Telja ríki heims vanmeta losun um milljarða tonna Kjartan Kjartansson skrifar 8. nóvember 2021 14:12 Malasísk stjórnvöld telja að þarlend tré bindi kolefni fjórfalt hraðar en í nágrannaríkinu Indónesíu. Þau nota bindingu trjáa til að lækka nettó losun sína í bókhaldi til Sameinuðu þjóðanna um heil 73%. Vísir/Getty Vafasamar bókhaldsreglur, ófullkomin skil einstakra landa og vísvitandi misskráning er sögð ástæða þess að ríki heims vanmeta losun sína á gróðurhúsalofttegundum um milljarða tonna á hverju ári. Samkvæmt varfærnu mati gæti umframlosunin verið meiri en árslosun Bandaríkjanna. Umfangsmikil úttekt bandaríska dagblaðsins Washington Post á losunarbókhaldi sem 196 ríki hafa skilað Sameinuðu þjóðunum á grundvelli loftslagssamnings þeirra bendir til þess að losun þeirra sé að minnsta kosti 8,5 milljörðum tonna meiri á ári en þau gefa upp og allt að 13,3 milljörðum tonna meiri. Lægri talan er hærri en árleg losun Bandaríkjanna en sú hærri er nærri árslosun Kína og hátt í fjórðungur af heildarlosun mannkynsins á ári. Greining bandaríska blaðsins á gögnunum sýnir að 59 prósent af umframlosnunin sé vegna þess hvernig ríki halda utan um losun vegna landnotkunar. Mörg ríki telja fram kolefnisbindingu lands fram á móti losun vegna bruna á á jarðefnaeldsneyti. Með þeim hætti geta Kína, Bandaríkin og Rússland dregið frá meira en hálfan milljarða tonna af kotvísýringsígildum frá árlegri losun í bókhaldi sínu á hverju ári. Framtal sumra ríkja er sagt afar hæpið. Til dæmis losaði Malasía 422 milljónir tonna af koltvísýringsígildum árið 2016 sem setti landið á lista yfir 25 stærstu losendur í heimi það ár. Þarlend stjórnvöld gáfu hins vegar aðeins upp losun upp á 81 milljón tonna til Sameinuðu þjóðanna þar sem þau drógu frá meinta bindingu skóga. Þar gerðu þau ráð fyrir að malasísk tré tækju upp kolefni úr andrúmslofti fjórfalt hraðar en sambærilegt skóglendi í nágrannalandinu Indónesíu. Metanlosun á annan milljarð meiri en gefið er upp Næst stærsta skýringin á þeirri losun sem ríki greina ekki frá er metangas. Það er gróðurhúsalofttegund sem er enn öflugir en koltvísýringur til skemmri tíma litið. Rannsóknir benda til þess að metanlosun sé allt frá 57 til 76 milljónum tonna meiri á ári en ríki heims gefa upp til Sameinuðu þjóðanna. Það er á bilinu 1,6 til 2,1 milljarðar tonna koltvísýringsígilda. Metanið sleppur meðal annars frá olíu- og gasvinnslu þar sem það lekur úr pípum og gaslindum, búfjárræktun og lífrænum úrgangi manna, ekki síst landfyllingum. Gervihnattamælingar Alþjóðaorkumálastofnunarinnar benda til þess að Rússlandi losi mest af metani frá olíu- og gasvinnslu í heiminum. Tölurnar sem rússnesk stjórnvöld senda Sameinuðu þjóðunum eru aftur á móti milljónum tonna lægri. Olíuframleiðendur eins og Sameinuðu arabísku furstadæmin og Katar gefa upp afar takmarkaða metanlosun sem er ekki í samræmi við óháðar rannsóknir á umfangi hennar. Gas brennur við olíulind í Sádi-Arabíu. Lengu hefur verið talið að losun metans frá olíu- og