Eflum mannauð með bættri lestrar- og félagsfærni barna og unglinga Hermundur Sigmundsson og Svava Þ. Hjaltalín skrifa 8. ágúst 2023 13:30 Samfélag án menntakerfis er óhugsandi. Skólar stuðla að jöfnuði og menntun er mikilvægur grunnur. Á Íslandi er grunnskólinn skylda og nemendur eiga að fá þar sama möguleika á grunnnámi og allir skipta þeir máli. Lestrarfærni þeirra skapar þeim framtíð, slétta og fellda eða þyrnum stráða, allt eftir færni hvers og eins. Félagsfærni byggir á að geta átt árangursrík samskipti við aðra og er góð færni á því sviði öllum einstaklingum nauðsynleg. Börn læra af þeim sem þau umgangast mest, á heimilum, í skólum og á hvers kyns æfingum og tómstundastarfi. Þar eru mikilvægar fyrirmyndir og kennarar. Skert félagsfærni getur valdið kvíða og erfiðleikum við að lesa í aðstæður. Nýjar mælingar sýna að félagsfærni barna hér á landi fer dvínandi hverju sem því sætir sem er mikið áhyggjuefni og stór áskorun en gríðarlega mikilvægt að bæta úr til að meðal annars bæta mannauð. Áskoranir Lestrarfærni: Rannsóknir okkar sýna að um 56% barna á Íslandi geta tengt saman hljóð og lesið einstaka orð (hafa brotið lestrarkóðann) þegar þau byrja í grunnskóla. Nái barn ekki þessari færni sem er einn af grunnsteinum lesturs glímir það við ólæsi sem hefur áhrif á almenn lífsgæði og möguleika til menntunar. Heikki Lyytinen einn af fremstu fræðimönnum Finna varðandi lestrarnám og færni segir að þegar nemandi hefur öðlast ofangreinda færni (brotið lestrarkóðann) sé hann tilbúinn til að meðtaka stórkostlegan heim bókanna. Nemandinn er kominn með það sjálfstraust og þá trú að hann geti lesið en hún er gríðarlega mikilvæg og leiðir líkum að því að einstaklingur sé tilbúinn til að verja tíma í viðfangsefnið. Þegar grunni í lestri er náð, barn þekkir bókstafi og hljóð og getur tengt saman í orð, tekur við þjálfun og meiri þjálfun til að ná góðu valdi á lestrinum og til a auka orðaforða sem er lykill að góðum lesskilningi og lestri bóka. Heikki telur miðað við áralangar rannsóknir að eiginlega lestrarkennslu skuli hefja í grunnskóla. Hann segir að flest börn séu tilbúin um sjö ára aldur og það skýri hvers vegna börn byrja þá í skóla, í Finnlandi, ekki sex ára eins og hér á landi. Hann segir að í leikskóla skuli megináhersla lögð á hreyfingu, félagsfærni og málþroska/orðaforða en ekkert mæli á móti því að kenna börnum heiti bókstafa og tengja við orð sem þeim eru kennd eins og hvalur á H og snákur á S. Í verkefninu okkar Kveikjum neistann, sem Grunnskóli Vestmannaeyja fóstrar fyrstur allra, náðu 100% nemenda að brjóta lestrarkóðann við lok 1. bekkjar skólaárið 2021-2022 (rannsóknarhópur) og 98% nemenda skólaárið 2022-2023. Rannsóknarhópurinn sem nú var að ljúka öðru ári tók stöðumatið LÆS og samkvæmt því náðu 83% nemenda að lesa texta af nákvæmni og án teljandi villna og svara spurningum. Þar mælist enginn kynjamunur, 83% stúlkna og 83% drengja eru læsir miðað við mælitækið. Til samanburðar voru 61% nemenda læs eftir 2. bekk í Reykjavík árið 2019. 20 skólar víðs vegar um landið sýndu að 52% nemenda voru læsir, 55% stúlkna og 50% drengja, sem sýnir kynjamun stúlkum í hag (LÆS stöðumat vorið 2023).