Innlent

Tíminn og veðrið þurfa að vinna saman til að laga svæðið þar sem Top Gear spændi upp sandinn

Tryggvi Páll Tryggvason skrifar
Sandspyrnubrautin í sandinum við Hjörleifshöfða.
Sandspyrnubrautin í sandinum við Hjörleifshöfða. Skjáskot/BBC

Ekki virðist hafa tekist nógu vel til við að endurheimta ásýnd svæðisins við Hjörleifshöfða þar sem sandspyrnukeppni á vegum breska bílaþáttarins Top Gear fór fram, þrátt fyrir tilraunir til að lagfæra ummerkin. Tíminn og náttúruöflin munu þurfa að klára verkið, en óvíst er hveru langan tíma það mun taka.

Líkt og greint var frá í sumar var haldin sandspyrnukeppni á sandinum við Hjörleifshöfða. Keppnin var hluti af sérstökum Íslandsþætti Top Gear, sem sýndur var um helgina, eins og fjallað var um á Vísi í gær.

Í þættinum má sjá margvísleg tæki og tól spæna upp sandinn á langri braut sem útbúin hafði verið í sandinum. Umhverfisstofnun og lögregla voru kölluð til er keppnin fór fram vegna utanvegaaksturs en ekki var sótt um leyfi til utanvegaaksturs til stofnunarinnar eins og skylt er að gera samkvæmt lögum um náttúruvernd.

True North, sem kom að verkefninu á vegum Top Gear, hélt því reyndar fram á sínum tíma að ekki hafi verið um eiginlegan utanvegaakstur að ræða, þar sem allt hafi verið gert í góðri samvinnu við landeigendur. Bent var þó að ekki væri nóg að fá leyfi landeigenda, utanvegaakstur væri bannaður nema að fengnu leyfi Umhverfisstofnunar.

Hefill og fjórhjól notuð við lagfæringarnar

Á staðnum voru þó tæki og tól sem nýta átti til að laga svæðið eftir keppnina. Umhverfisstofnun tók út lagfæringarnar í alls fjögur skipti.

Fjöldi tækja og tóla var á svæðinu við Hjörleifshöfða.Skjáskot/BBC

Miðað við eftirlitsskýrslu stofnunarinnar, sem Vísir hefur undir höndum, virðist þó ekki hafa verið hægt að endurheimta upprunalega ásýnd svæðisins.

Í skýrslunni kemur fram að Umhverfisstofnun hafi fylgst með aðgerðum til að endurheima ásýnd svæðisins í fjögur skipti á um eins og hálfsmánaðar tímabili, fyrst þann 29. júlí, tveimur dögum eftir að töku fóru fram. Lokaúttekt var gerð þann 10. ágúst síðastliðinn.

Hér að neðan má sjá myndband sem sýnir umrædda sandspyrnu.

HÍ skýrslunni kemur fram að þann 29. júlí hafi hefill verið kominn á svæðið. Framkvæmdar voru grófar lagfæringar en enn voru mikil för á svæðinu. Daginn eftir var notast við fjórhjól sem dró keðjumottu á eftir sér til þess að blanda saman efni og slétta enn frekar úr svæðinu.

Greinilegur munur á því sem var tætt upp og náttúrulegu útliti

Daginn eftir var aðgerðum True North lokið og var svæðið þá tekið út af Umhverfisstofnun.

„Svæðið eftir að aðgerðum True North var lokið. Greinilegur munur er á efni sem er búið að tæta upp og náttúrulegu útliti svæðisins,“ segir um myndina sem sjá má hér að neðan.

Svæðið eftir að aðgerðum True North var lokið.Umhverfisstofnun

Þann 10. ágúst fór lokaúttekt Umhverfisstofninar fram.

„Eftir um 2 vikur sést ennþá mjög greinilega hvar efni hefur verið hróflað upp og skýr lína á milli raskaðs efnis og óraskaðs efnis. Raskaða efnið minnti á flugbraut, 500-1000m langt og tugir metra á breidd,“ segir í skýrslunni um meðfylgjandi mynd.

Raskaða efnir minnir á flugbraut að mati Umhverfisstofnunar.Umhverfisstofnun

Niðurstöður skýrsluhöfunda er sú að upprunalega efnið sem verið hafi fyrir tökur á svæðinu sé horfið.

„Þrátt fyrir talsverða vinnu við að endurheimta náttúrulega ásýnd svæðisins þá er enn mjög greinilegt hvar efni hefur verið raskað. Vinnuvélarnar sem eru nýttar til lagfæringar jafna út yfirborðið og blanda saman grjótinu, mölinni og sandinum. Þannig tekst að eyða mestu hjólförunum en upprunalega yfirborðið er horfið,“ segir í skýrslunni.

Náttúruöflin þurfa að vinna með tímanum

Ekki sé hægt að endurskapa þá lagskiptingu sem fyrir hafi verið.

Hefill var meðal annars notaður við lagfæringarnar.Umhverfisstofnun

„Sandurinn við Hjörleifshöfða er lagskiptur í gegnum náttúruleg ferli eins og vindrof og frostlyftingu. Þetta þýðir að vindur, frost og vatn hafa skapað lagskiptingu sandsins. Sandurinn við Hjörleifshöfða hefur grófari malarkápu á yfirborði og fínna efni undir, þessa lagskiptingu er ekki hægt að enduskapa með þeim tækjum og aðferðum sem True North notuðu. Það þarf vatn, frost, vind og tíma til að svæðið nái sinni upprunalegu ásýnd á ný, ekki er hægt að segja til um hversu langan tíma þessi ferli taka en það veltur á veðráttu á svæðinu yfir árið.“

Þá er það einnig harmað í skýrslunni að að líkur séu á uppfoki fínefnis af svæðinu.

„Um leið og yfirborðslagið/malarkápan er rofin þá er vernd fínefnanna horfinn, því eru líkur á uppfoki fínefnis af þessu svæði. Fínefni hjálpa til jarðvegsmyndunar og því er miður að missa efnið af svæðinu.“

Umrædd skýrsla var gerð í ágúst og því óljóst hvernig svæðið lítur út í dag, en líkt og fram kemur í skýrslu Umhverfisstofnunar er ekki hægt að segja til um hvenær svæðið nái sinni upprunalegu ásýnd á ný


Tengdar fréttir

Um­­­deildur Ís­lands­þáttur Top Gear endaði á æsi­­legum kapp­akstri að barmi Rauðu­­skálar

Íslandsþáttur breska bílaþáttanna ofurvinsælu Top Gear, sem tekinn var upp hér á landi í sumar var sýndur um liðna helgi í Bretlandi. Í þættinum má meðal annars sjá umdeildan utanvegaakstur á Hjörleifshöfða, auk þess sem að þátturinn fjallar að stórum hluta um æsilegan kappakstur um óbyggðir Íslands sem endar á barmi Rauðuskálar.

Segir ekki um utan­vega­akstur við Hjör­leifs­höfða að ræða

Tökustaðastjóri hjá True North, sem stendur að kvikmyndatöku fyrir breska þáttinn Top Gear, segir ekki að um eiginlegan utanvegaakstur sé að ræða. Þá hafi komið upp einhver misskilningur hjá Umhverfisstofnun um að tökurnar séu ólöglegar.




Fleiri fréttir

Sjá meira


×