Aðskilnaðarhreyfingvaknar úr löngum dvala 25. september 2006 06:15 Fagnar sjálfstæðiskosningu. Íbúar í Transnistríu vilja ólmir segja skilið við Moldóvu og helst sameinast Rússlandi. Fyrir rúmri viku voru haldnar kosningar í Transnistríu, litlu héraði í Moldóvu. Kosið var um sjálfstæði héraðsins, sem í reynd hefur verið sjálfstætt frá árinu 1990 þótt formleg viðurkenning á þeirri stöðu hafi aldrei fengist. Í kosningunum voru íbúum héraðsins gefnir tveir möguleikar: Annað hvort yrði héraðið verði áfram sjálfstætt, algerlega í óþökk við stjórnvöld Moldóvu, en í framhaldinu yrði þá stefnt að sameiningu við Rússland, eða skrefið yrði tekið í hina áttina og ákveðið að sameinast Moldóvu. Kosningaþátttakan var góð, nærri 79 prósent allra íbúa í Transnistríu mættu á kjörstað, og af þeim samþykktu 97 prósent áframhaldandi sjálfstæði og þar með sameiningu við Rússland þegar fram líða stundir.Fleiri deilur blundaÍ tengslum við þessar kosningar heyrðust oft varnaðarorð um að þær gætu hvatt aðskilnaðarhreyfingar víðar í fyrrverandi Sovétlýðveldum til dáða, og má þar nefna íbúa í Abkasíu og Suður-Ossetíu, sem bæði eru héröð í Georgíu, og einnig íbúana í Nagorno-Karabakh í Armeníu. Hörð átök hafa sett svip sinn á sögu þessara héraða eftir að Sovétríkin liðuðust í sundur fyrir hálfum öðrum áratug.Sömuleiðis þótti hætta á því að kosningarnar í Transnistríu gerðu rússneskum stjórnvöldum erfitt fyrir, því þau hafa stutt aðskilnaðarhreyfingar Rússa í öðrum ríkjum en barið hart niður allar aðskilnaðarhreyfingar innan eigin landamæra, eins og til að mynda í Tsjetsjeníu.Transnistría er eitt einangraðasta svæði Evrópu. Til þess að komast frá Tiraspol, sem er höfuðborg Transnistríu, til Chisinau, höfuðborgar Moldóvu, þarf að fara í gegnum fimm eftirlitsstöðvar, en stór hluti íbúa héraðsins eiga ekkert vegabréf og komast því alls ekki þessa leið. Héraðið Transnistría er löng og mjó landræma meðfram austurlandamærum Moldóvu, austan við ána Dniestr. Transnistría tilheyrði áður Sovétríkjunum og hafði stöðu sjálfstæðs héraðs þar áður en Stalín hirti vænan part af hinum moldóvska hluta Rúmeníu og sameinaði hann héraðinu í nýtt Sovétlýðveldi sem fékk nafnið Moldova.Kostaði 1.500 manns lífiðEftir fall Sovétríkjanna féllu braust fljótlega út stríð milli Moldóvu og Transnistríu sem kostaði 1500 manns lífið en lauk árið 1992, án þess þó að endanleg niðurstaða fengist í sjálfstæðismálinu.Íbúar í Transnistríu eru um það bil 550 þúsund, flestir af rússneskum eða úkraínskum uppruna, en þriðjungur íbúanna er moldóvskur. Íbúarnir minnast margir hverjir Sovétríkjanna með hlýhug og tákn Sovétríkjanna er enn víða að finna í höfuðborginni Tiraspol.Opinbert tungumál Moldóvu er hins vegar rúmenska, og Transnistríubúar hafa enn horn í síðu Rúmena frá því stjórn hliðholl nasistum var þar við völd í heimsstyrjöldinni síðari.„Pólitískur farsi“Utanríkisráðherra Moldóvu kallaði sjálfstæðiskosningarnar í Transnistíur „pólitískan farsa“ sem ekki myndi breyta nokkrum sköpuðum hlut, enda hefur héraðið í reynd verið sjálfstætt í hálfan annan áratug. Einnig þykir afar ólíklegt að af sameiningu við Rússland verði nokkurn tímann, í það minnsta ekki í fyrirsjáanlegri framtíð. Auk þess á héraðið ekki landamæri að Rússlandi, því Úkraína er á milli Rússlands og Moldóvu.Íbúar héraðsins virðast hins vegar upp til hópa ánægðir með að loksins hafi verið efnt til þjóðaratkvæðagreiðslu um sjálfstæðismálið. „Við hefðum átt að gera þetta fyrir löngu,“ hafði blaðakona AP-fréttastofunnar eftir konu á sextugsaldri, sem var á göngu við risastóra styttu af Lenín sem prýðir miðbæinn í Tiraspol, höfuðborg héraðsins. „Við eigum heima í Rússlandi.