Áramótaheit mennta- og menningarmálaráðherra Sara Þöll Finnbogadóttir skrifar 31. desember 2020 08:04 Stúdentaráð Háskóla Íslands skorar á mennta- og menningarmálaráðherra að gera það að áramótaheiti sínu að hækka grunnframfærslu framfærslulána í úthlutunarreglum Menntasjóðs námsmanna fyrir skólaárið 2021–2022. Tökum dæmi: Þú ert einhleypur og barnslaus stúdent við Háskóla Íslands sem býr í herbergi með sameiginlegri aðstöðu á Stúdentagörðunum. Þú ert á námslánum hjá Menntasjóðnum þar sem grunnframfærslan er 112.312 kr. og viðbótarlán vegna húsnæðiskostnaðar er 77.188 kr., sem gera samtals 189.500 kr. á mánuði. Í byrjun skólaársins þarftu að greiða 75 þúsund kr. í skrásetningargjöld og kaupa fjórar námsbækur sem eru sirka átta þúsund kr. hver sem gera 32 þúsund kr. Mánaðarleg húsnæðisleiga þín er 98.508 kr. Þú þarft að kaupa mat, dæmigert neysluviðmið félagsmálaráðuneytisins fyrir mánaðarlegum matartengdum útgjöldum fyrir einn bíllausan fullorðinn höfuðborgarbúa er 37.493 kr. Við skulum miða við þá upphæð. Án þess að taka saman húsnæðisbætur og útgjöld vegna heilsu, þjónustu, samgangna eða tómstunda þarftu að greiða rúmar 243 þúsund kr. í byrjun skólaársins sem gera 53.501 kr. umfram námslánið. Stúdent greiðir ekki mánaðarlega skrásetningargjöld og námsbækur svo sá liður er ekki alltaf til staðar. Hins vegar er hægt að bæta við þeim útgjöldum sem við tókum ekki fyrst saman, þ.e.a.s. gjöld vegna heilsu, þjónustu, samgangna eða tómstunda. Vonandi erum við á sömu blaðsíðu um að útgjöldin safnast fljótt saman og að grunnframfærsla námslána þarf að tryggja námsmönnum viðunandi kjör til að lifa mannsæmandi lífi. Grunnframfærsla framfærslulána er svo lág að stúdentar ná ekki framfleyta sér án þess að vinna samhliða námi. Með námslánakerfinu, eins og það er nú, er því verið að bjóða stúdentum upp á að koma sér í vítahring sem einkennist af því að þurfa að vinna fyrir sér þrátt fyrir að vera á framfærslulánum. Það kemur síðan í bakið á stúdentum, því frítekjumarkið refsar þeim sem hafa tekjur umfram 1.364.000 kr. á ári. 45% þeirra árlegu tekna sem eru umfram koma til frádráttar á námsláni. Lánsupphæðin, 189.500 kr., lækkar í takt við skerðinguna. Vegna skerðingarinnar þurfa stúdentar að vinna enn meira – vítahringurinn heldur áfram. Stúdentar á Íslandi eru einmitt í þeirri stöðu að það að vinna samhliða námi er venjan. Samkvæmt tölum EUROSTUDENT VII telja 72% íslenskra stúdenta að án vinnunar sinnar ættu þeir ekki efni á að vera í námi. Þeir vinna yfirleitt allt árið um kring og nýta einna helst sumarið til þess að vinna sér inn pening fyrir sumarið og komandi skólaári. Eitt af markmiðum Menntasjóðsins er að hvetja stúdenta til að ljúka námi á þeim tíma sem skipulag námsins segir til um. Með tilkomu námsstyrksins, sem veitir stúdentum 30% niðurfærslu á höfuðstóli námslánaskuldarinnar, ef nám er klárað á „réttum tíma“, er hvatinn myndaður. Þessu markmiði verður hins vegar ekki náð nema öruggt sé að stúdentar geti framfleytt sér meðan á námi stendur. Samkvæmt EUROSTUDENT VII, telja 25% íslenskra stúdenta vinnuna sína hafa áhrif á námsframvindu, 31% glíma við fjárhagslega erfiðleika og 43% eyða 40% eða meira af sínum mánaðarlegum tekjum í húsnæði. Fjárhagsörðugleikar og fjárhagsáhyggjur stúdenta eru hindranir sem koma í veg fyrir að stúdentar geti að stundað nám sitt sem skyldi, sem verður jafnvel til þess að stúdentar flosna upp úr námi, andlegri