Áramótahugleiðing Sigurvin Lárus Jónsson skrifar 1. janúar 2023 20:31 Megi góður guð veita þér og þínum gleði og farsæld á komandi ári. Af hættu við að hljóma eins og jólakort, tek ég innilega undir þessa kveðju sem er svo sjálfsagður hluti af menningu okkar og hátíðarhöldum að við stöldrum sjaldnast við. Áramót byggja á djúpstæðri þörf manneskjunnar til að gera upp og setja punkt við áfanga á lífsferli okkar og hefja nýtt skeið í samhengi við það samferðafólk sem við göngum með. Skeið sem í senn er endurtekning á því sem þegar höfum lifað og tækifæri til að vaxa í átt að meiri fegurð, hamingju og kærleika í lífi okkar. Geta mannsins til að muna er í senn styrkleiki okkar og veikleiki og eitt af því sem hefur gert okkur kleift að þróa með okkur þá tækni og menningu sem einkennir tilveru okkar og tilgang. Með því að muna, getum við lært og með því að miðla minni okkar getum við deilt reynslu okkar með öðrum. Þær upplýsingar sem við söfnum og munum eru ekki einungis upplýsingar, heldur ekki síður upplifanir og úrvinnsla. Manneskjan er sannarlega fær um að safna upplýsingum á skynsaman og reglubundin hátt en í grunninn erum við tilfinninga og tengslaverur, fremur en skynsemisverur. Þess vegna óskum við hvert öðru gleði á komandi ári, fremur en að orða einhver markmið sem eru mælanleg með mælikvörðum skynseminnar. Skynjun okkar skilgreinir tilveru okkar. Við þekkjum það öll í einhverri mynd að hafa notið þess að takast á við verkefni eða erfiðleika sem aðrir kvíða, á meðan aðrir virðast ekki kippa sér upp við að standa frammi fyrir aðstæðum sem við upplifum sem skelfilegar. Munurinn felst ekki í aðstæðunum, heldur upplifun okkar og tilfinningalegri getu til að takast á við verkefnið sem framundan er. Það er ekki tilviljun að frelsari okkar bendir ítrekað á ungabörn í leit að fyrirmynd að því hvernig að við eigum að lifa lífi okkar. Þau sem njóta þeirrar gæfu að hafa ungabarn á heimili sína, þekkja það daglega undrunar og gleðiefni að fylgjast með barni takast á við verkefni lífsins. Barni sem óttalaust heldur áfram að æfa færni sína, þrátt fyrir byltur og meiddi, og heldur í hverja könnunarferðina á fætur annarri um skápa og hirslur heimilisins, rekið áfram af eðlislægri forvitni. Ósigra og vonbrigði hrista börn jafnharðan af sér með lífsgleðina að vopni í leit að nýjum áskorunum. Árið sem er að baki hefur verið um margt merkilegt ár og þegar farið er yfir sviðið er í senn ástæða til að syrgja og gleðjast yfir atburðum líðandi árs. Í Evrópu var tekist á um öryggismál, flóttamannastrauminn til álfunnar, hryðjuverk, trúaröfga og loftslagsmál. Öll þessi mál varða samfélag okkar með beinum hætti. Vandinn sem við stöndum frammi fyrir er víðtækur og stór en það er jafnframt rík ástæða til að vera bjartsýn. Svo víða sjást merki þess að viðbrögð við stórum vanda er samstaða og þó það sé vissulega margt sem sundrar okkur, erum við í grunnin eins, óháð öllum þeim skoðanaágreiningi og eiginleikum sem tekist er á um. Þær raddir sem vilja snúa baki við neyð náungans eru á endanum kveðnar í kútinn, hagmunagæsla stórfyrirtækja og stjórnmálaafla mun á endanum gefa undan gagnrýni almennings og óttaáróður þeirra sem vilja einsleitni í samfélaginu þolir ekki til lengdar dagsins ljós. Boðskapur Biblíunnar á sannarlega erindi inn í þessu deiglu, ekki til að bera fram algild svör eða skerpa á landamærum í trúarlegu og menningarlegu tilliti, heldur til að sýna fram á að við getum lært af fyrri mistökum og öðlast von um betri framtíð. 