“ Erlent Mest lesið Vandasöm andlitslömun sem greinist vikulega á Íslandi Innlent Sviku út tugi milljóna með því að þykjast vera Brad Pitt Erlent Erfið umræða sem fólk hafi veigrað sér við að taka Innlent Þarf ekki að skerða heitt vatn í vetur vegna nýrrar borholu Innlent Ein kært nauðgun og fjórar segjast hafa verið beittar ofbeldi Innlent Ringulreið á lánamarkaði Innlent „Þetta er ekki átak til einhverra daga eða vikna“ Innlent Forréttindi fyrir fámenna þjóð að hafa jafn öflugar flugsamgöngur Innlent Efna til söfnunar fyrir móður Kolfinnu Eldeyjar Innlent Gummi Emil feginn að ekki fór verr eftir misheppnaðan sveppatúr Innlent Fleiri fréttir Sviku út tugi milljóna með því að þykjast vera Brad Pitt Risavaxin mörgæs slær í gegn Um 500 látin í árásum Ísraela á Líbanon Ætlaði sér að ráða Trump af dögum Fólk flýr Beirút undan mannskæðum árásum Ísraela Selenskíj heimsótti lykilríki og þakkaði fyrir vopnin Flúði þegar sveitir Maduro ætluðu að grípa hann Fimmtán á sjúkrahús eftir lestarslys í Svíþjóð Starfsmenn flýja framboð Robinson eftir „svartur nasisti“-hneykslið Fjórir myrtir og fjöldi særður eftir skotárás í Alabama Ísraelar ráðast í umfangsmiklar loftárásir og hvetja íbúa til að flýja Rússar gerðir afturreka með óvæntar tillögur á allsherjarþingi SÞ Jafnaðarmenn báru nauman sigur úr býtum Trump útilokar að bjóða sig fram aftur Marxisti kjörinn forseti Srí Lanka Segir að Hezbollah muni skilja skilaboðin Fimmtíu og einn látinn eftir sprengingu í námu Fannst 73 árum eftir að hafa verið rænt Jörðin fær tímabundið annað tungl Varpa sprengjum á fjölbýlishús í Karkív Tjóðraði móður sína við stól til að drepa eiginmann sinn Skiptast á eldflaugum í massavís Konur og börn meðal látinna þegar Hezbollah-leiðtoga var ráðinn bani Ríkisstjórn mynduð í Frakklandi Skorar á Trump í aðrar kappræður Diddy á sjálfsvígsvakt Senda svifsprengjur fyrir F-16 Repúblikanar áhyggjufullir vegna „svarta nasistans“ Óþekkt tónverk eftir Mozart fannst Fjölmiðlafólki vísað úr salnum við myndbirtingu: „Þetta er ósæmilegt og átakanlegt myndefni“ Sjá meira
Fyrir rúmri viku voru haldnar kosningar í Transnistríu, litlu héraði í Moldóvu. Kosið var um sjálfstæði héraðsins, sem í reynd hefur verið sjálfstætt frá árinu 1990 þótt formleg viðurkenning á þeirri stöðu hafi aldrei fengist. Í kosningunum voru íbúum héraðsins gefnir tveir möguleikar: Annað hvort yrði héraðið verði áfram sjálfstætt, algerlega í óþökk við stjórnvöld Moldóvu, en í framhaldinu yrði þá stefnt að sameiningu við Rússland, eða skrefið yrði tekið í hina áttina og ákveðið að sameinast Moldóvu. Kosningaþátttakan var góð, nærri 79 prósent allra íbúa í Transnistríu mættu á kjörstað, og af þeim samþykktu 97 prósent áframhaldandi sjálfstæði og þar með sameiningu við Rússland þegar fram líða stundir.Fleiri deilur blundaÍ tengslum við þessar kosningar heyrðust oft varnaðarorð um að þær gætu hvatt aðskilnaðarhreyfingar víðar í fyrrverandi Sovétlýðveldum til dáða, og má þar nefna íbúa í Abkasíu og Suður-Ossetíu, sem bæði eru héröð í Georgíu, og einnig íbúana í Nagorno-Karabakh í Armeníu. Hörð átök hafa sett svip sinn á sögu þessara héraða eftir að Sovétríkin liðuðust í sundur fyrir hálfum öðrum áratug.Sömuleiðis þótti hætta á því að kosningarnar í Transnistríu gerðu rússneskum stjórnvöldum erfitt fyrir, því þau hafa stutt aðskilnaðarhreyfingar Rússa í öðrum ríkjum en barið hart niður allar aðskilnaðarhreyfingar innan eigin landamæra, eins og til að mynda í Tsjetsjeníu.Transnistría er eitt einangraðasta svæði Evrópu. Til þess að komast frá Tiraspol, sem er höfuðborg Transnistríu, til Chisinau, höfuðborgar Moldóvu, þarf að fara í gegnum fimm eftirlitsstöðvar, en stór hluti íbúa héraðsins eiga ekkert vegabréf og komast því alls ekki þessa leið. Héraðið Transnistría er löng og mjó landræma meðfram austurlandamærum Moldóvu, austan við ána Dniestr. Transnistría tilheyrði áður Sovétríkjunum og hafði stöðu sjálfstæðs héraðs þar áður en Stalín hirti vænan part af hinum moldóvska hluta Rúmeníu og sameinaði hann héraðinu í nýtt Sovétlýðveldi sem fékk nafnið Moldova.Kostaði 1.500 manns lífiðEftir fall Sovétríkjanna féllu braust fljótlega út stríð milli Moldóvu og Transnistríu sem kostaði 1500 manns lífið en lauk árið 1992, án þess þó að endanleg niðurstaða fengist í sjálfstæðismálinu.