19. júní: Alþjóðadagur Sameinuðu þjóðanna tileinkaður upprætingu kynferðisofbeldis í stríðsátökum Magnea Marinósdóttir skrifar 19. júní 2021 12:03 Enn og aftur berast fregnir af hörmulegu kynferðisofbeldi í tengslum við vopnuð átök, nú síðast frá Tigray-héraði í Eþíópíu. Stjórnarherinn, sem nýtur stuðnings frá Eritríu, hefur verið sakaður um allt í senn stríðsglæpi, glæpi gegn mannkyni og tilraun til þjóðarmorðs í tilraun sinni til að skipta út stjórn héraðsins. Sú ákvörðun var tekin eftir að kosningar til héraðsþings fóru fram í Tigray í september s.l. í trássi við tilmæli alríkisstjórnarinnar um frestun fyrirhugaðra alríkis- og héraðskosninga vegna COVID faraldursins. Það sem vafalaust jók spennuna er sú staðreynd að Tigray er heimahérað Þjóðfrelsishreyfingar Tigray sem réð lögum og lofum í Eþíópíu frá 1995 til ársins 2018 eða allt þar til Abiy Ahmed Ali, núverandi forsætisráðherra, komst til valda í kjölfar fjöldamótmæla gegn einræðisstjórn Þjóðfrelsishreyfingarinnar. Þá tók við stjórnartaumunum bandalag nokkurra stjórnmálaflokka undir forustu Framfaraflokksins (e.Prosperity Party), flokks forsætisráðherrans, án þátttöku Þjóðfrelsishreyfingarinnar. Jafnframt er mikilvægt að geta þess að helmingur vopnabúrs landsins er talið vera í héraðinu. Það fyrirkomulag er arfleið stríðsins á milli Eþíópíu og Eritríu sem lauk með friðarsamningi sem forsætisráðherrann hlaut friðarverðlaun Nóbels fyrir árið 2019. Hugsanlegt er að fyrrgreindar aðstæður hafi spilað veigamikið hlutverk þegar ákvörðun var tekin um að fara fram með vopnavaldi eftir héraðskosningarnar þar sem Þjóðfrelsishreyfingin vann yfirburðasigur en voru dæmdar ólöglegar af alríkisstjórninni. Fyrsta árásin var gerð 4. nóvember eftir að alríkisstjórnin sakaði héraðsstjórnina (Þjóðfrelsishreyfinunga) um að hafa ráðist á herstöð í héraðinu. Hún hefur neitað þeim ásökunum. Ásakanir um stríðsglæpi og glæpi gegn mannkyni Grunur leikur á að kynferðisofbeldi sé framið af öllum stríðandi fylkingum en auk þess hafa komið fram ásakanir um stríðsglæpi og glæpi gegn mannkyni að hálfu stjórnarhersins og bandamanna þeirra. Ásakanirnar eru byggðar á fréttaflutningi af fjöldamorðum á almennum borgurum og nauðgunum, þar með talið hópnauðgunum á konum. Frásagnir þolenda sem vitna í orð gerenda þess efnis að nauðganirnar eigi að tryggja að engin börn af Tigray uppruna fæðist til framtíðar (sjá m.a. fréttir Al Jazeera og CNN) gefa einnig til kynna ásetning um þjóðarmorð. Í lok maí s.l. höfðu þrír hermenn verið sakfelldir fyrir nauðgun auk þess sem saksóknaraembætti hersins hafði gefið út ákærur um nauðgun og annars konar kynferðisofbeldi á hendur 25 hermönnum til viðbótar. Afleiðingar ofbeldisins og aðgerðir Alþjóðaráðsins og landsfélaga Rauða krossins í Eþíópíu og Suður-Súdan Fyrir utan afleiðingar ofbeldisins fyrir fórnarlömbin, fjölskyldur þeirra og samfélagið í heild, hefur það einnig valdið því að meira en 2 milljónir hafa lagt á flótta. Hluti flóttafólksins hefur hugsanlega misst heimili sín og heimkynni fyrir fullt og allt. Framkvæmdastjóri Alþjóðaráðs Rauða krossins, Robert Mardini, fordæmdi ástandið í yfirlýsingu þann 22. apríl með vísan í ummæli starfsmanna ráðsins á svæðinu sem ásamt landsfélögum Rauða krossins í Eþíópíu og Suður-Súdan veita neyðaraðstoð, þ.m.t. læknisþjónustu