Skotið fram hjá Ágúst Ólafur Ágústsson skrifar 30. september 2020 13:30 Mér finnst stundum eins og stjórnvöld geri eins lítið og þau komast upp með. Og þegar þau gera eitthvað þá missir það oft marks. Það er svo hættulegt í svona djúpri kreppu. Förum yfir nokkrar staðreyndir: 1. Ríkisstjórnin segist hafa stóraukið útgjöld til að mæta að Covid. Hið rétta er að heildarútgjöld ríkisins milli fyrri árshelminga ´19 og ’20 jukust um 47 milljarða kr. Það er 1,5% af landsframleiðslu eða 5% af fjárlögum. Finnst fólki það nóg til að mæta dýpstu kreppu lýðveldissögunnar og 20.000 manna atvinnuleysi? 2. Ríkisstjórnin segist hafa stóraukið fjárfestingar vegna Covid. Hið rétta er að þegar þjóðhagsreikningar eru skoðaðir þá „minnkaði“ opinber fjárfesting eftir að veiran skall á. Hagfræðideild Landsbankans skrifaði í vikunni: „Fjárfesting ríkissjóðs minnkaði um 17,1% milli fyrri árshelminga 2019 og 2020“ og „Sé litið á heildarmyndina er samt nokkuð ljóst að áform síðustu missera um stóraukna opinbera fjárfestingu hafa ekki náðst enn sem komið er, hvort sem litið er á opinberar tölur um þjóðhagsreikninga eða tölur um fjármál hins opinbera“. 3. Ríkisstjórnin segist hafa sett nýsköpun í forgang. Hið rétta er að nýsköpun hefur fengið undir 10% af aðgerðum ríkisstjórnarinnar (þar með talið þeim aðgerðum sem voru tilkynntar í gær). Og nú er fókusinn hjá ríkisstjórninni að leggja niður Nýsköpunarmiðstöð Íslands sem mun spara 300 milljónir kr. á kostnað nýsköpunar. Breytingar á umhverfi nýsköpunar verða að vera til að bæta núverandi ástand, ekki til að spara. Of lítið, of seint 4. Aðrar aðgerðir hafa verið misheppnaðar. a. Íslenska ríkisstjórnin er örugglega eina ríkisstjórnin í heiminum sem kaus að niðurgreiða uppsagnir í stað þess að búa til störf og verja þau. b. Brúarlánin sem áttu að vera 80 milljarðar en voru orðin rúmlega einn milljarður í byrjun september og nánast eini lántakandinn enn sem komið er Icelandair. c. Frestun skattgreiðslna varð einn fimmti af því sem til stóð. d. Lokunarstyrkirnir voru í lok sumars einungis um 8% af því sem til stóð og afgreidd stuðningslán um 11%. e. Ferðagjöfin varð alltof lítil og endaði stundum hjá fyrirtækjum sem þurftu ekki sérstakan stuðning vegna Covid. f. Markaðsátakið fór fyrir lítið þegar landinu var lokað. g. Teknar voru fyrirhugaðar 400 milljónir kr. af stuðningi til fjölmiðla sem áttu að renna til þeirra óháð Covid. Það sem þó var sett til fjölmiðla vegna Covid rann mest til Morgunblaðsins sem virðist ekki skorta styrktaraðila. h. Þær fjárhæðir sem ríkisstjórnin hefur sett í „félagslegar“ aðgerðir vegna Covid eru lægri en sem nemur fyrirhugaðri lækkun veiðileyfagjaldsins á kjörtímabilinu. i. Nýjasta tillaga ríkisstjórnarinnar frá því í gær um að hvetja til þátttöku almennings með kaupum á hlutabréfum sýnir kannski vel hvar fókusinn liggur hjá ríkisstjórninni. Virkaði eitthvað? 