Beislum kraftana betur Hörður Arnarson skrifar 29. júní 2021 09:47 Við getum tekið stór skref til grænnar framtíðar með því að beisla þá krafta, sem landið býr yfir. Við þurfum að nýta vindinn, rétt eins og við höfum nýtt jarðvarmann og lagt áherslu á að nýta betur þau fallvötn, sem þegar hafa verið virkjuð. Þjórsá hefur gefið okkur orku sína allt frá því að Búrfellsvirkjun var reist þar fyrir hálfum sjötta áratug. Nú eru alls sjö vatnsaflsvirkjanir í Þjórsá og þverám hennar, Tungnaá og Köldukvísl. Sama vatnasvæðið gefur þannig orku æ ofan í æ. Við höfum sem þjóð sett okkur markmið sem kalla á aukna raforkuframleiðslu, því við ætlum að vera búin að losa okkur við bensín og olíur árið 2050, en það gerist ekki nema við höfum næga græna orku í staðinn. Raforkukerfið okkar er nánast fullnýtt og brýn nauðsyn að efla það enn frekar. Við áformum að nýta orkuna á Þjórsársvæðinu enn betur. Eins og kunnugt er hafa 3 vatnsaflsvirkjanir til viðbótar verið á teikniborðinu, Hvammsvirkjun, Holtavirkjun og Urriðafossvirkjun. Þessar virkjanir nýta innviði sem nú þegar eru til staðar raflínur, vegi og uppistöðulónin Þórisvatn og Hágöngulón. Nýlega lagði Landsvirkjun inn umsókn hjá Orkustofnun um virkjunarleyfi vegna Hvammsvirkjunar, sem verður þá neðsta aflstöðin á Þjórsársvæðinu. Slíkt leyfi er forsenda þess að síðar verði hægt að óska eftir framkvæmdaleyfi. Umsókn um virkjunarleyfi er því ein varðan á þeirri leið að nýta betur – og enn og aftur - gríðarmikla orkuna í fallvötnum þessa gjöfula svæðis. Undirbúningur Hvammsvirkjunar hefur staðið í áratugi, eins og gjarnt er með virkjanir. Ekki hefur verið tekin ákvörðun um hvort eða hvenær verður sótt um leyfi til að hefja framkvæmdir við gerð hennar. Það gæti orðið á næsta ári, að því gefnu að virkjunarleyfi liggi þá fyrir. Fyrirséð er, að bráðnun jökla eykur rennsli í ám eins og Þjórsá, sem þegar er næst vatnsmesta á landsins. Við hljótum að reyna að vinna hreina, græna orku úr þeim mikla flaumi. Suðurlandið er sem fyrr vænsti kosturinn til orkuvinnslu, enda er eftirspurnin eftir orkunni mest á suðvesturhluta landsins og flutningskerfið til að koma orkunni á markað er þar tryggt og gott. Hitt er svo annað mál, að allir vona að hægt verði að snúa geigvænlegri þróun í hlýnun jarðar við, en það gerist ekki á einni nóttu. Fjöregg úr fleiri áttum Nokkuð hefur verið rætt um lága stöðu í uppistöðulónum Landsvirkjunar upp á síðkastið og skyldi engan undra, því þau eru vatnsminni en um langa hríð. Við reiknum vissulega með að sú staða batni hratt þegar hlýna tekur á fjöllum og að öll lón fyllist að hausti eins og vant er. Staðan minnir okkur hins vegar á, að það kann ekki góðri lukku að stýra að hafa öll egg í sömu körfu. Ef við værum byrjuð að fanga vindinn til orkuvinnslu í umtalsverðu magni myndi hann skjóta styrkri stoð undir afhendingaröryggi raforku. Vindurinn spyr ekkert um hitastig á fjöllum og rennsli í ám. Við getum gengið að honum nokkuð vísum stóran hluta ársins, mörgum vissulega til mæðu en grænni orkuvinnslu til framdráttar. Við hjá Landsvirkjun eigum tilbúnar áætlanir fyrir Búrfellslund, stóran vindmyllugarð sem yrði reistur á Þjórsársvæðinu, svæði þar sem þegar er mikil orkuvinnsla. Að sjálfsögðu höfum við, árum saman, gert ítarlegar rannsóknir á þeim áhrifum sem slíkar vindmyllur myndu