Má barnið þitt segja nei? Alfa Jóhannsdóttir skrifar 28. nóvember 2023 12:31 Verum öruggt athvarf Öll börn eiga rétt á að vera örugg gegn ofbeldi en það er ekki nóg fyrir okkur fullorðna fólkið að vita það, þau þurfa að vita það sjálf. Við þurfum að segja þeim það oft og ítrekað. Við þurfum að hlusta og vera til staðar. Það að vera meðvituð um þetta getur hjálpað okkur að fyrirbyggja að kynferðislegt ofbeldi eigi sér stað. Að ræða ofbeldi við fjölskyldumeðlimi og önnur getur einnig haft fælingarmátt á mögulega gerendur og getur verið góð forvörn. Gott er að ræða við börnin okkar um hvað er í lagi og hvað ekki. Notum tækifærið yfir hátíðarnar og venjum okkur af því að neyða börn til að knúsa og kyssa fólk, kennum þeim frekar að þau hafi fullan rétt á að segja nei og veifa bless, ef þau vilja það frekar. Aldur barnsins skiptir engu máli, fimm ára barn á fullan rétt á að segja nei rétt eins og sextán ára. Æfum okkur að spyrja hvort við megum fá knús eða koss bless, og virðum svarið. Munum að börn reyna oft að segja frá ofbeldi mörgum sinnum áður en það tekst, svo við þurfum að hlusta, vera vakandi og leggja okkur fram við að vera raunverulegur stuðningur í lífi barnsins. Sum börn eiga engan mikilvægan að sem hlúir að þeim, gætir þeirra og hlustar. Tökum það að okkur og verum öruggt athvarf, þangað sem þau geta leitað ef þau upplifa ótta eða vanlíðan. Ef barn segir okkur að á því hafi verið brotið, þá hlustum við og hrósum þeim fyrir hugrekkið. Við gætum okkur að því að spyrja ekki leiðandi spurninga og segjum þeim að við ætlum að hjálpa þeim. Við þurfum að geta rætt við barnið án þess að barnið finni til skammar eða eftirsjár yfir því að segja okkur frá og án þess að skemma fyrir rannsóknarhagsmunum máls síðar meir. Við þurfum að vera meðvituð um það að barn sem segir frá ofbeldi getur verið að upplifa mjög flóknar tilfinningar og jafnvel elskað geranda sinn mjög mikið og ekki viljað koma honum í vandræði. En vill samt að ofbeldið hætti. Ykkar viðbrögð og fullvissa um að þið munið grípa til aðgerða gæti gert það að verkum að barn upplifir von og öryggi í fyrsta sinn í langan tíma. Ekki vera hrædd um að gera mistök, það sem skiptir mestu máli er að hlusta og trúa orðunum þeirra. Við tökum ábyrgðina af herðum barnanna og verndum þau af öllum okkar mætti. Ef þið getið verið eitthvað yfir hátíðarnar; verið traustsins verð í aðstæðum sem þessum. Við þurfum að skapa umhverfi fyrir börn sem þar sem þau upplifa sig örugg. Netnámskeið um kynferðislegt ofbeldi og einkenni ofbeldis Það er mikilvægt að við öll þekkjum einkenni ofbeldis, og að við séum meðvituð um það hvernig við nálgumst það þegar það vaknar grunur um brot gegn barni eða ef barn segir okkur frá. Nú nýlega gaf Barna- og fjölskyldustofa út netnámskeið sem er opið öllum, og ætlast er til þess að öll sem starfa með börnum og ungmennum taki. Í þessum námskeiðum er farið yfir möguleg einkenni kynferðisofbeldis, tilkynningaskylduna, þau viðbrögð sem eru mikilvæg verði starfsfólk þess áskynja að barn sýni óeðlilega kynhegðun, ef barn ber einkenni þess að hafa orðið fyrir ofbeldi eða sýni merki um að vilja segja frá. Einnig hvað þykir eðlileg kynferðisleg hegðun barna á ákveðnum aldri, hvaða hegðun veldur áhyggjum og hvenær ráðlegt er að kalla eftir áliti sérfræðings. Netnámskeiðið er að finna inn á Fræðslutorgi Barna- og fjölskyldustofu. Við þurfum alltaf að leyfa börnunum að njóta vafans og tilkynna – tilkynnum einu sinni of oft frekar en einu sinni of sjaldan. Sjáðu bara augun mín bláÞau blikka og pírast og endalaust sjá.