90. Davíðssálmur fer þar fremstur í flokki og þar er í forgrunni samhengi tímans. Enginn ritningartexti stendur þjóðinni nær, þar sem 90. Davíðssálmur er andlag þess lofsöngs sem Matthías Jochumson samdi fyrir Þúsund ára afmæli Íslandsbyggðar við lag Sveinbjörns Sveinbjörnssonar og er þjóðsöngur okkar Íslendinga. Sálmurinn, sem er vonarkvæði, ort í von um að Guð bænheyri þjóð sína, hefst með þeirri huggun að við erum örugg í hans hendi. Drottinn, þú hefur verið oss athvarf frá kyni til kyns. Áður en fjöllin fæddust og jörðin og heimurinn urðu til, frá eilífð til eilífðar ert þú, ó Guð. Hverfulleiki þessa lífs og stutt æviskeið er síðan áréttað með því að setja mannsævina í samhengi við stærra samhengi tímans: Þú lætur manninn hverfa aftur til duftsins og segir: „Hverfið aftur, þér mannanna börn.“ Því að þúsund ár eru í þínum augum sem dagurinn í gær, þegar hann er liðinn, já, eins og næturvaka. Loks er ákall um að vera þess meðvituð að lífið er stutt og að okkur beri að njóta þess takmarkaða tíma sem okkur er úthlutað. Kenn oss að telja daga vora, að vér megum öðlast viturt hjarta. Metta oss að morgni með miskunn þinni, að vér megum fagna og gleðjast alla daga vora. Við áramót teljum við fram það sem áunnist hefur á liðnu ári og gerum upp það sem miður fór. Fá verkefni í lífi okkar hafa meiri áhrif á lífsgæði okkar en það, þar sem vonbrigði og skömm yfir hinu liðna og ótti í garð þess sem koma skal, getur bókstaflega gert okkur ókleyft að njóta þess tíma sem við höfum. Við erum breyskar manneskjur sem lifum í fallvöltum heimi og þjáning virðist fasti í mannlegri tilveru. Biblían er sannarlega raunsæ í þeim efnum, en okkur er gefin af Guði getan til að rísa yfir erfiðleika okkar, ef við viljum þiggja þá náð að mega lifa í skjóli hans. Andspænis komandi ári er ég fullur eftirvæntingar og fullur kvíða, því neita ég ekki. Ég óttast um framvindu heimsmála, ég óttast um velferð þjóðarinnar, ég óttast um afdrif barna minna og ástvina og ég óttast eigin vanmátt andspænis verkefnum næsta árs. Um framvindu heimsmála og velferð þjóðarinnar get ég litlu ráðið, öðru en því að láta gott af mér leiða með því að tala sannfæringu mína inn í aðstæður hverju sinni, ástvinum mínum er mér einungis gefin náð til að elska en ekki að breyta, og vanmátt minn legg ég í Guðs hendur í trausti þess sem segir í sálminum. Metta oss að morgni með miskunn þinni. Sú miskunn kann að virðast veikburða von en hún er það haldreipi sem kristin kirkja hverfist um og sú sterka hönd sem við höfum svo mörg fengið að reyna í erfiðleikum lífsins. Höfundur er prestur við Fríkirkjuna í Reykjavík. