Mamma, ég þarf að gubba! 26. júlí 2004 00:01 Bílveiki getur verið hið versta mál og komið í veg fyrir að fólk njóti annars skemmtilegra ferðalaga. Bílveikin er skilgreind sem ein tegund af ferðaveiki sem fólk getur fundið fyrir þegar það ferðast í bíl, flugvél, skipi, lest eða fer í tívolítæki. Ástæðan fyrir veikinni er sú að heilanum berast misvísandi boð frá hinum ýmsu skynfærum líkamans um stöðu hans og afleiðingin er vanlíðan. Það er sem betur fer af sem áður var að foreldrar taki upp tóbakið sitt um leið og búið er að pakka farangri og börnum í bílinn. og kveiki sér í digrum vindlum og sígarettum. Langþráð sumarfrí fjölskyldunnar gat hæglega snúist upp í andhverfu sína strax í Ártúnsbrekkunni þar sem malarvegurinn tók við og óþéttur bíllinn varð fljótlega fullur af ryki í viðbót við reykinn. Svo botnaði enginn í því að börnin gubbuðu látlaust. En fólk vissi ekki betur. Og bílveiki getur sannarlega gert vart við sig þó enginn sé reykurinn eða rykið og er þekkt í læknisfræðinni. "Bílveiki og sjóveiki eru náskyld fyrirbæri og má reikna með að fólk sem hefur tilhneigingu til að verða sjóveikt verði líka bílveikt," segir Haraldur Dungal heimilislæknir. "Bílveiki lýsir sér með óróa, höfuðverk og ógleði og uppköstum. Venjulega er ástæðan hreyfing bílsins þannig að það má því reikna með að jafnvægisskyn fólks sem verður bílveikt sé viðkvæmt fyrir hreyfingu, svipað og á sjó. Skást er auðvitað að reyna að fyrirbyggja þetta með því að taka sjóveikitöflur og forðast að borða þungan og brasaðan mat fyrir ferðina." Haraldur segir fólk ekki leita mikið til lækna vegna bílveiki. "Fólk leitar meira beint í apótekið og fær þar lyf við óþægindunum." Í flugvél eða skipi er best að vera eins nálægt miðju rýmis og mögulegt er því þar er hreyfingin minnst. Í bíl er best að hafa augun á sjóndeildarhringnum en ekki einblína á hluti sem þeysa fram hjá. Það gæti hjálpað að sitja í framsætinu. Betra er að snúa fram en aftur ef ferðast er í bíl, skipi eða lest. Lestur ber að forðast meðan á ferðinni stendur. Best er að borða lítið í einu og sneiða hjá brösuðum mat fyrir ferð og meðan á henni stendur. Ekki neyta áfengis og/eða annarra lyfja rétt fyrir ferðalagið eða meðan á því stendur. Rannsóknir hafa sýnt að engifer getur dregið úr áhrifum ferðaveiki. Taktu engifertöflur eða tyggðu ferska engiferrót eða engifersælgæti. Piparmynta og te eru einnig gömul húsráð við ferðaveiki. Annar möguleiki er að taka andhistamínlyf sem mörg fást án lyfseðils. Oft þarf að taka slík lyf um klukkutíma fyrir brottför og geta þau valdið sljóleika. Slík lyf duga vel fyrir styttri ferðir. Lyf gegn ógleði koma einnig til greina, þar á meðal eru skópólamínplástrar. Sum þessara lyfja fást án lyfseðils. Plástrarnir eru settir bak við eyrað og geta dugað í allt að þrjá daga. Helstu aukaverkanir eru sljóleiki og munnþurrkur. Sé ferðaveikin það alvarleg að ofantalin ráð hjálpa ekki, skaltu ræða við heimilislækni þinn um málið. edda@frettabladid.is Heilsa Mest lesið Flaug alla leið frá Ástralíu til að heimsækja Eiðistorg Lífið Sjáðu Nínu Dögg sem Vigdísi í fyrstu stiklunni Bíó og sjónvarp Khalid kemur út úr skápnum Lífið Eins og að setja bensín á díselbíl Heilsa Hraðfréttir verða Hlaðfréttir Lífið Fréttatían: