„Ég stóð bara með sóttvarnalækni“ Ólafur Björn Sverrisson skrifar 20. maí 2024 12:45 Katrín gefur lítið fyrir gagnrýni Helgu Þórisdóttur mótframbjóðanda. vísir/vilhelm Katrín Jakobsdóttir fyrrverandi forsætisráðherra segist aðeins hafa staðið með sóttvarnalækni í deilum Persónuverndar og Íslenskri erfðagreiningu í miðjum faraldri. Hún hafi á engan hátt hlutast til um ákvörðun Persónuverndar. Undanfarna daga hefur umræða spunnist um viðbrögð Katrínar við ákvörðun Persónuverndar sem varðaði blóðsýnatöku Íslenskrar erfðagreiningar í sóttvarnaskyni í miðjum Covid-faraldri. Persónuvernd taldi á sínum tíma að vinnsla persónuupplýsinga hjá íslenskri erfðagreiningu hafi ekki verið í samræmi við lög. Helga Þórisdóttir, forsetaframbjóðandi og þáverandi forstjóri Persónuverndar og sagði í viðtali á RÚV í vikunni að það hafi verið áfall, þegar Kári Stefánsson forstjóri Íslenskrar erfðagreingar birti samskipti hans og Katrínar, þar sem þau ræða um ákvörðun Persónuverndar. Það hafi verið gríðarlegt sjokk að forsætisráðherra hafi ákveðið að styðja frekar einkafyrirtæki heldur en stofnunina sína, eins og Helga orðaði það. Katrín segist hafa litið á umrædda blóðsýnatöku sem sóttvarnarráðstöfun, en ekki vísindarannsókn. „Það sem ég sagði um þetta mál á sínum tíma, og þau samskipti eru öll opinber, er að þessi ákvörðun Persónuverndar kom mér á óvart. Hins vegar hlutaðist ég, ekki á neinn hátt, til um ákvörðun stofnunarinnar, enda er hún sjálfstæð,“ segir Katrín í samtali við fréttastofu. Héraðsdómur Reykjavíkur felldi ákvörðun Persónuverndar úr gildi. Þeirri niðurstöðu var síðan áfrýjað til Landsréttar af hálfu Persónuverndar. Katrín segist ekki hafa gert lítið úr Persónuvernd með því að standa með sóttvarnalækni og hans mati á ráðstöfunum. „Það var einfaldlega minn skilningur, eins og sóttvarnalæknis, að þessi blóðsýnataka væri hluti af opinberum sóttvarnarráðstöfunum. Þess vegna kom ákvörðun Persónuverndar mér á óvart, en það gerir ekki lítið úr því mikilvæga starfi sem sú stofnun vinnur.“ Viðbrögðin hafi ekki verið lituð af hræðslu við að Íslensk erfðagreining myndi láta af stuðningi við heilbrigðiskerfið. „Ég var einfaldlega að lýsa minni skoðun þegar ég tjáði það í þessu bréfi að ákvörðunin hafi komið mér á óvart. Það var nú ekki flóknara en það.“ Uppfært kl. 14:47: Málið snúist ekki um sóttvarnir Helga Þórisdóttir hefur gefið frá sér yfirlýsingu vegna málsins þar sem hún segir málið ekki snúast um sóttvarnir. „Ákvörðun Persónuverndar fól í sér að Íslensk erfðagreining hefði farið af stað með vísindarannsókn, án þess að hafa tilskilin leyfi fyrir henni. Þetta er það sem Persónuvernd gerði athugasemd við í ákvörðun sinni. Þá skal jafnframt á það bent að margar og víðtækar rannsóknir voru framkvæmdar um heim allan í tengslum við Covid19. Þær voru gerðar með leyfi viðeigandi eftirlitsstofnana. Í þessari rannsókn braut Íslensk erfðagreining lög og nýtti bæði forsætisráðherra og sóttvarnalækni til að grafa undan hlutverki Persónuverndar og Vísindasiðanefndar.x“Fyrrverandi forsætisráðherra hafi stílað bréf sitt á forstjóra Íslenskrar erfðagreiningar, ekki sóttvarnalækni. „Í bréfinu kemur fram skýr skoðun ráðherrans á því hvernig Persónuvernd hefði átt að leysa úr málinu, sbr. m.a. orðalag ráðherrans um að “rannsóknina ber að skoða í ljósi aðstæðna í samfélaginu”. Það athugast hér að Persónuvernd er sjálfstæð stofnun með sérstaka stjórn. Hún tekur ekki við fyrirmælum frá stjórnvöldum eða öðrum aðilum. Gríðarlega mikið er lagt upp úr sjálfstæði persónuverndarstofnana frá öllu ytra áreiti á öllu EES-svæðinu, enda persónuupplýsingar hin nýja olía á tækniöld og margir sem þær ásælast – sérstaklega þeir sem atvinnu hafa af vinnslu heilbrigðisupplýsinga landsmanna,“ segir Helga. Faraldur kórónuveiru (COVID-19) Forsetakosningar 2024 Persónuvernd Íslensk erfðagreining Ríkisstjórn Katrínar Jakobsdóttur (2017-2024) Mest lesið Læknir í kvöldgöngu með vinafólki stunginn í hálsinn Innlent Gummi Emil dæmdur í fangelsi fyrir akstur án réttinda Innlent Allt morandi í dularfullum froskum í Garðabæ Innlent Efnin í skemmtiferðaskipinu falin í eldhúspottum Innlent Coolbet áberandi í útilegu Verzlinga Innlent Dularfulla hvarf rauða Zodiac-bátsins veldur gremju Innlent Handtóku á þriðja tug manna og lögðu hald á 40 milljónir króna og fjölda skotvopna Innlent „Fólk er bara orðið hrætt um börnin sín“ Innlent Ætla ekki að greiða lausnargjald og loka fyrir erlenda umferð Innlent Yfir tuttugu gráður með mígandi rigningu næstu helgi Veður Fleiri fréttir Braut rúðu lögreglubíls með því að skalla hana ítrekað Milljón í málskostnað út af 50 þúsund kalli Allt morandi í dularfullum froskum í Garðabæ Goðsögn í fluginu lent eftir yfir hálfrar aldar flugrekstur Breska konungsfjölskyldan og hjón í Njarðvík Framkvæmdum ljúki „vonandi fyrir verslunarmannahelgi“ Nokkrir sakborninganna hafi komið við sögu lögreglu áður Coolbet áberandi í útilegu Verzlinga Coolbet farið að herja á menntaskólakrakka Grunuðu nánast fjörutíu staði um mansal og vændisstarfsemi Dularfulla hvarf rauða Zodiac-bátsins veldur gremju Grásleppusjómenn hafi lengi kallað eftir kvótasetningu Fjórtán aðgerðir gegn ofbeldi meðal barna Halla Tómasdóttir rétt kjörin forseti Íslands Bein útsending: Aðgerðir kynntar gegn ofbeldi meðal barna Gummi Emil dæmdur í fangelsi fyrir akstur án réttinda Tæplega tvær milljónir eldislaxa drápust í sjókvíum Læknir í kvöldgöngu með vinafólki stunginn í hálsinn Umtalsvert tjón og tveimur bjargað úr húsinu Markmiðið sé að útrýma smábátasjómönnum Efnin í skemmtiferðaskipinu falin í eldhúspottum Umfangsmikil lögregluaðgerð og Assange loks frjáls Eldur í fjölbýlishúsi á Akranesi Handtóku á þriðja tug manna og lögðu hald á 40 milljónir króna og fjölda skotvopna Gleðitíðindi að koma Assange loks úr fangelsi Ætla ekki að greiða lausnargjald og loka fyrir erlenda umferð Allt að 18 stiga hiti Fiskibátur strandaði í Patreksfirði Maður verður auðmjúkur við að fljúga svona sögulegri vél „Fólk er bara orðið hrætt um börnin sín“ Sjá meira
Undanfarna daga hefur umræða spunnist um viðbrögð Katrínar við ákvörðun Persónuverndar sem varðaði blóðsýnatöku Íslenskrar erfðagreiningar í sóttvarnaskyni í miðjum Covid-faraldri. Persónuvernd taldi á sínum tíma að vinnsla persónuupplýsinga hjá íslenskri erfðagreiningu hafi ekki verið í samræmi við lög. Helga Þórisdóttir, forsetaframbjóðandi og þáverandi forstjóri Persónuverndar og sagði í viðtali á RÚV í vikunni að það hafi verið áfall, þegar Kári Stefánsson forstjóri Íslenskrar erfðagreingar birti samskipti hans og Katrínar, þar sem þau ræða um ákvörðun Persónuverndar. Það hafi verið gríðarlegt sjokk að forsætisráðherra hafi ákveðið að styðja frekar einkafyrirtæki heldur en stofnunina sína, eins og Helga orðaði það. Katrín segist hafa litið á umrædda blóðsýnatöku sem sóttvarnarráðstöfun, en ekki vísindarannsókn. „Það sem ég sagði um þetta mál á sínum tíma, og þau samskipti eru öll opinber, er að þessi ákvörðun Persónuverndar kom mér á óvart. Hins vegar hlutaðist ég, ekki á neinn hátt, til um ákvörðun stofnunarinnar, enda er hún sjálfstæð,“ segir Katrín í samtali við fréttastofu. Héraðsdómur Reykjavíkur felldi ákvörðun Persónuverndar úr gildi. Þeirri niðurstöðu var síðan áfrýjað til Landsréttar af hálfu Persónuverndar. Katrín segist ekki hafa gert lítið úr Persónuvernd með því að standa með sóttvarnalækni og hans mati á ráðstöfunum. „Það var einfaldlega minn skilningur, eins og sóttvarnalæknis, að þessi blóðsýnataka væri hluti af opinberum sóttvarnarráðstöfunum. Þess vegna kom ákvörðun Persónuverndar mér á óvart, en það gerir ekki lítið úr því mikilvæga starfi sem sú stofnun vinnur.