„Þetta hefur farið miklu betur en við reiknuðum með“ Eiður Þór Árnason skrifar 3. júní 2021 15:30 Þórólfur Matthíasson, prófessor í hagfræði, segir að atvinnuleysisbætur og sérstök úrræði stjórnvalda hafi heilt yfir náð að vega á móti tekjusamdrætti heimila. AÐsend Tekjuskatts- og útsvarsstofn landsmanna hækkaði um 5,7% í fyrra frá árinu 2019 þrátt fyrir mikinn efnahagssamdrátt og stóraukið atvinnuleysi. Er það sama aukning og sást milli áranna 2018 og 2019. Hagfræðiprófessor segir að staðan hafi reynst mun betri en svartar spár gerðu ráð fyrir. Framteljendur til skatts voru 312.511 talsins á síðasta ári og fækkar um 826 þrátt fyrir mannfjölgun. Er þetta í fyrsta sinn í áratug sem framteljendum fækkar á milli ára en munar þar mestu um erlenda ríkisborgara sem störfuðu áður á Íslandi. Þórólfur Matthíasson, prófessor í hagfræði við Háskóla Íslands, segir að hækkun tekjuskatts- og útsvarsstofns sýni að atvinnuleysisbætur, hlutabótaleiðin og sérstök úrræði stjórnvalda á borð við úttekt séreignasparnaðar hafi nokkurn veginn náð að vega upp á móti tekjusamdrætti einstaklinga á seinasta ári. Þá hafi kjarasamningsbundnar launahækkanir haft sitt að segja fyrir launafólk en verkalýðshreyfingin hafnaði í fyrra hugmyndum um frestun umsaminna kjarabóta í ljósi efnahagsástandsins. Launavísitalan hækkaði um 10,6% frá febrúar 2019 til febrúar 2020 og er um að ræða mestu ársbreytingu í nærri fimm ár. Fjórfalt fleiri fengu atvinnuleysisbætur Af einstökum tekjuliðum tekjuskatts- og útsvarsstofnsins var mesta hækkunin þó í atvinnuleysisbótum sem hækkuðu um 46,5 milljarða króna frá fyrra ári og voru samtals 65 milljarðar á árinu 2020. Viðtakendur atvinnuleysisbóta voru 55.557 talsins og fjórfaldaðist sá fjöldi milli ára. Þá jukust greiðslur úr lífeyrissjóðum um 24,3% og vó þar þungt heimild til úttektar séreignarsparnaðar. Tæplega 15 þúsund manns nýttu sér úrræðið á árinu 2020 og tóku samtals út 18,7 milljarða króna. Þetta kemur fram á vef fjármála- og efnahagsráðuneytisins en ríkisskattstjóri lauk nýverið álagningu opinberra gjalda á einstaklinga. Álagning opinberra gjalda á einstaklinga fyrir árið 2020 var birt á dögunum.Vísir/Eiður Aðrar skatttekjur komi til með að lækka á móti „Við sjáum þarna svolítið hvernig gjaldahlið og tekjuhlið ríkissjóðs spilar saman með talsverðri töf. Ríkissjóður býr til útgjöld á árinu 2020 í formi atvinnuleysisbóta, hlutabóta og annarra aðgerða og svo er hluti af því að koma til baka í formi þess að tekjuskattur lækkar ekki eins mikið og hann ella hefði gert á árinu 2021,“ segir Þórólfur. Hann bætir við að á móti komi að umtalsverður efnahagslegur samdráttur á seinasta ári, einkum á fyrri hluta 2020, eigi eftir að birtast í lægri tekjum ríkissjóðs af virðisaukaskatti og öðrum skatttekjum frá lögaðilum. Þar hafi samdráttur í hagnaði margra fyrirtækja til að mynda nokkur áhrif. Verðmæti fasteigna hækkaði um 5,8 prósent Í árslok 2020 voru eignir heimilanna metnar á 