Sóknarfæri í íslenskri hönnun Birna Bragadóttir skrifar 16. maí 2022 12:31 Nýlega klæddi ég dóttur mína í upphlut langalangömmu hennar sem var fædd 1893. Hún saumaði búninginn sjálf eins og konur af hennar kynslóð gerðu. Þetta voru líklegast hennar einu spariföt sem hún klæddist á tyllidögum, út ævina. Mér fannst merkilegt að dóttir mín gæti klæðst sömu sparifötum svona löngu seinna. Og þau pössuðu henni vel. Tímalaus íslensk hönnun Tímalaus íslensk hönnun, var það sem ég hugsaði. Hönnun sem endist og gerir ráð fyrir því að við breytumst í vextinum með aldrinum. Hönnun sem gengur á milli kynslóða, vandað handbragð þar sem lögð var alúð í verkið og það nýtt sem til var. Ekkert bruðlað. Hver búningur þó einstakur og með sín sérkenni. Það er gaman að tengja við upprunann og söguna. Það er fegurð í því þegar gamlir hlutir öðlast nýtt líf, nýtt hlutverk, nýjan tilgang. Hvort sem það eru spariföt, hús, svæði, hvað sem er.. Þegar ég set upphlutinn í samhengi við þær stóru áskoranir sem við tökumst á við í umhverfis- og loftlagsmálum, þá blasir við að við þurfum að fara betur með. Nýta það sem við höfum í nærumhverfinu, neyta minna, finna nýjar snjallar lausnir til að draga úr vistspori og vernda náttúruna. Þegar ég hugsa til íslenskra hönnuða og arkitekta sem hafa náð árangri þá koma þessi atriði upp í hugann. Þeir vanda til verka. Setja gæðin í fyrirrúm. Hugsa fram í tímann. Bjóða upp á snjallar notendavænar lausnir. Eru þátttakendur í hringrásarhagkerfinu, bera virðingu fyrir, íslenskri náttúru en hagnýta náttúruleg íslensk hráefni af kostgæfni. Íslenskri hönnun klæðist maður líka með stolti. Það er gaman að eiga fallegan grip úr íslenskri hönnun og njóta hönnunarupplifunar. Hönnunar sem bætir líf okkar, eflir lýðheilsu, gleður og fegrar. Hönnunarsjóður í 10 ár Hönnunarsjóður fagnar nú 10 starfsári sínu. Hlutverk sjóðsins er að efla þekkingu, atvinnu- og verðmætasköpun á sviði hönnunar og arkitektúrs með fjárhagslegum stuðningi. Sjóðurinn hefur árlega fengið 50 milljóna fjárveitingu til úthlutunar en sjóðurinn heyrir nú undir menningar- og viðskiptaráðuneytið. Fyrir það framlag ber að þakka. Mikil aðsókn hefur verið í styrki úr Hönnunarsjóði. Gæði umsókna sýnir þá miklu grósku sem er til staðar. Á COVID árinu 2020 var fjármagn til sjóðsins aukið um 50 milljónir og voru því 100 milljónir króna til úthlutunar það árið. Var auknu fjárframlagi tekið einkar vel og var eftirspurn eftir styrkjum úr honum langt umfram það sem sjóðurinn hafði til ráðstöfunar. Fjöldi umsókna hefur farið stigvaxandi frá stofnun sjóðsins. Á þessu 10 ára tímabili hafa yfir 2.000 hönnuðir og arkitektar sótt um styrki, samtals að fjárhæð 4.316.380.000 kr. Hönnunarsjóður hefur á þessum árum úthlutað 413.280.000 kr. til 366 verkefna. Að auki hafa 357 ferðstyrkir verið veittir á tímabilinu. Það er gleðiefni að hönnuðir og arkitektar séu farnir að ferðast aftur og taka þátt í alþjóðlegu samtali. Tækifæri til að efla hlut kvenna í aðgengi að styrkjum Sérstaða Hönnunarsjóðs er ekki síst sú að hlutfall kvenna meðal umsækjenda og styrkþega úr Hönnunarsjóði er mun hærra er þekkist hjá mörgum opinberum sjóðum. Það sýnir rannsókn sem gerð var fyrir atvinnu- og