hafa, rétt eins og við rannsökum aðstæður árum og áratugum saman fyrir aðra orkuvinnslu. Við vitum til dæmis, að vindmyllur í Búrfellslundi myndu ekki standa í farleið fugla og við vitum að ef þær væru fjarlægðar síðar væru lítil ef nokkur ummerki um að þarna hefði nokkurn tímann staðið aflstöð. Því miður verður hins vegar enn bið á að við getum nýtt vindinn, þar sem löggjafarvaldið hefur ekki náð að koma þeim málum í viðunandi farveg. Engin orkuskipti án nýrrar, grænnar orku Fáar þjóðir eru jafn vel í stakk búnar til að takast á við nauðsynleg orkuskipti og við Íslendingar. Við getum tekið risaskref í loftslagsmálum með því að knýja allan bílaflota okkar með grænu rafmagni og við munum áreiðanlega knýja öll stærri farartæki, flutningabíla og flugvélar, með rafeldsneyti innan nokkurra ára. Þrátt fyrir orkuvinnslu undanfarinna áratuga er það enn svo, að aðeins um 0,4% af landinu okkar eru nýtt undir hana. Sambærilegar tölur fyrir nágrannalönd okkar eru t.d. á bilinu 1,5 til 2% í Noregi og í Danmörku. Við þurfum vissulega að vanda okkur áfram og taka ekki ákvarðanir um orkuvinnslu nema að mjög vel rannsökuðu máli. Um leið verðum við horfast í augu við að aukning í vinnslu grænu raforkunnar okkar er nauðsynleg til þess að ná þeim árangri sem við höfum skuldbundið okkur til þess að ná í loftlagsmálum og á sama tíma yrðu til áhugaverð, vel launuð störf og aukin efnahagsleg hagsæld. Vinnum græna orku, fyrir framtíðina. Höfundur er forstjóri Landsvirkjunar. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Orkumál Landsvirkjun Vatnsaflsvirkjanir Hörður Arnarson Vindorka Mest lesið Glútenlaust gull á grillið Anna Gunndís Guðmundsdóttir Skoðun Heilræði fyrir Nýhaldið Sigmundur Davíð Gunnlaugsson Skoðun Evrópa og myrkrið framundan Hilmar Þór Hilmarsson Skoðun Ferðatryggingar og val á kreditkorti Svandís Edda Hólm Jónudóttir Skoðun Lokunaruppboð í Kauphöllinni Baldur Thorlacius Skoðun Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun Viðreisn mun leggja fram tillögu um íbúakosningu um Coda Terminal verkefnið í Hafnarfirði Jón Ingi Hákonarson Skoðun Ert þú í góðu netsambandi? Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir Skoðun Af hverju að byggja Coda Terminal? Ólafur Elínarson,Sandra Ósk Snæbjörnsdóttir Skoðun Stundum hefur Gunnar Smári rétt fyrir sér Magnús Árni Skjöld Magnússon Skoðun Skoðun Skoðun Stórnotendur eru kjölfestan í íslenska raforkukerfinu Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Ert þú í góðu netsambandi? Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir skrifar Skoðun Evrópa og myrkrið framundan Hilmar Þór Hilmarsson skrifar Skoðun Heilræði fyrir Nýhaldið Sigmundur Davíð Gunnlaugsson skrifar Skoðun Glútenlaust gull á grillið Anna Gunndís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Kaupin á eyrinni Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Lokunaruppboð í Kauphöllinni Baldur Thorlacius skrifar Skoðun Viðreisn mun leggja fram tillögu um íbúakosningu um Coda Terminal verkefnið í Hafnarfirði Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun Ferðatryggingar og val á kreditkorti Svandís Edda Hólm Jónudóttir skrifar Skoðun Af hverju að byggja Coda Terminal? Ólafur Elínarson,Sandra Ósk Snæbjörnsdóttir skrifar Skoðun Hljóð úr horni Ingólfur Sverrisson skrifar Skoðun ESB fyrir almenning Oddný G. Harðardóttir skrifar Skoðun Strámaðurinn mikli Kristján Hreinsson skrifar Skoðun Árið er 2024 Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Samkeppni í nýju ljósi Páll Hermannsson skrifar Skoðun Það er verið að grafa dýpri fátæktargjá Rúnar Sigurjónsson skrifar Skoðun „Hæ ástin, þarf að millifæra, getur þú samþykkt beiðnina?