gasvinnslu sé stórlega vanmetin.Vísir/EPA Gera ráð fyrir að flúorgas sleppi ekki út Þá sleppa mörg ríki því einfaldlega að greina frá losun á manngerðum flúorgastegundum sem eru notaðar í loftkælingu, kælibúnað og í rafmagnsiðnaði. Sum svonefnd F-gös eru öflugar gróðurhúsalofttegundir. Víetnömsk stjórnvöld sögðu losun á þessum F-gösum hafa hrunið á milli 2013 og 2016. Þá töldu þau losunina um tvöfalt minni en vísindalegar rannsóknir benda til. Í ljós kom að þau gera ráð fyrir því að F-gas sleppi ekki frá loftræsti- og kælikerfum. Í Bandaríkjunum er talið að um fjórðungur flúorgass í kælikerfum stórmarkaða sleppi út á hverju ári. Reyna að herða á framtalskerfinu Hluti af vandamálinu er sagt felast í bókhaldskerfi Sameinuðu þjóðanna. Ólíkir staðlar gilda fyrir þróunarríki annars vegar og þróuð ríki hins vegar. Þróunarríkin hafa mikið svigrúm til þess að ákveða hvaða losun þau gefa upp og hvenær. Meiri ábyrgð er lögð á herðar þróuðum ríkjum sem bera ábyrgð á sögulegri losun gróðurhúsalofttegunda og eru talin hafa meiri tæknilega burði til að meta losun sína en snauðari þjóðir. Rammasáttmáli Sameinuðu þjóðanna um loftslagsbreytingar sem tekur við losunartölum frá aðildarríkjum segir að misræmið sem Washington Post fann á milli raunlosunar og bókhalds ríkjanna skýrist af þeim ólíkum aðferðum sem eru notaðar við að greina frá losun og ósamræmi í hvenær tölur berast og hvaða losun er talin fram. „Við viðurkennum að það verður að gera meira, þar á meðal að finna leiðir til að aðstoða þróunarríki sem eiga aðild að bæta stofnanalega og tæknilega getu sína,“ segir Alexander Saier, talsmaður Sameinuðu þjóðanna um aðgerðir til þess að bæta framtalskerfið. Rob Jackson, prófessor við Stanford-háskóla í Bandaríkjunum og formaður Hnattræna kolefnisverkefnisins, samstarfsverkefni hundraða vísindamanna, segir að ef menn vita ekki hversu mikil losunin er í raun geti þeir ekki vitað hvort að dregið sé nógu mikið úr henni. „Lofthjúpurinn er endanlegi sannleikurinn. Lofthjúpurinn er það sem við látum okkur varða um. Styrkur metans og annarra gróðurhúsalofttegunda í lofthjúpnum er það sem hefur áhrif á loftslagið,“ segir hann. Styrkur gróðurhúsalofttegunda í lofthjúpnum er nú í kringum 414 hlutar af milljón og er hann nú um helmingi meir en hann var fyrir iðnbyltingu. Talið er að hann hafi ekki verið hærri á jörðinni í fjórar til fjórar og hálfa milljón ára. Á þeim tíma er talið að sjávarstaða hafi verið tæplega 24 metrum hærri en hún er nú, meðalhiti jarðar tæpum 4°C hærri en hann er nú og að stór skógur hafi þakið stór svæði á norðurskautinu þar sem nú er freðmýri. Loftslagsmál Loftslagsráðstefna Sameinuðu þjóðanna (COP) Vísindi Mest lesið Tveir reyndust í skotti bíls Innlent Fannst hann þvingaður til að afsala sér hundinum Innlent Harður þriggja bíla árekstur á Suðurlandsvegi Innlent Málningu kastað og ryskingar við sendiráðið Innlent Erfitt að setja tölu á hve margir vilji stjórnarslit Innlent Svandís og Guðmundur Ingi nýir leiðtogar Vinstri