Ver vaxtahækkunina: Ekki hægt að selja brauðið ódýrara en hveitið Árni Sæberg skrifar 13. september 2024 15:21 Benedikt Gíslason er bankastjóri Arion banka. Vísir/Vilhelm Bankastjóri Arion banka segir að þegar stýrivextir lækki ekki í takt við lækkandi verðbólgu þá hækki verðtryggðir vextir. „Þess vegna þurftum við nýverið að hækka vexti verðtryggðra lána.“ Margir ráku upp stór augu í vikunni þegar Arion banki tilkynnti að vextir á verðtryggðum útlánum bankans hækkuðu um 0,5 og 0,6 prósentustig. Það gerir hækkun upp á tólf og fimmtán prósent. Ástæðan sem gefin var upp var hækkun ávöxtunarkröfu á verðtryggða fjármögnun. Ávöxtunarkrafa á skuldabréf sem Arion banki notar til þess að fjármagna verðtryggð útlán, ARION CBI 48 og ARION CBI 26, hafa á einu ári farið úr 2,7 prósentum í 3,6 prósent annars vegar og 4 prósentum í 5,35 prósent hins vegar. Vakti úlfúð Vaxtahækkun Arion banka hefur vakið talsverða undrun og úlfúð síðan tilkynnt var um hana, enda hafa stýrivextir ekki verið hækkaðir lengi og því skildu fæstir hvað olli. Á meðal þeirra sem gagnrýnt hafa bankann er Vilhjálmur Birgisson, formaður Starfsgreinasambandsins. Hann segir hækkunina til marks um taumlausa græðgi á fjármálamarkaði hér á landi. Bankastjórinn ósammála Þessu er Benedikt Gíslason, bankastjóri Arion banka, ekki sammála. Hann hefur stungið niður penna og varið vaxtahækkunina í aðsendri grein hér á Vísi. „Bankar starfa ekki í tómarúmi. Þeir mótast um margt af því umhverfi sem þeir starfa í. Bankar eiga ekki þá fjármuni sem þeir lána nema að litlu leyti. Meginhlutverk okkar sem störfum í bönkunum er í raun að miðla fjármunum annarra, þ.e. taka við sparifé og miðla því áfram til þeirra sem vilja eða þurfa lánsfé til að fjárfesta; hvort sem það er til einstaklinga sem fjárfesta í íbúðarhúsnæði eða fyrirtækja sem vilja efla starfsemi sína. Miklu skiptir að við förum vel með þá fjármuni sem fólk, fyrirtæki og fjárfestar treysta okkur fyrir.“ Það fjármagn sem bankar fái að láni til að miðla áfram komi fyrst og fremst til þeirra í formi innlána og í gegnum skuldabréfaútgáfu þeirra, bæði hér á landi, þar sem lífeyrissjóðir séu stærstu kaupendur, og erlendis. „Og af þessum lánum borgum við vexti. Munurinn á þeim vöxtum, sem við borgum og þeim vöxtum sem við leggjum á okkar útlán, kallast vaxtamunur og er megintekjustoð banka.“ Búist við hjöðnun verðbólgu en ekki lækkun stýrivaxta Benedikt segir að þegar skuldabréfamarkaður sé skoðaður blasi við nokkuð óvenjulegar aðstæður þar sem væntingar til verðbólgu annars vegar og vaxta hins vegar eru ólíkar. Síðastliðinn mánuð hafi væntingar markaðarins til verðbólgu til skemmri tíma verið á þann veg að hún muni lækka en nær engar væntingar séu um að stýrivextir lækki í bráð. Þessar ólíku væntingar til vaxta og verðbólgu leiði til þess að kostnaður bankanna við útgáfu verðtryggðra skuldabréfa til skamms tíma, helstu fjármögnunarleiðar bankanna þegar kemur að verðtryggðum íbúðalánum, hafi hækkað umtalsvert. „Það er einfaldlega svo að þegar stýrivextir lækka ekki í takt við lækkandi verðbólgu þá hækka verðtryggðir vextir. Þess vegna þurftum við nýverið að hækka vexti verðtryggðra lána.