Ungmenni fá nikótín, koffín og kannabis í morgunmat Guðrún Ágústa Ágústsdóttir skrifar 28. janúar 2021 17:01 Til okkar í Foreldrahús leitar ansi breiður hópur foreldra og ungmenna þessa lands, enda erum við 35 ára gömul landssamtök og höfum sinnt málefnum barna, ungmenna og foreldra frá árinu 1986. Sérfræðingar foreldrahúss fást við málefni líðandi stundar sem upp koma hverju sinni. Eitt af þeim sem hefur verið ansi áberandi í þó nokkurn tíma er notkun á nikótín púðum í vör, vape (rafsígarettur) og orkudrykkja notkun í miklum mæli. Langar mig að fjalla stuttlega um það hér. Vansvefta ungmenni vegna orkudrykkja neyslu Vitað er að koffín sem er meðal annars í orkudrykkjum er ávanabindandi efni sem veldur m.a. útvíkkun æða, örari hjartslætti og auknu blóðflæði til allra líffæra. Ef koffíns er neytt í miklu magni þá getur það haft ýmis óæskileg áhrif á líðan og heilsu. Það getur t.d. valdið hjartsláttartruflunum, hækkuðum blóðþrýstingi, höfuðverk, svima, ógleði, kvíða og haft neikvæð áhrif á svefn. Börn og ungmenni eru almennt viðkvæmari fyrir koffíni en fullorðnir og er neysla koffíns því sérstaklega óæskileg fyrir þann hóp. Það sem er sláandi eru niðurstöður úr könnun Rannsóknar og greiningu sem leiddi í ljós að dagleg neysla orkudrykkja eykst með hækkandi aldri og var hlutfall framhaldsskólanema sem neytti orkudrykkja daglega eða oftar árið 2018 55% prósent en var árið 2016 22%. Aukningin er því umtalsverð og fer stöðugt vaxandi. Í rannsókninni kom jafnframt fram að 78% þeirra sem sofa of lítið (um 7 klukkustundir eða minna) drekka 4 eða fleiri orkudrykki daglega sem innihalda koffín. Það sem við vitum einnig er að í nikótín púðunum sem seljast eins og heitar lummur um þessar mundir er gríðarlega hátt magn af nikótíni, en nikótín hefur einnig örvandi áhrif. Þegar þessu tvennu er svo blandað saman, sem mjög oft er tilfellið þá á sér stað veruleg truflun á svefni ungmenna. Mörg hver eru alls ekki að ná ráðlögðum svefntíma u.þ.b. 8-10 klst á unglingsárum. Nikótínpúðar og rafsígarettur hátísku staðalbúnaður nútímans Undirrituð gerði vettvangsathugun í sérverslun á höfuðborgarsvæðinu sem selur þar til gerðar vape vörur. Í hillum verslunarinnar sem minnti helst á nammiland blasti við í það minnsta 40 tegundir af nikótínpúðum í dósum, allar mjög flottar á lit með mismunandi styrkleika og bragðtegundir. Þá kom að vape vökva deildinni en þar voru vel yfir 100 tegundir af olíum, þykkum, þunnum, mis sterkar af nikótíni, allskonar bragðtegundir og svo voru hin ýmsu áhöld til neyslu á varningnum. En meðfram þessu æði ungmenna í vape tískubylgjunni fylgir einnig að hægt er að kaupa ólögleg vímuefni til að reykja. Í þessar græjur er einnig hægt að kaupa Kannabis olíu sem oftast er reyndar K2 eða Spice sem er efnablanda en ekki planta, þetta efni eru sum ungmenni að reykja í vape græjunum sínum. Mörg af þeim ungmennum sem til okkar í Foreldrahús koma eru í miklum vanlíðan vegna þessara efna, þau byrja daginn á því að fá sér nikótín í vörina skola því niður með 500ml af orkudrykk og fá sér svo nokkra smóka af vape-inu sínu sem að í sumum tilvikum inniheldur K2. En Spice (K2) fíkniefni finnst ekki á þvagprufum og það vita ungmennin en ekki endilega foreldrarnir. Skutlararnir, dílerar unga fólksins Svo virðist sem lítið mál sé fyrir ólögráða ungmenni að verða sér út um hvað sem er með einu símtali, símtali í skutlara. Á svæðið mætir um hæl skutlari sem er óbreyttur borgari á bifreið sem er með skottið fullt af ýmsum varningi sem bannaður er ólögráða börnum. Þar er hægt að fá keyptan landa á góðum prís og annað áfengi. Hinar ýmsu tegundir af nikótín púðum, vape vökva, spice-k2 vökva og allt þar á milli. Ungmenni og börn eru ekki spurð um aldur við þessi viðskipti og virðast þau geta fengið varning keyptan án vandræða. Mikið hefur verið fjallað um þessi málefni í samfélaginu en litlar breytingar hafa orðið. Okkur er kunnugt um að breyta á löggjöf vegna tóbaksvarna. En verðum við ekki að gera meira? Verðum við ekki að fara að láta verkin tala núna, gerum minna af því að búa til nefndir en brettum upp ermar. Það er okkar sem fullorðin erum að búa unga fólkinu okkar öruggt og heilbrigt samfélag ekki satt? Langtíma afleiðingar geta orðið mjög alvarlegar lýðheilsu ungmenna. Höfundur er uppeldis-, fíkni- og fjölskyldufræðingur. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Börn og uppeldi Fíkn Áfengi og tóbak Orkudrykkir Mest lesið Glútenlaust gull á grillið Anna Gunndís Guðmundsdóttir Skoðun Heilræði fyrir Nýhaldið Sigmundur Davíð Gunnlaugsson Skoðun Evrópa og myrkrið framundan Hilmar Þór Hilmarsson Skoðun Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun Lokunaruppboð í Kauphöllinni Baldur Thorlacius Skoðun Viðreisn mun leggja fram tillögu um íbúakosningu um Coda Terminal verkefnið í Hafnarfirði Jón Ingi Hákonarson Skoðun Ert þú í góðu netsambandi? Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir Skoðun Ferðatryggingar og val á kreditkorti Svandís Edda Hólm Jónudóttir Skoðun Stórnotendur eru kjölfestan í íslenska raforkukerfinu Guðríður Eldey Arnardóttir Skoðun Af hverju að byggja Coda Terminal? Ólafur Elínarson,Sandra Ósk Snæbjörnsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Stórnotendur eru kjölfestan í íslenska raforkukerfinu Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Ert þú í góðu netsambandi? Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir skrifar Skoðun Evrópa og myrkrið framundan Hilmar Þór Hilmarsson skrifar Skoðun Heilræði fyrir Nýhaldið Sigmundur Davíð Gunnlaugsson skrifar Skoðun Glútenlaust gull á grillið Anna Gunndís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Kaupin á eyrinni Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Lokunaruppboð í Kauphöllinni Baldur Thorlacius skrifar Skoðun Viðreisn mun leggja fram tillögu um íbúakosningu um Coda Terminal verkefnið í Hafnarfirði Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun Ferðatryggingar og val á kreditkorti Svandís Edda Hólm Jónudóttir skrifar Skoðun Af hverju að byggja Coda Terminal? Ólafur Elínarson,Sandra Ósk Snæbjörnsdóttir skrifar Skoðun Hljóð úr horni Ingólfur Sverrisson skrifar Skoðun ESB fyrir almenning Oddný G. Harðardóttir skrifar Skoðun Strámaðurinn mikli Kristján Hreinsson skrifar Skoðun Árið er 2024 Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Samkeppni í nýju ljósi Páll Hermannsson skrifar Skoðun Það er verið að grafa dýpri fátæktargjá Rúnar Sigurjónsson skrifar Skoðun „Hæ ástin, þarf að millifæra, getur þú samþykkt beiðnina?“ Heiðrún Jónsdóttir skrifar Skoðun Algeng þvæla um Evrópusambandið Jón Frímann Jónsson skrifar Skoðun Stundum hefur Gunnar Smári rétt fyrir sér Magnús Árni Skjöld Magnússon skrifar Skoðun Hamingjan grundvallast á gæðum hugsananna Árni Már Jensson skrifar Skoðun Hátt reitt til höggs Hjálmar Jónsson skrifar Skoðun Brennt barn forðast eldinn Hrefna Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Varnir gegn gagnagíslatökum Unnur Kristín Sveinbjarnardóttir skrifar Skoðun Uppbygging almannahagsmuna á Íslandi Hlynur Már Vilhjálmsson skrifar Skoðun Málað sig út í horn Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Full orkuskipti ríkisflota og samgönguþjónustu fyrir 2030 Sigurður Friðleifsson skrifar Skoðun Einelti er veruleikabrenglun Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun „Lýtalaus íslenska“ er ekki til Eiríkur Rögnvaldsson skrifar Skoðun Hvatning til mótshaldara Landsmóts hestamanna Linda Karen Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Áróður Kremls gegn Úkraínu og NATO Guðni Freyr Öfjörð skrifar Sjá meira