grænna Innlent Mannekla bindur hendur héraðssaksóknara í samráðsmáli Innlent Ríkisstjórnarflokkarnir mælast með tuttugu prósenta fylgi Innlent Mótmælendur hindruðu för lögreglubíls í forgangsakstri Innlent Engum verði vísað út við myndbirtingu Erlent Fleiri fréttir Engum verði vísað út við myndbirtingu Minnst sextán látnir í aurskriðum í Bosníu og Hersegóvínu Einn af leiðtogum Hamas lést í loftárás á Líbanon Minnst sjötíu í valnum eftir árás glæpamanna Versnandi ástand í Pokrovsk Trump sagði Pence að hann yrði fyrirlitinn og talinn heimskur Gerðu árás á landamærastöð þar sem tugir þúsunda hafa flúið Obama leggur land undir fót fyrir Harris í næstu viku Sýknaðir af alvarlegustu ákærunum vegna dauða Nichols Hvaldímír drapst af völdum bakteríusýkingar 21 árs konu bjargað á Gasa tíu árum eftir að henni var rænt Arftaki Nasrallah sagður drepinn í árás Ísraela Vita um tvo Íslendinga í Líbanon Segja íbúum tuttugu og fimm þorpa að flýja Hringmyrkvi sýnilegur yfir syðsta oddi Suður-Ameríku Fyrsta heimsókn Rutte til Úkraínu Íhuga árásir á olíuvinnslur og kjarnorkustöðvar í Íran Nýnasisti sagðist ekki hafa stungið börn vegna rasisma Rússar reyndu að skjóta niður ísraelskar stýriflaugar Slökkva á tækjum næstvíðförlasta geimfarsins til að lengja líf þess Lét sér fátt um finnast að Pence væri í hættu Forsetinn neitar að undirrita lög gegn hinsegin fólki Tekur einarða afstöðu með þungunarrofi og sjálfræði kvenna Læknir játar sök í tengslum við dauða Matthew Perry Starfsfólk farið að þjást af „laxaastma“ Fimm látnir í Beirút eftir loftárás á heilsugæslu Maðurinn á bak við Tripp Trapp-stólinn látinn Verulegar líkur á að stórt stríð brjótist út í Miðausturlöndum Þrír ungir Svíar handteknir vegna sprenginganna í Kaupmannahöfn Watson skal áfram sæta gæsluvarðhaldi Sjá meira
Umfangsmikil úttekt bandaríska dagblaðsins Washington Post á losunarbókhaldi sem 196 ríki hafa skilað Sameinuðu þjóðunum á grundvelli loftslagssamnings þeirra bendir til þess að losun þeirra sé að minnsta kosti 8,5 milljörðum tonna meiri á ári en þau gefa upp og allt að 13,3 milljörðum tonna meiri. Lægri talan er hærri en árleg losun Bandaríkjanna en sú hærri er nærri árslosun Kína og hátt í fjórðungur af heildarlosun mannkynsins á ári. Greining bandaríska blaðsins á gögnunum sýnir að 59 prósent af umframlosnunin sé vegna þess hvernig ríki halda utan um losun vegna landnotkunar. Mörg ríki telja fram kolefnisbindingu lands fram á móti losun vegna bruna á á jarðefnaeldsneyti. Með þeim hætti geta Kína, Bandaríkin og Rússland dregið frá meira en hálfan milljarða tonna af kotvísýringsígildum frá árlegri losun í bókhaldi sínu á hverju ári. Framtal sumra ríkja er sagt afar hæpið. Til dæmis losaði Malasía 422 milljónir tonna af koltvísýringsígildum árið 2016 sem setti landið á lista yfir 25 stærstu losendur í heimi það ár. Þarlend stjórnvöld gáfu hins vegar aðeins upp losun upp á 81 milljón tonna til Sameinuðu þjóðanna þar sem þau drógu frá meinta bindingu skóga. Þar gerðu þau ráð