5. Sumt gekk þó ágætlega. Hlutabótaleiðin, sem var leið sem síðasta stjórn Samfylkingarinnar bjó til, virkaði ágætlega og varð að raunverulegu björgunarneti fyrir fólk og fyrirtæki eftir þverpólitíska samvinnu í velferðarnefnd Alþingis. „Allir vinna“-átakið, kreppuúrræði sem er líka fengið að láni frá Jóhönnustjórninni, hefur skilað sér í auknum efnahagsumsvifum og bætt kaupmátt þeirra sem hafa getað nýtt sér það. Listamannalaunum var fjölgað að tillögu okkar í Samfylkingunni en þó alltof lítið og enn eru skemmtikraftar og listafólk skildir eftir á köldum klaka. 6. Eftir stendur að 20.000 Íslendingar eru atvinnulausir og þeim fer fjölgandi. Nánast hvergi er að sjá þau störf sem ríkisstjórnin ætti að vera að skapa. En ríkisstjórnin hélt auðvitað fullt af blaðamannafundum. Kannski var það atvinnuskapandi. Á morgun kynnir ríkisstjórn Katrínar Jakobsdóttur fjárlagafrumvarp og fjármálaáætlun til næstu ára. Ég vona innilega að nú verði skipt um kúrs og ráðist í kraftmeiri aðgerðir fyrir fólk og fyrirtæki en ekki enn eitt skot sem lendir langt utan vallar og gagnast fáum. Við í Samfylkingunni munum halda áfram að standa vaktina, leggja til lausnir og benda á það sem betur má fara. Höfundur er alþingismaður Samfylkingarinnar. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Ágúst Ólafur Ágústsson Alþingi Ríkisstjórn Katrínar Jakobsdóttur Faraldur kórónuveiru (COVID-19) Efnahagsmál Mest lesið Bob Marley og íslenskar kosningar Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun Örvæntingarfullur maður sker út grasker Þórður Snær Júlíusson Skoðun Ég var barnið sem vildi ekki taka í höndina á kennaranum sínum Fida Abu Libdeh Skoðun Sjálfstæðisflokkur hækkar kostnað heimilanna Kristrún Frostadóttir Skoðun Gerum þetta að kosningamáli Ágúst Ólafur Ágústsson Skoðun Ölmusuhagkerfið Unnur Rán Reynisdóttir Skoðun Eru vaxtarmörkin vandinn? Dóra Björt Guðjónsdóttir Skoðun Stóri grænþvotturinn Heiðrún Lind Marteinsdóttir Skoðun Fyrirmyndarstjórn Viðreisnar og Samfylkingar á Reykjavíkurborg? Diljá Mist Einarsdóttir Skoðun Búum til „vandamál“ – leysum það með samræmdum prófum Árelía Eydís Guðmundsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Draumastarfið Arnfríður Hermannsdóttir skrifar Skoðun Hjartsláttur sjávarbyggðanna Lilja Rafney Magnúsdóttir skrifar Skoðun Erum við tilbúin til að bæta menntakerfið okkar? Jónína Einarsdóttir skrifar Skoðun Eru vaxtarmörkin vandinn? Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Búum til „vandamál“ – leysum það með samræmdum prófum Árelía Eydís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Þöggun Guðbjörg Ása Jóns Huldudóttir,Margrét Kristín Blöndal,Margrét Rut Eddudóttir,Lukka Sigurðardóttir,Sigtryggur Ari Jóhannsson,Halldóra Jóhanna Hafsteins Âû skrifar Skoðun Ölmusuhagkerfið Unnur Rán Reynisdóttir skrifar Skoðun Fyrirmyndarstjórn Viðreisnar og Samfylkingar á Reykjavíkurborg? Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Sjálfstæðisflokkur hækkar kostnað heimilanna Kristrún Frostadóttir skrifar Skoðun Hvar er mannúðin? Davíð Sól Pálsson skrifar Skoðun Gerum þetta að kosningamáli Ágúst Ólafur Ágústsson skrifar Skoðun Stóri grænþvotturinn Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Örvæntingarfullur maður sker út grasker Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Vill íslenska þjóðin halda í einmenninguna? Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Inngilding eða „aðskilnaður“? Jasmina Vajzović Crnac skrifar Skoðun Vonin má aldrei deyja Guðmunda G. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Ég var barnið sem vildi ekki taka í höndina á kennaranum sínum Fida Abu Libdeh skrifar Skoðun Um áhrif niðurskurðar á fjárlögum 2025 til kvikmyndagerðar og lista Steingrímur Dúi Másson skrifar Skoðun Bob Marley og íslenskar kosningar Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar Skoðun Fólk eða fífl? Anna Gunndís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Eru til lausnir við mönnunarvanda heilsugæslunnar? Gunnlaugur Már Briem skrifar Skoðun Er eitthvað mál að handtaka börn? Elsa Bára Traustadóttir skrifar Skoðun Er ferðaþjónusta útlendingavandamál? Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Íslenska kerfið framleiðir afbrotamenn Ágústa Ágústsdóttir skrifar Skoðun Ekki fokka þessu upp! Gunnar Dan Wiium skrifar Skoðun Kosningaloforð og hvað svo? Björn Snæbjörnsson skrifar Skoðun Fólk, fjárfestingar og framfarir Baldur Thorlacius skrifar Skoðun Húsnæðis- og skipulagsmál Anna Sofía Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Falleinkunn fyrrum forseta Vilhjálmur Þorsteinsson,Viktor Orri Valgarðsson skrifar Skoðun Séreignarsparnaður nauðsynlegur valkostur til að létta greiðslubyrði Kolbrún Halldórsdóttir skrifar Sjá meira
Mér finnst stundum eins og stjórnvöld geri eins lítið og þau komast upp með. Og þegar þau gera eitthvað þá missir það oft marks. Það er svo hættulegt í svona djúpri kreppu. Förum yfir nokkrar staðreyndir: 1. Ríkisstjórnin segist hafa stóraukið útgjöld til að mæta að Covid. Hið rétta er að heildarútgjöld ríkisins milli fyrri árshelminga ´19 og ’20 jukust um 47 milljarða kr. Það er 1,5% af landsframleiðslu eða 5% af fjárlögum. Finnst fólki það nóg til að mæta dýpstu kreppu lýðveldissögunnar og 20.000 manna atvinnuleysi? 2. Ríkisstjórnin segist hafa stóraukið fjárfestingar vegna Covid. Hið rétta er að þegar þjóðhagsreikningar eru skoðaðir þá „minnkaði“ opinber fjárfesting eftir að veiran skall á. Hagfræðideild Landsbankans skrifaði í vikunni: „Fjárfesting ríkissjóðs minnkaði um 17,1% milli fyrri árshelminga 2019 og 2020“ og „Sé litið á heildarmyndina er samt nokkuð ljóst að áform síðustu missera um stóraukna opinbera fjárfestingu hafa ekki náðst enn sem komið er, hvort sem litið er á opinberar tölur um þjóðhagsreikninga eða tölur um fjármál hins opinbera“. 