“ Hægt að græða eitt prósent með einföldu trikki Vegna þessara ólíku væntinga geri fjárfestar skuldabréfa í dag kröfu um fimm prósent vexti ofan á verðbætur fyrir það lánsfé sem þeir veita bönkunum í gegnum skuldabréfamarkaðinn; lánsfé sem bankarnir nota til að veita verðtryggð íbúðalán með breytilegum vöxtum. „Þannig væri í dag hægt að taka íbúðalán hjá banka og nota það til að kaupa skuldabréf útgefið af sama banka, nú eða ríkisskuldabréf, og hagnast yfir 1% á ári. Ef við tökum dæmi til einföldunar þá væri þetta eins og ef bakari seldi brauðið ódýrar en hveitið sem þarf til að búa það til, sem auðvitað gengur ekki til lengdar.“ Hæstu vextir í hinum vestræna heimi? Benedikt segir að stýrivextir Seðlabankans hafi nokkuð afgerandi áhrif á vexti óverðtryggðra innlána og útlána. Ef horft er til innlána þá séu vextir þeirra líklega með því hæsta sem gerist í heiminum í dag, vegna hárra stýrivaxta og harðrar samkeppni á innlánamarkaði. Nýir aðilar á bankamarkaði, sem ekki sinni hinu hefðbundna hlutverki banka sem milliliðir heldur leggja innlánin að mestu inn hjá Seðlabankanum, hafi boðið kjör sem slaga hátt upp í stýrivexti, fjármagnseigendum til góða. Hefðbundnari bankar hafi eðlilega þurft að verja sína mikilvægustu fjármögnunarleið og því fylgt fast á eftir og boðið viðskiptavinum sínum hærri vexti á innlán. Í dag sé Arion að borga hátt í átta prósent vexti fyrir óbundin óverðtryggð innlán sem gegni mikilvægu hlutverki í fjármögnun þeirra íbúðalána sem bankinn veitir, bæði verðtryggðra og óverðtryggðra. Stýrivextir þurfi að lækka Benedikt segir markmiðið með grein sinni vera að benda á að bankar verði að bregðast við breytingum í umhverfinu. Vegna aðgerða Seðlabankans séu vextir hér á landi háir og fjármögnun dýr og bankinn hafi þurft að bregðast við því. Eftirlitsaðilar, lánshæfismatsfyrirtæki og fjármögnunaraðilar horfi til bankans og neikvæður viðsnúningur í starfsemi hans gæti fljótt haft neikvæð áhrif á aðgengi hans að lánsfé og keyrt upp fjármögnunarkostnað sem á endanum myndi bitna harðast á viðskiptavinum bankans. „Ég vonast til þess að væntingar um þróun verðbólgu og vaxta verði samstiga á næstunni og að vaxtastig hér á landi lækki því þá skapast forsendur til að lækka vexti íbúðalána aftur. Þegar það gerist munum við, eins og í dag, verðleggja brauðið í samræmi við hveitið.“ Arion banki Fjármálafyrirtæki Neytendur Seðlabankinn Mest lesið Byggja hótel og 1.500 fermetra baðlón í Vestmannaeyjum Viðskipti innlent „Okkur langar til að búa til nýja tegund af bjórmenningu“ Atvinnulíf Snúrunni lokað fyrir fullt og allt Viðskipti innlent Fjögur ráðin í stjórnendastöður hjá Íslandsbanka Viðskipti innlent Eybjörg Helga ráðin forstjóri Eirar, Skjóls og Hamra Viðskipti innlent Dýrara að gera ekkert: „Erum öll að pissa í sömu laugina“ Atvinnulíf Úrelt kerfi: „Síðan kom bara einhver bíll og tæmdi allt“ Atvinnulíf „Eitthvað við kvöldin og nóttina sem ég heillast af“ Atvinnulíf Akademias tekur yfir rekstur Avia Viðskipti innlent Samkeppni eykst í Grænlandsflugi Viðskipti erlent Fleiri fréttir Um 550 milljónum deilt til 27 einkarekinna fjölmiðla Byggja hótel og 1.500 fermetra baðlón í Vestmannaeyjum Eybjörg Helga ráðin forstjóri Eirar, Skjóls og Hamra Akademias tekur yfir rekstur Avia Fjögur ráðin í stjórnendastöður hjá Íslandsbanka Lyfjastofnun Evrópu tekur umsókn Alvotech til umsagnar Spá auknu atvinnuleysi og hagvexti Snúrunni lokað fyrir fullt og allt Misboðið hvernig staðið var að uppsögnum hjá nýjum eiganda Engin tilkynning um hópuppsögn í október Horyn nýr forstjóri kísilverksmiðjunnar á Bakka Breytt skipurit og nýir stjórnendur hjá Sýn Viðræðum slitið um samruna Samkaupa, Heimkaupa og Orkunnar Hagnaður Arion banka eykst um tæpa tvo milljarða Auknar líkur á annarri vaxtalækkun Bein útsending: Haustfundur Landsvirkjunar Ráðnir forstöðumenn hjá OK Reikna með tæplega þrjátíu milljarða minni fjárfestingu í Carbfix Verðbólga hjaðnar en kílómetragjaldið verður tekið inn í mælingu Ragnar, Pálmar og Haraldur til Verna Skellt í lás í Sambíóinu í Keflavík í kvöld Samkeppniseftirlitið í sáttaviðræðum við Festi Hlutdeildarlán dugðu fyrir 61 íbúð 97 brautskráðust frá HR Fundurinn virðist ekki hafa aukið trú fjárfesta Furðulegt að gjaldtaka taki ekki mið af styrkleika Fjögur erlend fyrirtæki keppa um rekstur Fríhafnarinnar Hagnaður dróst saman um þriðjung og skoða hlutafjáraukningu Bein útsending: Kynna afkomuna og fara nánar yfir breytingarnar Breki áfram formaður Sjá meira
Margir ráku upp stór augu í vikunni þegar Arion banki tilkynnti að vextir á verðtryggðum útlánum bankans hækkuðu um 0,5 og 0,6 prósentustig. Það gerir hækkun upp á tólf og fimmtán prósent. Ástæðan sem gefin var upp var hækkun ávöxtunarkröfu á verðtryggða fjármögnun. Ávöxtunarkrafa á skuldabréf sem Arion banki notar til þess að fjármagna verðtryggð útlán, ARION CBI 48 og ARION CBI 26, hafa á einu ári farið úr 2,7 prósentum í 3,6 prósent annars vegar og 4 prósentum í 5,35 prósent hins vegar. Vakti úlfúð Vaxtahækkun Arion banka hefur vakið talsverða undrun og úlfúð síðan tilkynnt var um hana, enda hafa stýrivextir ekki verið hækkaðir lengi og því skildu fæstir hvað olli. Á meðal þeirra sem gagnrýnt hafa bankann er Vilhjálmur Birgisson, formaður Starfsgreinasambandsins. Hann segir hækkunina til marks um taumlausa græðgi á fjármálamarkaði hér á landi. Bankastjórinn ósammála Þessu er Benedikt Gíslason, bankastjóri Arion banka, ekki sammála. Hann hefur stungið niður penna og varið vaxtahækkunina í aðsendri grein hér á Vísi. „Bankar starfa ekki í tómarúmi. Þeir mótast um margt af því umhverfi sem þeir starfa í. Bankar eiga ekki þá fjármuni sem þeir lána nema að litlu leyti. Meginhlutverk okkar sem störfum í bönkunum er í raun að miðla fjármunum annarra, þ.e. taka við sparifé og miðla því áfram til þeirra sem vilja eða þurfa lánsfé til að fjárfesta; hvort sem það er til einstaklinga sem fjárfesta í íbúðarhúsnæði eða fyrirtækja sem vilja efla starfsemi sína. Miklu skiptir að við förum vel með þá fjármuni sem fólk, fyrirtæki og fjárfestar treysta okkur fyrir.