á sjúkrahúsum og heilsugæslustöðvum þangað sem þolendur kynferðisofbeldisins geta leitað sér aðstoðar. Það eru þó alls ekki allir, að talið er, sem leita sér lífsnauðsynlegar aðstoðar af ástæðum sem m.a. má rekja til þolendaskammar og skaðlegra félagslegra afleiðinga opinberunar ofbeldisins fyrir fórnarlömbin. Mardini lýsti því jafnframt yfir að það væri forgangsatriði að fyrirbyggja frekara kynferðisofbeldi og veita þolendum aðstoð. Nú þegar hefur sérfræðingur á sviði aðgerða sem lúta að kynferðisofbeldi verið sendur til starfa með undirsendinefnd ráðsins í héraðinu. Hlutverk hennar er að veita neyðaraðstoð sem er m.a. sniðin að þörfum þolenda kynferðisofbeldis þar sem þeim er veitt viðeigandi aðstoð og vernd. Vinnan fer fram í samvinnu og samráði við landsfélag Rauða krossins, sendinefnd Alþjóðaráðsins í höfuðborginni Addis Ababa og teymi Alþjóðaráðsins í Genf sem skipað er sérfræðingum frá þremur heimsálfum, þar með talið höfundi þessarar greinar. Meiri upplýsingar um Alþjóðaráðið og starfsemi teymisins má finna hér og hér. Forgangsatriði er að veita fórnarlömbum kynferðisofbeldis eins þolendavæna aðstoð og kostur er auk þess að grípa til ráðstafana til að fyrirbyggja frekara kynferðisofbeldi. Sérstaða Alþjóðaráðsins felst einkum í aðgangi þess að öllum svæðum og stríðandi fylkingum. Er það í krafti þeirra lagalegu stöðu sem ráðið nýtur samkvæmt Gefnarsáttmálunum og grundvallarhugsjónum þess, þ.e. mannúð, óhlutdrægni, hlutleysi og sjálfstæði. Betur má ef duga skal 19. júní er fagnað á Íslandi sem þeim tímamótum er konur fengu kosningarrétt til Alþingis árið 1915. Það væri gaman að geta fagnað fagurri veröld sem væri laus við hrylling og grimmd vopnaðra stríðsátaka og kynferðisofbeldis en því miður eigum við enn langt í land. Það er m.a. höfuðástæða þess að frá árinu 2015 hafa Sameinuðu þjóðirnar sérstaklega tileinkað 19. júní upprætingu kynferðisofbeldis í stríðsátökum. Þess vegna skulum við, um leið og við fögnum kosningarétti kvenna, taka undir ákallið um að endir verði bundinn á blóðug átök og það hörmulega kynferðisofbeldi sem framið er af stríðandi fylkingum og almennum borgurum í algeru trássi við mannúðarlög og alþjóðlega mannréttindasáttmála. Höfundur er alþjóðastjórnmálafræðingur og sérfræðingur á sviði jafnréttismála. Hún hefur síðan í febrúar 2020 starfað í teymi Alþjóðaráðsins um aðgerðir sem lúta fyrirbyggjandi aðgerðum og viðbrögðum við kynferðisofbeldi framið í tengslum við vopnuð átök. Nánari upplýsingar um alþjóðadaginn. Nánari upplýsingar um starfsemi Alþjóðaráðsins í Tigray: Humanitarian needs of Ethiopian refugees continue to grow | ICRC. Viðtal við framkvæmdastjóra Alþjóðaráðsins, Robert Mardini Helstu heimildir: ·Kosningar ·Árás stjórnarhersins inn í Tigray ·Flóttamannastraumurinn ·Útgáfa ákæru um kynferðisofbeldi og sakfelling hermenna Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Kynferðisofbeldi Hernaður Sameinuðu þjóðirnar Magnea Marinósdóttir Mest lesið Ég var barnið sem vildi ekki taka í höndina á kennaranum sínum Fida Abu Libdeh Skoðun Bob Marley og íslenskar kosningar Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun Örvæntingarfullur maður sker út grasker Þórður Snær Júlíusson Skoðun Sjálfstæðisflokkur hækkar kostnað heimilanna Kristrún Frostadóttir Skoðun