsetukvenna, útlistun á æxlunarfærum kvenna, hvað einkenni ólétta konu, fjallað er um fósturlát, hvernig aðgreina eigi hríðir og svo framvegis. Biskup skrifar formála að bókinni þar sem hann segist óttast nokkuð að bókin mundi lenda í „ómildra höndum“ enda er þar fjallað um kvenlíkamann á opinskáan hátt eins og gefur að skilja, og tíðarandinn var strangur í þeim efnum. Bókin hefur þó líklega verið notuð töluvert, enda kom ekki önnur ljósmæðrabók út á íslensku fyrr en fjörutíu árum síðar. Með ritinu er kafli um umönnun ungbarna frá árinu 1803 og elsta varðveitta prófið í ljósmóðurfræði, frá 1768. Loks er skrá yfir helstu rit um ljósmóðurfræði sem út komu á árunum 1749-1900. Útgefandi bókarinnar er Söguspekingastiftið, lítið forlag sem hefur sérhæft sig í útgáfu bóka og handrita frá fyrri öldum.
Mest lesið Skilnaður handan við hornið hjá Kanye og Biöncu Lífið „Fólk í kringum þessa einstaklinga er á nálum“ Lífið Tíu ár af ást: „Sennilega ekki auðvelt með mér“ Lífið Eins og þruma úr heiðskíru lofti Lífið Hafi enn verið hreinn sveinn Lífið Ragnhildur og Hanna Katrín kveðja Búseta Lífið Stjörnulífið: Skvísustælar við bakkann og áminning um óöryggi Lífið Stofnar eigin útgáfu og byrjar í ruslinu Lífið Kemur frá Sýrlandi og syngur á íslensku Tónlist Harry og Meghan séu ekki að skilja Lífið Fleiri fréttir Henti listaverkinu í ruslið Kúltúrkettir landsins létu sig ekki vanta í Portið „Hrátt háþróað krass, langt leitt krot“ Bjóða landsmönnum nauðbeygð til messu Allt í banönum á Brút Bríet lét sig ekki vanta á sýningaropnun Ynju Blævar Út um allar koppagrundir Alþingis: „Froðan flæðir endalaust, það er bara froða froða“ Skálda opnar: „Kannski ekki margir nógu vitlausir til að framkvæma þessa hugmynd“ Össur Geirsson er heiðurslistamaður Kópavogs 2024 Margmenni í sköpunargleði og stuði á safninu Ólafur Elíasson tekur yfir Piccadilly Circus og Times Square Opna fyrstu umboðsstofuna í eigu leikara Baráttan innra með manni eins og ljós og skuggar Bein útsending: Salman Rushdie hlýtur verðlaun Halldórs Laxness Bong Joon Ho verður stafrænn heiðursgestur á RIFF Ævar Þór Benediktsson hlýtur verðlaun Guðrúnar Helgadóttur Ráðinn markaðs- og kynningarstjóri Tónlistarmiðstöðvar Verk Arnhildar og félaga valið framlag Íslands á Feneyjatvíæringnum í arkitektúr Lyfjameðferð við meðvirkni: „Æ, ég væri bara til í að taka eina töflu“ „Mann- og listfjandsamleg þvæla“ Sjá meira