Undirstaða friðar og farsældar Bjarni Benediktsson skrifar 13. desember 2023 09:30 Um nýliðna helgi var því fagnað að 75 ár eru frá samþykkt mannréttindayfirlýsingarinnar á allsherjarþingi Sameinuðu þjóðanna. Þeim sem upplifðu hörmungar heimsstyrjaldanna var efst í huga að þær myndu aldrei endurtaka sig, en úr inngangsorðum yfirlýsingarinnar má lesa að vanvirðing fyrir mannréttindum hafi í raun leitt til þeirra óhæfuverka sem við þekkjum frá fyrri tíð. Um þessar mundir, þegar ófriður geisar alltof víða, má hugsa sér að þarna hafi höfundarnir hitt naglann á höfuðið. Hvernig er hægt að fremja mörg grimmdarverk síðustu missera án þess að hafa tapað virðingu fyrir fólkinu hinum megin víglínunnar og réttindum þess? Nefna má miskunnarlaust innrásarstríð Rússa í Úkraínu, voðaverk þeirra í Bucha og illvirki Hamas-hryðjuverkasamtakanna 7. október. Að sama skapi er óbærilegt að fylgjast með linnulausum stríðsrekstri á Gaza, þar sem þúsundir barna og annarra saklausra borgara láta lífið. Börn kjósa ekki að taka þátt í stríði og það er óásættanlegt að þau gjaldi fyrir það með lífi sínu. Þótt Ísland eitt geti ekki stöðvað átök á fjarlægum slóðum látum við til okkar taka. Við höfum lýst yfir einörðum stuðningi við Úkraínu og baráttu þjóðarinnar gegn innrásarliðinu frá upphafi. Við tölum skýrt fyrir vopnahléi af mannúðarástæðum á Gaza ásamt óheftu aðgengi neyðaraðstoðar og undantekningalausri virðingu við alþjóðalög. Öll brot þar á fordæmum við, rétt eins og við fordæmdum hin hrottalegu hryðjuverk í október. Í orði og á borði Stuðningurinn er þó ekki aðeins í orði. Undanfarin misseri hafa Íslendingar lagt úkraínsku þjóðinni til umtalsverð fjárframlög, gefið færanlegt sjúkrahús, þjálfað Úkraínumenn í sprengjuleit og stutt við orkuöryggi í landinu. Það er til mikils að vinna að sýna þennan stuðning áfram í verki, því þörfin fer síst minnkandi. Ísland hefur sömuleiðis margfaldað stuðning við mannúðaraðstoð á Gaza síðustu vikur og við erum nú meðal hæstu framlagsríkja miðað við höfðatölu. Það eru grundvallarhagsmunir Íslands sem herlausrar þjóðar í stóru og gjöfulu landi að mannréttindi, alþjóðalög, landamæri og landhelgi séu virt. Þess vegna er það frumskylda okkar að vinna af heilum hug að framförum í þessum efnum á heimsvísu. Við erum stolt af árangrinum sem náðist á leiðtogafundi Evrópuráðsins í vor og í formennskutíð Íslands í ráðinu. Þar var lagður grunnur að tjónaskrá sem mun miklu skipta til að réttlæti nái fram að ganga að stríðinu í Úkraínu loknu. Við höfum líka sett mark okkar á störf mannréttindaráðs Sameinuðu þjóðanna með störfum í þágu kvenna í Íran, baráttufólks fyrir mannréttindum í Sádí-Arabíu og gegn aftökum án dóms og laga í fíkniefnastríði Dutertes á Filippseyjum. Ísland sækist að nýju eftir sæti í mannréttindaráðinu að ári og þar ætlum við að halda áfram uppteknum hætti. Baráttan heldur áfram Við erum svo heppin að búa í samfélagi þar sem mannréttindi eru í hávegum höfð og jafnrétti meira en víðast hvar. Velsæld eykst enda mest þegar hvert og eitt okkar fær tækifæri til að leggja sitt af mörkum á eigin forsendum. Við þurfum þess vegna að hlúa áfram að mannréttindum heima fyrir á sama tíma og við miðlum reynslu okkar og sýn ytra. Hröð tækniþróun og upplýsingaóreiða skapa áskoranir í lýðræðislegri umræðu. Hatrömm barátta og afturför á sér víða stað þegar kemur að jafnrétti kynjanna og réttindum hinsegin fólks. Áfram mætti telja. Það er eilífðarverkefni að tala fyrir samstöðu um að virða alþjóðalög, mannúðarreglur og mannréttindi, sem leggja grunninn að þeim heimi sem við viljum búa í og hlúa að. Við skulum gæta þess að standa vörð um réttarríkið, frelsið og þau réttindi sem við höfum barist fyrir. Það var aldrei svo að þau væru sjálfsögð. Höfundur er utanríkisráðherra og formaður Sjálfstæðisflokksins. Greinin er hluti opnunarræðu sem flytja átti á viðburði Alþjóðamálastofnunar Háskóla Íslands í tilefni 75 ára afmælis mannréttindayfirlýsingar SÞ. