Kallarðu þetta jafn­rétti? Thanks for inviting us to the par­ty

Á þriðjudaginn nk. verða samstöðufundir um land allt til að minnast kvennaverkfallsins 1975. Það eru margar raddir sem vilja tryggja að konur af erlendum uppruna séu með, tryggja að við séum meðvitaðar um daginn og að við ættum að taka þátt. Ég tók þátt í samstöðufundi árið 2018 Breytum ekki konum, breytum samfélagi í kjölfar #metoo byltingarinnar. Ég gleymi aldrei þegar ég og vinir mínir einnig af erlendum uppruna gengum inn á veitingastað til að fá okkur kaffi eftir verkfallið, hversu undrandi við vorum þegar kona af erlendum uppruna afgreiddi okkur. Þegar við spurðum hvort hún væri bara að koma aftur á vakt sagði hún nei og skildi ekki hvað við áttum við. Hún hafði ekki hugmynd um að það væri verkfall eða að hún „gæti“ tekið þátt. Hún sagðist vera ánægð að vita að slíkir gjörningar tíðkist á Íslandi en hefði ekki efni á að missa laun. Hún þakkaði okkur fyrir að berjast fyrir sameiginlegum réttindum kvenna. En gerðum við það? Gerum við það frá degi til dags eða bara þegar það er „leyfi“ til þess?

Þó að það sé mikilvægt að tryggja að við vitum af verkfallinu og tökum þátt, þá er líka mikilvægt fyrir Íslendinga að skilja ákveðinn raunveruleika um hvað það er að vera kona af erlendum uppruna alla daga á Íslandi. Eitthvað sem við höfum talað opinskátt um í mörg ár en lítið virðist breytast þrátt fyrir það. Okkur finnst frábært að okkur sé boðið í veisluna en hvað gerist þegar veislan er búin?

Nýlega lauk ég greiningu á innflytjendum og inngildingu í samhengi við fullorðinsfræðslu. Ég kynnti mér ótal rannsóknir hér á Íslandi varðandi stöðu innflytjenda á vinnumarkaði og í samfélaginu. Ein mikilvæg skýrsla frá árinu 2019 eftir Unni Dís Skaptadóttur og Kristínu Loftsdóttur, unnin fyrir félagsmálaráðuneytið, sem heitir „Konur af erlendum uppruna; Hvar kreppir að“, og varpaði mikilvægu ljósi á raunstöðu kvenna af erlendum uppruna. Þættir sem eru dregnir fram í þeirri skýrslu halda áfram að hafa áhrif á möguleika okkar til að taka þátt í kvenna verkfallinu næstkomandi þriðjudag. Því er enn mikilvægara að ná fram þeirri tegund jafnréttis sem konur af íslenskum uppruna leiða baráttuna fyrir.

Í skýrslunni kom fram að konur af erlendum uppruna hafa oft lítinn aðgang að íslensku samfélagi og að erfitt sé að kynnast innlendu fólki. Þetta er mikilvægur þáttur í því að geta orðið hluti af samfélaginu og að það eitt og sér stuðli að okkar almennri vellíðan og trú á því að standa jafnfætis. Okkur skortir tengslanet sem nýtist okkur til að bæta stöðuna á vinnumarkaði og jafnvel fyrir almenna valdeflingu og frekari þátttöku í samfélaginu. Við höfum að mörgu leyti tekið við atvinnugreinum sem þið hafið fært ykkur upp úr og erfitt er að finna starfsfólk af íslenskum uppruna til að starfa. Það þýðir að tengslin sem við byggjum eru oft með öðrum konum af erlendum uppruna. Til dæmis starfa ég á vinnustað þar sem 6 af 8 konum eru af erlendum uppruna eða 75% þó að hlutfall innflytjenda á vinnumarkaði sé í kringum 22%.

Færum okkur aftur í skýrsluna þar sem fram kemur að konur af erlendum uppruna starfa á mjög kynskiptum vinnumarkaði og vinna langa vinnudaga oft í einhæfum störfum á lágum launum og jafnvel í meiri vaktavinnu en íslenskar konur. Skýrslan varpaði ljósi á það að konur af erlendum uppruna eru að jafnaði að vinna í störf sem eru ólík störfum íslenskra kvenna þ.m.t. eldhússtörf, ræstingu,afgreiðslustörf og umönnunarstörf. Sem þýðir að vinnumarkaðurinn er ekki bara kynjaður heldur einnig lagskiptur eftir uppruna.

Margar rannsóknir, þar á meðal Sérhefti um innflytjendur einnig frá 2019 gefið út af Hagstofu íslands og „Trapped in migrants’ sectors? Polish women in the Icelandic labour market“ eftir Joanna Napierala og Anna Wojtynska hafa sýnt bæði fram á að heildarvinnutími innflytjenda hafi verið lengri og átt sér stað á óhefðbundnari tímum en hjá Íslendingum. Að við störfum mest með öðrum innflytjendum og ef við erum í stjórnunarstöðu þá er það á starfsstöðvum þar sem undirmenn eru einnig af erlendum uppruna.

Það er víða vitað og rætt, að við höfum síður tækifæri til að nýta menntun okkar í störfum eða fá menntun okkar metna til launa þar sem við störfum í öðrum starfsgreinum en við höfum menntun og færni í. Einnig eru oft umræður meðal kvenna af erlendum uppruna um mismun og fordóma sem við mætum, þó við séum svo heppnar að starfa í störfum þar sem við fáum að nýta menntun og/eða sérþekkingu okkar. Til dæmis upplifum við oft neikvæð viðhorf gegn okkur, að okkar þekking eða reynsla sé ekki næg eða vegna hvernig við tölum íslensku, við erum ekki „eins hæf“ og innfæddir í sama starf. Það hefur haft áhrif á framgang okkar í starfi og almenna vellíðan okkar á vinnumarkaði.