Á bakvið þau dreymir mig nóttunni áUm flugvélar, tröll og dýr stór og smá Sjáðu bara munninn sem ég áHann hreyfist upp og niður og stundum á skáÉg borða með honum mat og tala um alltÉg brosi og hlæ og segi margt snjallt Þetta eru fingurnir mínir, sterkir og stórirÞeir eru tíu, ekki þrír eða fjórirÞeir klappa og klóraBæði litla og stóra Þetta eru fæturnir mínir, litlir en samt svo sterkirÞeir geta hlaupið um og stappað eins og berserkirPassa í sokka og græn stígvélHlaupa í rigningu, snjó og haglél Sjáðu bara magann minn hringlóttaÍ honum finn ég hungur, gleði og stundum óttaEf maginn er svangur þá heyrist hljóðStundum fæ ég illt í hann ef ég í munninn tróð Þetta eru einkasvæðin mínÞau eru mín en ekki þínEinkasvæðin mín eru aldrei fyrir þigÞau eru algjörlega einka fyrir mig Þau eiga sín réttu nöfn sem við notum líkaTil dæmis rass, pungur, typpi og píkaÞannig ruglast enginn og allir vitaAð einkasvæðin mín eru mín, eins og ég hér rita Það má enginn snerta eða láta mig sýnaEinkastaðina mínaÞað má enginn horfa eða taka myndHvort sem þau eru feimin eða félagslynd Það er góð regla að biðja um leyfi og fá jáFyrir kossum og knúsi og að fá að sjáBrosið mitt bjarta og leikföngin mínEn það alltaf bannað að sýna mér einkasvæðin sín Þó þau segi að þetta sé leikur og ég svo fínÞó að einkasvæðin þeirra séu alveg eins og mínÞó þau gefi mér nammi eða gjöfJafnvel þau séu mjög áköf Ég má alltaf segja nei þegar ég vil ekkiJafnvel þó það sé einhver sem ég þekkiÞó það sé koss eða knúsEða ég kúri hjá mömmu eins og lítil mús Ég má segja nei við ókunnuga, fjölskyldu og viniVið frænkur, frændur, dætur og syniÉg má segja hvað mér finnstHvernig mér líður í hjartanu, alveg innst Það má enginn segja mér að geyma leyndarmálSem er vont í maga, hjarta eða sálEf einhver mig meiðir eða lætur líða illaEða hræðir mig eins og ljón eða górilla Þá segi ég einhverjum sem að ég treystiSem hjálpar mér, hlustar og hughreystirÉg veit að ég hef ekki gert neitt rangt eða ljóttNú hjálpar mér fullorðna fólkið fljótt Höfundur er forvarnafulltrúi hjá Sambandi íslenskra sveitarfélaga. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Kynferðisofbeldi Ofbeldi gegn börnum Tengdar fréttir Hvað myndirðu gera ef barnið þitt kæmi heim með sýnilega áverka? Sem betur fer reyna langflestir foreldrar allt sem þau geta til að vernda og verja börnin sín fyrir því sem veldur þeim skaða. Börnum af minni kynslóð var til dæmis kennt að varast ókunnuga á götum úti, fara aldrei upp í bíl með ókunnugum og svo auðvitað var stúlkum kennt að passa sig og setja sig ekki í aðstæður sem gætu leitt af sér ofbeldi. Það heppnaðist ekki alltaf, en það voru verkfærin sem foreldrar okkar höfðu. Óþokkar í myrkum húsasundum voru óöryggið og óttinn sem bar að varast. 