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Trúmál Sigurvin Lárus Jónsson Mest lesið Bob Marley og íslenskar kosningar Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun Ég var barnið sem vildi ekki taka í höndina á kennaranum sínum Fida Abu Libdeh Skoðun Örvæntingarfullur maður sker út grasker Þórður Snær Júlíusson Skoðun Sjálfstæðisflokkur hækkar kostnað heimilanna Kristrún Frostadóttir Skoðun Gerum þetta að kosningamáli Ágúst Ólafur Ágústsson Skoðun Ölmusuhagkerfið Unnur Rán Reynisdóttir Skoðun Eru vaxtarmörkin vandinn? Dóra Björt Guðjónsdóttir Skoðun Hver ætlar að taka fimmtu vaktina? Ákall til stjórnmálaflokka María Fjóla Harðardóttir,Halla Thoroddsen Skoðun Stóri grænþvotturinn Heiðrún Lind Marteinsdóttir Skoðun Búum til „vandamál“ – leysum það með samræmdum prófum Árelía Eydís Guðmundsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Glundroði Sjálfstæðisflokksins bitnar á hagstjórn og innviðum Árni Rúnar Þorvaldsson skrifar Skoðun Hver ætlar að taka fimmtu vaktina? Ákall til stjórnmálaflokka María Fjóla Harðardóttir,Halla Thoroddsen skrifar Skoðun Afkastadrifin menntun og verðgildi nemenda Halldóra Mogensen skrifar Skoðun Ég er deildarstjóri í leikskóla Helga Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Draumastarfið Arnfríður Hermannsdóttir skrifar Skoðun Hjartsláttur sjávarbyggðanna Lilja Rafney Magnúsdóttir skrifar Skoðun Erum við tilbúin til að bæta menntakerfið okkar? Jónína Einarsdóttir skrifar Skoðun Eru vaxtarmörkin vandinn? Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Búum til „vandamál“ – leysum það með samræmdum prófum Árelía Eydís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Þöggun Guðbjörg Ása Jóns Huldudóttir,Margrét Kristín Blöndal,Margrét Rut Eddudóttir,Lukka Sigurðardóttir,Sigtryggur Ari Jóhannsson,Halldóra Jóhanna Hafsteins Âû skrifar Skoðun Ölmusuhagkerfið Unnur Rán Reynisdóttir skrifar Skoðun Fyrirmyndarstjórn Viðreisnar og Samfylkingar á Reykjavíkurborg? Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Sjálfstæðisflokkur hækkar kostnað heimilanna Kristrún Frostadóttir skrifar Skoðun Hvar er mannúðin? Davíð Sól Pálsson skrifar Skoðun Gerum þetta að kosningamáli Ágúst Ólafur Ágústsson skrifar Skoðun Stóri grænþvotturinn Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Örvæntingarfullur maður sker út grasker Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Vill íslenska þjóðin halda í einmenninguna? Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Inngilding eða „aðskilnaður“? Jasmina Vajzović Crnac skrifar Skoðun Vonin má aldrei deyja Guðmunda G. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Ég var barnið sem vildi ekki taka í höndina á kennaranum sínum Fida Abu Libdeh skrifar Skoðun Um áhrif niðurskurðar á fjárlögum 2025 til kvikmyndagerðar og lista Steingrímur Dúi Másson skrifar Skoðun Bob Marley og íslenskar kosningar Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar Skoðun Fólk eða fífl? Anna Gunndís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Eru til lausnir við mönnunarvanda heilsugæslunnar? Gunnlaugur Már Briem skrifar Skoðun Er eitthvað mál að handtaka börn? Elsa Bára Traustadóttir skrifar Skoðun Er ferðaþjónusta útlendingavandamál? Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Íslenska kerfið framleiðir afbrotamenn Ágústa Ágústsdóttir skrifar Skoðun Ekki fokka þessu upp! Gunnar Dan Wiium skrifar Skoðun Kosningaloforð og hvað svo? Björn Snæbjörnsson skrifar Sjá meira