fyrir að malasísk tré tækju upp kolefni úr andrúmslofti fjórfalt hraðar en sambærilegt skóglendi í nágrannalandinu Indónesíu. Metanlosun á annan milljarð meiri en gefið er upp Næst stærsta skýringin á þeirri losun sem ríki greina ekki frá er metangas. Það er gróðurhúsalofttegund sem er enn öflugir en koltvísýringur til skemmri tíma litið. Rannsóknir benda til þess að metanlosun sé allt frá 57 til 76 milljónum tonna meiri á ári en ríki heims gefa upp til Sameinuðu þjóðanna. Það er á bilinu 1,6 til 2,1 milljarðar tonna koltvísýringsígilda. Metanið sleppur meðal annars frá olíu- og gasvinnslu þar sem það lekur úr pípum og gaslindum, búfjárræktun og lífrænum úrgangi manna, ekki síst landfyllingum. Gervihnattamælingar Alþjóðaorkumálastofnunarinnar benda til þess að Rússlandi losi mest af metani frá olíu- og gasvinnslu í heiminum. Tölurnar sem rússnesk stjórnvöld senda Sameinuðu þjóðunum eru aftur á móti milljónum tonna lægri. Olíuframleiðendur eins og Sameinuðu arabísku furstadæmin og Katar gefa upp afar takmarkaða metanlosun sem er ekki í samræmi við óháðar rannsóknir á umfangi hennar. Gas brennur við olíulind í Sádi-Arabíu. Lengu hefur verið talið að losun metans frá olíu- og gasvinnslu sé stórlega vanmetin.Vísir/EPA Gera ráð fyrir að flúorgas sleppi ekki út Þá sleppa mörg ríki því einfaldlega að greina frá losun á manngerðum flúorgastegundum sem eru notaðar í loftkælingu, kælibúnað og í rafmagnsiðnaði. Sum svonefnd F-gös eru öflugar gróðurhúsalofttegundir. Víetnömsk stjórnvöld sögðu losun á þessum F-gösum hafa hrunið á milli 2013 og 2016. Þá töldu þau losunina um tvöfalt minni en vísindalegar rannsóknir benda til. Í ljós kom að þau gera ráð fyrir því að F-gas sleppi ekki frá loftræsti- og kælikerfum. Í Bandaríkjunum er talið að um fjórðungur flúorgass í kælikerfum stórmarkaða sleppi út á hverju ári. Reyna að herða á framtalskerfinu Hluti af vandamálinu er sagt felast í bókhaldskerfi Sameinuðu þjóðanna. Ólíkir staðlar gilda fyrir þróunarríki annars vegar og þróuð ríki hins vegar. Þróunarríkin hafa mikið svigrúm til þess að ákveða hvaða losun þau gefa upp og hvenær. Meiri ábyrgð er lögð á herðar þróuðum ríkjum sem bera ábyrgð á sögulegri losun gróðurhúsalofttegunda og eru talin hafa meiri tæknilega burði til að meta losun sína en snauðari þjóðir. Rammasáttmáli Sameinuðu þjóðanna um loftslagsbreytingar sem tekur við losunartölum frá aðildarríkjum segir að misræmið sem Washington Post fann á milli raunlosunar og bókhalds ríkjanna skýrist af þeim ólíkum aðferðum sem eru notaðar við að greina frá losun og ósamræmi í hvenær tölur berast og hvaða losun er talin fram. „Við viðurkennum að það verður að gera meira, þar á meðal að finna leiðir til að aðstoða þróunarríki sem eiga aðild að bæta stofnanalega og tæknilega getu sína,“ segir Alexander Saier, talsmaður Sameinuðu þjóðanna um aðgerðir til þess að bæta framtalskerfið. Rob Jackson, prófessor við Stanford-háskóla í Bandaríkjunum og formaður Hnattræna kolefnisverkefnisins, samstarfsverkefni