nýsköpunarráðuneytið, þegar sjóðurinn heyrði undir það ráðuneyti. Árið 2020 voru konur um 60% þeirra sem hlutu styrki. Minna fjármagni er hins vegar veitt til Hönnunarsjóðs en til annarra sambærilegra sjóða. Hér felast tækifæri til að gera betur, jafna leikinn og efla hlut kvenna í aðgengi að styrkjum til nýsköpunar. Á sama tíma felast í því tækifæri til að efla hönnunardrifna nýsköpun og frumkvöðlastarfsemi sem styður við sjálfbærni. Á þessum árum hef ég starfað fyrir sjóðinn hef ég lært að við Íslendingar eigum miklu meira af framúrskarandi fagfólki en mig hafði órað fyrir. Frábært fagfólk sem vert er að styðja við bakið á. Við eigum að gera meira af því. Það liggja augljós sóknarfæri í íslenskri hönnun sem þarf að nýta og þannig ýta undir þróun atvinnulífs og skapandi greina í samfélaginu, með áherslu á jafnvægi milli umhverfis, lífsgæða, mannlífs og verðmætasköpunar. Framsýni og nýsköpun borgar sig alltaf. Höfundur er formaður stjórnar Hönnunarsjóðs og forstöðukona Elliðaárstöðvar. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Tíska og hönnun Mest lesið Sjálfstæðismenn boða víst skattalækkanir á þá efnamestu Haukur V. Alfreðsson Skoðun Almageddon? Eyþór Kristleifsson Skoðun Viltu borga 200 þús á mánuði eða 600 þús á mánuði af íbúðinni? Hildur Þórðardóttir Skoðun Fellur helsti stuðningsmaður menningarmála af þingi? Magnús Logi Kristinsson Skoðun Það sem ekki má fjalla um fyrir kosningar til Alþingis Árni Jensson Skoðun ESB kærir sig ekkert um Ísland í jólagjöf Ole Anton Bieltvedt Skoðun Óstjórn í húsnæðismálum Ragnar Þór Ingólfsson Skoðun Betri Strætó 2025 og (svo) Borgarlína Dagur B. Eggertsson Skoðun Afvegaleidd umræða um áskoranir heilbrigðiskerfisins Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir Skoðun Vímuefnið VONÍUM Haraldur Ingi Haraldsson Skoðun Skoðun Skoðun Nýtanleg verðmætasköpun um allt land Jóhann Frímann Arinbjarnarson skrifar Skoðun Við þurfum stjórnmálamenn sem skilja mikilvægi stærstu atvinnugreinar landsins Aðalheiður Ósk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Geðrænn vandi barna og ungmenna Eldur S. Kristinsson skrifar Skoðun Það er kominn verðmiði á fangelsið en hvað má ungmenni í alvarlegum vanda kosta? Davíð Bergmann skrifar Skoðun Hinn opni tékki samgöngusáttmálans – ljósastýring og Sundabraut Eiríkur S. Svavarsson skrifar Skoðun Eru sumir heppnari en aðrir? Anna Kristín Jensdóttir skrifar Skoðun Við þurfum stjórnmálamenn sem skilja mikilvægi stærstu atvinnugreinar landsins Aðalheiður Ósk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Kallað eftir fyrirsjáanleika í opinberum framkvæmdum Þorsteinn Víglundsson ,Jónína Guðmundsdóttir,Karl Andreassen skrifar Skoðun Sjálfstætt fólk Kristín Linda Jónsdóttir skrifar Skoðun Óstjórn í húsnæðismálum Ragnar Þór Ingólfsson skrifar Skoðun Arfur stjórnmálanna 2024 Elvar Eyvindsson skrifar Skoðun Kjósum rétt(indi) fyrir fatlað fólk! Unnur Helga Óttarsdóttir,Anna Lára Steindal skrifar Skoðun Frelsi er allra, ekki fárra útvaldra Jón Óskar Sólnes skrifar Skoðun Menntun og tækifæri: Hvað veljum við fyrir Ísland? Kolbrún Halldórsdóttir skrifar Skoðun Eyðimerkurganga kosningabaráttunnar? Viðar Hreinsson skrifar Skoðun Krónan