Megi góður guð veita þér og þínum gleði og farsæld á komandi ári. Af hættu við að hljóma eins og jólakort, tek ég innilega undir þessa kveðju sem er svo sjálfsagður hluti af menningu okkar og hátíðarhöldum að við stöldrum sjaldnast við. Áramót byggja á djúpstæðri þörf manneskjunnar til að gera upp og setja punkt við áfanga á lífsferli okkar og hefja nýtt skeið í samhengi við það samferðafólk sem við göngum með. Skeið sem í senn er endurtekning á því sem þegar höfum lifað og tækifæri til að vaxa í átt að meiri fegurð, hamingju og kærleika í lífi okkar. Geta mannsins til að muna er í senn styrkleiki okkar og veikleiki og eitt af því sem hefur gert okkur kleift að þróa með okkur þá tækni og menningu sem einkennir tilveru okkar og tilgang. Með því að muna, getum við lært og með því að miðla minni okkar getum við deilt reynslu okkar með öðrum. Þær upplýsingar sem við söfnum og munum eru ekki einungis upplýsingar, heldur ekki síður upplifanir og úrvinnsla. Manneskjan er sannarlega fær um að safna upplýsingum á skynsaman og reglubundin hátt en í grunninn erum við tilfinninga og tengslaverur, fremur en skynsemisverur. Þess vegna óskum við hvert öðru gleði á komandi ári, fremur en að orða einhver markmið sem eru mælanleg með mælikvörðum skynseminnar. Skynjun okkar skilgreinir tilveru okkar. Við þekkjum það öll í einhverri mynd að hafa notið þess að takast á við verkefni eða erfiðleika sem aðrir kvíða, á meðan aðrir virðast ekki kippa sér upp við að standa frammi fyrir aðstæðum sem við upplifum sem skelfilegar. Munurinn felst ekki í aðstæðunum, heldur upplifun okkar og tilfinningalegri getu til að takast á við verkefnið sem framundan er. Það er ekki tilviljun að frelsari okkar bendir ítrekað á ungabörn í leit að fyrirmynd að því hvernig að við eigum að lifa lífi okkar. Þau sem njóta þeirrar gæfu að hafa ungabarn á heimili sína, þekkja það daglega undrunar og gleðiefni að fylgjast með barni takast á við verkefni lífsins. Barni sem óttalaust heldur áfram að æfa færni sína, þrátt fyrir byltur og meiddi, og heldur í hverja könnunarferðina á fætur annarri um skápa og hirslur heimilisins, rekið áfram af eðlislægri forvitni. Ósigra og vonbrigði hrista börn jafnharðan af sér með lífsgleðina að vopni í leit að nýjum áskorunum. Árið sem er að baki hefur verið um margt merkilegt ár og þegar farið er yfir sviðið er í senn ástæða til að syrgja og gleðjast yfir atburðum líðandi árs. Í Evrópu var tekist á um öryggismál, flóttamannastrauminn til álfunnar, hryðjuverk, trúaröfga og loftslagsmál. Öll þessi mál varða samfélag okkar með beinum hætti. Vandinn sem við stöndum frammi fyrir er víðtækur og stór en það er jafnframt rík ástæða til að vera bjartsýn. Svo víða sjást merki þess að viðbrögð við stórum vanda er samstaða og þó það sé vissulega margt sem sundrar okkur, erum við í grunnin eins, óháð öllum þeim skoðanaágreiningi og eiginleikum sem tekist er á um. Þær raddir sem vilja snúa baki við neyð náungans eru á endanum kveðnar í kútinn, hagmunagæsla stórfyrirtækja og stjórnmálaafla mun á endanum gefa undan gagnrýni almennings og óttaáróður þeirra sem vilja einsleitni í samfélaginu þolir ekki til lengdar dagsins ljós. Boðskapur Biblíunnar á sannarlega erindi inn í þessu deiglu, ekki til að bera fram algild svör eða skerpa á landamærum í trúarlegu og menningarlegu tilliti, heldur til að sýna fram á að við getum lært af fyrri mistökum og öðlast von um betri framtíð. 