7.678 milljarða króna og jukust þær um 7,2% frá fyrra ári. Þar af voru fasteignir 74% af heildareignum og verðmæti þeirra 5.662 milljarðar sem er 5,8% hækkun á milli ára. Í báðum tilfellum er um að ræða minni aukningu en milli áranna 2019 og 2020 auk þess sem hækkun húsnæðisverðs í faraldrinum er ekki farið að gæta í þessum tölum. Framtaldar skuldir heimilanna hækkuðu um 9,4% á síðasta ári og voru að stærstum hluta vegna íbúðarkaupa. Nettóeign heimila, skilgreind sem heildareignir að frádregnum heildarskuldum, var samtals 5.298 milljarðar króna og jókst um 6,2% á milli ára. Samtals eru 30.433 fjölskyldur með skuldir umfram eignir og fækkar þeim um tæplega 2.000 milli ára. Hröð þróun bóluefna skipt sköpum Að sögn Þórólfs styðja niðurstöður álagningar einstaklinga fyrir árið 2020 þá fullyrðingu Gylfa Zoëga hagfræðiprófessors að 90% íslenska hagkerfisins væri í lagi þrátt fyrir mikið efnahagsáfall. Orð Gylfa reyndust nokkuð umdeild þegar hann lét þau falla í mars síðastliðnum. Óháð því segir Þórólfur að ljóst sé að kolsvartar efnahagsspár hafi blessunarlega ekki raungerst. „Mikil ósköp, þetta hefur farið miklu betur en við reiknuðum með á þessum tíma fyrir ári síðan og ég tala nú ekki um í mars eða apríl. Þá hélt maður að við værum að horfa upp á tíu ára ferli þar sem samskiptum fólks yrði haldið í lágmarki. Ég átti ekki von á því fyrir ári síðan að við stæðum uppi með bólusettan landslýð eftir 14 til 16 mánuði. Ég held að það hafi enginn gert það, nema kannski þeir allra bjartsýnustu.“ Faraldur kórónuveiru (COVID-19) Efnahagsmál Skattar og tollar Tengdar fréttir Ísland verður síðasta þróaða ríkið til að endurheimta fyrri efnahagsstyrk Ekkert þróað ríki verður jafn lengi að endurheimta fyrri efnahagsstyrk eftir heimsfaraldurinn og Ísland, samkvæmt nýrri spá OECD. Við matið er verg landsframleiðsla á mann notuð sem mælikvarði á þetta. 2. júní 2021 17:44 Spá kröftugum efnahagsbata og að faraldurinn verði kveðinn í kútinn á seinni hluta árs Hagfræðideild Landsbankans segir útlit fyrir að böndum verði komið á heimsfaraldurinn á seinni hluta þessa árs og að landsframleiðsla aukist hérlendis um 4,9% á árinu. Þá er gert ráð fyrir að verðbólga gangi hægt og sígandi niður eftir því sem líður á árið. 18. maí 2021 12:56 Mest lesið Byggja hótel og 1.500 fermetra baðlón í Vestmannaeyjum Viðskipti innlent Um 550 milljónum deilt til 27 einkarekinna fjölmiðla Viðskipti innlent Daði og Hrefna nýir deildarstjórar hjá Veitum Viðskipti innlent Ráðinn framkvæmdastjóri Marel Fish Viðskipti innlent Snúrunni lokað fyrir fullt og allt Viðskipti innlent „Okkur langar til að búa til nýja tegund af bjórmenningu“ Atvinnulíf Linda ráðin framkvæmdastjóri háttsemiseftirlits Viðskipti innlent Skipti máli fyrir rekstur iðnfyrirtækja að lækka vexti og verðbólgu Viðskipti innlent Fjögur ráðin í stjórnendastöður hjá Íslandsbanka Viðskipti innlent Eybjörg Helga ráðin forstjóri Eirar, Skjóls og Hamra Viðskipti innlent