Íbúar í Transnistríu eru um það bil 550 þúsund, flestir af rússneskum eða úkraínskum uppruna, en þriðjungur íbúanna er moldóvskur. Íbúarnir minnast margir hverjir Sovétríkjanna með hlýhug og tákn Sovétríkjanna er enn víða að finna í höfuðborginni Tiraspol.Opinbert tungumál Moldóvu er hins vegar rúmenska, og Transnistríubúar hafa enn horn í síðu Rúmena frá því stjórn hliðholl nasistum var þar við völd í heimsstyrjöldinni síðari.„Pólitískur farsi“Utanríkisráðherra Moldóvu kallaði sjálfstæðiskosningarnar í Transnistíur „pólitískan farsa“ sem ekki myndi breyta nokkrum sköpuðum hlut, enda hefur héraðið í reynd verið sjálfstætt í hálfan annan áratug. Einnig þykir afar ólíklegt að af sameiningu við Rússland verði nokkurn tímann, í það minnsta ekki í fyrirsjáanlegri framtíð. Auk þess á héraðið ekki landamæri að Rússlandi, því Úkraína er á milli Rússlands og Moldóvu.Íbúar héraðsins virðast hins vegar upp til hópa ánægðir með að loksins hafi verið efnt til þjóðaratkvæðagreiðslu um sjálfstæðismálið. „Við hefðum átt að gera þetta fyrir löngu,“ hafði blaðakona AP-fréttastofunnar eftir konu á sextugsaldri, sem var á göngu við risastóra styttu af Lenín sem prýðir miðbæinn í Tiraspol, höfuðborg héraðsins. „Við eigum heima í Rússlandi.“
Erlent Mest lesið Vandasöm andlitslömun sem greinist vikulega á Íslandi Innlent Sviku út tugi milljóna með því að þykjast vera Brad Pitt Erlent Erfið umræða sem fólk hafi veigrað sér við að taka Innlent Þarf ekki að skerða heitt vatn í vetur vegna nýrrar borholu Innlent Ein kært nauðgun og fjórar segjast hafa verið beittar ofbeldi Innlent Ringulreið á lánamarkaði Innlent „Þetta er ekki átak til einhverra daga eða vikna“ Innlent Forréttindi fyrir fámenna þjóð að hafa jafn öflugar flugsamgöngur Innlent Efna til söfnunar fyrir móður Kolfinnu Eldeyjar Innlent Gummi Emil feginn að ekki fór verr eftir misheppnaðan sveppatúr Innlent Fleiri fréttir Sviku út tugi milljóna með því að þykjast vera Brad Pitt Risavaxin mörgæs slær í gegn Um 500 látin í árásum Ísraela á Líbanon Ætlaði sér að ráða Trump af dögum Fólk flýr Beirút undan mannskæðum árásum Ísraela Selenskíj heimsótti lykilríki og þakkaði fyrir vopnin Flúði þegar sveitir Maduro ætluðu að grípa hann Fimmtán á sjúkrahús eftir lestarslys í Svíþjóð Starfsmenn flýja framboð Robinson eftir „svartur nasisti“-hneykslið Fjórir myrtir og fjöldi særður eftir skotárás í Alabama Ísraelar ráðast í umfangsmiklar loftárásir og hvetja íbúa til að flýja Rússar gerðir afturreka með óvæntar tillögur á allsherjarþingi SÞ Jafnaðarmenn báru nauman sigur úr býtum Trump útilokar að bjóða sig fram aftur Marxisti kjörinn forseti Srí Lanka Segir að Hezbollah muni skilja skilaboðin Fimmtíu og einn látinn eftir sprengingu í námu Fannst 73 árum eftir að hafa verið rænt Jörðin fær tímabundið annað tungl Varpa sprengjum á fjölbýlishús í Karkív Tjóðraði móður sína við stól til að drepa eiginmann sinn Skiptast á eldflaugum í massavís Konur og börn meðal látinna þegar Hezbollah-leiðtoga var ráðinn bani Ríkisstjórn mynduð í Frakklandi Skorar á Trump í aðrar kappræður Diddy á sjálfsvígsvakt Senda svifsprengjur fyrir F-16 Repúblikanar áhyggjufullir vegna „svarta nasistans“ Óþekkt tónverk eftir Mozart fannst Fjölmiðlafólki vísað úr salnum við myndbirtingu: „Þetta er ósæmilegt og átakanlegt myndefni“ Sjá meira