Í skýrslu UNESCO (2020) kemur fram að á Íslandi ná 38% 15 ára unglingar ekki grunnfærni í lesskilningi og stærðfræði. PISA 2018 sýnir að í fjórum landshlutum (Suðurnesjum, Vesturlandi, Norðurlandi eystra, Vestfjörðum) standa unglingar verr að vígi en norskir og danskir innflytjendur með 457 stig. Drengir á Íslandi höfðu 454 stig. Við svona niðurstöður verður vart búið. Félagsfærni: Í UNICEF skýrslu (2020) segir að 15 ára unglingar á Íslandi höfðu lægstu félagsfærni OECD landa í Evrópu og áttu 30% þeirra erfitt með að eignast vini. Ekki eru þessar niðurstöður okkur í vil og það sama gildir um þær og ofangreint að við þær verður vart búið. Það þarf að koma til aðgerða, fyrirbyggjandi aðgerða og því mælir örugglega enginn gegn. Það þarf að horfa til framtíðar, en ekki bara setja plástra á blæðandi sár barna okkar og unglinga. Katrín Jakobsdóttir, forsætisráðherra og hennar ríkisstjórn eru þar gríðarlega mikilvæg, þar eru stórar ákvarðanir teknar og bæði þingmenn og ráðherrar sem sýna málefninu stuðning. Vísindi: Rannsóknir á taugavísindum hafa varið vaxandi og þær settar í samhengi við nám, hvernig lærir heilinn. Öll færni og þekking sem við öðlumst þarf mikla þjálfun. Þjálfun, sérhæfð þjálfun, gerir það að verkum að við sköpum og styrkjum netverk af taugafrumum í heilanum ‘e. Neural network’. Þjálfunin er grundvöllur þekkingar og færni. Ef þjálfun er of lítil náum við ekki að gera færnina eða þekkinguna sjálfvirka þ.e.a.s. að við getum náð í hana þegar við þurfum við ólíkar stundir og aðstæður. Þess vegna er mikilvægt að við ákveðum hvaða færni og þekking er mikilvæg fyrir börn og unglinga að kunna. Við tökum undir með UNESCO, lestrar- og félagsfærni er lykilfærni sem einstaklingur þarf að hafa í farteskinu svo hann geti tekið fullan þátt í samfélaginu. Lestrarfærni því lestur er lykill að menntun, heilsu og vellíðan og félagsfærni því hún er lykill að því að geta þrifist með öðrum. Að hafa grunnfærni í að koma fram með virðingu og tillitsemi við aðra, geta hlustað, ígrundað og tjáð sig við aðra. Hér hefur verið bent á þætti sem þarf að efla, med markvissri þjálfun og eftirfylgni. Aðgerðir/Möguleikar: Lestur: Eflum orðaforða og málskilning barna á leikskólaaldri með öllum þeim verkfærum sem til eru og nýtum til þess bestu sérfræðinga í faginu. Finnum út hvað hægt er að gera til að komast nærri því að fjöldi leikskólakennara verði 66% eins og lög gera ráð fyrir en ekki í kringum 20% eins og er nú. Setjum kröfur um íslensku kunnáttu starfsfólks á leikskólum. Eflum þekkingu kennaranema á mikilvægustu aðferðafræði við lestrarkennslu í kennaradeildum HÍ og HA. Þá þarf að útskrifum fulla sjálfstrausts með öll verkfæri í töskunni er tengjast hvernig lestur er kenndur. Eflum kennaranema til að geta gefið börnum og unglingum áskoranir miðað við færni. Eflum fagmennsku kennara og gæði lestrarkennslu í grunnskóla og þar með góðan árangur. Notum ‘evidence based practice´ eða hljóðaaðferð í grunninn sem leggur áherslu á bókstafi og hljóð. Förum frá eind til heildar. Færustu sérfræðingar segja það afar mikilvægt og þá ekki síst fyrir þá sem gætu glímt eða glíma við erfiðleika í lestri. Þegar börn hafa náð grunnfæni og eru farin að lesa þarf að tryggja þjálfun med öllum þeim adferðum sem gera það að verkum að börn takist á við réttar áskoranir til að efla sína