eða evran? Kostir og gallar Hilmar Þór Hilmarsson skrifar Skoðun Kjóstu meiri árangur Bryndís Haraldsdóttir skrifar Skoðun Hvaða hlekkur ert þú í keðjunni? Ellý Tómasdóttir skrifar Skoðun Laxeldið verður ekki stöðvað Kristinn H. Gunnarsson skrifar Skoðun Þroskamerki þjóðar Tómas Torfason skrifar Skoðun Afvegaleidd umræða um áskoranir heilbrigðiskerfisins Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir skrifar Skoðun Var stytting náms til stúdentsprófs í þágu ungmenna? Sigurður E. Sigurjónsson skrifar Skoðun Það sem ekki má fjalla um fyrir kosningar til Alþingis Árni Jensson skrifar Skoðun Launafólk sýndi ábyrgð – Hvað með bankana og fjármagnseigendur? Finnbjörn A. Hermannsson skrifar Skoðun Sjálfstæðar konur? Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar Skoðun Fullveldinu er fórnað með aðild að Evrópusambandinu Anton Guðmundsson skrifar Skoðun Endurhugsum dæmið, endurnýtum textíl Guðbjörg Rut Pálmadóttir skrifar Skoðun Betri Strætó 2025 og (svo) Borgarlína Dagur B. Eggertsson skrifar Skoðun Um kosningar, gulrætur og verðbólgu Jean-Rémi Chareyre skrifar Skoðun Gæti aukin einkavæðing og skólaval í grunnskólakerfinu bætt námsárangur og aukið jafnrétti? Jón Páll Haraldsson,Linda Heiðarsdóttir,Ómar Örn Magnússon skrifar Sjá meira
Nýlega klæddi ég dóttur mína í upphlut langalangömmu hennar sem var fædd 1893. Hún saumaði búninginn sjálf eins og konur af hennar kynslóð gerðu. Þetta voru líklegast hennar einu spariföt sem hún klæddist á tyllidögum, út ævina. Mér fannst merkilegt að dóttir mín gæti klæðst sömu sparifötum svona löngu seinna. Og þau pössuðu henni vel. Tímalaus íslensk hönnun Tímalaus íslensk hönnun, var það sem ég hugsaði. Hönnun sem endist og gerir ráð fyrir því að við breytumst í vextinum með aldrinum. Hönnun sem gengur á milli kynslóða, vandað handbragð þar sem lögð var alúð í verkið og það nýtt sem til var. Ekkert bruðlað. Hver búningur þó einstakur og með sín sérkenni. Það er gaman að tengja við upprunann og söguna. Það er fegurð í því þegar gamlir hlutir öðlast nýtt líf, nýtt hlutverk, nýjan tilgang. Hvort sem það eru spariföt, hús, svæði, hvað sem er.. Þegar ég set upphlutinn í samhengi við þær stóru áskoranir sem við tökumst á við í umhverfis- og loftlagsmálum, þá blasir við að við þurfum að fara betur með. Nýta það sem við höfum í nærumhverfinu, neyta minna, finna nýjar snjallar lausnir til að draga úr vistspori og vernda náttúruna. Þegar ég hugsa til íslenskra hönnuða og arkitekta sem hafa náð árangri þá koma þessi atriði upp í hugann. Þeir vanda til verka. Setja gæðin í fyrirrúm. Hugsa fram í tímann. Bjóða upp á snjallar notendavænar lausnir. Eru þátttakendur í hringrásarhagkerfinu, bera virðingu fyrir, íslenskri náttúru en hagnýta náttúruleg íslensk hráefni af kostgæfni. Íslenskri hönnun klæðist maður líka með stolti. Það er gaman að eiga fallegan grip úr íslenskri hönnun og njóta hönnunarupplifunar. Hönnunar sem bætir líf okkar, eflir lýðheilsu, gleður og fegrar. Hönnunarsjóður í 10 ár Hönnunarsjóður fagnar nú 10 starfsári sínu. Hlutverk sjóðsins er að efla þekkingu, atvinnu- og verðmætasköpun á sviði hönnunar og arkitektúrs með fjárhagslegum stuðningi. Sjóðurinn hefur árlega