“ Heiðrún Jónsdóttir skrifar Skoðun Algeng þvæla um Evrópusambandið Jón Frímann Jónsson skrifar Skoðun Stundum hefur Gunnar Smári rétt fyrir sér Magnús Árni Skjöld Magnússon skrifar Skoðun Hamingjan grundvallast á gæðum hugsananna Árni Már Jensson skrifar Skoðun Hátt reitt til höggs Hjálmar Jónsson skrifar Skoðun Brennt barn forðast eldinn Hrefna Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Varnir gegn gagnagíslatökum Unnur Kristín Sveinbjarnardóttir skrifar Skoðun Uppbygging almannahagsmuna á Íslandi Hlynur Már Vilhjálmsson skrifar Skoðun Málað sig út í horn Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Full orkuskipti ríkisflota og samgönguþjónustu fyrir 2030 Sigurður Friðleifsson skrifar Skoðun Einelti er veruleikabrenglun Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun „Lýtalaus íslenska“ er ekki til Eiríkur Rögnvaldsson skrifar Skoðun Hvatning til mótshaldara Landsmóts hestamanna Linda Karen Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Áróður Kremls gegn Úkraínu og NATO Guðni Freyr Öfjörð skrifar Sjá meira
Við getum tekið stór skref til grænnar framtíðar með því að beisla þá krafta, sem landið býr yfir. Við þurfum að nýta vindinn, rétt eins og við höfum nýtt jarðvarmann og lagt áherslu á að nýta betur þau fallvötn, sem þegar hafa verið virkjuð. Þjórsá hefur gefið okkur orku sína allt frá því að Búrfellsvirkjun var reist þar fyrir hálfum sjötta áratug. Nú eru alls sjö vatnsaflsvirkjanir í Þjórsá og þverám hennar, Tungnaá og Köldukvísl. Sama vatnasvæðið gefur þannig orku æ ofan í æ. Við höfum sem þjóð sett okkur markmið sem kalla á aukna raforkuframleiðslu, því við ætlum að vera búin að losa okkur við bensín og olíur árið 2050, en það gerist ekki nema við höfum næga græna orku í staðinn. Raforkukerfið okkar er nánast fullnýtt og brýn nauðsyn að efla það enn frekar. Við áformum að nýta orkuna á Þjórsársvæðinu enn betur. Eins og kunnugt er hafa 3 vatnsaflsvirkjanir til viðbótar verið á teikniborðinu, Hvammsvirkjun, Holtavirkjun og Urriðafossvirkjun. Þessar virkjanir nýta innviði sem nú þegar eru til staðar raflínur, vegi og uppistöðulónin Þórisvatn og Hágöngulón. Nýlega lagði Landsvirkjun inn umsókn hjá Orkustofnun um virkjunarleyfi vegna Hvammsvirkjunar, sem verður þá neðsta aflstöðin á Þjórsársvæðinu. Slíkt leyfi er forsenda þess að síðar verði hægt að óska eftir framkvæmdaleyfi. Umsókn um virkjunarleyfi er því ein varðan á þeirri leið að nýta betur – og enn og aftur - gríðarmikla orkuna í fallvötnum þessa gjöfula svæðis. Undirbúningur Hvammsvirkjunar hefur staðið í áratugi, eins og gjarnt er með virkjanir. Ekki hefur verið tekin ákvörðun um hvort eða hvenær verður sótt um leyfi til að hefja framkvæmdir við gerð hennar. Það gæti orðið á næsta ári, að því gefnu að virkjunarleyfi liggi þá fyrir. Fyrirséð er, að bráðnun jökla eykur rennsli í ám eins og Þjórsá, sem þegar er næst vatnsmesta á landsins. Við hljótum að reyna að vinna hreina, græna orku úr