lestrarfærni. Eflum markvissa þjálfun og eftirfylgni á lestri. Notum einfalt stöðumat til að mæla stöðu og framfarir nemenda. Eflum skapandi skrif frá því börn hafa brotið lestrarkóðann. Vinnum með markvissa þjálfun á ritun. Eflum heimaþjálfun í lestri, skoðum nýjar leiðir við. Látum af tímamælingum eins og korter á dag, sköpum frekar gæðastundir í samvinnu við foreldra. Þegar barn er farið að lesa má til dæmis lesa texta og/eða bækur 3 sinnum í viku sem gefur aukið svigrúm til þjálfunar og skapar síður streitu á heimilum. Frá og með 2. bekk má skrifa niður hversu margar bækur barn las í hverjum mánuði og hvaða þrjár þeirra voru skemmtilegastar. Það er ekki ofsögum sagt þegar talað er um hve mikilvægt það er að foreldrar lesi fyrir börn sín og spjalli um það sem lesið er. Þetta er ein besta leiðin til að efla orðaforða sem hefur áhrif á lesskilninginn. Þetta á við um öll börn, bæði þau sem lesa sjálf en þá oft einfaldari texta og líka þau sem eru að byrja sinn lestrarferil. Leyfum börnunum að velja sjálf bækur, þannig eykst áhugahvötin. Mikilvægt er að kennarar hafi flokkað bækur í ‘kassa’ eftir erfiðleikastigi og ákveði úr hvaða þyngdarflokki hver nemandi velur. Það tryggir að bókin er hvorki of létt né of þung. Félagsfærni: Eflum færni foreldra, leikskóla- og grunnskólakennara og þjálfara í að vinna með og efla félagsfærni barna og unglinga. Færum þeim leiðir. Vinnum með mikilvæg hugtök eins og virðingu, tillitsemi, hugrekki, vináttu, þrautseigju. Það að vinna með góða hegðun þarf líka mikla þjálfun og eftirfylgni. Eflum gróskuhugarfar alls starfsfólks leikskóla og grunnskóla. Þannig má hafa mikil áhrif á börnin og unglinga: meira gróskuhugarfar kennara - meira gróskuhugarfar nemenda. Eflum trú á eigin getu og þrautseigju hjá börnum og unglingum. Það gerum við með að vinna með réttar áskoranir miðað við færni. Það styrkir áhugahvöt einstaklinga. Verum vakandi yfir stöðu barna okkar. Verum meðvituð um hversu mikilvægt hlutverk það er að þjálfa lestur og gera þá stund sem ánægjulegasta. Foreldrar vinnið með skólanum í að þjálfa bókstafi og hljóð og sjáið til þess að gripið sé til sértækra aðgerða ef börnin geta ekki lesið orð eftir fyrsta árið í grunnskóla og eru ekki læs við lok 2. bekkjar. Amma, afi og eldri systkini geta líka gegnt mikilvægu hlutverki í lestrarnámi barns. Það er á okkar ábyrgð sem eldri erum að efla lestrar- og félagsfærni allra barna. Tími er eitt það besta sem foreldri getur gefið barni sínu, búum til gæðastundir með lestri bóka og samræðum um innihald. Eflum sjálfstraust með umhyggju og natni og eflum félagsfærni barna og unglinga, gefum þeim trú á sig sjálf, því það opnar möguleika þeirra til að verða virkir samfélagsþegnar. Góð liðsheild er einn af lykilþáttum í árangri, gerum þetta saman! Velkomin á okkar Facebook síðu: Vísindi og menntun. Hermundur er prófessor í lífeðlislegri sálfræði við Norska tækni - og vísindaháskólann og Háskóla Íslands Svava Þ. Hjaltalín er grunnskólakennari, og verkefnastjóri hjá Rannsóknarsetri um menntun og hugarfar. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Skóla - og menntamál Börn og uppeldi Hermundur Sigmundsson Svava Þ. Hjaltalín Mest lesið Bob Marley og íslenskar kosningar Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun Örvæntingarfullur maður sker út grasker Þórður Snær Júlíusson Skoðun Ég var barnið sem vildi ekki taka í höndina á kennaranum sínum Fida Abu Libdeh Skoðun Sjálfstæðisflokkur hækkar kostnað heimilanna Kristrún Frostadóttir Skoðun Gerum þetta að kosningamáli Ágúst Ólafur Ágústsson Skoðun Ölmusuhagkerfið Unnur Rán Reynisdóttir Skoðun Eru vaxtarmörkin vandinn? Dóra Björt Guðjónsdóttir Skoðun Stóri grænþvotturinn Heiðrún Lind Marteinsdóttir Skoðun Fyrirmyndarstjórn Viðreisnar og Samfylkingar á Reykjavíkurborg? Diljá Mist Einarsdóttir Skoðun Búum til „vandamál“ – leysum það með samræmdum prófum Árelía Eydís Guðmundsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Afkastadrifin menntun og verðgildi nemenda Halldóra Mogensen skrifar Skoðun Ég er deildarstjóri í leikskóla Helga Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Draumastarfið Arnfríður Hermannsdóttir skrifar Skoðun Hjartsláttur sjávarbyggðanna Lilja Rafney Magnúsdóttir skrifar Skoðun Erum við tilbúin til að bæta menntakerfið okkar? Jónína Einarsdóttir skrifar Skoðun Eru vaxtarmörkin vandinn? Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Búum til „vandamál“ – leysum það með samræmdum prófum Árelía Eydís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Þöggun Guðbjörg Ása Jóns Huldudóttir,Margrét Kristín Blöndal,Margrét Rut Eddudóttir,Lukka Sigurðardóttir,Sigtryggur Ari Jóhannsson,Halldóra Jóhanna Hafsteins Âû skrifar Skoðun Ölmusuhagkerfið Unnur Rán Reynisdóttir skrifar Skoðun Fyrirmyndarstjórn Viðreisnar og Samfylkingar á Reykjavíkurborg? Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Sjálfstæðisflokkur hækkar kostnað heimilanna Kristrún Frostadóttir skrifar Skoðun Hvar er mannúðin? Davíð Sól Pálsson skrifar Skoðun Gerum þetta að kosningamáli Ágúst Ólafur Ágústsson skrifar Skoðun Stóri grænþvotturinn Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Örvæntingarfullur maður sker út grasker Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Vill íslenska þjóðin halda í einmenninguna? Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Inngilding eða „aðskilnaður“? Jasmina Vajzović Crnac skrifar Skoðun Vonin má aldrei deyja Guðmunda G. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Ég var barnið sem vildi ekki taka í höndina á kennaranum sínum Fida Abu Libdeh skrifar Skoðun Um áhrif niðurskurðar á fjárlögum 2025 til kvikmyndagerðar og lista Steingrímur Dúi Másson skrifar Skoðun Bob Marley og íslenskar kosningar Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar Skoðun Fólk eða fífl? Anna Gunndís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Eru til lausnir við mönnunarvanda heilsugæslunnar? Gunnlaugur Már Briem skrifar Skoðun Er eitthvað mál að handtaka börn? Elsa Bára Traustadóttir skrifar Skoðun Er ferðaþjónusta útlendingavandamál? Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Íslenska kerfið framleiðir afbrotamenn Ágústa Ágústsdóttir skrifar Skoðun Ekki fokka þessu upp! Gunnar Dan Wiium skrifar Skoðun Kosningaloforð og hvað svo? Björn Snæbjörnsson skrifar Skoðun Fólk, fjárfestingar og framfarir Baldur Thorlacius skrifar Skoðun Húsnæðis- og skipulagsmál Anna Sofía Kristjánsdóttir skrifar Sjá meira