26. janúar 2023 09:01 Mest lesið Tímaskekkjan skólaíþróttir Davíð Már Sigurðsson Skoðun Nei, við skulum ekki kaupa handa þeim fleiri vopn Haraldur Ólafsson Skoðun Ég kýs mælskan og mannlegan leiðtoga sem rektor Engilbert Sigurðsson Skoðun Eigandinn smánaður Sigurjón Þórðarson Skoðun VR á krossgötum - félagsmenn verða að hafna sundrungu Harpa Sævarsdóttir Skoðun Bakpokinn sem þyngist þegar á brattann sækir Gunnar Úlfarsson Skoðun Að kenna eða ekki kenna Helga Margrét Marzellíusardóttir Skoðun Hvað er kona? - Þörf kynjakerfisins til að skilgreina og stjórna konum Arna Magnea Danks Skoðun Er þetta satt eða heyrði ég þetta bara nógu oft? Gunnhildur Birna Gunnarsdóttir Skoðun Sólarhringur til stefnu Flosi Eiríksson Skoðun Skoðun Skoðun Lífið gefur engan afslátt Davíð Bergmann skrifar Skoðun Kolbrún Pálsdóttir sem næsti rektor HÍ Árni Guðmundsson skrifar Skoðun Vitskert veröld Einar Helgason skrifar Skoðun Draumurinn um hið fullkomna öryggisnet Signý Jóhannesdóttir skrifar Skoðun Sönnunarbyrði og hagsmunaárekstur Arnar Sigurðsson skrifar Skoðun Sem doktorsnemi styð ég Silju Báru til Rektors Háskóla Íslands Eva Jörgensen skrifar Skoðun Sterk og breið samtök – tími til að styrkja rödd minni fyrirtækja Friðrik Árnason skrifar Skoðun Nýjar ráðleggingar um mataræði María Heimisdóttir skrifar Skoðun Börn með fjölþættan vanda Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Hvalveiðar eru slæmar fyrir ímynd Íslands Clive Stacey skrifar Skoðun Netöryggi á krossgötum: Hvernig tryggjum við íslenska innviði? Heimir Fannar Gunnlaugsson skrifar Skoðun Í heimi sem samþykkir þjóðarmorð er ekkert jafnrétti Najlaa Attaallah skrifar Skoðun Heilinn okkar og klukka lífsins Birna V. Baldursdóttir ,Heiðdís B. Valdimarsdóttir skrifar Skoðun Hvað er kona? - Þörf kynjakerfisins til að skilgreina og stjórna konum Arna Magnea Danks skrifar Skoðun Ég styð Ingibjörgu Gunnarsdóttur í stöðu rektors við Háskóla Íslands Herdís Sveinsdóttir skrifar Skoðun Silja Bára skilur stjórnsýslu HÍ! Elva Ellertsdóttir,Kolbrún Eggertsdóttir skrifar Skoðun Hafðu áhrif til hádegis Bjarni Þór Sigurðsson skrifar Skoðun Stöndum vörð um hlutverk háskóla – Kjósum Kolbrúnu Ástríður Stefánsdóttir skrifar Skoðun Nei, við skulum ekki kaupa handa þeim fleiri vopn Haraldur Ólafsson skrifar Skoðun Tímaskekkjan skólaíþróttir Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Þegar fíllinn byltir sér.... Gunnar Pálsson skrifar Skoðun Leyfi til að syrgja Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Kominn tími til að þingmenn axli ábyrgð Björn Ólafsson skrifar Skoðun VR-members, exercise your right to vote! Christopher Eva skrifar Skoðun Stöðvum það sem gott er Íris E. Gísladóttir skrifar Skoðun Kjósum Kolbrúnu – Styrk stjórnun á tímum breytinga Margrét Sigrún Sigurðardóttir skrifar Skoðun Vanfjármögnun Háskóla Íslands verður að breyta Magnús Karl Magnússon skrifar Skoðun Er þetta satt eða heyrði ég þetta bara nógu oft? Gunnhildur Birna Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Stöndum með börnum Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun „Án orku verður ekki hagvöxtur“ Jón Skafti Gestsson skrifar Sjá meira