“ Það fjármagn sem bankar fái að láni til að miðla áfram komi fyrst og fremst til þeirra í formi innlána og í gegnum skuldabréfaútgáfu þeirra, bæði hér á landi, þar sem lífeyrissjóðir séu stærstu kaupendur, og erlendis. „Og af þessum lánum borgum við vexti. Munurinn á þeim vöxtum, sem við borgum og þeim vöxtum sem við leggjum á okkar útlán, kallast vaxtamunur og er megintekjustoð banka.“ Búist við hjöðnun verðbólgu en ekki lækkun stýrivaxta Benedikt segir að þegar skuldabréfamarkaður sé skoðaður blasi við nokkuð óvenjulegar aðstæður þar sem væntingar til verðbólgu annars vegar og vaxta hins vegar eru ólíkar. Síðastliðinn mánuð hafi væntingar markaðarins til verðbólgu til skemmri tíma verið á þann veg að hún muni lækka en nær engar væntingar séu um að stýrivextir lækki í bráð. Þessar ólíku væntingar til vaxta og verðbólgu leiði til þess að kostnaður bankanna við útgáfu verðtryggðra skuldabréfa til skamms tíma, helstu fjármögnunarleiðar bankanna þegar kemur að verðtryggðum íbúðalánum, hafi hækkað umtalsvert. „Það er einfaldlega svo að þegar stýrivextir lækka ekki í takt við lækkandi verðbólgu þá hækka verðtryggðir vextir. Þess vegna þurftum við nýverið að hækka vexti verðtryggðra lána.“ Hægt að græða eitt prósent með einföldu trikki Vegna þessara ólíku væntinga geri fjárfestar skuldabréfa í dag kröfu um fimm prósent vexti ofan á verðbætur fyrir það lánsfé sem þeir veita bönkunum í gegnum skuldabréfamarkaðinn; lánsfé sem bankarnir nota til að veita verðtryggð íbúðalán með breytilegum vöxtum. „Þannig væri í dag hægt að taka íbúðalán hjá banka og nota það til að kaupa skuldabréf útgefið af sama banka, nú eða ríkisskuldabréf, og hagnast yfir 1% á ári. Ef við tökum dæmi til einföldunar þá væri þetta eins og ef bakari seldi brauðið ódýrar en hveitið sem þarf til að búa það til, sem auðvitað gengur ekki til lengdar.“ Hæstu vextir í hinum vestræna heimi? Benedikt segir að stýrivextir Seðlabankans hafi nokkuð afgerandi áhrif á vexti óverðtryggðra innlána og útlána. Ef horft er til innlána þá séu vextir þeirra líklega með því hæsta sem gerist í heiminum í dag, vegna hárra stýrivaxta og harðrar samkeppni á innlánamarkaði. Nýir aðilar á bankamarkaði, sem ekki sinni hinu hefðbundna hlutverki banka sem milliliðir heldur leggja innlánin að mestu inn hjá Seðlabankanum, hafi boðið kjör sem slaga hátt upp í stýrivexti, fjármagnseigendum til góða. Hefðbundnari bankar hafi eðlilega þurft að verja sína mikilvægustu fjármögnunarleið og því fylgt fast á eftir og boðið viðskiptavinum sínum hærri vexti á innlán. Í dag sé Arion að borga hátt í átta prósent vexti fyrir óbundin óverðtryggð innlán sem gegni mikilvægu hlutverki í fjármögnun þeirra íbúðalána sem bankinn