Gömul mannshvörf, rukkanir og gos Lífið Óhugnanlegt neyðarlínusímtal: „Hann var bara dáinn“ Lífið Sykurlausar og dísætar smákökur Lífið Vængir, bjór og lófaklapp þegar Kaninn var forsýndur Lífið Jay Leno illa leikinn og með lepp Lífið Fleiri fréttir Leikstjóri Forrest Gump mættur til Reykjavíkur 52 ár á milli þeirra og þrjár bækur Ballettdansarinn Vladimir Shklyarov látinn Einar og Sigga á Grund gerð að heiðurslistamönnum Skaðlegt geðheilsunni að reyna að geðjast öðrum Leikfélag Hafnarfjarðar lagt niður Víkingur Heiðar tilnefndur til Grammy-verðlauna Frambjóðendur, sjónvarpsstjörnur og gamlir félagar fögnuðu með Geir Setja upp árekstur og hefja saman rekstur „Þetta eru mjög vondir samningar við Storytel“ Varpa ljósi á mikilvægi og gæði íslenskrar hönnunar „Við þurfum öll að halda í barnið innra með okkur“ Menningarritstjóri ráðinn framkvæmdastjóri Fullt út úr dyrum þegar Eiríkur Bergmann kynnti ferðafélagann Tínu Hvað gerist þegar Laddi hittir Eirík Fjalar, Skrám og Elsu Lund? „Alltaf að fylgja hjartanu í stað þess að velja einföldu leiðina“ Usli og glæsileiki á Kjarvalsstöðum Valgeir sár og Bubbi og Bó hneykslaðir Stappfullt á eina stærstu menningarhátíð ársins Sjóðheitt menningarrými á Baldursgötu Asifa Majid hlýtur Vigdísarverðlaunin 2024 Bjarni Ben fagnaði 140 ára afmæli Listasafns Íslands Han Kang hlýtur bókmenntaverðlaun Nóbels Bein útsending: Hver hlýtur bókmenntaverðlaun Nóbels? „Þetta er móðgun gegn Íslandi“ Henti listaverkinu í ruslið Kúltúrkettir landsins létu sig ekki vanta í Portið „Hrátt háþróað krass, langt leitt krot“ Bjóða landsmönnum nauðbeygð til messu Allt í banönum á Brút Sjá meira
Bílveiki getur verið hið versta mál og komið í veg fyrir að fólk njóti annars skemmtilegra ferðalaga. Bílveikin er skilgreind sem ein tegund af ferðaveiki sem fólk getur fundið fyrir þegar það ferðast í bíl, flugvél, skipi, lest eða fer í tívolítæki. Ástæðan fyrir veikinni er sú að heilanum berast misvísandi boð frá hinum ýmsu skynfærum líkamans um stöðu hans og afleiðingin er vanlíðan. Það er sem betur fer af sem áður var að foreldrar taki upp tóbakið sitt um leið og búið er að pakka farangri og börnum í bílinn. og kveiki sér í digrum vindlum og sígarettum. Langþráð sumarfrí fjölskyldunnar gat hæglega snúist upp í andhverfu sína strax í Ártúnsbrekkunni þar sem malarvegurinn tók við og óþéttur bíllinn varð fljótlega fullur af ryki í viðbót við reykinn. Svo botnaði enginn í því að börnin gubbuðu látlaust. En fólk vissi ekki betur. Og bílveiki getur sannarlega gert vart við sig þó enginn sé reykurinn eða rykið og er þekkt í læknisfræðinni. "Bílveiki og sjóveiki eru náskyld fyrirbæri og má reikna með að fólk sem hefur tilhneigingu til að verða sjóveikt verði líka bílveikt," segir Haraldur Dungal heimilislæknir. "Bílveiki lýsir sér með óróa, höfuðverk og ógleði og uppköstum. Venjulega er ástæðan hreyfing bílsins þannig að það má því reikna með að jafnvægisskyn fólks sem verður bílveikt sé viðkvæmt fyrir hreyfingu, svipað og á sjó. Skást er auðvitað að reyna að fyrirbyggja þetta með því að taka sjóveikitöflur og forðast að borða þungan og brasaðan mat fyrir ferðina." Haraldur segir fólk ekki leita mikið til lækna vegna bílveiki. "Fólk leitar meira beint í apótekið