90. Davíðssálmur fer þar fremstur í flokki og þar er í forgrunni samhengi tímans. Enginn ritningartexti stendur þjóðinni nær, þar sem 90. Davíðssálmur er andlag þess lofsöngs sem Matthías Jochumson samdi fyrir Þúsund ára afmæli Íslandsbyggðar við lag Sveinbjörns Sveinbjörnssonar og er þjóðsöngur okkar Íslendinga. Sálmurinn, sem er vonarkvæði, ort í von um að Guð bænheyri þjóð sína, hefst með þeirri huggun að við erum örugg í hans hendi. Drottinn, þú hefur verið oss athvarf frá kyni til kyns. Áður en fjöllin fæddust og jörðin og heimurinn urðu til, frá eilífð til eilífðar ert þú, ó Guð. Hverfulleiki þessa lífs og stutt æviskeið er síðan áréttað með því að setja mannsævina í samhengi við stærra samhengi tímans: Þú lætur manninn hverfa aftur til duftsins og segir: „Hverfið aftur, þér mannanna börn.“ Því að þúsund ár eru í þínum augum sem dagurinn í gær, þegar hann er liðinn, já, eins og næturvaka. Loks er ákall um að vera þess meðvituð að lífið er stutt og að okkur beri að njóta þess takmarkaða tíma sem okkur er úthlutað. Kenn oss að telja daga vora, að vér megum öðlast viturt hjarta. Metta oss að morgni með miskunn þinni, að vér megum fagna og gleðjast alla daga vora. Við áramót teljum við fram það sem áunnist hefur á liðnu ári og gerum upp það sem miður fór. Fá verkefni í lífi okkar hafa meiri áhrif á lífsgæði okkar en það, þar sem vonbrigði og skömm yfir hinu liðna og ótti í garð þess sem koma skal, getur bókstaflega gert okkur ókleyft að njóta þess tíma sem við höfum. Við erum breyskar manneskjur sem lifum í fallvöltum heimi og þjáning virðist fasti í mannlegri tilveru. Biblían er sannarlega raunsæ í þeim efnum, en okkur er gefin af Guði getan til að rísa yfir erfiðleika okkar, ef við viljum þiggja þá náð að mega lifa í skjóli hans. Andspænis komandi ári er ég fullur eftirvæntingar og fullur kvíða, því neita ég ekki. Ég óttast um framvindu heimsmála, ég óttast um velferð þjóðarinnar, ég óttast um afdrif barna minna og ástvina og ég óttast eigin vanmátt andspænis verkefnum næsta árs. Um framvindu heimsmála og velferð þjóðarinnar get ég litlu ráðið, öðru en því að láta gott af mér leiða með því að tala sannfæringu mína inn í aðstæður hverju sinni, ástvinum mínum er mér einungis gefin náð til að elska en ekki að breyta, og vanmátt minn legg ég í Guðs hendur í trausti þess sem segir í sálminum. Metta oss að morgni með miskunn þinni. Sú miskunn kann að virðast veikburða von en hún er það haldreipi sem kristin kirkja hverfist um og sú sterka hönd sem við höfum svo mörg fengið að reyna í erfiðleikum lífsins. Höfundur er prestur við Fríkirkjuna í Reykjavík.
Hver ætlar að taka fimmtu vaktina? Ákall til stjórnmálaflokka María Fjóla Harðardóttir,Halla Thoroddsen Skoðun
Skoðun Glundroði Sjálfstæðisflokksins bitnar á hagstjórn og innviðum Árni Rúnar Þorvaldsson skrifar
Skoðun Hver ætlar að taka fimmtu vaktina? Ákall til stjórnmálaflokka María Fjóla Harðardóttir,Halla Thoroddsen skrifar
Skoðun Þöggun Guðbjörg Ása Jóns Huldudóttir,Margrét Kristín Blöndal,Margrét Rut Eddudóttir,Lukka Sigurðardóttir,Sigtryggur Ari Jóhannsson,Halldóra Jóhanna Hafsteins Âû skrifar
Skoðun Fyrirmyndarstjórn Viðreisnar og Samfylkingar á Reykjavíkurborg? Diljá Mist Einarsdóttir skrifar
Skoðun Um áhrif niðurskurðar á fjárlögum 2025 til kvikmyndagerðar og lista Steingrímur Dúi Másson skrifar
Hver ætlar að taka fimmtu vaktina? Ákall til stjórnmálaflokka María Fjóla Harðardóttir,Halla Thoroddsen Skoðun