Verum öruggt athvarf Öll börn eiga rétt á að vera örugg gegn ofbeldi en það er ekki nóg fyrir okkur fullorðna fólkið að vita það, þau þurfa að vita það sjálf. Við þurfum að segja þeim það oft og ítrekað. Við þurfum að hlusta og vera til staðar. Það að vera meðvituð um þetta getur hjálpað okkur að fyrirbyggja að kynferðislegt ofbeldi eigi sér stað. Að ræða ofbeldi við fjölskyldumeðlimi og önnur getur einnig haft fælingarmátt á mögulega gerendur og getur verið góð forvörn. Gott er að ræða við börnin okkar um hvað er í lagi og hvað ekki. Notum tækifærið yfir hátíðarnar og venjum okkur af því að neyða börn til að knúsa og kyssa fólk, kennum þeim frekar að þau hafi fullan rétt á að segja nei og veifa bless, ef þau vilja það frekar. Aldur barnsins skiptir engu máli, fimm ára barn á fullan rétt á að segja nei rétt eins og sextán ára. Æfum okkur að spyrja hvort við megum fá knús eða koss bless, og virðum svarið. Munum að börn reyna oft að segja frá ofbeldi mörgum sinnum áður en það tekst, svo við þurfum að hlusta, vera vakandi og leggja okkur fram við að vera raunverulegur stuðningur í lífi barnsins. Sum börn eiga engan mikilvægan að sem hlúir að þeim, gætir þeirra og hlustar. Tökum það að okkur og verum öruggt athvarf, þangað sem þau geta leitað ef þau upplifa ótta eða vanlíðan. Ef barn segir okkur að á því hafi verið brotið, þá hlustum við og hrósum þeim fyrir hugrekkið. Við gætum okkur að því að spyrja ekki leiðandi spurninga og segjum þeim að við ætlum að hjálpa þeim. Við þurfum að geta rætt við barnið án þess að barnið finni til skammar eða eftirsjár yfir því að segja okkur frá og án þess að skemma fyrir rannsóknarhagsmunum máls síðar meir. Við þurfum að vera meðvituð um það að barn sem segir frá ofbeldi getur verið að upplifa mjög flóknar tilfinningar og jafnvel elskað geranda sinn mjög mikið og ekki viljað koma honum í vandræði. En vill samt að ofbeldið hætti. Ykkar viðbrögð og fullvissa um að þið munið grípa til aðgerða gæti gert það að verkum að barn upplifir von og öryggi í fyrsta sinn í langan tíma. Ekki vera hrædd um að gera mistök, það sem skiptir mestu máli er að hlusta og trúa orðunum þeirra. Við tökum ábyrgðina af herðum barnanna og verndum þau af öllum okkar mætti. Ef þið getið verið eitthvað yfir hátíðarnar; verið traustsins verð í aðstæðum sem þessum. Við þurfum að skapa umhverfi fyrir börn sem þar sem þau upplifa sig örugg. Netnámskeið um kynferðislegt ofbeldi og einkenni ofbeldis Það er mikilvægt að við öll þekkjum einkenni ofbeldis, og að við séum meðvituð um það hvernig við nálgumst það þegar það vaknar grunur um brot gegn barni eða ef barn segir okkur frá. Nú nýlega gaf Barna- og fjölskyldustofa út netnámskeið sem er opið öllum, og ætlast er til þess að öll sem starfa með börnum og ungmennum taki. Í þessum námskeiðum er farið yfir möguleg einkenni kynferðisofbeldis, tilkynningaskylduna, þau viðbrögð sem eru mikilvæg verði starfsfólk þess áskynja að barn sýni óeðlilega kynhegðun, ef barn ber einkenni þess að hafa orðið fyrir ofbeldi eða sýni merki um að vilja segja frá. Einnig hvað þykir eðlileg kynferðisleg hegðun barna á ákveðnum aldri, hvaða hegðun veldur áhyggjum og hvenær ráðlegt er að kalla eftir áliti sérfræðings. Netnámskeiðið er að finna inn á Fræðslutorgi Barna- og fjölskyldustofu. Við þurfum alltaf að leyfa börnunum að njóta vafans og tilkynna – tilkynnum einu sinni of oft frekar en einu sinni of sjaldan. Sjáðu bara augun mín bláÞau blikka og pírast og endalaust sjá.