“ Viðbrögðin hafi ekki verið lituð af hræðslu við að Íslensk erfðagreining myndi láta af stuðningi við heilbrigðiskerfið. „Ég var einfaldlega að lýsa minni skoðun þegar ég tjáði það í þessu bréfi að ákvörðunin hafi komið mér á óvart. Það var nú ekki flóknara en það.“ Uppfært kl. 14:47: Málið snúist ekki um sóttvarnir Helga Þórisdóttir hefur gefið frá sér yfirlýsingu vegna málsins þar sem hún segir málið ekki snúast um sóttvarnir. „Ákvörðun Persónuverndar fól í sér að Íslensk erfðagreining hefði farið af stað með vísindarannsókn, án þess að hafa tilskilin leyfi fyrir henni. Þetta er það sem Persónuvernd gerði athugasemd við í ákvörðun sinni. Þá skal jafnframt á það bent að margar og víðtækar rannsóknir voru framkvæmdar um heim allan í tengslum við Covid19. Þær voru gerðar með leyfi viðeigandi eftirlitsstofnana. Í þessari rannsókn braut Íslensk erfðagreining lög og nýtti bæði forsætisráðherra og sóttvarnalækni til að grafa undan hlutverki Persónuverndar og Vísindasiðanefndar.x“Fyrrverandi forsætisráðherra hafi stílað bréf sitt á forstjóra Íslenskrar erfðagreiningar, ekki sóttvarnalækni. „Í bréfinu kemur fram skýr skoðun ráðherrans á því hvernig Persónuvernd hefði átt að leysa úr málinu, sbr. m.a. orðalag ráðherrans um að “rannsóknina ber að skoða í ljósi aðstæðna í samfélaginu”. Það athugast hér að Persónuvernd er sjálfstæð stofnun með sérstaka stjórn. Hún tekur ekki við fyrirmælum frá stjórnvöldum eða öðrum aðilum. Gríðarlega mikið er lagt upp úr sjálfstæði persónuverndarstofnana frá öllu ytra áreiti á öllu EES-svæðinu, enda persónuupplýsingar hin nýja olía á tækniöld og margir sem þær ásælast – sérstaklega þeir sem atvinnu hafa af vinnslu heilbrigðisupplýsinga landsmanna,“ segir Helga.
Faraldur kórónuveiru (COVID-19) Forsetakosningar 2024 Persónuvernd Íslensk erfðagreining Ríkisstjórn Katrínar Jakobsdóttur (2017-2024) Mest lesið Læknir í kvöldgöngu með vinafólki stunginn í hálsinn Innlent Gummi Emil dæmdur í fangelsi fyrir akstur án réttinda Innlent Allt morandi í dularfullum froskum í Garðabæ Innlent Efnin í skemmtiferðaskipinu falin í eldhúspottum Innlent Coolbet áberandi í útilegu Verzlinga Innlent Dularfulla hvarf rauða Zodiac-bátsins veldur gremju Innlent Handtóku á þriðja tug manna og lögðu hald á 40 milljónir króna og fjölda skotvopna Innlent „Fólk er bara orðið hrætt um börnin sín“ Innlent Ætla ekki að greiða lausnargjald og loka fyrir erlenda umferð Innlent Yfir tuttugu gráður með mígandi rigningu næstu helgi Veður Fleiri fréttir Braut rúðu lögreglubíls með því að skalla hana ítrekað Milljón í málskostnað út af 50 þúsund kalli Allt morandi í dularfullum froskum í Garðabæ Goðsögn í fluginu lent eftir yfir hálfrar aldar flugrekstur Breska konungsfjölskyldan og hjón í Njarðvík Framkvæmdum ljúki „vonandi fyrir verslunarmannahelgi“ Nokkrir sakborninganna hafi komið við sögu lögreglu áður Coolbet áberandi í útilegu Verzlinga Coolbet farið að herja á menntaskólakrakka Grunuðu nánast fjörutíu staði um mansal og vændisstarfsemi Dularfulla hvarf rauða Zodiac-bátsins veldur gremju Grásleppusjómenn hafi lengi kallað eftir kvótasetningu Fjórtán aðgerðir gegn ofbeldi meðal barna Halla Tómasdóttir rétt kjörin forseti Íslands Bein útsending: Aðgerðir kynntar gegn ofbeldi meðal barna Gummi Emil dæmdur í fangelsi fyrir akstur án réttinda Tæplega tvær milljónir eldislaxa drápust í sjókvíum Læknir í kvöldgöngu með vinafólki stunginn í hálsinn Umtalsvert tjón og tveimur bjargað úr húsinu Markmiðið sé að útrýma smábátasjómönnum Efnin í skemmtiferðaskipinu falin í eldhúspottum Umfangsmikil lögregluaðgerð og Assange loks frjáls Eldur í fjölbýlishúsi á Akranesi Handtóku á þriðja tug manna og lögðu hald á 40 milljónir króna og fjölda skotvopna Gleðitíðindi að koma Assange loks úr fangelsi Ætla ekki að greiða lausnargjald og loka fyrir erlenda umferð Allt að 18 stiga hiti Fiskibátur strandaði í Patreksfirði Maður verður auðmjúkur við að fljúga svona sögulegri vél „Fólk er bara orðið hrætt um börnin sín“ Sjá meira