heilsu þeirra hraki – að stúdentar keyri sig út og missi móðinn. Krafan um hækkun grunnframfærslu framfærslulána er ekki ný og er eflaust fyrir sumum farin að hljóma eins og biluð plata. Raunin er sú að ár eftir ár hafa stúdentar krafist úrbóta í þessum málum, og ár eftir ár hafa sáralitlar breytingar orðið á grunnframfærslunni. Svo slæm er staðan að þega kom að endurskoðun námslánakerfisins þá óskuðu stúdentar eftir því að það yrði lögfest að stjórn Menntasjóðsins væri krafin um að endurskoða grunnframfærsluna árlega. Það er ekki nóg að endurskoða hana með tilliti til breytinga á vísitölu neysluverðs heldur þarf að endurskoða hana til að tryggja námsfólki mannsæmandi framfærslu. Nýtt ár þýðir nýjar úthlutunarreglur. Stúdentar skora á mennta- og menningarmálaráðherra að sýna stuðning í verki og veita námsfólki fjárhagslegt öryggi á nýju ári með því að hækka grunnframfærsluna. Samkvæmt lögum um Menntasjóðinn setur mennta- og menningarmálaráðherra nýjar úthlutunarreglur, að fengnum tillögum sjóðsstjórnar, eigi síðar en 1. apríl ár hvert. Því hefur ráðherra 91 dag til að ná áramótaheitinu. Höfundur er lánasjóðsfulltrúi Stúdentaráðs Háskóla Íslands og situr í stjórn Menntasjóðs námsmanna. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Skóla - og menntamál Hagsmunir stúdenta Mest lesið „Sýndu mér vini þína og ég sýni þér framtíð þína“ Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun Takk, Gísli Marteinn Eva Dögg Davíðsdóttir Skoðun Áskorun til hæstvirts fjármálaráðherra Sigurðar Inga Jóhanssonar frá sérfræðingum í klínískri sálfræði Haukur Haraldsson,Inga Hrefna,Sólveig Erna Jónsdóttir,Kristbjörg Þórisdóttir Skoðun Hvað er fátækt? Sanna Magdalena Mörtudóttir Skoðun Skynsemishyggja Miðflokksins hvarf hratt Kristófer Már Maronsson Skoðun Er rúmdýnan þín hægt og rólega að murka úr þér líftóruna? Gunnar Dan Wiium Skoðun Halldór 28.09.2024 Halldór Græn vindorka Ásdís Hlökk Theodórsdóttir Skoðun Miðflokkurinn: fjarverandi í landi tækifæranna Lilja Hrund Lúðvíksdóttir Skoðun Að eldast – ertu undirbúin? Hafdís Dögg Sveinbjarnardóttir ,Lára María Valgerðardóttir ,Magnús E. Smith Skoðun Skoðun Skoðun Áskorun til hæstvirts fjármálaráðherra Sigurðar Inga Jóhanssonar frá sérfræðingum í klínískri sálfræði Haukur Haraldsson,Inga Hrefna,Sólveig Erna Jónsdóttir,Kristbjörg Þórisdóttir skrifar Skoðun Takk, Gísli Marteinn Eva Dögg Davíðsdóttir skrifar Skoðun Hvað er fátækt? Sanna Magdalena Mörtudóttir skrifar Skoðun „Sýndu mér vini þína og ég sýni þér framtíð þína“ Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar Skoðun Evrópusambandið er í vanda Þórður Birgisson skrifar Skoðun Skynsemishyggja Miðflokksins hvarf hratt Kristófer Már Maronsson skrifar Skoðun Þetta gengur ekki lengur! Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun „Með Guði vinkonu okkar“ Sigurvin Lárus Jónsson skrifar Skoðun Græn vindorka Ásdís Hlökk Theodórsdóttir skrifar Skoðun Af hverju þetta tímabundna álag á útsvarið? Bragi Bjarnason skrifar Skoðun Aðgengi að húsnæði fyrir ungt fólk – ekki lúxus heldur grundvallarréttur Gísli Rafn Ólafsson skrifar Skoðun Að eldast – ertu undirbúin? Hafdís Dögg Sveinbjarnardóttir ,Lára María Valgerðardóttir ,Magnús E. Smith skrifar Skoðun Heilsugæsla í vanda Jón Magnús Kristjánsson skrifar Skoðun Laxalús og varnir gegn henni Jón Sveinsson skrifar Skoðun En hér er ég ekkert... Nichole Leigh Mosty skrifar Skoðun Við getum ekki beðið