„Næ ekki ró vegna þess að ég er lyfjalaus“ Oddur Ævar Gunnarsson skrifar 19. september 2023 15:52 Íris Hólm segist eiga erfitt með svefn og daglegar athafnir enda fái hún ekki upp á skrifuð lyf sem ekki eru til á landinu. Vísir Íris Hólm Jónsdóttir, söng-og leikkona, segist vera reið, svekkt og pirruð. Hún gat ekki sofið í nótt þar sem heilinn er á yfirsnúningi sökum þess að lyfin sem Íris tekur gegn ADHD eru ekki til í landinu. Hún segist hugsi yfir ummælum Óttars Guðmundssonar, geðlæknis, um ADHD. Eins og greint hefur verið frá hefur ADHD lyfið Elvanse, auk samheitalyfja, verið ófáanlegt á landinu síðan í lok júlí. Formaður ADHD samtakann hefur sagt lyfjaskortinn setja allt úr skorðum hjá einstaklingum með greininguna. Forstjóri Lyfjastofnunar hefur brýnt fyrir fólki að nota ekki annarra manna lyf. Neyddist til að hætta „cold turkey“ „Hér sit ég, klukkan að ganga 1 um nótt og ég er reið. Ég er reið, svekkt og pirruð. Ég get ekki sofnað vegna þess að heilinn minn er á yfirsnúningi og ég næ ekki ró. Ég næ ekki ró vegna þess að ég er lyfjalaus,“ skrifar Íris Hólm í einlægri færslu á samfélagsmiðlinum Facebook. Hún segist því hafa neyðst til þess að hætta á lyfjunum sínum án alls undirbúnings, „cold turkey,“ eins og hún lýsir því. „Ég átta mig ekki á því hvernig það getur orðið að stór hópur fólks standi núna uppi lyfjalausir, fái ekki lyf sem þeim var ráðlagt af læknum að taka.“ Kveðst hugsi yfir ummælum Óttars Íris segist hafa verið hugsi yfir ummælum Óttars Guðmundssonar, geðlæknis, í Kastljósi. Óttar hefur áður skrifað grein í Læknablaðið þar sem hann segir ADHD lyf ofnotuð á Íslandi og gagnrýnir að lögleg meðferð sé orðin algjörlega stjórnlaus. „Ég missti nánast allan áhuga á að hlusta þegar Óttar talaði um ADHD sem sjúkdóm, sem að minni bestu vitund er rangt, enda ADHD flokkað sem taugaröskun, ekki sjúkdómur.“ Hún segist vera með nokkrar spurningar vegna málflutnings Óttars. Segir Íris meðal annars að ADHD sé ættgeng taugaröskun og spyr hún hvort það geti haft áhrif í litlu samfélagi eins og á Íslandi þar sem allir séu skyldir. „Ok, þarna fer ég frjálslega með staðreyndir, en ég spyr af alvöru og kannski eingöngu Kári sjálfur Stefánsson geti svarað þessu. Er ADHD algengari röskun í Íslendingum en hjá öðrum þjóðum?“ Spyr hvort ekki sé eðlilegt að fólk sæki í lyf Íris segist setja spurningamerki við það hvort það sé í alvöru raunin líkt og Óttar segi að fólk sækist eftir ADHD greiningu eingöngu til þess að komast í amfetamín skyld lyf. „Getur ekki bara verið að fólk sé að sjá jákvæðar breytingar í lífi fólks þegar það kemst á rétt lyf? Gæti ekki verið að fólk myndi alveg eins vilja komast í greiningu og á lyf ef lyfið væri samsett úr einhverju allt öðru. Ef ég væri með mígreni og ég sæi vini mína og fjölskyldumeðlimi sem þjást af mígreni öðlast betra líf vegna réttrar lyfjameðferðar, væri þá ekki eðlilegt að ég myndi vilja skoða þann kost fyrir mig sjálfa?“ Þá spyr Íris hvort það geti verið að aukin ADHD greining og aukin lyfjanotkun sé vegna þeirra ótalmörgu foreldra sem fari með börnum sínum í greiningar viðtöl sem uppgötvi þar að allt sem passar við börn þeirra, passi við þau sjálf. „Getur verið að aukin ADHD greining og sömuleiðis aukin lyfjanotkun sé vegna þeirra ótalmörgu stelpna og kvenna sem eru loks að fá greiningu á þessari röskun eftir MÖRG ÁR þar sem læknavísindin tóku stelpur og konur ekki með inn í dæmið; þær gátu ekki verið með ADHD.