þeim mikla flaumi. Suðurlandið er sem fyrr vænsti kosturinn til orkuvinnslu, enda er eftirspurnin eftir orkunni mest á suðvesturhluta landsins og flutningskerfið til að koma orkunni á markað er þar tryggt og gott. Hitt er svo annað mál, að allir vona að hægt verði að snúa geigvænlegri þróun í hlýnun jarðar við, en það gerist ekki á einni nóttu. Fjöregg úr fleiri áttum Nokkuð hefur verið rætt um lága stöðu í uppistöðulónum Landsvirkjunar upp á síðkastið og skyldi engan undra, því þau eru vatnsminni en um langa hríð. Við reiknum vissulega með að sú staða batni hratt þegar hlýna tekur á fjöllum og að öll lón fyllist að hausti eins og vant er. Staðan minnir okkur hins vegar á, að það kann ekki góðri lukku að stýra að hafa öll egg í sömu körfu. Ef við værum byrjuð að fanga vindinn til orkuvinnslu í umtalsverðu magni myndi hann skjóta styrkri stoð undir afhendingaröryggi raforku. Vindurinn spyr ekkert um hitastig á fjöllum og rennsli í ám. Við getum gengið að honum nokkuð vísum stóran hluta ársins, mörgum vissulega til mæðu en grænni orkuvinnslu til framdráttar. Við hjá Landsvirkjun eigum tilbúnar áætlanir fyrir Búrfellslund, stóran vindmyllugarð sem yrði reistur á Þjórsársvæðinu, svæði þar sem þegar er mikil orkuvinnsla. Að sjálfsögðu höfum við, árum saman, gert ítarlegar rannsóknir á þeim áhrifum sem slíkar vindmyllur myndu hafa, rétt eins og við rannsökum aðstæður árum og áratugum saman fyrir aðra orkuvinnslu. Við vitum til dæmis, að vindmyllur í Búrfellslundi myndu ekki standa í farleið fugla og við vitum að ef þær væru fjarlægðar síðar væru lítil ef nokkur ummerki um að þarna hefði nokkurn tímann staðið aflstöð. Því miður verður hins vegar enn bið á að við getum nýtt vindinn, þar sem löggjafarvaldið hefur ekki náð að koma þeim málum í viðunandi farveg. Engin orkuskipti án nýrrar, grænnar orku Fáar þjóðir eru jafn vel í stakk búnar til að takast á við nauðsynleg orkuskipti og við Íslendingar. Við getum tekið risaskref í loftslagsmálum með því að knýja allan bílaflota okkar með grænu rafmagni og við munum áreiðanlega knýja öll stærri farartæki, flutningabíla og flugvélar, með rafeldsneyti innan nokkurra ára. Þrátt fyrir orkuvinnslu undanfarinna áratuga er það enn svo, að aðeins um 0,4% af landinu okkar eru nýtt undir hana. Sambærilegar tölur fyrir nágrannalönd okkar eru t.d. á bilinu 1,5 til 2% í Noregi og í Danmörku. Við þurfum vissulega að vanda okkur áfram og taka ekki ákvarðanir um orkuvinnslu nema að mjög vel rannsökuðu máli. Um leið verðum við horfast í augu við að aukning í vinnslu grænu raforkunnar okkar er nauðsynleg til þess að ná þeim árangri sem við höfum skuldbundið okkur til þess að ná í loftlagsmálum og á sama tíma yrðu til áhugaverð, vel launuð störf og aukin efnahagsleg hagsæld. Vinnum græna orku, fyrir framtíðina. Höfundur er forstjóri Landsvirkjunar.
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun
Viðreisn mun leggja fram tillögu um íbúakosningu um Coda Terminal verkefnið í Hafnarfirði Jón Ingi Hákonarson Skoðun
Skoðun Viðreisn mun leggja fram tillögu um íbúakosningu um Coda Terminal verkefnið í Hafnarfirði Jón Ingi Hákonarson skrifar
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun
Viðreisn mun leggja fram tillögu um íbúakosningu um Coda Terminal verkefnið í Hafnarfirði Jón Ingi Hákonarson Skoðun