Samfélag án menntakerfis er óhugsandi. Skólar stuðla að jöfnuði og menntun er mikilvægur grunnur. Á Íslandi er grunnskólinn skylda og nemendur eiga að fá þar sama möguleika á grunnnámi og allir skipta þeir máli. Lestrarfærni þeirra skapar þeim framtíð, slétta og fellda eða þyrnum stráða, allt eftir færni hvers og eins. Félagsfærni byggir á að geta átt árangursrík samskipti við aðra og er góð færni á því sviði öllum einstaklingum nauðsynleg. Börn læra af þeim sem þau umgangast mest, á heimilum, í skólum og á hvers kyns æfingum og tómstundastarfi. Þar eru mikilvægar fyrirmyndir og kennarar. Skert félagsfærni getur valdið kvíða og erfiðleikum við að lesa í aðstæður. Nýjar mælingar sýna að félagsfærni barna hér á landi fer dvínandi hverju sem því sætir sem er mikið áhyggjuefni og stór áskorun en gríðarlega mikilvægt að bæta úr til að meðal annars bæta mannauð. Áskoranir Lestrarfærni: Rannsóknir okkar sýna að um 56% barna á Íslandi geta tengt saman hljóð og lesið einstaka orð (hafa brotið lestrarkóðann) þegar þau byrja í grunnskóla. Nái barn ekki þessari færni sem er einn af grunnsteinum lesturs glímir það við ólæsi sem hefur áhrif á almenn lífsgæði og möguleika til menntunar. Heikki Lyytinen einn af fremstu fræðimönnum Finna varðandi lestrarnám og færni segir að þegar nemandi hefur öðlast ofangreinda færni (brotið lestrarkóðann) sé hann tilbúinn til að meðtaka stórkostlegan heim bókanna. Nemandinn er kominn með það sjálfstraust og þá trú að hann geti lesið en hún er gríðarlega mikilvæg og leiðir líkum að því að einstaklingur sé tilbúinn til að verja tíma í viðfangsefnið. Þegar grunni í lestri er náð, barn þekkir bókstafi og hljóð og getur tengt saman í orð, tekur við þjálfun og meiri þjálfun til að ná góðu valdi á lestrinum og til a auka orðaforða sem er lykill að góðum lesskilningi og lestri bóka. Heikki telur miðað við áralangar rannsóknir að eiginlega lestrarkennslu skuli hefja í grunnskóla. Hann segir að flest börn séu tilbúin um sjö ára aldur og það skýri hvers vegna börn byrja þá í skóla, í Finnlandi, ekki sex ára eins og hér á landi. Hann segir að í leikskóla skuli megináhersla lögð á hreyfingu, félagsfærni og málþroska/orðaforða en ekkert mæli á móti því að kenna börnum heiti bókstafa og tengja við orð sem þeim eru kennd eins og hvalur á H og snákur á S. Í verkefninu okkar Kveikjum neistann, sem Grunnskóli Vestmannaeyja fóstrar fyrstur allra, náðu 100% nemenda að brjóta lestrarkóðann við lok 1. bekkjar skólaárið 2021-2022 (rannsóknarhópur) og 98% nemenda skólaárið 2022-2023. Rannsóknarhópurinn sem nú var að ljúka öðru ári tók stöðumatið LÆS og samkvæmt því náðu 83% nemenda að lesa texta af nákvæmni og án teljandi villna og svara spurningum. Þar mælist enginn kynjamunur, 83% stúlkna og 83% drengja eru læsir miðað við mælitækið. Til samanburðar voru 61% nemenda læs eftir 2. bekk í Reykjavík árið 2019. 20 skólar víðs vegar um landið sýndu að 52% nemenda voru læsir, 55% stúlkna og 50% drengja, sem sýnir kynjamun stúlkum í hag (LÆS stöðumat vorið 2023).