Erlent

Viss­u af á­ætl­un Úkra­ín­u­mann­a um árás á Nord Stre­am

Samúel Karl Ólason skrifar
Mikið magn jarðgass lak út í andrúmsloftið vegna skemmdanna á Nord Stream gasleiðslunum.
Mikið magn jarðgass lak út í andrúmsloftið vegna skemmdanna á Nord Stream gasleiðslunum. Getty/Landhelgisgæsla Svíþjóðar

Yfirvöld í Bandaríkjunum fengu í júní í fyrra upplýsingar frá evrópskri leyniþjónustu um að Úkraínumenn hefðu skipulagt árás á Nord Stream gasleiðslurnar. Þremur mánuðum síðar, eða þann 22. september, sprungu sprengjur við Nord Stream 1 og 2 en skemmdarverkinu hefur verið lýst sem bíræfni árás á orkuinnviði Evrópu.

Þetta er meðal þess sem kemur fram í Discord-lekanum svokallaða, samkvæmt frétt Washington Post. Þar er um að ræða leynilegar upplýsingar sem ungur bandarískur hermaður deildi með vinum sínum í samskiptaforritinu Discord.

Jack Teixeira, sem starfaði í deild innan flughers Bandaríkjanna sem safnaði saman leynilegum upplýsingum og útbjó kynningarefni fyrir forsvarsmenn herafla Bandaríkjanna og embættismenn, tók myndir af þessu kynningarefni og deildi með vinum sínum á netinu.

Blaðamenn Washington Post hafa komið höndum yfir upplýsingarnar sem Teixeira lak og hafa verið að birta fréttir upp úr þeim.

Sjá einnig: Bauðst til að benda á rússneska hermenn í skiptum fyrir Bakhmut

Í nýjustu frétt miðilsins um Nord Stream sprengingarnar segir að evrópsk leyniþjónusta hafi komið höndum yfir upplýsingar um að forsvarsmenn úkraínska hersins hefðu skipulagt árás á leiðslurnar. Sú árás ætti að vera gerð af fámennum hópi kafara sem heyrðu beint undir, Valerí Salúsní, æðsta yfirmann hersins.

Hann er sagður hafa stýrt skipulagningunni en evrópska leyniþjónustan segir Vólódímír Selenskí, forseta Úkraínu, ekki hafa vitað um hana. Til stóð að reyna að framkvæma skemmdarverkið síðasta sumar en samkvæmt upplýsingum leyniþjónustunnar var hætt við það.

Sagðir hafa ætlað að nota lítinn kafbát

Samkvæmt upplýsingunum átti sex manna hópur að leigja bát undir fölskum nöfnum og nota lítinn kafbát til að kafa á botn Eystrasalts og skemma leiðslurnar, sem voru og átti að nota til að flytja jarðgas frá Rússlandi til meginlands Evrópu.

Leiðslurnar voru að mestu í eigu rússneska ríkisfyrirtækisins Gazprom en vestræn fyrirtæki áttu 49 prósent í leiðslunum og þar af mest þýsk fyrirtæki. Þjóðverjar eru meðal öflugustu og mikilvægustu bakhjörlum Úkraínumanna.

Nord Stream 1 var tekin í notkun árið 2011 en Nord Stream tvö hafði aldrei verið tekin í notkun, þó smíði hennar hafi lokið árið 2021. Ráðamenn í Bandaríkjunum, Bretlandi, Póllandi, Úkraínu og víðar mótmæltu gasleiðslunum harðlega á þeim grunni að hún gerði Þjóðverja og önnur ríki í Evrópu of háð Rússum.

Þjóðverjar hættu við að taka Nord Stream 2 leiðsluna í gagnið, skömmu fyrir innrás Rússa í Úkraínu, og var það að miklu leyti vegna þrýstings frá Bandaríkjunum.

Yfirvöld í Úkraínu hafa alltaf þvertekið fyrir að hafa gert árásina en Úkraínumenn hafa lengi talað um gasleiðslurnar sem ógn gegn þjóðaröryggi Úkraínu þar sem þær myndu gera Rússum auðveldara með að selja ríkjum Evrópu jarðgas og gera heimsálfuna háða rússnesku gasi.

Úkraína myndi einnig verða af tekjum, þar sem eldri gasleiðslur liggja þar í gegn.

Hættir að tala um skemmdarverkið

Áðurnefndar upplýsingar eru sagðar hafa komið frá heimildarmanni innan Úkraínu en forsvarsmenn Leyniþjónustu Bandaríkjanna (CIA) máti þær tiltölulega óáreiðanlegar en deildu þeim þá áfram með yfirvöldum í Þýskalandi og öðrum ríkjum í Evrópu, samkvæmt heimildarmönnum Washington Post.

Fyrst eftir sprenginguna beindu ráðamenn á Vesturlöndum spjótum sínum að Rússum. Síðan þá hefur tónninn breyst og segja embættismenn í Hvíta húsinu við WP að fátt bendi til þess að Rússar hafi komið að árásinni en að Rússar virðist hafa ætlað að draga úr flæði gassins í aðdraganda síðasta vetur, með því markmiði að grafa undan vilja ríkja Evrópu til að standa við bakið á Úkraínumönnum.

Rússar höfðu skrúfað fyrir flæðið í Nord Stream 1 mánuði fyrir sprengingarnar.

Heimildarmenn miðilsins segja að innan Atlantshafsbandalagins sé í raun forðast að tala um gasleiðslurnar, af ótta við að gjár myndist milli bakhjarla Úkraínu.

Fóru fljótt að gruna Úkraínumenn

Rannsakendur í Þýskalandi fóru tiltölulega fljótt að gruna hóp sem sagður var tengjast Úkraínu um að hafa komið að skemmdarverkinu. Þessi sex manna hópur var sagður hafa leigt snekkju í Póllandi, með fölsuðum vegabréfum, og siglt henni út á Eystrasalt þann 6. september.

Þýski miðillinn Spiegel sagði nýverið frá því að þessi grunur þýskra rannsakenda hefði styrkst að undanförnu. Leifar sprengiefna munu hafa fundist um borð í snekkjunni en það er sagt vera mun léttara en TNT og gæti hafa verið flutt með tiltölulega smárri snekkju.

Í frétt Washington Post er haft eftir þýskum embættismönnum að fleiri þættir skemmdarverksins beri keim áætlunar Úkraínumanna. Þar að auki liggi fyrir að sama gerð sprengiefnis og fannst um borð í snekkjunni hafi verið notað til að sprengja upp gasleiðslurnar.


Tengdar fréttir

Mynd­uð­u rúss­neskt rann­sókn­ar­skip við Nord Stre­am

Nokkrum dögum áður en Nord Stream gasleiðslurnar sprungu á botni Eystrasalts, mynduðu danskir sjóliðar rússneskt rannsóknarskip á svæðinu. Skipið, sem kallast SS-750 ber lítinn kafbát og er smíðað til rannsóknarstarfa neðansjávar.

Endurnýja tryggingar á Nordstream-gasleiðslunni

Tvö stór þýsk tryggingafélög endurnýjuðu tryggingu á Nordstream 1-gasleiðslunni sem skemmdarverk voru unnin á í haust. Það er sagt benda til þess að ekki hafi verið útilokað að leiðslan verði tekin aftur í notkun einhvern daginn.




Fleiri fréttir

Sjá meira


×