í 131 ár Jódís Skúladóttir skrifar Skoðun Nýtt upphaf hjá Vinstri grænum Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Íslensk kjör á íslenskum vinnumarkaði Kristrún Frostadóttir skrifar Skoðun Viðbrögð við vanlíðan ungmenna Sandra Björk Birgisdóttir skrifar Skoðun Valdatafl Skák og Mát! Lárus Guðmundsson skrifar Skoðun FO: Hvernig getur þú skipt sköpum fyrir konur í Súdan? Áslaug Eva Björnsdóttir skrifar Skoðun Tvö útspil Pírata fyrir notendur heilbrigðiskerfisins Halldóra Mogensen,Eva Sjöfn Helgadóttir skrifar Skoðun Miðflokkurinn: fjarverandi í landi tækifæranna Lilja Hrund Lúðvíksdóttir skrifar Skoðun Við stöndum saman með réttindum táknmálsins! Mordekaí Elí Esrason skrifar Skoðun Það sem „gleymist“ að segja Sigmar Guðmundsson skrifar Skoðun Hvar er fótspor stjórnvalda gegn vinnumansali? Þorbjörrg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Þegar Joe Camel varð jafngóður vinur barnanna og Mikki mús Eyrún Magnúsdóttir skrifar Skoðun Riddarar kærleikans Halla Tómasdóttir skrifar Skoðun Um mennsku og samfélag Bolli Pétur Bollason skrifar Skoðun Er rúmdýnan þín hægt og rólega að murka úr þér líftóruna? Gunnar Dan Wiium skrifar Sjá meira
Stúdentaráð Háskóla Íslands skorar á mennta- og menningarmálaráðherra að gera það að áramótaheiti sínu að hækka grunnframfærslu framfærslulána í úthlutunarreglum Menntasjóðs námsmanna fyrir skólaárið 2021–2022. Tökum dæmi: Þú ert einhleypur og barnslaus stúdent við Háskóla Íslands sem býr í herbergi með sameiginlegri aðstöðu á Stúdentagörðunum. Þú ert á námslánum hjá Menntasjóðnum þar sem grunnframfærslan er 112.312 kr. og viðbótarlán vegna húsnæðiskostnaðar er 77.188 kr., sem gera samtals 189.500 kr. á mánuði. Í byrjun skólaársins þarftu að greiða 75 þúsund kr. í skrásetningargjöld og kaupa fjórar námsbækur sem eru sirka átta þúsund kr. hver sem gera 32 þúsund kr. Mánaðarleg húsnæðisleiga þín er 98.508 kr. Þú þarft að kaupa mat, dæmigert neysluviðmið félagsmálaráðuneytisins fyrir mánaðarlegum matartengdum útgjöldum fyrir einn bíllausan fullorðinn höfuðborgarbúa er 37.493 kr. Við skulum miða við þá upphæð. Án þess að taka saman húsnæðisbætur og útgjöld vegna heilsu, þjónustu, samgangna eða tómstunda þarftu að greiða rúmar 243 þúsund kr. í byrjun skólaársins sem gera 53.501 kr. umfram námslánið. Stúdent greiðir ekki mánaðarlega skrásetningargjöld og námsbækur svo sá liður er ekki alltaf til staðar. Hins vegar er hægt að bæta við þeim útgjöldum sem við tókum ekki fyrst saman, þ.e.a.s. gjöld vegna heilsu, þjónustu, samgangna eða tómstunda. Vonandi erum við á sömu blaðsíðu um að útgjöldin safnast fljótt saman og að grunnframfærsla námslána þarf að tryggja námsmönnum viðunandi kjör til að lifa mannsæmandi lífi. Grunnframfærsla framfærslulána er svo lág að stúdentar ná ekki framfleyta sér án þess að vinna samhliða námi. Með námslánakerfinu, eins og það er nú, er því verið að bjóða stúdentum upp á að koma sér í vítahring sem einkennist af því að þurfa að vinna fyrir sér þrátt fyrir að vera á framfærslulánum. Það kemur síðan í bakið á stúdentum, því frítekjumarkið refsar þeim sem hafa tekjur umfram 1.364.000 kr. á ári. 45% þeirra árlegu tekna sem eru umfram koma til frádráttar á námsláni. Lánsupphæðin, 189.500 kr., lækkar í takt við skerðinguna. Vegna skerðingarinnar þurfa stúdentar að vinna enn meira – vítahringurinn heldur áfram. Stúdentar á Íslandi eru einmitt í þeirri stöðu að það að vinna