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Bjarni Benediktsson Sjálfstæðisflokkurinn Ríkisstjórn Katrínar Jakobsdóttur Mannréttindi Utanríkismál Mest lesið Dýrkeyptur aðgangur Stella Guðmundsdóttir Skoðun „Við andlát manns lýkur skattskyldu hans“ Þórður Gunnarsson Skoðun Íslenskufræðingurinn Sigmundur Davíð Hákon Darri Egilsson Skoðun Aðgangur bannaður Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir Skoðun Það er verið að ljúga að okkur Hildur Þórðardóttir Skoðun Hvers vegna hefur frammistöðu íslenskra nemenda í PISA farið hrakandi? Jón Páll Haraldsson,Linda Heiðarsdóttir,Ómar Örn Magnússon Skoðun Ævintýralegar eftiráskýringar Hildur Sverrisdóttir Skoðun Gervigóðmennska fyrir almannafé Kári Allansson Skoðun Loftslagskvíði Sjálfstæðisflokksins Gunnar Bragi Sveinsson Skoðun Við þurfum þingmann eins og Ágúst Bjarna Valdimar Víðisson Skoðun Skoðun Skoðun Að kjósa með nútíma hugsunarhætti Ragnhildur Katla Jónsdóttir skrifar Skoðun Í upphafi skal endinn skoða.. Sigurður F. Sigurðarson skrifar Skoðun Stjórnvöld, virðið frumbyggjaréttinn í íslensku samfélagi Sæmundur Einarsson skrifar Skoðun Handleiðsla og vellíðan í starfi Sveindís Anna Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Eldgos og innviðir: Tryggjum öryggi Suðurnesja Halla Hrund Logadóttir skrifar Skoðun Er aukin einkavæðing lausnin? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Samfélag á krossgötum Finnbjörn A. Hermannsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar Skoðun Hvað er vandamálið? Alexandra Briem skrifar Skoðun Au pair fyrirkomulagið – barn síns tíma? Hlöðver Skúli Hákonarson skrifar Skoðun Fontur – hiti þrjú stig Stefán Steingrímur Bergsson skrifar Skoðun Bankinn gefur, bankinn tekur Breki Karlsson skrifar Skoðun Hægt og hljótt Dofri Hermannsson skrifar Skoðun Kennaraverkfall – sparka í dekkin eða setja meira bensín á bílinn? Melkorka Mjöll Kristinsdóttir skrifar Skoðun Gervigóðmennska fyrir almannafé Kári Allansson skrifar Skoðun Góður granni, gulli betri! Jóna Bjarnadóttir skrifar Skoðun Frelsi er alls konar Jón Óskar Sólnes skrifar Skoðun Betra plan í ríkisfjármálum Sanna Magdalena Mörtudóttir skrifar Skoðun Íslenskufræðingurinn Sigmundur Davíð Hákon Darri Egilsson skrifar Skoðun Dýrkeyptur aðgangur Stella Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Þarf Alþingi að vera í óvissu? Haukur Arnþórsson skrifar Skoðun Stöndum með einyrkjum og sjálfstætt starfandi Kristján Þórður Snæbjarnarson skrifar Skoðun Ætla Íslendingar að standa vörð um orkuauðlindir sínar? Ágústa Ágústsdóttir skrifar Skoðun Evrópa og sjálfstæði Íslands Anna Sofía Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Heilnæmt samfélag, betri lífskjör og jöfn tækifæri fyrir öll Unnur Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Mölunarverksmiðja eða umhverfisvæn matvælaframleiðsla Ása Berglind Hjálmarsdóttir skrifar Skoðun Lifað með reisn - Frá starfslokum til æviloka Þorsteinn Sæmundsson skrifar Skoðun Viðreisn, evran og Finnland Eggert Sigurbergsson skrifar Skoðun Fleiri staðreyndir um jafnlaunavottun – íþyngjandi og kostnaðarsamt regluverk Gunnar Ármannsson skrifar Skoðun Við þurfum þingmann eins og Ágúst Bjarna Valdimar Víðisson skrifar Skoðun Sagnaarfur Biblíunnar – Heildræn sýn á sköpunina Sigurvin Lárus Jónsson skrifar Sjá meira
