Innlent

„Við erum komin inn á eld­gosa­tíma­bil“

Magnús Jochum Pálsson og Margrét Björk Jónsdóttir skrifa
Þorvaldur Þórðarson segir allt benda til þess að það fari að gjósa á Reykjanesskaga. Eldgosatímabil sé hafið og það megi eiga von á tíðum gosum næstu 300 til 400 árin.
Þorvaldur Þórðarson segir allt benda til þess að það fari að gjósa á Reykjanesskaga. Eldgosatímabil sé hafið og það megi eiga von á tíðum gosum næstu 300 til 400 árin. Vísir/Einar

Eldfjallafræðingur segir eldgosatímabil hafið og að tíð eldgos verði næstu 300 til 400 árin. Allt bendi til þess að eldgos sé á leiðinni sem verði sambærilegt eldgosinu við Fagradalsfjall að stærð. Hann útilokar þó ekki að hraun renni yfir Reykjanesbraut.

Þor­valdur Þórðar­son, eld­fjalla­fræðingur, sagði í dag allt benda til þess að nægi­legt kviku­magn sé til staðar til þess að búa til kraft­mikið gos sem yrði líklega stærra en gos á Reykja­nes­skaga árið 2021 og 2022. 

Kvika væri búin að ryðja sér til rúms í efri hluta jarð­skorpunnar en erfitt væri að segja til um magn hennar og enn erfiðara að segja til um hve ná­kvæm­lega stórt gosið verður og hve­nær hugsan­lega gýs.

Þorvaldur ræddi við fréttastofu í kvöld um skjálftavirknina síðasta sólarhring, yfirvofandi eldgos og eldgosatímabilið sem er hafið og stendur yfir næstu 300 til 400 árin.

Skjálftarnir geti farið stækkandi

Þorvaldur segir skjálftavirkni hafa aukist undanfarinn sólarhring, sérstaklega frá því í morgun, og það sé möguleiki á að skjálftarnir fari stækkandi.

„Síðasta sólarhring hefur skjálftavirkni aukist verulega hérna við Fagradalsfjall, rétt norðan við Fagradalsfjall reyndar og í beinni línu út frá gígaröðinni sem gaus 2022,“ sagði Þorvaldur við fréttastofu.

„Það sem hefur verið að gerast í dag, frá því í morgun, er að það hafa orðið fleiri stærri skjálftar. Tíðni stærri skjálftanna hefur aukist og þeir hafa líka stækkað þannig þeir eru farnir að nálgast stærðargráðuna fimm.“

Heldurðu að það sé von á stærri skjálftum?

„Það er alveg möguleiki á því. Bæði hér og svo gæti líka reinin sem við kennum við Brennisteinsfjöll, hún gæti líka skroppið til. Hún er nú kannski þekkt fyrir að vera með sæmilega stóra skjálfta,“ sagði hann.

Þeir skjálftar kæmu þá til með að finnast vel á höfuðborgarsvæðinu?

„Ég reikna fastlega með því og að menn finni vel fyrir þeim skjálftum. En það góða við okkar hús og byggingar að þær eru byggðar með ákveðnum stöðlum þannig ég held við getum alveg verið örugg með að það skeður ekkert alvarlegt en kannski hristist aðeins.

Allt bendi til yfirvofandi eldgoss

Þorvaldur segir yfirstandandi atburðarás benda til þess að gos sé yfirvofandi. Áhrif gossins á samgöngur og mannvirki velti á staðsetningu.

Metur þú það sem svo að það sé líklegra að það verði af gosi heldur en ekki?

„Mér finnst allt benda til þess að það stefni í gos.“

Eldgos í Merardölum við Fagradalsfjall.Vísir/Vilhelm

„Þetta er mjög svipuð atburðarás og var fyrir gosið 2022. Við erum búin að vera með skjálfta í rúman dag og það er svipað því sem var fyrir það gos. Svo fjórum dögum seinna kom gosið sjálft. Þannig kannski fáum við svipaða atburðarás eða kannski kemur það fyrr,“ sagði Þorvaldur.

Hvað með Suðurlandsveg og Grindavík hvað hraunrennsli varðar ef það kemur til goss?

„Það fer alveg eftir því hvar gosið kemur upp,“ segir Þorvaldur.