veitir, bæði verðtryggðra og óverðtryggðra. Stýrivextir þurfi að lækka Benedikt segir markmiðið með grein sinni vera að benda á að bankar verði að bregðast við breytingum í umhverfinu. Vegna aðgerða Seðlabankans séu vextir hér á landi háir og fjármögnun dýr og bankinn hafi þurft að bregðast við því. Eftirlitsaðilar, lánshæfismatsfyrirtæki og fjármögnunaraðilar horfi til bankans og neikvæður viðsnúningur í starfsemi hans gæti fljótt haft neikvæð áhrif á aðgengi hans að lánsfé og keyrt upp fjármögnunarkostnað sem á endanum myndi bitna harðast á viðskiptavinum bankans. „Ég vonast til þess að væntingar um þróun verðbólgu og vaxta verði samstiga á næstunni og að vaxtastig hér á landi lækki því þá skapast forsendur til að lækka vexti íbúðalána aftur. Þegar það gerist munum við, eins og í dag, verðleggja brauðið í samræmi við hveitið.“
Arion banki Fjármálafyrirtæki Neytendur Seðlabankinn Mest lesið Byggja hótel og 1.500 fermetra baðlón í Vestmannaeyjum Viðskipti innlent „Okkur langar til að búa til nýja tegund af bjórmenningu“ Atvinnulíf Snúrunni lokað fyrir fullt og allt Viðskipti innlent Fjögur ráðin í stjórnendastöður hjá Íslandsbanka Viðskipti innlent Eybjörg Helga ráðin forstjóri Eirar, Skjóls og Hamra Viðskipti innlent Dýrara að gera ekkert: „Erum öll að pissa í sömu laugina“ Atvinnulíf Úrelt kerfi: „Síðan kom bara einhver bíll og tæmdi allt“ Atvinnulíf „Eitthvað við kvöldin og nóttina sem ég heillast af“ Atvinnulíf Akademias tekur yfir rekstur Avia Viðskipti innlent Samkeppni eykst í Grænlandsflugi Viðskipti erlent Fleiri fréttir Um 550 milljónum deilt til 27 einkarekinna fjölmiðla Byggja hótel og 1.500 fermetra baðlón í Vestmannaeyjum Eybjörg Helga ráðin forstjóri Eirar, Skjóls og Hamra Akademias tekur yfir rekstur Avia Fjögur ráðin í stjórnendastöður hjá Íslandsbanka Lyfjastofnun Evrópu tekur umsókn Alvotech til umsagnar Spá auknu atvinnuleysi og hagvexti Snúrunni lokað fyrir fullt og allt Misboðið hvernig staðið var að uppsögnum hjá nýjum eiganda Engin tilkynning um hópuppsögn í október Horyn nýr forstjóri kísilverksmiðjunnar á Bakka Breytt skipurit og nýir stjórnendur hjá Sýn Viðræðum slitið um samruna Samkaupa, Heimkaupa og Orkunnar Hagnaður Arion banka eykst um tæpa tvo milljarða Auknar líkur á annarri vaxtalækkun Bein útsending: Haustfundur Landsvirkjunar Ráðnir forstöðumenn hjá OK Reikna með tæplega þrjátíu milljarða minni fjárfestingu í Carbfix Verðbólga hjaðnar en kílómetragjaldið verður tekið inn í mælingu Ragnar, Pálmar og Haraldur til Verna Skellt í lás í Sambíóinu í Keflavík í kvöld Samkeppniseftirlitið í sáttaviðræðum við Festi Hlutdeildarlán dugðu fyrir 61 íbúð 97 brautskráðust frá HR Fundurinn virðist ekki hafa aukið trú fjárfesta Furðulegt að gjaldtaka taki ekki mið af styrkleika Fjögur erlend fyrirtæki keppa um rekstur Fríhafnarinnar Hagnaður dróst saman um þriðjung og skoða hlutafjáraukningu Bein útsending: Kynna afkomuna og fara nánar yfir breytingarnar Breki áfram formaður Sjá meira