Fleiri fréttir Linda ráðin framkvæmdastjóri háttsemiseftirlits Ráðinn framkvæmdastjóri Marel Fish Daði og Hrefna nýir deildarstjórar hjá Veitum Skipti máli fyrir rekstur iðnfyrirtækja að lækka vexti og verðbólgu Um 550 milljónum deilt til 27 einkarekinna fjölmiðla Byggja hótel og 1.500 fermetra baðlón í Vestmannaeyjum Eybjörg Helga ráðin forstjóri Eirar, Skjóls og Hamra Akademias tekur yfir rekstur Avia Fjögur ráðin í stjórnendastöður hjá Íslandsbanka Lyfjastofnun Evrópu tekur umsókn Alvotech til umsagnar Spá auknu atvinnuleysi og hagvexti Snúrunni lokað fyrir fullt og allt Misboðið hvernig staðið var að uppsögnum hjá nýjum eiganda Engin tilkynning um hópuppsögn í október Horyn nýr forstjóri kísilverksmiðjunnar á Bakka Breytt skipurit og nýir stjórnendur hjá Sýn Viðræðum slitið um samruna Samkaupa, Heimkaupa og Orkunnar Hagnaður Arion banka eykst um tæpa tvo milljarða Auknar líkur á annarri vaxtalækkun Bein útsending: Haustfundur Landsvirkjunar Ráðnir forstöðumenn hjá OK Reikna með tæplega þrjátíu milljarða minni fjárfestingu í Carbfix Verðbólga hjaðnar en kílómetragjaldið verður tekið inn í mælingu Ragnar, Pálmar og Haraldur til Verna Skellt í lás í Sambíóinu í Keflavík í kvöld Samkeppniseftirlitið í sáttaviðræðum við Festi Hlutdeildarlán dugðu fyrir 61 íbúð 97 brautskráðust frá HR Fundurinn virðist ekki hafa aukið trú fjárfesta Furðulegt að gjaldtaka taki ekki mið af styrkleika Sjá meira
Framteljendur til skatts voru 312.511 talsins á síðasta ári og fækkar um 826 þrátt fyrir mannfjölgun. Er þetta í fyrsta sinn í áratug sem framteljendum fækkar á milli ára en munar þar mestu um erlenda ríkisborgara sem störfuðu áður á Íslandi. Þórólfur Matthíasson, prófessor í hagfræði við Háskóla Íslands, segir að hækkun tekjuskatts- og útsvarsstofns sýni að atvinnuleysisbætur, hlutabótaleiðin og sérstök úrræði stjórnvalda á borð við úttekt séreignasparnaðar hafi nokkurn veginn náð að vega upp á móti tekjusamdrætti einstaklinga á seinasta ári. Þá hafi kjarasamningsbundnar launahækkanir haft sitt að segja fyrir launafólk en verkalýðshreyfingin hafnaði í fyrra hugmyndum um frestun umsaminna kjarabóta í ljósi efnahagsástandsins. Launavísitalan hækkaði um 10,6% frá febrúar 2019 til febrúar 2020 og er um að ræða mestu ársbreytingu í nærri fimm ár. Fjórfalt fleiri fengu atvinnuleysisbætur Af einstökum tekjuliðum tekjuskatts- og útsvarsstofnsins var mesta hækkunin þó í atvinnuleysisbótum sem hækkuðu um 46,5 milljarða króna frá fyrra ári og voru samtals 65 milljarðar á árinu 2020. Viðtakendur atvinnuleysisbóta voru 55.557 talsins og fjórfaldaðist sá fjöldi milli ára. Þá jukust greiðslur úr lífeyrissjóðum um 24,3% og vó þar þungt heimild til úttektar séreignarsparnaðar. Tæplega 15 þúsund manns nýttu sér úrræðið á árinu 2020 og tóku samtals út 18,7 milljarða króna. Þetta kemur fram á vef fjármála- og efnahagsráðuneytisins en ríkisskattstjóri lauk nýverið álagningu opinberra gjalda á einstaklinga. Álagning