“ Þá spyr Íris að lokum hvort það geti verið að aukin ADHD greining og aukin lyfjanotkun geti verið staðreynd þar sem fleiri fullorðnir greinist nú. „Eftir MÖRG ÁR þar sem læknavísindin töldu ADHD eldast af fólki og væri í raun „barna röskun?“ Íris bendir á að enginn vilji eiga erfitt með að gera hversdagslega hluti. Vísir Óttast að taka þrjú skref aftur á bak „Ég finn til með öllum þeim sem eru í svipaðri stöðu og ég. Það eru ekki bara áhrifin af því að hætta að taka lyfin sín snögglega heldur er það líka óttinn við að taka 3 skref afturábak. ADHD lömunin verður verri, athyglin við vinnu og nám verður erfiðari, áreitið hefur verri áhrif, þráðurinn verður styttri og svefnleysið óbærilegt.“ Íris segist ekki átta sig á því hvernig það geti orðið að stór hópur fólks standi nú uppi lyfjalaust og fái ekki lyf sem þeim var ráðlagt af læknum að taka. Enginn vilji eiga erfitt með hversdagslega hluti. „Það vill enginn eiga erfitt með að koma hlutunum í verk. Meirihluti þeirra sem taka þessi lyf gerir það því það hjálpar þeim. En nú er staðan sú að meirihluti þeirra sem tekur þessi lyf stendur frammi fyrir lyfjaskorti og vanlíðan. Hvað á að gera?! Hver er lausnin?!“ Lyf Geðheilbrigði ADHD Mest lesið Kourani sjái ekki eftir neinu og eigi skilið sex til átta ár í fangelsi Innlent Ein leið í og úr hverfinu dragi úr öryggi íbúa Innlent Hryðjuverkamaðurinn í Ósló fær þyngsta dóm sögunnar Erlent Hlaut of þunga refsingu fyrir mistök Innlent Yfir 190 gestir Fabrikkunnar með nóróveiru síðasta sumar Innlent Gremja vegna golfbíla á meistaramóti Innlent Engin gögn bendi til tengsla við Hamas Innlent „Ef þessi maður kemst út úr fangelsi mun hann drepa barnið mitt“ Innlent Lögreglan kölluð til er hundur lék lausum hala á Reykjanesbrautinni Innlent Sjúklingur réðst á lækni sem fær ekki bætur frá ríkinu Innlent Fleiri fréttir Kirkjan skaðabótaskyld gagnvart Kristni Tuttugu stéttarfélög skrifuðu undir kjarasamninga Býður þingmönnum að „fá hrollkaldan veruleikan í andlitið“ Slæleg vinnubrögð álagi og tímapressu að kenna Fundu sautján poka af ónýtum kannabisplöntum og úrgangi Sigmundur Davíð þvær hendur sínar af Mannréttindastofnun Íslands Kolbeinn fer ekki fyrir Landsrétt Fulltrúar sérhagsmuna létu formanninn einan um orðið Fólk geti verið með fleiri en einn kynsjúkdóm Skjálfandafljót verði ekki virkjað á næstunni Mikill meirihluti þjóðarinnar styður aðildarviðræður við ESB Kourani sjái ekki eftir neinu og eigi skilið sex til átta ár í fangelsi Sjúklingur réðst á lækni sem fær ekki bætur frá ríkinu Lauginni lokað eftir að lögn fór í sundur Gremja vegna golfbíla á meistaramóti Lögreglan kölluð til er hundur lék lausum hala á Reykjanesbrautinni Yfir 190 gestir Fabrikkunnar með nóróveiru síðasta sumar Engin gögn bendi til tengsla við Hamas Mikil fjölgun í greiningum á sárasótt og lekanda Leggja til íbúakosningu vegna framkvæmda Carbfix Hlaut of þunga refsingu fyrir mistök Ein leið í og úr hverfinu dragi úr öryggi íbúa „Í mínum huga alveg útilokað“ Sveitastrákur mætir með byssuna sína á Ólympíuleikana Stærðarinnar skilti sem ekkert má sýna Jarðgöng undir Miklubraut fýsilegri kostur Óhjákvæmilegt fyrir stjórnvöld að grípa inn í Milljarðar streyma úr landi með starfsemi veðmálafyrirtækja Lagabreytingin vegi að eldri borgurum og öryrkjum erlendis Vestmannaeyjabær höfðar skaðabótamál á hendur Vinnslustöðinni Sjá meira