hundraða vísindamanna, segir að ef menn vita ekki hversu mikil losunin er í raun geti þeir ekki vitað hvort að dregið sé nógu mikið úr henni. „Lofthjúpurinn er endanlegi sannleikurinn. Lofthjúpurinn er það sem við látum okkur varða um. Styrkur metans og annarra gróðurhúsalofttegunda í lofthjúpnum er það sem hefur áhrif á loftslagið,“ segir hann. Styrkur gróðurhúsalofttegunda í lofthjúpnum er nú í kringum 414 hlutar af milljón og er hann nú um helmingi meir en hann var fyrir iðnbyltingu. Talið er að hann hafi ekki verið hærri á jörðinni í fjórar til fjórar og hálfa milljón ára. Á þeim tíma er talið að sjávarstaða hafi verið tæplega 24 metrum hærri en hún er nú, meðalhiti jarðar tæpum 4°C hærri en hann er nú og að stór skógur hafi þakið stór svæði á norðurskautinu þar sem nú er freðmýri.
Loftslagsmál Loftslagsráðstefna Sameinuðu þjóðanna (COP) Vísindi Mest lesið Tveir reyndust í skotti bíls Innlent Fannst hann þvingaður til að afsala sér hundinum Innlent Harður þriggja bíla árekstur á Suðurlandsvegi Innlent Málningu kastað og ryskingar við sendiráðið Innlent Erfitt að setja tölu á hve margir vilji stjórnarslit Innlent Svandís og Guðmundur Ingi nýir leiðtogar Vinstri grænna Innlent Mannekla bindur hendur héraðssaksóknara í samráðsmáli Innlent Ríkisstjórnarflokkarnir mælast með tuttugu prósenta fylgi Innlent Mótmælendur hindruðu för lögreglubíls í forgangsakstri Innlent Engum verði vísað út við myndbirtingu Erlent Fleiri fréttir Engum verði vísað út við myndbirtingu Minnst sextán látnir í aurskriðum í Bosníu og Hersegóvínu Einn af leiðtogum Hamas lést í loftárás á Líbanon Minnst sjötíu í valnum eftir árás glæpamanna Versnandi ástand í Pokrovsk Trump sagði Pence að hann yrði fyrirlitinn og talinn heimskur Gerðu árás á landamærastöð þar sem tugir þúsunda hafa flúið Obama leggur land undir fót fyrir Harris í næstu viku Sýknaðir af alvarlegustu ákærunum vegna dauða Nichols Hvaldímír drapst af völdum bakteríusýkingar 21 árs konu bjargað á Gasa tíu árum eftir að henni var rænt Arftaki Nasrallah sagður drepinn í árás Ísraela Vita um tvo Íslendinga í Líbanon Segja íbúum tuttugu og fimm þorpa að flýja Hringmyrkvi sýnilegur yfir syðsta oddi Suður-Ameríku Fyrsta heimsókn Rutte til Úkraínu Íhuga árásir á olíuvinnslur og kjarnorkustöðvar í Íran Nýnasisti sagðist ekki hafa stungið börn vegna rasisma Rússar reyndu að skjóta niður ísraelskar stýriflaugar Slökkva á tækjum næstvíðförlasta geimfarsins til að lengja líf þess Lét sér fátt um finnast að Pence væri í hættu Forsetinn neitar að undirrita lög gegn hinsegin fólki Tekur einarða afstöðu með þungunarrofi og sjálfræði kvenna Læknir játar sök í tengslum við dauða Matthew Perry Starfsfólk farið að þjást af „laxaastma“ Fimm látnir í Beirút eftir loftárás á heilsugæslu Maðurinn á bak við Tripp Trapp-stólinn látinn Verulegar líkur á að stórt stríð brjótist út í Miðausturlöndum Þrír ungir Svíar handteknir vegna sprenginganna í Kaupmannahöfn Watson skal áfram sæta gæsluvarðhaldi Sjá meira