opinberra gjalda á einstaklinga fyrir árið 2020 var birt á dögunum.Vísir/Eiður Aðrar skatttekjur komi til með að lækka á móti „Við sjáum þarna svolítið hvernig gjaldahlið og tekjuhlið ríkissjóðs spilar saman með talsverðri töf. Ríkissjóður býr til útgjöld á árinu 2020 í formi atvinnuleysisbóta, hlutabóta og annarra aðgerða og svo er hluti af því að koma til baka í formi þess að tekjuskattur lækkar ekki eins mikið og hann ella hefði gert á árinu 2021,“ segir Þórólfur. Hann bætir við að á móti komi að umtalsverður efnahagslegur samdráttur á seinasta ári, einkum á fyrri hluta 2020, eigi eftir að birtast í lægri tekjum ríkissjóðs af virðisaukaskatti og öðrum skatttekjum frá lögaðilum. Þar hafi samdráttur í hagnaði margra fyrirtækja til að mynda nokkur áhrif. Verðmæti fasteigna hækkaði um 5,8 prósent Í árslok 2020 voru eignir heimilanna metnar á 7.678 milljarða króna og jukust þær um 7,2% frá fyrra ári. Þar af voru fasteignir 74% af heildareignum og verðmæti þeirra 5.662 milljarðar sem er 5,8% hækkun á milli ára. Í báðum tilfellum er um að ræða minni aukningu en milli áranna 2019 og 2020 auk þess sem hækkun húsnæðisverðs í faraldrinum er ekki farið að gæta í þessum tölum. Framtaldar skuldir heimilanna hækkuðu um 9,4% á síðasta ári og voru að stærstum hluta vegna íbúðarkaupa. Nettóeign heimila, skilgreind sem heildareignir að frádregnum heildarskuldum, var samtals 5.298 milljarðar króna og jókst um 6,2% á milli ára. Samtals eru 30.433 fjölskyldur með skuldir umfram eignir og fækkar þeim um tæplega 2.000 milli ára. Hröð þróun bóluefna skipt sköpum Að sögn Þórólfs styðja niðurstöður álagningar einstaklinga fyrir árið 2020 þá fullyrðingu Gylfa Zoëga hagfræðiprófessors að 90% íslenska hagkerfisins væri í lagi þrátt fyrir mikið efnahagsáfall. Orð Gylfa reyndust nokkuð umdeild þegar hann lét þau falla í mars síðastliðnum. Óháð því segir Þórólfur að ljóst sé að kolsvartar efnahagsspár hafi blessunarlega ekki raungerst. „Mikil ósköp, þetta hefur farið miklu betur en við reiknuðum með á þessum tíma fyrir ári síðan og ég tala nú ekki um í mars eða apríl. Þá hélt maður að við værum að horfa upp á tíu ára ferli þar sem samskiptum fólks yrði haldið í lágmarki. Ég átti ekki von á því fyrir ári síðan að við stæðum uppi með bólusettan landslýð eftir 14 til 16 mánuði. Ég held að það hafi enginn gert það, nema kannski þeir allra bjartsýnustu.“
Faraldur kórónuveiru (COVID-19) Efnahagsmál Skattar og tollar Tengdar fréttir Ísland verður síðasta þróaða ríkið til að endurheimta fyrri efnahagsstyrk Ekkert þróað ríki verður jafn lengi að endurheimta fyrri efnahagsstyrk eftir heimsfaraldurinn og Ísland, samkvæmt nýrri spá OECD. Við matið er verg landsframleiðsla á mann notuð sem mælikvarði á þetta. 