3. Ríkisstjórnin segist hafa sett nýsköpun í forgang. Hið rétta er að nýsköpun hefur fengið undir 10% af aðgerðum ríkisstjórnarinnar (þar með talið þeim aðgerðum sem voru tilkynntar í gær). Og nú er fókusinn hjá ríkisstjórninni að leggja niður Nýsköpunarmiðstöð Íslands sem mun spara 300 milljónir kr. á kostnað nýsköpunar. Breytingar á umhverfi nýsköpunar verða að vera til að bæta núverandi ástand, ekki til að spara. Of lítið, of seint 4. Aðrar aðgerðir hafa verið misheppnaðar. a. Íslenska ríkisstjórnin er örugglega eina ríkisstjórnin í heiminum sem kaus að niðurgreiða uppsagnir í stað þess að búa til störf og verja þau. b. Brúarlánin sem áttu að vera 80 milljarðar en voru orðin rúmlega einn milljarður í byrjun september og nánast eini lántakandinn enn sem komið er Icelandair. c. Frestun skattgreiðslna varð einn fimmti af því sem til stóð. d. Lokunarstyrkirnir voru í lok sumars einungis um 8% af því sem til stóð og afgreidd stuðningslán um 11%. e. Ferðagjöfin varð alltof lítil og endaði stundum hjá fyrirtækjum sem þurftu ekki sérstakan stuðning vegna Covid. f. Markaðsátakið fór fyrir lítið þegar landinu var lokað. g. Teknar voru fyrirhugaðar 400 milljónir kr. af stuðningi til fjölmiðla sem áttu að renna til þeirra óháð Covid. Það sem þó var sett til fjölmiðla vegna Covid rann mest til Morgunblaðsins sem virðist ekki skorta styrktaraðila. h. Þær fjárhæðir sem ríkisstjórnin hefur sett í „félagslegar“ aðgerðir vegna Covid eru lægri en sem nemur fyrirhugaðri lækkun veiðileyfagjaldsins á kjörtímabilinu. i. Nýjasta tillaga ríkisstjórnarinnar frá því í gær um að hvetja til þátttöku almennings með kaupum á hlutabréfum sýnir kannski vel hvar fókusinn liggur hjá ríkisstjórninni. Virkaði eitthvað? 5. Sumt gekk þó ágætlega. Hlutabótaleiðin, sem var leið sem síðasta stjórn Samfylkingarinnar bjó til, virkaði ágætlega og varð að raunverulegu björgunarneti fyrir fólk og fyrirtæki eftir þverpólitíska samvinnu í velferðarnefnd Alþingis. „Allir vinna“-átakið, kreppuúrræði sem er líka fengið að láni frá Jóhönnustjórninni, hefur skilað sér í auknum efnahagsumsvifum og bætt kaupmátt þeirra sem hafa getað nýtt sér það. Listamannalaunum var fjölgað að tillögu okkar í Samfylkingunni en þó alltof lítið og enn eru skemmtikraftar og listafólk skildir eftir á köldum klaka. 6. Eftir stendur að 20.000 Íslendingar eru atvinnulausir og þeim fer fjölgandi. Nánast hvergi er að sjá þau störf sem ríkisstjórnin ætti að vera að skapa. En ríkisstjórnin hélt auðvitað fullt af blaðamannafundum. Kannski var það atvinnuskapandi. Á morgun kynnir ríkisstjórn Katrínar Jakobsdóttur fjárlagafrumvarp og fjármálaáætlun til næstu ára. Ég vona innilega að nú verði skipt um kúrs og ráðist í kraftmeiri aðgerðir fyrir fólk og fyrirtæki en ekki enn eitt skot sem lendir langt utan vallar og gagnast fáum. Við í Samfylkingunni munum halda áfram að standa vaktina, leggja til lausnir og benda á það sem betur má fara. Höfundur er alþingismaður Samfylkingarinnar.
Skoðun Þöggun Guðbjörg Ása Jóns Huldudóttir,Margrét Kristín Blöndal,Margrét Rut Eddudóttir,Lukka Sigurðardóttir,Sigtryggur Ari Jóhannsson,Halldóra Jóhanna Hafsteins Âû skrifar
Skoðun Fyrirmyndarstjórn Viðreisnar og Samfylkingar á Reykjavíkurborg? Diljá Mist Einarsdóttir skrifar
Skoðun Um áhrif niðurskurðar á fjárlögum 2025 til kvikmyndagerðar og lista Steingrímur Dúi Másson skrifar
Skoðun Séreignarsparnaður nauðsynlegur valkostur til að létta greiðslubyrði Kolbrún Halldórsdóttir skrifar