Eins og greint hefur verið frá hefur ADHD lyfið Elvanse, auk samheitalyfja, verið ófáanlegt á landinu síðan í lok júlí. Formaður ADHD samtakann hefur sagt lyfjaskortinn setja allt úr skorðum hjá einstaklingum með greininguna. Forstjóri Lyfjastofnunar hefur brýnt fyrir fólki að nota ekki annarra manna lyf. Neyddist til að hætta „cold turkey“ „Hér sit ég, klukkan að ganga 1 um nótt og ég er reið. Ég er reið, svekkt og pirruð. Ég get ekki sofnað vegna þess að heilinn minn er á yfirsnúningi og ég næ ekki ró. Ég næ ekki ró vegna þess að ég er lyfjalaus,“ skrifar Íris Hólm í einlægri færslu á samfélagsmiðlinum Facebook. Hún segist því hafa neyðst til þess að hætta á lyfjunum sínum án alls undirbúnings, „cold turkey,“ eins og hún lýsir því. „Ég átta mig ekki á því hvernig það getur orðið að stór hópur fólks standi núna uppi lyfjalausir, fái ekki lyf sem þeim var ráðlagt af læknum að taka.“ Kveðst hugsi yfir ummælum Óttars Íris segist hafa verið hugsi yfir ummælum Óttars Guðmundssonar, geðlæknis, í Kastljósi. Óttar hefur áður skrifað grein í Læknablaðið þar sem hann segir ADHD lyf ofnotuð á Íslandi og gagnrýnir að lögleg meðferð sé orðin algjörlega stjórnlaus. „Ég missti nánast allan áhuga á að hlusta þegar Óttar talaði um ADHD sem sjúkdóm, sem að minni bestu vitund er rangt, enda ADHD flokkað sem taugaröskun, ekki sjúkdómur.“ Hún segist vera með nokkrar spurningar vegna málflutnings Óttars. Segir Íris meðal annars að ADHD sé ættgeng taugaröskun og spyr hún hvort það geti haft áhrif í litlu samfélagi eins og á Íslandi þar sem allir séu skyldir. „Ok, þarna fer ég frjálslega með staðreyndir, en ég spyr af alvöru og kannski eingöngu Kári sjálfur Stefánsson geti svarað þessu. Er ADHD algengari röskun í Íslendingum en hjá öðrum þjóðum?“ Spyr hvort ekki sé eðlilegt að fólk sæki í lyf Íris segist setja spurningamerki við það hvort það sé í alvöru raunin líkt og Óttar segi að fólk sækist eftir ADHD greiningu eingöngu til þess að komast í amfetamín skyld lyf. „Getur ekki bara verið að fólk sé að sjá jákvæðar breytingar í lífi fólks þegar það kemst á rétt lyf? Gæti ekki verið að fólk myndi alveg eins vilja komast í greiningu og á lyf ef lyfið væri samsett úr einhverju allt öðru. Ef ég væri með mígreni og ég sæi vini mína og fjölskyldumeðlimi sem þjást af mígreni öðlast betra líf vegna réttrar lyfjameðferðar, væri þá ekki eðlilegt að ég myndi vilja skoða þann kost fyrir mig sjálfa?“ Þá spyr Íris hvort það geti verið að aukin ADHD greining og aukin lyfjanotkun sé vegna þeirra ótalmörgu foreldra sem fari með börnum sínum í greiningar viðtöl sem uppgötvi þar að allt sem passar við börn þeirra, passi við þau sjálf. „Getur verið að aukin ADHD greining og sömuleiðis aukin lyfjanotkun sé vegna þeirra ótalmörgu stelpna og kvenna sem eru loks að fá greiningu á þessari röskun eftir MÖRG ÁR þar sem læknavísindin tóku stelpur og konur ekki með inn í dæmið; þær gátu ekki verið með ADHD.