2. júní 2021 17:44 Spá kröftugum efnahagsbata og að faraldurinn verði kveðinn í kútinn á seinni hluta árs Hagfræðideild Landsbankans segir útlit fyrir að böndum verði komið á heimsfaraldurinn á seinni hluta þessa árs og að landsframleiðsla aukist hérlendis um 4,9% á árinu. Þá er gert ráð fyrir að verðbólga gangi hægt og sígandi niður eftir því sem líður á árið. 18. maí 2021 12:56 Mest lesið Byggja hótel og 1.500 fermetra baðlón í Vestmannaeyjum Viðskipti innlent Um 550 milljónum deilt til 27 einkarekinna fjölmiðla Viðskipti innlent Daði og Hrefna nýir deildarstjórar hjá Veitum Viðskipti innlent Ráðinn framkvæmdastjóri Marel Fish Viðskipti innlent Snúrunni lokað fyrir fullt og allt Viðskipti innlent „Okkur langar til að búa til nýja tegund af bjórmenningu“ Atvinnulíf Linda ráðin framkvæmdastjóri háttsemiseftirlits Viðskipti innlent Skipti máli fyrir rekstur iðnfyrirtækja að lækka vexti og verðbólgu Viðskipti innlent Fjögur ráðin í stjórnendastöður hjá Íslandsbanka Viðskipti innlent Eybjörg Helga ráðin forstjóri Eirar, Skjóls og Hamra Viðskipti innlent Fleiri fréttir Linda ráðin framkvæmdastjóri háttsemiseftirlits Ráðinn framkvæmdastjóri Marel Fish Daði og Hrefna nýir deildarstjórar hjá Veitum Skipti máli fyrir rekstur iðnfyrirtækja að lækka vexti og verðbólgu Um 550 milljónum deilt til 27 einkarekinna fjölmiðla Byggja hótel og 1.500 fermetra baðlón í Vestmannaeyjum Eybjörg Helga ráðin forstjóri Eirar, Skjóls og Hamra Akademias tekur yfir rekstur Avia Fjögur ráðin í stjórnendastöður hjá Íslandsbanka Lyfjastofnun Evrópu tekur umsókn Alvotech til umsagnar Spá auknu atvinnuleysi og hagvexti Snúrunni lokað fyrir fullt og allt Misboðið hvernig staðið var að uppsögnum hjá nýjum eiganda Engin tilkynning um hópuppsögn í október Horyn nýr forstjóri kísilverksmiðjunnar á Bakka Breytt skipurit og nýir stjórnendur hjá Sýn Viðræðum slitið um samruna Samkaupa, Heimkaupa og Orkunnar Hagnaður Arion banka eykst um tæpa tvo milljarða Auknar líkur á annarri vaxtalækkun Bein útsending: Haustfundur Landsvirkjunar Ráðnir forstöðumenn hjá OK Reikna með tæplega þrjátíu milljarða minni fjárfestingu í Carbfix Verðbólga hjaðnar en kílómetragjaldið verður tekið inn í mælingu Ragnar, Pálmar og Haraldur til Verna Skellt í lás í Sambíóinu í Keflavík í kvöld Samkeppniseftirlitið í sáttaviðræðum við Festi Hlutdeildarlán dugðu fyrir 61 íbúð 97 brautskráðust frá HR Fundurinn virðist ekki hafa aukið trú fjárfesta Furðulegt að gjaldtaka taki ekki mið af styrkleika Sjá meira
Ísland verður síðasta þróaða ríkið til að endurheimta fyrri efnahagsstyrk Ekkert þróað ríki verður jafn lengi að endurheimta fyrri efnahagsstyrk eftir heimsfaraldurinn og Ísland, samkvæmt nýrri spá OECD. Við matið er verg landsframleiðsla á mann notuð sem mælikvarði á þetta. 2. júní 2021 17:44
Spá kröftugum efnahagsbata og að faraldurinn verði kveðinn í kútinn á seinni hluta árs Hagfræðideild Landsbankans segir útlit fyrir að böndum verði komið á heimsfaraldurinn á seinni hluta þessa árs og að landsframleiðsla aukist hérlendis um 4,9% á árinu. Þá er gert ráð fyrir að verðbólga gangi hægt og sígandi niður eftir því sem líður á árið. 18. maí 2021 12:56