„Það er alveg möguleiki á að gosið komi upp á mjög svipuðum stað og það gerði 2021 eða 2022. Þá er það náttúrulega afmarkað af Fagradalsfjalli og það þarf að vera verulega stórt til að það komist út úr fjallaklasanum og fari að streyma niður að mannvirkjum eða öðrum innviðum.“

Ekki útilokað að hraun renni yfir Reykjanesbraut

Þorvaldur segir ekki útilokað að hraun renni yfir Reykjanesbraut ef gossprungan opnast norðar en hún gerði í gosinu í fyrra. 

„Skjálftavirknin núna er fyrir norðan gossprunguna frá 2022 og ef gossprungan opnast norðar þá erum við komin yfir í það sem við köllum Þráinsskjöld, hraunið og hraunskjöldurinn sem liggur niður að strönd og Reykjanesbrautin liggur yfir. Vogarnir sitja til dæmis á Þráinsskildi,“ segir hann.

„Ef sprungan opnast norðar þá hefur hún eiginlega beina leið að vegi og niður að strönd. En til þess að ná því þarf það að ná ákveðinni stærð, eða ákveðinni framleiðni, þannig það geti keyrt nægilega hratt þarna niður eftir.“

Væri hægt að segja til um hvort þetta mögulega gos sé af þeirri stærð með tilliti til magns kviku?

„Nei, við getum nú ekki sagt neitt um það,“ sagði hann og bætti við „ég reikna nú með því að það verði svipað og fyrri gos. Af svipaðri stærðargráðu. Þannig það er ólíklegt að hraun nái niður á Reykjanesbraut en það þarf ekki mikið meira til.“

„Ef gosið tvöfaldast til dæmis þá aukast líkurnar verulega að það nái niður á Reykjanesbraut.“

Eldgosatímabil hafið

Þorvaldur segir eldgosatímabil hafið og á slíkum tímabilum þá gjósi mjög reglulega. Hann mælir ekki gegn því að fólk heimsæki svæðið en betra sé að forðast kletta og brattar hlíðar vegna grjóthruns.

Telurðu að þetta ástand sé mögulega komið til að vera?

„Ég á ekki von á að það verði árlega en ég á von á því að við fáum svona atburði með reglulegu millibili næstu 300 til 400 árin. Við erum komin inn í eldgosatímabil. Og við þekkjum eldgosasögu Reykjanesskagans, á slíkum eldgosatímabilum gýs mjög víða um skagann,“ sagði Þorvaldur.

Mikil skjálftavirkni hefur verið við Fagradalsfjall síðustu daga.Vísir/Vilhelm

„Við fáum gosin í svona hrinum þar sem það geta verið fáein ár á milli gosa. Við köllum þá elda þannig þetta eru Fagradalsfjallseldar og svo höfðum við Reykjanesselda hér á þrettándu öldinni. Síðan eru áratugir oft á milli eldanna.“

Mundirðu mæla gegn því að fólk sé að koma hérna á svæðið? 

„Nei...“

Er hættulegt að vera hérna núna?

„Já og nei, það fer eftir því hvar þú ert. Ég myndi ekki mæla með því að fólk komi hérna,“ sagði hann.

„Hafa það í huga ef þú ert í undir brattri hlíð eða klettum og það verður skjálfti þá getur hrunið úr hlíðinni eða klettunum og þú getur orðið fyrir hruninu. Þannig ég myndi forðast slíka staði, frekar vera á opnum svæðum. Þó það komi skjálfti og þú hristist aðeins til þá ertu samt nokkuð öruggur.


Tengdar fréttir

Appelsínugulur litakóði kominn á Fagradalsfjall

Alþjóðaflugið hefur núna fengið viðvörun um að eldstöðin Fagradalsfjall sýni aukna virkni og vaxandi líkur á eldgosi. Það gerðist á ellefta tímanum í morgun þegar alþjóðlegum litakóða var breytt úr grænum, sem þýðir engar vísbendingar um gos, yfir í appelsínugulan, sem táknar vaxandi líkur á eldgosi.

Vaktin: Beðið eftir eldgosi

Hjördís Guðmundsdóttir, upplýsingafulltrúi Almannavarna, segir menn nú frekar gera ráð fyrir að gos hefjist en ekki. Fundað var um stöðuna í morgun og óvissustigi hefur verið lýst yfir.




Fleiri fréttir

Sjá meira


×