fengið 50 milljóna fjárveitingu til úthlutunar en sjóðurinn heyrir nú undir menningar- og viðskiptaráðuneytið. Fyrir það framlag ber að þakka. Mikil aðsókn hefur verið í styrki úr Hönnunarsjóði. Gæði umsókna sýnir þá miklu grósku sem er til staðar. Á COVID árinu 2020 var fjármagn til sjóðsins aukið um 50 milljónir og voru því 100 milljónir króna til úthlutunar það árið. Var auknu fjárframlagi tekið einkar vel og var eftirspurn eftir styrkjum úr honum langt umfram það sem sjóðurinn hafði til ráðstöfunar. Fjöldi umsókna hefur farið stigvaxandi frá stofnun sjóðsins. Á þessu 10 ára tímabili hafa yfir 2.000 hönnuðir og arkitektar sótt um styrki, samtals að fjárhæð 4.316.380.000 kr. Hönnunarsjóður hefur á þessum árum úthlutað 413.280.000 kr. til 366 verkefna. Að auki hafa 357 ferðstyrkir verið veittir á tímabilinu. Það er gleðiefni að hönnuðir og arkitektar séu farnir að ferðast aftur og taka þátt í alþjóðlegu samtali. Tækifæri til að efla hlut kvenna í aðgengi að styrkjum Sérstaða Hönnunarsjóðs er ekki síst sú að hlutfall kvenna meðal umsækjenda og styrkþega úr Hönnunarsjóði er mun hærra er þekkist hjá mörgum opinberum sjóðum. Það sýnir rannsókn sem gerð var fyrir atvinnu- og nýsköpunarráðuneytið, þegar sjóðurinn heyrði undir það ráðuneyti. Árið 2020 voru konur um 60% þeirra sem hlutu styrki. Minna fjármagni er hins vegar veitt til Hönnunarsjóðs en til annarra sambærilegra sjóða. Hér felast tækifæri til að gera betur, jafna leikinn og efla hlut kvenna í aðgengi að styrkjum til nýsköpunar. Á sama tíma felast í því tækifæri til að efla hönnunardrifna nýsköpun og frumkvöðlastarfsemi sem styður við sjálfbærni. Á þessum árum hef ég starfað fyrir sjóðinn hef ég lært að við Íslendingar eigum miklu meira af framúrskarandi fagfólki en mig hafði órað fyrir. Frábært fagfólk sem vert er að styðja við bakið á. Við eigum að gera meira af því. Það liggja augljós sóknarfæri í íslenskri hönnun sem þarf að nýta og þannig ýta undir þróun atvinnulífs og skapandi greina í samfélaginu, með áherslu á jafnvægi milli umhverfis, lífsgæða, mannlífs og verðmætasköpunar. Framsýni og nýsköpun borgar sig alltaf. Höfundur er formaður stjórnar Hönnunarsjóðs og forstöðukona Elliðaárstöðvar.
Skoðun Við þurfum stjórnmálamenn sem skilja mikilvægi stærstu atvinnugreinar landsins Aðalheiður Ósk Guðmundsdóttir skrifar
Skoðun Það er kominn verðmiði á fangelsið en hvað má ungmenni í alvarlegum vanda kosta? Davíð Bergmann skrifar
Skoðun Hinn opni tékki samgöngusáttmálans – ljósastýring og Sundabraut Eiríkur S. Svavarsson skrifar
Skoðun Við þurfum stjórnmálamenn sem skilja mikilvægi stærstu atvinnugreinar landsins Aðalheiður Ósk Guðmundsdóttir skrifar
Skoðun Kallað eftir fyrirsjáanleika í opinberum framkvæmdum Þorsteinn Víglundsson ,Jónína Guðmundsdóttir,Karl Andreassen skrifar
Skoðun Afvegaleidd umræða um áskoranir heilbrigðiskerfisins Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir skrifar
Skoðun Launafólk sýndi ábyrgð – Hvað með bankana og fjármagnseigendur? Finnbjörn A. Hermannsson skrifar
Skoðun Gæti aukin einkavæðing og skólaval í grunnskólakerfinu bætt námsárangur og aukið jafnrétti? Jón Páll Haraldsson,Linda Heiðarsdóttir,Ómar Örn Magnússon skrifar