Hver ætlar að taka fimmtu vaktina? Ákall til stjórnmálaflokka María Fjóla Harðardóttir,Halla Thoroddsen Skoðun Ölmusuhagkerfið Unnur Rán Reynisdóttir Skoðun Gerum þetta að kosningamáli Ágúst Ólafur Ágústsson Skoðun Eru vaxtarmörkin vandinn? Dóra Björt Guðjónsdóttir Skoðun Glundroði Sjálfstæðisflokksins bitnar á hagstjórn og innviðum Árni Rúnar Þorvaldsson Skoðun Stóri grænþvotturinn Heiðrún Lind Marteinsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun 60% landsmanna á móti vopnakaupunum Hildur Þórðardóttir skrifar Skoðun Glundroði Sjálfstæðisflokksins bitnar á hagstjórn og innviðum Árni Rúnar Þorvaldsson skrifar Skoðun Hver ætlar að taka fimmtu vaktina? Ákall til stjórnmálaflokka María Fjóla Harðardóttir,Halla Thoroddsen skrifar Skoðun Afkastadrifin menntun og verðgildi nemenda Halldóra Mogensen skrifar Skoðun Ég er deildarstjóri í leikskóla Helga Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Draumastarfið Arnfríður Hermannsdóttir skrifar Skoðun Hjartsláttur sjávarbyggðanna Lilja Rafney Magnúsdóttir skrifar Skoðun Erum við tilbúin til að bæta menntakerfið okkar? Jónína Einarsdóttir skrifar Skoðun Eru vaxtarmörkin vandinn? Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Búum til „vandamál“ – leysum það með samræmdum prófum Árelía Eydís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Þöggun Guðbjörg Ása Jóns Huldudóttir,Margrét Kristín Blöndal,Margrét Rut Eddudóttir,Lukka Sigurðardóttir,Sigtryggur Ari Jóhannsson,Halldóra Jóhanna Hafsteins Âû skrifar Skoðun Ölmusuhagkerfið Unnur Rán Reynisdóttir skrifar Skoðun Fyrirmyndarstjórn Viðreisnar og Samfylkingar á Reykjavíkurborg? Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Sjálfstæðisflokkur hækkar kostnað heimilanna Kristrún Frostadóttir skrifar Skoðun Hvar er mannúðin? Davíð Sól Pálsson skrifar Skoðun Gerum þetta að kosningamáli Ágúst Ólafur Ágústsson skrifar Skoðun Stóri grænþvotturinn Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Örvæntingarfullur maður sker út grasker Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Vill íslenska þjóðin halda í einmenninguna? Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Inngilding eða „aðskilnaður“? Jasmina Vajzović Crnac skrifar Skoðun Vonin má aldrei deyja Guðmunda G. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Ég var barnið sem vildi ekki taka í höndina á kennaranum sínum Fida Abu Libdeh skrifar Skoðun Um áhrif niðurskurðar á fjárlögum 2025 til kvikmyndagerðar og lista Steingrímur Dúi Másson skrifar Skoðun Bob Marley og íslenskar kosningar Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar Skoðun Fólk eða fífl? Anna Gunndís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Eru til lausnir við mönnunarvanda heilsugæslunnar? Gunnlaugur Már Briem skrifar Skoðun Er eitthvað mál að handtaka börn? Elsa Bára Traustadóttir skrifar Skoðun Er ferðaþjónusta útlendingavandamál? Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Íslenska kerfið framleiðir afbrotamenn Ágústa Ágústsdóttir skrifar Skoðun Ekki fokka þessu upp! Gunnar Dan Wiium skrifar Sjá meira
