Skoðun

Vill þjóðin gefa auð­lindina?

Ragnhildur Sverrisdóttir skrifar

Landsvirkjun hefur verið falið að nýta orkuauðlindirnar og tryggja að sú nýting skili arði. Þann arð er hægt að nota í þágu eigenda Landsvirkjunar, íslensku þjóðarinnar, til að standa straum af heilbrigðiskerfinu, skólunum okkar eða félagslega kerfinu, svo dæmi séu nefnd. Að nýta þann arð til að niðurgreiða framkvæmdir eða störf innan stóriðjunnar er hins vegar fásinna, sem ætti ekki að hvarfla að nokkrum manni.

En það er ekki nóg með að slíkt hafi hvarflað að Vilhjálmi Birgissyni, formanni Verkalýðsfélags Akraness. Hugmyndin hefur tekið sér svo rækilega bólfestu í honum að hann tjáir sig ítrekað um nauðsyn þess að niðurgreiða starfsemi Norðuráls á Grundartanga, álvers í eigu bandaríska risans Century Aluminum Company. Í nýjustu grein sinni á Vísi.is í gær spyr Vilhjálmur hvort yfirvöld vilji ekki 14 milljarða fjárfestingu í formi atvinnuuppbyggingar, sem Norðurál hafi boðað í september sl.

Vilhjálmur vísar til þess að „það eina“ sem Norðurál þurfi sé raforka á viðráðanlegu verði.

Hvert starf á 100 milljónir

Í þessari upptalningu allri lætur Vilhjálmur hjá líða að nefna athugasemdir Landsvirkjunar vegna þessa, sem eru löngu komnar fram. Hugmyndir Norðuráls um raforkuverð eru einfaldlega langt undir kostnaðarverði, bæði hérlendis og erlendis. Slíkir samningar við Norðurál myndu leiða til þess að Landsvirkjun yrði mögulega af um 3-4 milljörðum króna árlega. Það blasir við að 14 milljarða fjárfesting Norðuráls yrði fljót að borga sig, en á kostnað eigenda auðlindarinnar. Þessi 40 varanlegu störf, sem verkalýðsforinginn hefur eðlilega áhuga á að sjá verða til í sínu umdæmi, myndu þá kosta íslensku þjóðina allt að 100 milljónum kr. á ári, hvert og eitt þeirra! Ætli ekki sé hægt að ráðast í hagkvæmari atvinnuuppbyggingu á kostnað þjóðarinnar?

Þessu til viðbótar er svo rétt að minna á, að í nafni jafnræðis sem tryggt er með samkeppnislögum yrði Landsvirkjun að gefa öllum viðskiptavinum sínum sömu höfðinglegu gjöfina. Ætli þjóðin hefði mikinn hag af auðlindinni sinni eftir það?

Rétt er að minna á, að Landsvirkjun sér Norðuráli aðeins fyrir um 35% af orkuþörf álversins, sem hefur samið við aðra framleiðendur um 65% orkunnar. Aldrei spyr þó Vilhjálmur þá framleiðendur hvort þeir séu tilbúnir að niðurgreiða uppbyggingu Norðuráls. Slíka firru nefnir hann ekki, en finnst sjálfsagt að milljarðar séu teknir frá heilbrigðiskerfi/menntakerfi/velferðarkerfi með því að fórna arði þjóðarinnar af orkuauðlindinni. Honum verður hins vegar ekki að ósk sinni. Landsvirkjun mun aldrei víkja frá því hlutverki sínu að standa vörð um auðlindina og hámarka afrakstur hennar.

Loks er nauðsynlegt að mótmæla fullyrðingum Vilhjálms um að mikil orka streymi ónýtt til sjávar vegna ímyndaðrar óbilgirni Landsvirkjunar. Svo fróður maður um orkumarkaðinn ætti að vita, að samningar Landsvirkjunar við stærstu viðskiptavini gera ráð fyrir að þeir geti leyst til sín mismikla orku, eftir aðstæðum. Sú staða getur t.d. komið upp að stóriðjuver nýti ekki samning að fullu, þ.e. leysi e.t.v. til sín 85% af umsömdu magni, en ekki 100%. Það þýðir ekki að þau 15%, sem út af standa, séu laus til ráðstöfunar í hvert það verkefni annað, sem fólki dettur í hug. Þau 15% eiga að vera til reiðu, kjósi fyrirtækið að nýta sér alla orkuna.

Erfiðleikar ekki vegna raforkuverðs

Til allrar hamingju hefur hin ríflega hálfrar aldar gamla Landsvirkjun getað greitt niður skuldir, þótt enn séu þær verulegar. Á síðari árum hefur eigandinn, íslenska þjóðin, fengið arð af starfseminni, þótt hann sé enn ekki mikill þegar litið er til stærðar fyrirtækisins. Það blasir við, að margir viðskiptavina fyrirtækisins berjast í bökkum vegna fordæmalausra aðstæðna á mörkuðum í miðjum heimsfaraldri. Sá faraldur er ástæða erfiðleikanna, ekki raforkuverðið. Landsvirkjun hefur leitast við að styðja þessa viðskiptavini sína eins og framast er unnt og mun gera slíkt áfram. Landsvirkjun mun hins vegar ekki gefa auðlindir þjóðarinnar.

Eitt er víst: Við hjá Landsvirkjun erum ávallt reiðubúin til viðræðna við viðskiptavini okkar, hvort sem þeir glíma við tímabundna erfiðleika eða huga að uppbyggingu. Við höfum mikla trú á samræðum og samstarfi og skoðum allar hugmyndir með opnum huga. Nema þegar hugmyndirnar lúta að því að við niðurgreiðum hvert starf hjá einkafyrirtæki á markaði um 100 milljónir króna á ári. Slíkar hugmyndir verða aldrei góðar, sama hversu margar greinar eru skrifaðar.

Höfundur er upplýsingafulltrúi Landsvirkjunar.




Skoðun

Sjá meira


×