Í skýrslu UNESCO (2020) kemur fram að á Íslandi ná 38% 15 ára unglingar ekki grunnfærni í lesskilningi og stærðfræði. PISA 2018 sýnir að í fjórum landshlutum (Suðurnesjum, Vesturlandi, Norðurlandi eystra, Vestfjörðum) standa unglingar verr að vígi en norskir og danskir innflytjendur með 457 stig. Drengir á Íslandi höfðu 454 stig. Við svona niðurstöður verður vart búið. Félagsfærni: Í UNICEF skýrslu (2020) segir að 15 ára unglingar á Íslandi höfðu lægstu félagsfærni OECD landa í Evrópu og áttu 30% þeirra erfitt með að eignast vini. Ekki eru þessar niðurstöður okkur í vil og það sama gildir um þær og ofangreint að við þær verður vart búið. Það þarf að koma til aðgerða, fyrirbyggjandi aðgerða og því mælir örugglega enginn gegn. Það þarf að horfa til framtíðar, en ekki bara setja plástra á blæðandi sár barna okkar og unglinga. Katrín Jakobsdóttir, forsætisráðherra og hennar ríkisstjórn eru þar gríðarlega mikilvæg, þar eru stórar ákvarðanir teknar og bæði þingmenn og ráðherrar sem sýna málefninu stuðning. Vísindi: Rannsóknir á taugavísindum hafa varið vaxandi og þær settar í samhengi við nám, hvernig lærir heilinn. Öll færni og þekking sem við öðlumst þarf mikla þjálfun. Þjálfun, sérhæfð þjálfun, gerir það að verkum að við sköpum og styrkjum netverk af taugafrumum í heilanum ‘e. Neural network’. Þjálfunin er grundvöllur þekkingar og færni. Ef þjálfun er of lítil náum við ekki að gera færnina eða þekkinguna sjálfvirka þ.e.a.s. að við getum náð í hana þegar við þurfum við ólíkar stundir og aðstæður. Þess vegna er mikilvægt að við ákveðum hvaða færni og þekking er mikilvæg fyrir börn og unglinga að kunna. Við tökum undir með UNESCO, lestrar- og félagsfærni er lykilfærni sem einstaklingur þarf að hafa í farteskinu svo hann geti tekið fullan þátt í samfélaginu. Lestrarfærni því lestur er lykill að menntun, heilsu og vellíðan og félagsfærni því hún er lykill að því að geta þrifist með öðrum. Að hafa grunnfærni í að koma fram með virðingu og tillitsemi við aðra, geta hlustað, ígrundað og tjáð sig við aðra. Hér hefur verið bent á þætti sem þarf að efla, med markvissri þjálfun og eftirfylgni. Aðgerðir/Möguleikar: Lestur: Eflum orðaforða og málskilning barna á leikskólaaldri með öllum þeim verkfærum sem til eru og nýtum til þess bestu sérfræðinga í faginu. Finnum út hvað hægt er að gera til að komast nærri því að fjöldi leikskólakennara verði 66% eins og lög gera ráð fyrir en ekki í kringum 20% eins og er nú. Setjum kröfur um íslensku kunnáttu starfsfólks á leikskólum. Eflum þekkingu kennaranema á mikilvægustu aðferðafræði við lestrarkennslu í kennaradeildum HÍ og HA. Þá þarf að útskrifum fulla sjálfstrausts með öll verkfæri í töskunni er tengjast hvernig lestur er kenndur. Eflum kennaranema til að geta gefið börnum og unglingum áskoranir miðað við færni. Eflum fagmennsku kennara og gæði lestrarkennslu í grunnskóla og þar með góðan árangur. Notum ‘evidence based practice´ eða hljóðaaðferð í grunninn sem leggur áherslu á bókstafi og hljóð. Förum frá eind til heildar. Færustu sérfræðingar segja það afar mikilvægt og þá ekki síst fyrir þá sem gætu glímt eða glíma við erfiðleika í lestri. Þegar börn hafa náð grunnfæni og eru farin að lesa þarf að tryggja þjálfun med öllum þeim adferðum sem gera það að verkum að börn takist á við réttar áskoranir til að efla sína lestrarfærni. Eflum markvissa þjálfun og eftirfylgni á lestri. Notum einfalt stöðumat til að mæla stöðu og framfarir nemenda. Eflum skapandi skrif frá því börn hafa brotið lestrarkóðann. Vinnum