Til okkar í Foreldrahús leitar ansi breiður hópur foreldra og ungmenna þessa lands, enda erum við 35 ára gömul landssamtök og höfum sinnt málefnum barna, ungmenna og foreldra frá árinu 1986. Sérfræðingar foreldrahúss fást við málefni líðandi stundar sem upp koma hverju sinni. Eitt af þeim sem hefur verið ansi áberandi í þó nokkurn tíma er notkun á nikótín púðum í vör, vape (rafsígarettur) og orkudrykkja notkun í miklum mæli. Langar mig að fjalla stuttlega um það hér. Vansvefta ungmenni vegna orkudrykkja neyslu Vitað er að koffín sem er meðal annars í orkudrykkjum er ávanabindandi efni sem veldur m.a. útvíkkun æða, örari hjartslætti og auknu blóðflæði til allra líffæra. Ef koffíns er neytt í miklu magni þá getur það haft ýmis óæskileg áhrif á líðan og heilsu. Það getur t.d. valdið hjartsláttartruflunum, hækkuðum blóðþrýstingi, höfuðverk, svima, ógleði, kvíða og haft neikvæð áhrif á svefn. Börn og ungmenni eru almennt viðkvæmari fyrir koffíni en fullorðnir og er neysla koffíns því sérstaklega óæskileg fyrir þann hóp. Það sem er sláandi eru niðurstöður úr könnun Rannsóknar og greiningu sem leiddi í ljós að dagleg neysla orkudrykkja eykst með hækkandi aldri og var hlutfall framhaldsskólanema sem neytti orkudrykkja daglega eða oftar árið 2018 55% prósent en var árið 2016 22%. Aukningin er því umtalsverð og fer stöðugt vaxandi. Í rannsókninni kom jafnframt fram að 78% þeirra sem sofa of lítið (um 7 klukkustundir eða minna) drekka 4 eða fleiri orkudrykki daglega sem innihalda koffín. Það sem við vitum einnig er að í nikótín púðunum sem seljast eins og heitar lummur um þessar mundir er gríðarlega hátt magn af nikótíni, en nikótín hefur einnig örvandi áhrif. Þegar þessu tvennu er svo blandað saman, sem mjög oft er tilfellið þá á sér stað veruleg truflun á svefni ungmenna. Mörg hver eru alls ekki að ná ráðlögðum svefntíma u.þ.b. 8-10 klst á unglingsárum. Nikótínpúðar og rafsígarettur hátísku staðalbúnaður nútímans Undirrituð gerði vettvangsathugun í sérverslun á höfuðborgarsvæðinu sem selur þar til gerðar vape vörur. Í hillum verslunarinnar sem minnti helst á nammiland blasti við í það minnsta 40 tegundir af nikótínpúðum í dósum, allar mjög flottar á lit með mismunandi styrkleika og bragðtegundir. Þá kom að vape vökva deildinni en þar voru vel yfir 100 tegundir af olíum, þykkum, þunnum, mis sterkar af nikótíni, allskonar bragðtegundir og svo voru hin ýmsu áhöld til neyslu á varningnum. En meðfram þessu æði ungmenna í vape tískubylgjunni fylgir einnig að hægt er að kaupa ólögleg vímuefni til að reykja. Í þessar græjur er einnig hægt að kaupa Kannabis olíu sem oftast er reyndar K2 eða Spice sem er efnablanda en ekki planta, þetta efni eru sum ungmenni að reykja í vape græjunum sínum. Mörg af þeim ungmennum sem til okkar í Foreldrahús koma eru í miklum vanlíðan vegna þessara efna, þau byrja daginn á því að fá sér nikótín í vörina skola því niður með 500ml af orkudrykk og fá sér svo nokkra smóka af vape-inu sínu sem að í sumum tilvikum inniheldur K2. En Spice (K2) fíkniefni finnst ekki á þvagprufum og það vita ungmennin en ekki endilega foreldrarnir. Skutlararnir, dílerar unga fólksins Svo virðist sem lítið mál sé fyrir ólögráða ungmenni að verða sér út um hvað sem er með einu símtali, símtali í skutlara. Á svæðið mætir um hæl skutlari sem er óbreyttur borgari á bifreið sem er með skottið fullt af ýmsum varningi sem bannaður er ólögráða börnum. Þar er hægt að fá keyptan landa á góðum prís og annað áfengi. Hinar ýmsu tegundir af nikótín púðum, vape vökva, spice-k2 vökva og allt þar á milli. Ungmenni og börn eru ekki spurð um aldur við þessi viðskipti og virðast þau geta fengið varning keyptan án vandræða. Mikið hefur verið fjallað um þessi málefni í samfélaginu en litlar breytingar hafa orðið. Okkur er kunnugt um að breyta á löggjöf vegna tóbaksvarna. En verðum við ekki að gera meira? Verðum við ekki að fara að láta verkin tala núna, gerum minna af því að búa til nefndir en brettum upp ermar. Það er okkar sem fullorðin erum að búa unga fólkinu okkar öruggt og heilbrigt samfélag ekki satt? Langtíma afleiðingar geta orðið mjög alvarlegar lýðheilsu ungmenna. Höfundur er uppeldis-, fíkni- og fjölskyldufræðingur.
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun
Viðreisn mun leggja fram tillögu um íbúakosningu um Coda Terminal verkefnið í Hafnarfirði Jón Ingi Hákonarson Skoðun
Skoðun Viðreisn mun leggja fram tillögu um íbúakosningu um Coda Terminal verkefnið í Hafnarfirði Jón Ingi Hákonarson skrifar
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun
Viðreisn mun leggja fram tillögu um íbúakosningu um Coda Terminal verkefnið í Hafnarfirði Jón Ingi Hákonarson Skoðun