Á bakvið þau dreymir mig nóttunni áUm flugvélar, tröll og dýr stór og smá Sjáðu bara munninn sem ég áHann hreyfist upp og niður og stundum á skáÉg borða með honum mat og tala um alltÉg brosi og hlæ og segi margt snjallt Þetta eru fingurnir mínir, sterkir og stórirÞeir eru tíu, ekki þrír eða fjórirÞeir klappa og klóraBæði litla og stóra Þetta eru fæturnir mínir, litlir en samt svo sterkirÞeir geta hlaupið um og stappað eins og berserkirPassa í sokka og græn stígvélHlaupa í rigningu, snjó og haglél Sjáðu bara magann minn hringlóttaÍ honum finn ég hungur, gleði og stundum óttaEf maginn er svangur þá heyrist hljóðStundum fæ ég illt í hann ef ég í munninn tróð Þetta eru einkasvæðin mínÞau eru mín en ekki þínEinkasvæðin mín eru aldrei fyrir þigÞau eru algjörlega einka fyrir mig Þau eiga sín réttu nöfn sem við notum líkaTil dæmis rass, pungur, typpi og píkaÞannig ruglast enginn og allir vitaAð einkasvæðin mín eru mín, eins og ég hér rita Það má enginn snerta eða láta mig sýnaEinkastaðina mínaÞað má enginn horfa eða taka myndHvort sem þau eru feimin eða félagslynd Það er góð regla að biðja um leyfi og fá jáFyrir kossum og knúsi og að fá að sjáBrosið mitt bjarta og leikföngin mínEn það alltaf bannað að sýna mér einkasvæðin sín Þó þau segi að þetta sé leikur og ég svo fínÞó að einkasvæðin þeirra séu alveg eins og mínÞó þau gefi mér nammi eða gjöfJafnvel þau séu mjög áköf Ég má alltaf segja nei þegar ég vil ekkiJafnvel þó það sé einhver sem ég þekkiÞó það sé koss eða knúsEða ég kúri hjá mömmu eins og lítil mús Ég má segja nei við ókunnuga, fjölskyldu og viniVið frænkur, frændur, dætur og syniÉg má segja hvað mér finnstHvernig mér líður í hjartanu, alveg innst Það má enginn segja mér að geyma leyndarmálSem er vont í maga, hjarta eða sálEf einhver mig meiðir eða lætur líða illaEða hræðir mig eins og ljón eða górilla Þá segi ég einhverjum sem að ég treystiSem hjálpar mér, hlustar og hughreystirÉg veit að ég hef ekki gert neitt rangt eða ljóttNú hjálpar mér fullorðna fólkið fljótt Höfundur er forvarnafulltrúi hjá Sambandi íslenskra sveitarfélaga.
Hvað myndirðu gera ef barnið þitt kæmi heim með sýnilega áverka? Sem betur fer reyna langflestir foreldrar allt sem þau geta til að vernda og verja börnin sín fyrir því sem veldur þeim skaða. Börnum af minni kynslóð var til dæmis kennt að varast ókunnuga á götum úti, fara aldrei upp í bíl með ókunnugum og svo auðvitað var stúlkum kennt að passa sig og setja sig ekki í aðstæður sem gætu leitt af sér ofbeldi. Það heppnaðist ekki alltaf, en það voru verkfærin sem foreldrar okkar höfðu. Óþokkar í myrkum húsasundum voru óöryggið og óttinn sem bar að varast. 26. janúar 2023 09:01
Skoðun Netöryggi á krossgötum: Hvernig tryggjum við íslenska innviði? Heimir Fannar Gunnlaugsson skrifar
Skoðun Hvað er kona? - Þörf kynjakerfisins til að skilgreina og stjórna konum Arna Magnea Danks skrifar
Skoðun Ég styð Ingibjörgu Gunnarsdóttur í stöðu rektors við Háskóla Íslands Herdís Sveinsdóttir skrifar