með markvissa þjálfun á ritun. Eflum heimaþjálfun í lestri, skoðum nýjar leiðir við. Látum af tímamælingum eins og korter á dag, sköpum frekar gæðastundir í samvinnu við foreldra. Þegar barn er farið að lesa má til dæmis lesa texta og/eða bækur 3 sinnum í viku sem gefur aukið svigrúm til þjálfunar og skapar síður streitu á heimilum. Frá og með 2. bekk má skrifa niður hversu margar bækur barn las í hverjum mánuði og hvaða þrjár þeirra voru skemmtilegastar. Það er ekki ofsögum sagt þegar talað er um hve mikilvægt það er að foreldrar lesi fyrir börn sín og spjalli um það sem lesið er. Þetta er ein besta leiðin til að efla orðaforða sem hefur áhrif á lesskilninginn. Þetta á við um öll börn, bæði þau sem lesa sjálf en þá oft einfaldari texta og líka þau sem eru að byrja sinn lestrarferil. Leyfum börnunum að velja sjálf bækur, þannig eykst áhugahvötin. Mikilvægt er að kennarar hafi flokkað bækur í ‘kassa’ eftir erfiðleikastigi og ákveði úr hvaða þyngdarflokki hver nemandi velur. Það tryggir að bókin er hvorki of létt né of þung. Félagsfærni: Eflum færni foreldra, leikskóla- og grunnskólakennara og þjálfara í að vinna með og efla félagsfærni barna og unglinga. Færum þeim leiðir. Vinnum með mikilvæg hugtök eins og virðingu, tillitsemi, hugrekki, vináttu, þrautseigju. Það að vinna með góða hegðun þarf líka mikla þjálfun og eftirfylgni. Eflum gróskuhugarfar alls starfsfólks leikskóla og grunnskóla. Þannig má hafa mikil áhrif á börnin og unglinga: meira gróskuhugarfar kennara - meira gróskuhugarfar nemenda. Eflum trú á eigin getu og þrautseigju hjá börnum og unglingum. Það gerum við með að vinna með réttar áskoranir miðað við færni. Það styrkir áhugahvöt einstaklinga. Verum vakandi yfir stöðu barna okkar. Verum meðvituð um hversu mikilvægt hlutverk það er að þjálfa lestur og gera þá stund sem ánægjulegasta. Foreldrar vinnið með skólanum í að þjálfa bókstafi og hljóð og sjáið til þess að gripið sé til sértækra aðgerða ef börnin geta ekki lesið orð eftir fyrsta árið í grunnskóla og eru ekki læs við lok 2. bekkjar. Amma, afi og eldri systkini geta líka gegnt mikilvægu hlutverki í lestrarnámi barns. Það er á okkar ábyrgð sem eldri erum að efla lestrar- og félagsfærni allra barna. Tími er eitt það besta sem foreldri getur gefið barni sínu, búum til gæðastundir með lestri bóka og samræðum um innihald. Eflum sjálfstraust með umhyggju og natni og eflum félagsfærni barna og unglinga, gefum þeim trú á sig sjálf, því það opnar möguleika þeirra til að verða virkir samfélagsþegnar. Góð liðsheild er einn af lykilþáttum í árangri, gerum þetta saman! Velkomin á okkar Facebook síðu: Vísindi og menntun. Hermundur er prófessor í lífeðlislegri sálfræði við Norska tækni - og vísindaháskólann og Háskóla Íslands Svava Þ. Hjaltalín er grunnskólakennari, og verkefnastjóri hjá Rannsóknarsetri um menntun og hugarfar.
Skoðun Þöggun Guðbjörg Ása Jóns Huldudóttir,Margrét Kristín Blöndal,Margrét Rut Eddudóttir,Lukka Sigurðardóttir,Sigtryggur Ari Jóhannsson,Halldóra Jóhanna Hafsteins Âû skrifar
Skoðun Fyrirmyndarstjórn Viðreisnar og Samfylkingar á Reykjavíkurborg? Diljá Mist Einarsdóttir skrifar
Skoðun Um áhrif niðurskurðar á fjárlögum 2025 til kvikmyndagerðar og lista Steingrímur Dúi Másson skrifar