Eigum við að ræða þriðju vakt kvenna af erlendum uppruna? Þegar tekið er tilliti til stöðu kvenna af erlendum uppruna án tengslanets í láglaunastörfum er oft með lítill skilningur á réttindum okkar til að hafa sveigjanleika milli heimilis og vinnu, er þriðja vaktin þung byrði sem við berum oft einar. Þetta er mjög skýr lýsing á hvernig þessi mismunun og skortur á jafnrétti muni fylgja konum af erlendum uppruna til grafar þar sem lífeyrisréttur okkar mun endurspegla allt sem ég hef dregið fram hér að ofan.

Það er frábært að bjóða okkur í partýið og fá okkur með á stóri daginn þar sem samstaða er í kastljósi en mikilvægara er að taka okkur stöðu inn sem kjarna í því hvernig við skilgreinum jafnrétti allan daginn alla daga. Við höfum lýst því og fengið skilning hjá a.m.k. konum sem berjast fyrir jafnrétti, okkar stöðu og okkar vilja til að standa jafnfætis Íslenskum konum en nú er komin tíma til að leggja fram kröfu til yfirvalda, atvinnurekenda og almennings um að þau hugi sérstaklega að stöðu kvenna af erlendum uppruna á vinnumarkaði og í samfélaginu.

Höfundur er kona af erlendum uppruna. 

On Tuesday, there will be solidarity rallies across the country to commemorate the women's strike of 1975. There are many voices who want to ensure that women of foreign origin are included, to ensure that we are aware of the day and that we should participate. I participated in the 2018 Let's not change women, Change Society rally in the wake of the #metoo revolution. I will never forget when my friends, also of foreign origin, and I walked into a restaurant to get our coffee after the strike, how surprised we were when a woman of foreign origin served us. We asked if she was just coming back for her shift, she said no and didn't understand what we meant. She had no idea there was a rally or that she "could" join. She said that she was pleased to know that such actions are common in Iceland but really couldn´t afford to lose her salary. She thanked us for fighting for the common rights of women. But did we? Do we do it daily or only when there it is "permitted" to do so?

While it is important to ensure that we know about the strike and participate, it is also important for Icelanders to understand a certain reality of what it is like to be a woman of foreign origin every day in Iceland. Something we have talked about openly for years but little seems to change despite it. We think it's great to be invited to the party, but what happens when the party is over?

I recently completed an analysis regarding immigrants and integration in the context of adult education. I analyzed countless studies here in Iceland regarding the position of immigrants in the labor market and in society. One important report from 2019 by Unnur Dís Skaftadottir and Kristín Loftsdóttir prepared for the Ministry of Social Affairs called "Women of foreign origin; Where is the crisis", shed important light on the real situation of women of foreign origin here. Factors highlighted in the report continue to affect our ability to participate in the women's strike next Tuesday and more importantly to achieve the kind of equality that women of Icelandic origin are leading the fight for.

The report stated that women of foreign origin often have little access to Icelandic society and that it is difficult to get to know local people. This is an important part of being able to become part of society and that alone contributes to our general well-being and belief in standing on equal footing. We lack a network that can be used to improve our situations in the labor market and even for general empowerment and further participation in society. In many ways, we have taken over industries that you have moved up from, and it is difficult to find staff of Icelandic origin to work in, which means that the relationships we build are often among other women of foreign origin. For example, where I work the ratio is 6 out of 8 women are of foreign origin or 75%, although the proportion of immigrants in the labor market is around 22%.

Let's return to the report, which states that women of foreign origin work in a very gender-diverse labor market and work long hours, often in monotonous jobs with low wages and more shift work than Icelandic women. The report pointed out that women of foreign origin are generally working in jobs that are different from the jobs that Icelandic women work in (including kitchen work, cleaning, reception work, and care work). This means that the labor market is not only gendered but also stratified by origin.

Many studies, including Special Issue on Immigrants also from 2019 published by Statistics Iceland and "Trapped in migrants' sectors?" Polish Women in the Icelandic Labor Market" by Joanna Napierala and Anna Wojtynska, have demonstrated that the total working hours of immigrants were longer and took place at more unusual times than for Icelanders, that we work most of the time with other immigrants and that if we are in a management position, it is in establishments where the subordinates are also of foreign origin.

It is widely known and discussed that we have fewer opportunities to use our education in our jobs or to have our education valued for wages since we work in other professions than we have education and skills in. There is also often discussion among women of foreign origin about the differences and prejudices we face even though we are lucky enough to work in jobs where we get to use our education and/or expertise. For example, we often experience negative attitudes towards us, that our knowledge or experience is not enough, or that because of the way we speak Icelandic we are not "as qualified" as natives in the same job. It has affected our career progress and our general well-being in the labor market.

Should we discuss the third shift of women of foreign origin? When we take into account the situation of women of foreign origin without networks, in low-paying jobs, and often little understanding of our rights to have flexibility between home and work, the third shift is a heavy burden that we often carry alone. This is a very clear illustration of how this disparity and lack of equality will follow women of foreign origin to the grave where our retirement insurance will reflect everything I have highlighted above.

It's great to be invited to the party and to have us among you on the big day where solidarity is in the spotlight, but it's even more important to take a position about the core of how we define equality all day every day. We have expressed and received understanding from at least women who fight for equality, about our status, and our will to stand on equal footing with Icelandic women. But now is the time to present a demand to the authorities, employers, and the public that they pay special attention to the position of women of foreign origin in the labor market and in society.

The author is a woman of an ethnic origin.