Enn og aftur berast fregnir af hörmulegu kynferðisofbeldi í tengslum við vopnuð átök, nú síðast frá Tigray-héraði í Eþíópíu. Stjórnarherinn, sem nýtur stuðnings frá Eritríu, hefur verið sakaður um allt í senn stríðsglæpi, glæpi gegn mannkyni og tilraun til þjóðarmorðs í tilraun sinni til að skipta út stjórn héraðsins. Sú ákvörðun var tekin eftir að kosningar til héraðsþings fóru fram í Tigray í september s.l. í trássi við tilmæli alríkisstjórnarinnar um frestun fyrirhugaðra alríkis- og héraðskosninga vegna COVID faraldursins. Það sem vafalaust jók spennuna er sú staðreynd að Tigray er heimahérað Þjóðfrelsishreyfingar Tigray sem réð lögum og lofum í Eþíópíu frá 1995 til ársins 2018 eða allt þar til Abiy Ahmed Ali, núverandi forsætisráðherra, komst til valda í kjölfar fjöldamótmæla gegn einræðisstjórn Þjóðfrelsishreyfingarinnar. Þá tók við stjórnartaumunum bandalag nokkurra stjórnmálaflokka undir forustu Framfaraflokksins (e.Prosperity Party), flokks forsætisráðherrans, án þátttöku Þjóðfrelsishreyfingarinnar. Jafnframt er mikilvægt að geta þess að helmingur vopnabúrs landsins er talið vera í héraðinu. Það fyrirkomulag er arfleið stríðsins á milli Eþíópíu og Eritríu sem lauk með friðarsamningi sem forsætisráðherrann hlaut friðarverðlaun Nóbels fyrir árið 2019. Hugsanlegt er að fyrrgreindar aðstæður hafi spilað veigamikið hlutverk þegar ákvörðun var tekin um að fara fram með vopnavaldi eftir héraðskosningarnar þar sem Þjóðfrelsishreyfingin vann yfirburðasigur en voru dæmdar ólöglegar af alríkisstjórninni. Fyrsta árásin var gerð 4. nóvember eftir að alríkisstjórnin sakaði héraðsstjórnina (Þjóðfrelsishreyfinunga) um að hafa ráðist á herstöð í héraðinu. Hún hefur neitað þeim ásökunum. Ásakanir um stríðsglæpi og glæpi gegn mannkyni Grunur leikur á að kynferðisofbeldi sé framið af öllum stríðandi fylkingum en auk þess hafa komið fram ásakanir um stríðsglæpi og glæpi gegn mannkyni að hálfu stjórnarhersins og bandamanna þeirra. Ásakanirnar eru byggðar á fréttaflutningi af fjöldamorðum á almennum borgurum og nauðgunum, þar með talið hópnauðgunum á konum. Frásagnir þolenda sem vitna í orð gerenda þess efnis að nauðganirnar eigi að tryggja að engin börn af Tigray uppruna fæðist til framtíðar (sjá m.a. fréttir Al Jazeera og CNN) gefa einnig til kynna ásetning um þjóðarmorð. Í lok maí s.l. höfðu þrír hermenn verið sakfelldir fyrir nauðgun auk þess sem saksóknaraembætti hersins hafði gefið út ákærur um nauðgun og annars konar kynferðisofbeldi á hendur 25 hermönnum til viðbótar. Afleiðingar ofbeldisins og aðgerðir Alþjóðaráðsins og landsfélaga Rauða krossins í Eþíópíu og Suður-Súdan Fyrir utan afleiðingar ofbeldisins fyrir fórnarlömbin, fjölskyldur þeirra og samfélagið í heild, hefur það einnig valdið því að meira en 2 milljónir hafa lagt á flótta. Hluti flóttafólksins hefur hugsanlega misst heimili sín og heimkynni fyrir fullt og allt. Framkvæmdastjóri Alþjóðaráðs Rauða krossins, Robert Mardini, fordæmdi ástandið í yfirlýsingu þann 22. apríl með vísan í ummæli starfsmanna ráðsins á svæðinu sem ásamt landsfélögum Rauða krossins í Eþíópíu og Suður-Súdan veita neyðaraðstoð, þ.m.t. læknisþjónustu á sjúkrahúsum og heilsugæslustöðvum þangað sem þolendur kynferðisofbeldisins geta leitað sér aðstoðar. Það eru þó alls ekki allir, að talið er, sem leita sér lífsnauðsynlegar aðstoðar af ástæðum sem m.a. má rekja til þolendaskammar og skaðlegra félagslegra afleiðinga opinberunar ofbeldisins fyrir fórnarlömbin. Mardini lýsti því jafnframt yfir að það væri forgangsatriði