Um nýliðna helgi var því fagnað að 75 ár eru frá samþykkt mannréttindayfirlýsingarinnar á allsherjarþingi Sameinuðu þjóðanna. Þeim sem upplifðu hörmungar heimsstyrjaldanna var efst í huga að þær myndu aldrei endurtaka sig, en úr inngangsorðum yfirlýsingarinnar má lesa að vanvirðing fyrir mannréttindum hafi í raun leitt til þeirra óhæfuverka sem við þekkjum frá fyrri tíð. Um þessar mundir, þegar ófriður geisar alltof víða, má hugsa sér að þarna hafi höfundarnir hitt naglann á höfuðið. Hvernig er hægt að fremja mörg grimmdarverk síðustu missera án þess að hafa tapað virðingu fyrir fólkinu hinum megin víglínunnar og réttindum þess? Nefna má miskunnarlaust innrásarstríð Rússa í Úkraínu, voðaverk þeirra í Bucha og illvirki Hamas-hryðjuverkasamtakanna 7. október. Að sama skapi er óbærilegt að fylgjast með linnulausum stríðsrekstri á Gaza, þar sem þúsundir barna og annarra saklausra borgara láta lífið. Börn kjósa ekki að taka þátt í stríði og það er óásættanlegt að þau gjaldi fyrir það með lífi sínu. Þótt Ísland eitt geti ekki stöðvað átök á fjarlægum slóðum látum við til okkar taka. Við höfum lýst yfir einörðum stuðningi við Úkraínu og baráttu þjóðarinnar gegn innrásarliðinu frá upphafi. Við tölum skýrt fyrir vopnahléi af mannúðarástæðum á Gaza ásamt óheftu aðgengi neyðaraðstoðar og undantekningalausri virðingu við alþjóðalög. Öll brot þar á fordæmum við, rétt eins og við fordæmdum hin hrottalegu hryðjuverk í október. Í orði og á borði Stuðningurinn er þó ekki aðeins í orði. Undanfarin misseri hafa Íslendingar lagt úkraínsku þjóðinni til umtalsverð fjárframlög, gefið færanlegt sjúkrahús, þjálfað Úkraínumenn í sprengjuleit og stutt við orkuöryggi í landinu. Það er til mikils að vinna að sýna þennan stuðning áfram í verki, því þörfin fer síst minnkandi. Ísland hefur sömuleiðis margfaldað stuðning við mannúðaraðstoð á Gaza síðustu vikur og við erum nú meðal hæstu framlagsríkja miðað við höfðatölu. Það eru grundvallarhagsmunir Íslands sem herlausrar þjóðar í stóru og gjöfulu landi að mannréttindi, alþjóðalög, landamæri og landhelgi séu virt. Þess vegna er það frumskylda okkar að vinna af heilum hug að framförum í þessum efnum á heimsvísu. Við erum stolt af árangrinum sem náðist á leiðtogafundi Evrópuráðsins í vor og í formennskutíð Íslands í ráðinu. Þar var lagður grunnur að tjónaskrá sem mun miklu skipta til að réttlæti nái fram að ganga að stríðinu í Úkraínu loknu. Við höfum líka sett mark okkar á störf mannréttindaráðs Sameinuðu þjóðanna með störfum í þágu kvenna í Íran, baráttufólks fyrir mannréttindum í Sádí-Arabíu og gegn aftökum án dóms og laga í fíkniefnastríði Dutertes á Filippseyjum. Ísland sækist að nýju eftir sæti í mannréttindaráðinu að ári og þar ætlum við að halda áfram uppteknum hætti. Baráttan heldur áfram Við erum svo heppin að búa í samfélagi þar sem mannréttindi eru í hávegum höfð og jafnrétti meira en víðast hvar. Velsæld eykst enda mest þegar hvert og eitt okkar fær tækifæri til að leggja sitt af mörkum á eigin forsendum. Við þurfum þess vegna að hlúa áfram að mannréttindum heima fyrir á sama tíma og við miðlum reynslu okkar og sýn ytra. Hröð tækniþróun og upplýsingaóreiða skapa áskoranir í lýðræðislegri umræðu. Hatrömm barátta og afturför á sér víða stað þegar kemur að jafnrétti kynjanna og réttindum hinsegin fólks. Áfram mætti telja. Það er eilífðarverkefni að tala fyrir samstöðu um að virða alþjóðalög, mannúðarreglur og mannréttindi, sem leggja grunninn að þeim heimi sem við viljum búa í og hlúa að. Við skulum gæta þess að standa vörð um réttarríkið, frelsið og þau réttindi sem við höfum barist fyrir. Það var aldrei svo að þau væru sjálfsögð. Höfundur er utanríkisráðherra og formaður Sjálfstæðisflokksins. Greinin er hluti opnunarræðu sem flytja átti á viðburði Alþjóðamálastofnunar Háskóla Íslands í tilefni 75 ára afmælis mannréttindayfirlýsingar SÞ.
Hvers vegna hefur frammistöðu íslenskra nemenda í PISA farið hrakandi? Jón Páll Haraldsson,Linda Heiðarsdóttir,Ómar Örn Magnússon Skoðun
Skoðun Kennaraverkfall – sparka í dekkin eða setja meira bensín á bílinn? Melkorka Mjöll Kristinsdóttir skrifar
Skoðun Mölunarverksmiðja eða umhverfisvæn matvælaframleiðsla Ása Berglind Hjálmarsdóttir skrifar
Skoðun Fleiri staðreyndir um jafnlaunavottun – íþyngjandi og kostnaðarsamt regluverk Gunnar Ármannsson skrifar
Hvers vegna hefur frammistöðu íslenskra nemenda í PISA farið hrakandi? Jón Páll Haraldsson,Linda Heiðarsdóttir,Ómar Örn Magnússon Skoðun