og fær þar lyf við óþægindunum." Í flugvél eða skipi er best að vera eins nálægt miðju rýmis og mögulegt er því þar er hreyfingin minnst. Í bíl er best að hafa augun á sjóndeildarhringnum en ekki einblína á hluti sem þeysa fram hjá. Það gæti hjálpað að sitja í framsætinu. Betra er að snúa fram en aftur ef ferðast er í bíl, skipi eða lest. Lestur ber að forðast meðan á ferðinni stendur. Best er að borða lítið í einu og sneiða hjá brösuðum mat fyrir ferð og meðan á henni stendur. Ekki neyta áfengis og/eða annarra lyfja rétt fyrir ferðalagið eða meðan á því stendur. Rannsóknir hafa sýnt að engifer getur dregið úr áhrifum ferðaveiki. Taktu engifertöflur eða tyggðu ferska engiferrót eða engifersælgæti. Piparmynta og te eru einnig gömul húsráð við ferðaveiki. Annar möguleiki er að taka andhistamínlyf sem mörg fást án lyfseðils. Oft þarf að taka slík lyf um klukkutíma fyrir brottför og geta þau valdið sljóleika. Slík lyf duga vel fyrir styttri ferðir. Lyf gegn ógleði koma einnig til greina, þar á meðal eru skópólamínplástrar. Sum þessara lyfja fást án lyfseðils. Plástrarnir eru settir bak við eyrað og geta dugað í allt að þrjá daga. Helstu aukaverkanir eru sljóleiki og munnþurrkur. Sé ferðaveikin það alvarleg að ofantalin ráð hjálpa ekki, skaltu ræða við heimilislækni þinn um málið. edda@frettabladid.is
Heilsa Mest lesið Flaug alla leið frá Ástralíu til að heimsækja Eiðistorg Lífið Sjáðu Nínu Dögg sem Vigdísi í fyrstu stiklunni Bíó og sjónvarp Khalid kemur út úr skápnum Lífið Eins og að setja bensín á díselbíl Heilsa Hraðfréttir verða Hlaðfréttir Lífið Fréttatían: Gömul mannshvörf, rukkanir og gos Lífið Óhugnanlegt neyðarlínusímtal: „Hann var bara dáinn“ Lífið Sykurlausar og dísætar smákökur Lífið Vængir, bjór og lófaklapp þegar Kaninn var forsýndur Lífið Jay Leno illa leikinn og með lepp Lífið Fleiri fréttir Leikstjóri Forrest Gump mættur til Reykjavíkur 52 ár á milli þeirra og þrjár bækur Ballettdansarinn Vladimir Shklyarov látinn Einar og Sigga á Grund gerð að heiðurslistamönnum Skaðlegt geðheilsunni að reyna að geðjast öðrum Leikfélag Hafnarfjarðar lagt niður Víkingur Heiðar tilnefndur til Grammy-verðlauna Frambjóðendur, sjónvarpsstjörnur og gamlir félagar fögnuðu með Geir Setja upp árekstur og hefja saman rekstur „Þetta eru mjög vondir samningar við Storytel“ Varpa ljósi á mikilvægi og gæði íslenskrar hönnunar „Við þurfum öll að halda í barnið innra með okkur“ Menningarritstjóri ráðinn framkvæmdastjóri Fullt út úr dyrum þegar Eiríkur Bergmann kynnti ferðafélagann Tínu Hvað gerist þegar Laddi hittir Eirík Fjalar, Skrám og Elsu Lund? „Alltaf að fylgja hjartanu í stað þess að velja einföldu leiðina“ Usli og glæsileiki á Kjarvalsstöðum Valgeir sár og Bubbi og Bó hneykslaðir Stappfullt á eina stærstu menningarhátíð ársins Sjóðheitt menningarrými á Baldursgötu Asifa Majid hlýtur Vigdísarverðlaunin 2024 Bjarni Ben fagnaði 140 ára afmæli Listasafns Íslands Han Kang hlýtur bókmenntaverðlaun Nóbels Bein útsending: Hver hlýtur bókmenntaverðlaun Nóbels? „Þetta er móðgun gegn Íslandi“ Henti listaverkinu í ruslið Kúltúrkettir landsins létu sig ekki vanta í Portið „Hrátt háþróað krass, langt leitt krot“ Bjóða landsmönnum nauðbeygð til messu Allt í banönum á Brút Sjá meira