að fyrirbyggja frekara kynferðisofbeldi og veita þolendum aðstoð. Nú þegar hefur sérfræðingur á sviði aðgerða sem lúta að kynferðisofbeldi verið sendur til starfa með undirsendinefnd ráðsins í héraðinu. Hlutverk hennar er að veita neyðaraðstoð sem er m.a. sniðin að þörfum þolenda kynferðisofbeldis þar sem þeim er veitt viðeigandi aðstoð og vernd. Vinnan fer fram í samvinnu og samráði við landsfélag Rauða krossins, sendinefnd Alþjóðaráðsins í höfuðborginni Addis Ababa og teymi Alþjóðaráðsins í Genf sem skipað er sérfræðingum frá þremur heimsálfum, þar með talið höfundi þessarar greinar. Meiri upplýsingar um Alþjóðaráðið og starfsemi teymisins má finna hér og hér. Forgangsatriði er að veita fórnarlömbum kynferðisofbeldis eins þolendavæna aðstoð og kostur er auk þess að grípa til ráðstafana til að fyrirbyggja frekara kynferðisofbeldi. Sérstaða Alþjóðaráðsins felst einkum í aðgangi þess að öllum svæðum og stríðandi fylkingum. Er það í krafti þeirra lagalegu stöðu sem ráðið nýtur samkvæmt Gefnarsáttmálunum og grundvallarhugsjónum þess, þ.e. mannúð, óhlutdrægni, hlutleysi og sjálfstæði. Betur má ef duga skal 19. júní er fagnað á Íslandi sem þeim tímamótum er konur fengu kosningarrétt til Alþingis árið 1915. Það væri gaman að geta fagnað fagurri veröld sem væri laus við hrylling og grimmd vopnaðra stríðsátaka og kynferðisofbeldis en því miður eigum við enn langt í land. Það er m.a. höfuðástæða þess að frá árinu 2015 hafa Sameinuðu þjóðirnar sérstaklega tileinkað 19. júní upprætingu kynferðisofbeldis í stríðsátökum. Þess vegna skulum við, um leið og við fögnum kosningarétti kvenna, taka undir ákallið um að endir verði bundinn á blóðug átök og það hörmulega kynferðisofbeldi sem framið er af stríðandi fylkingum og almennum borgurum í algeru trássi við mannúðarlög og alþjóðlega mannréttindasáttmála. Höfundur er alþjóðastjórnmálafræðingur og sérfræðingur á sviði jafnréttismála. Hún hefur síðan í febrúar 2020 starfað í teymi Alþjóðaráðsins um aðgerðir sem lúta fyrirbyggjandi aðgerðum og viðbrögðum við kynferðisofbeldi framið í tengslum við vopnuð átök. Nánari upplýsingar um alþjóðadaginn. Nánari upplýsingar um starfsemi Alþjóðaráðsins í Tigray: Humanitarian needs of Ethiopian refugees continue to grow | ICRC. Viðtal við framkvæmdastjóra Alþjóðaráðsins, Robert Mardini Helstu heimildir: ·Kosningar ·Árás stjórnarhersins inn í Tigray ·Flóttamannastraumurinn ·Útgáfa ákæru um kynferðisofbeldi og sakfelling hermenna
Hver ætlar að taka fimmtu vaktina? Ákall til stjórnmálaflokka María Fjóla Harðardóttir,Halla Thoroddsen Skoðun
Skoðun Glundroði Sjálfstæðisflokksins bitnar á hagstjórn og innviðum Árni Rúnar Þorvaldsson skrifar
Skoðun Hver ætlar að taka fimmtu vaktina? Ákall til stjórnmálaflokka María Fjóla Harðardóttir,Halla Thoroddsen skrifar
Skoðun Þöggun Guðbjörg Ása Jóns Huldudóttir,Margrét Kristín Blöndal,Margrét Rut Eddudóttir,Lukka Sigurðardóttir,Sigtryggur Ari Jóhannsson,Halldóra Jóhanna Hafsteins Âû skrifar
Skoðun Fyrirmyndarstjórn Viðreisnar og Samfylkingar á Reykjavíkurborg? Diljá Mist Einarsdóttir skrifar
Skoðun Um áhrif niðurskurðar á fjárlögum 2025 til kvikmyndagerðar og lista Steingrímur Dúi Másson skrifar
Hver ætlar að taka fimmtu vaktina? Ákall til stjórnmálaflokka María Fjóla Harðardóttir,Halla Thoroddsen Skoðun