“ Þá spyr Íris að lokum hvort það geti verið að aukin ADHD greining og aukin lyfjanotkun geti verið staðreynd þar sem fleiri fullorðnir greinist nú. „Eftir MÖRG ÁR þar sem læknavísindin töldu ADHD eldast af fólki og væri í raun „barna röskun?“ Íris bendir á að enginn vilji eiga erfitt með að gera hversdagslega hluti. Vísir Óttast að taka þrjú skref aftur á bak „Ég finn til með öllum þeim sem eru í svipaðri stöðu og ég. Það eru ekki bara áhrifin af því að hætta að taka lyfin sín snögglega heldur er það líka óttinn við að taka 3 skref afturábak. ADHD lömunin verður verri, athyglin við vinnu og nám verður erfiðari, áreitið hefur verri áhrif, þráðurinn verður styttri og svefnleysið óbærilegt.“ Íris segist ekki átta sig á því hvernig það geti orðið að stór hópur fólks standi nú uppi lyfjalaust og fái ekki lyf sem þeim var ráðlagt af læknum að taka. Enginn vilji eiga erfitt með hversdagslega hluti. „Það vill enginn eiga erfitt með að koma hlutunum í verk. Meirihluti þeirra sem taka þessi lyf gerir það því það hjálpar þeim. En nú er staðan sú að meirihluti þeirra sem tekur þessi lyf stendur frammi fyrir lyfjaskorti og vanlíðan. Hvað á að gera?! Hver er lausnin?!“
Lyf Geðheilbrigði ADHD Mest lesið Kourani sjái ekki eftir neinu og eigi skilið sex til átta ár í fangelsi Innlent Ein leið í og úr hverfinu dragi úr öryggi íbúa Innlent Hryðjuverkamaðurinn í Ósló fær þyngsta dóm sögunnar Erlent Hlaut of þunga refsingu fyrir mistök Innlent Yfir 190 gestir Fabrikkunnar með nóróveiru síðasta sumar Innlent Gremja vegna golfbíla á meistaramóti Innlent Engin gögn bendi til tengsla við Hamas Innlent „Ef þessi maður kemst út úr fangelsi mun hann drepa barnið mitt“ Innlent Lögreglan kölluð til er hundur lék lausum hala á Reykjanesbrautinni Innlent Sjúklingur réðst á lækni sem fær ekki bætur frá ríkinu Innlent Fleiri fréttir Kirkjan skaðabótaskyld gagnvart Kristni Tuttugu stéttarfélög skrifuðu undir kjarasamninga Býður þingmönnum að „fá hrollkaldan veruleikan í andlitið“ Slæleg vinnubrögð álagi og tímapressu að kenna Fundu sautján poka af ónýtum kannabisplöntum og úrgangi Sigmundur Davíð þvær hendur sínar af Mannréttindastofnun Íslands Kolbeinn fer ekki fyrir Landsrétt Fulltrúar sérhagsmuna létu formanninn einan um orðið Fólk geti verið með fleiri en einn kynsjúkdóm Skjálfandafljót verði ekki virkjað á næstunni Mikill meirihluti þjóðarinnar styður aðildarviðræður við ESB Kourani sjái ekki eftir neinu og eigi skilið sex til átta ár í fangelsi Sjúklingur réðst á lækni sem fær ekki bætur frá ríkinu Lauginni lokað eftir að lögn fór í sundur Gremja vegna golfbíla á meistaramóti Lögreglan kölluð til er hundur lék lausum hala á Reykjanesbrautinni Yfir 190 gestir Fabrikkunnar með nóróveiru síðasta sumar Engin gögn bendi til tengsla við Hamas Mikil fjölgun í greiningum á sárasótt og lekanda Leggja til íbúakosningu vegna framkvæmda Carbfix Hlaut of þunga refsingu fyrir mistök Ein leið í og úr hverfinu dragi úr öryggi íbúa „Í mínum huga alveg útilokað“ Sveitastrákur mætir með byssuna sína á Ólympíuleikana Stærðarinnar skilti sem ekkert má sýna Jarðgöng undir Miklubraut fýsilegri kostur Óhjákvæmilegt fyrir stjórnvöld að grípa inn í Milljarðar streyma úr landi með starfsemi veðmálafyrirtækja Lagabreytingin vegi að eldri borgurum og öryrkjum erlendis Vestmannaeyjabær höfðar skaðabótamál á hendur Vinnslustöðinni Sjá meira