Innlent

Ringul­reið á lána­markaði

Berghildur Erla Bernharðsdóttir skrifar
Sífelldar breytingar og hækkanir hafa verið á íbúðalánum undanfarin misseri. Helen Sigurðardóttir lántaki og fasteignasali segir ringulreið ríkja á markaðnum og kallar eftir aðgerðum stjórnvalda.
Sífelldar breytingar og hækkanir hafa verið á íbúðalánum undanfarin misseri. Helen Sigurðardóttir lántaki og fasteignasali segir ringulreið ríkja á markaðnum og kallar eftir aðgerðum stjórnvalda. VísirBjarni

Afborgun á ríflega fjörutíu milljón króna láni hækkar um allt að kvartmilljón á ári eftir vaxtahækkun bankanna. Lántaki sem þurfti að færa sig úr óverðtryggðu láni í verðtryggt segir ringulreið ríkja og kallar eftir aðgerðum stjórnvalda.

Fjármálakerfið fylgir stýrivöxtum Seðlabankans sem hafa verið 9,25 prósent í ríflega ár en þrátt fyrir það er verðbólga enn um sex prósent.

Stýrivextir voru lágir 2019 og en byrjuðu svo aftur að hækka 2021. Meðan þeir voru lágir tók stór hluti lántakenda óverðtryggð lán og festi vexti til nokkurra ára.

Vextir þeirra lána hafa nú verið að losna og nú er svo komið að um sex af hverjum tíu íbúðalánum eru  verðtryggðen restin óverðtryggð samkvæmt upplýsingum frá Seðlabankanum. 

Allt stefnir í að fleiri taki verðtryggð lán

Búast má við að enn fleiri þurfi að taka verðtryggð lán á næstunni þegar vextir á um fimmtán prósent allra óverðtryggðra húsnæðislána losna á á þessu ári og fyrri hluta næsta árs.

Aðeins ríflega tvö ár eru síðan seðlabankastjóri varaði við verðtryggðum lánum. 

Verðtryggðir vextir hækka

Nú hafa allir stóru viðskiptabankarnir hækkað breytilega verðtryggða vexti húsnæðislána. Arion banki hækkaði mest í síðustu viku um 0,60 prósentustig, þá Íslandsbanki um 0,5 prósentustig og Landsbankinn í dag um 0,25 prósentustig. 

Afborgunin meira en tvöfaldaðist

Fjölskylda sem tók óverðtryggt íbúðalán fyrir nokkrum árum hefur vegna þróunarinnar þurft að gera miklar breytingar undanfarin misseri.

„Við byrjuðum  að greiða 180 þúsund krónur í afborgun af húsnæðisláninu á mánuði. Afborgunin hækkaði svo í 440 þúsund  á mánuði þegar vextirnir á óverðtryggða láninu losnuðu,“ segir Helen Sigurðardóttir lántakandi og fasteignasali.

Dýr verðtryggð lán

Fjölskyldan þurfti svo að stækka við sig nýlega og taka hærra lán. Ekki var um annað að ræða en að taka verðtryggt lán.  

„Núna þurftum við að taka verðtryggt lán. Þá þarf að skoða vextina en ofan á þá leggjast verðbætur. Það getur leitt til þess að  lánið hækkar stöðugt þó að greitt sé af því. Þá er þetta lán í raun ekki miklu ódýrara en óverðtryggða lánið því vextirnir eru svo háir þegar verðbæturnar leggjast ofan á. Ég reiknaði út mánaðarlega afborgun á 43 milljón króna verðtryggðu fasteignaláni hjá Arion banka á breytilegum vöxtum eftir vaxtahækkunina í síðustu viku. Samkvæmt mínum útreikningum hækkar mánaðargreiðsla á því um 21 þúsund krónur á mánuði sem gerir  250 þúsund krónur á ári,“ segir Helen. 

Óskiljanlegt ástand

Helen segir oft erfitt að gera sér grein fyrir hver heildar lánskostnaður sé. Hvað sé hagstætt að gera og hvenær. 

„Það er ringulreið á lánamarkaði. Það er alveg óskiljanlegt að bankarnir séu að hækka vextina. Ég vona að það verði eitthvað gert. Ég skil ekki af hverju stjórnvöld skapa ekki betri aðstæður fyrir fjölskyldur og ungt fólk í landinu. Bitnar þetta ástand ekki fyrst og fremst á þeim?“ spyr Helen. 


Tengdar fréttir

„Vonumst til að sem flestir fari svo í óverðtryggð íbúðalán“

Stóru viðskiptabankarnir hafa nú allir hækkað vexti á verðtryggðum íbúðalánum en Landsbankinn fylgdi í fótspor Arion og Íslandsbanka í dag. Aðeins fyrstu kaupendur geta fengið verðtryggð íbúðalán með jöfnum greiðslum. Bankastjórinn segir vaxtahækkunina hóflega miðað við aðra banka og tilkomna vegna hækkunar á fjármagnskostnaði.

„Þetta hefur slæm áhrif á heimilin sem hafa augljóslega minna á milli handanna“

Boðaðar vaxtahækkanir á verðtryggðum húsnæðislánum geta kostað heimilin tugi þúsunda aukalega á mánuði. Þetta endurspeglar vaxtaumhverfið á Íslandi í dag og hefur slæm áhrif á heimilin, segir dósent í viðskiptafræði. Þá gerir það illt verra að ekki standi til að endurnýja almenna heimild til að ráðstafa séreignasparnaði inn á húsnæðislán.




Fleiri fréttir

Sjá meira


×