samhliða námi er venjan. Samkvæmt tölum EUROSTUDENT VII telja 72% íslenskra stúdenta að án vinnunar sinnar ættu þeir ekki efni á að vera í námi. Þeir vinna yfirleitt allt árið um kring og nýta einna helst sumarið til þess að vinna sér inn pening fyrir sumarið og komandi skólaári. Eitt af markmiðum Menntasjóðsins er að hvetja stúdenta til að ljúka námi á þeim tíma sem skipulag námsins segir til um. Með tilkomu námsstyrksins, sem veitir stúdentum 30% niðurfærslu á höfuðstóli námslánaskuldarinnar, ef nám er klárað á „réttum tíma“, er hvatinn myndaður. Þessu markmiði verður hins vegar ekki náð nema öruggt sé að stúdentar geti framfleytt sér meðan á námi stendur. Samkvæmt EUROSTUDENT VII, telja 25% íslenskra stúdenta vinnuna sína hafa áhrif á námsframvindu, 31% glíma við fjárhagslega erfiðleika og 43% eyða 40% eða meira af sínum mánaðarlegum tekjum í húsnæði. Fjárhagsörðugleikar og fjárhagsáhyggjur stúdenta eru hindranir sem koma í veg fyrir að stúdentar geti að stundað nám sitt sem skyldi, sem verður jafnvel til þess að stúdentar flosna upp úr námi, andlegri heilsu þeirra hraki – að stúdentar keyri sig út og missi móðinn. Krafan um hækkun grunnframfærslu framfærslulána er ekki ný og er eflaust fyrir sumum farin að hljóma eins og biluð plata. Raunin er sú að ár eftir ár hafa stúdentar krafist úrbóta í þessum málum, og ár eftir ár hafa sáralitlar breytingar orðið á grunnframfærslunni. Svo slæm er staðan að þega kom að endurskoðun námslánakerfisins þá óskuðu stúdentar eftir því að það yrði lögfest að stjórn Menntasjóðsins væri krafin um að endurskoða grunnframfærsluna árlega. Það er ekki nóg að endurskoða hana með tilliti til breytinga á vísitölu neysluverðs heldur þarf að endurskoða hana til að tryggja námsfólki mannsæmandi framfærslu. Nýtt ár þýðir nýjar úthlutunarreglur. Stúdentar skora á mennta- og menningarmálaráðherra að sýna stuðning í verki og veita námsfólki fjárhagslegt öryggi á nýju ári með því að hækka grunnframfærsluna. Samkvæmt lögum um Menntasjóðinn setur mennta- og menningarmálaráðherra nýjar úthlutunarreglur, að fengnum tillögum sjóðsstjórnar, eigi síðar en 1. apríl ár hvert. Því hefur ráðherra 91 dag til að ná áramótaheitinu. Höfundur er lánasjóðsfulltrúi Stúdentaráðs Háskóla Íslands og situr í stjórn Menntasjóðs námsmanna.
Áskorun til hæstvirts fjármálaráðherra Sigurðar Inga Jóhanssonar frá sérfræðingum í klínískri sálfræði Haukur Haraldsson,Inga Hrefna,Sólveig Erna Jónsdóttir,Kristbjörg Þórisdóttir Skoðun
Að eldast – ertu undirbúin? Hafdís Dögg Sveinbjarnardóttir ,Lára María Valgerðardóttir ,Magnús E. Smith Skoðun
Skoðun Áskorun til hæstvirts fjármálaráðherra Sigurðar Inga Jóhanssonar frá sérfræðingum í klínískri sálfræði Haukur Haraldsson,Inga Hrefna,Sólveig Erna Jónsdóttir,Kristbjörg Þórisdóttir skrifar
Skoðun Aðgengi að húsnæði fyrir ungt fólk – ekki lúxus heldur grundvallarréttur Gísli Rafn Ólafsson skrifar
Skoðun Að eldast – ertu undirbúin? Hafdís Dögg Sveinbjarnardóttir ,Lára María Valgerðardóttir ,Magnús E. Smith skrifar
Skoðun Tvö útspil Pírata fyrir notendur heilbrigðiskerfisins Halldóra Mogensen,Eva Sjöfn Helgadóttir skrifar
Áskorun til hæstvirts fjármálaráðherra Sigurðar Inga Jóhanssonar frá sérfræðingum í klínískri sálfræði Haukur Haraldsson,Inga Hrefna,Sólveig Erna Jónsdóttir,Kristbjörg Þórisdóttir Skoðun
Að eldast – ertu undirbúin? Hafdís Dögg Sveinbjarnardóttir ,Lára María Valgerðardóttir ,Magnús E. Smith Skoðun