Foreldrahlutverkinu kastað á sorphauginn? Óskar Steinn Jónínuson Ómarsson skrifar 1. nóvember 2019 09:00 Biskup Íslands, Agnes M. Sigurðardóttir, bað í vikunni samkynhneigt fólk afsökunar fyrir hönd Þjóðkirkjunnar. Sagði hún kirkjuna hafa valdið samkynhneigðum sársauka, vandræðum og erfiðleikum í gegnum tíðina. Tilefni afsökunarbeiðninnar er upprifjun heimildaþáttanna Svona fólk á andstöðu kirkjunnar við rétt einstaklinga af sama kyni til hjónabands og barneigna. Orð sem Karl Sigurbjörnsson, þáverandi biskup, lét falla um málið árið 2006 hafa vakið sérstaka athygli. Í sjónvarpsviðtali sagði hann meðal annars að hjónabandið ætti það inni að því væri ekki „kastað á sorphauginn án þess að hugsa okkar gang.“ Orð Biskups vöktu furðu og reiði á sínum tíma og skömmu síðar var búið að festa í lög rétt einstaklinga af sama kyni til hjónabands.Opinber stofnun brýtur á fötluðum Í vikunni féll dómur í Hæstarétti um að Barnaverndarstofu hafi verið óheimilt að hafna umsókn Freyju Haraldsdóttur, baráttukonu fyrir réttindum fatlaðs fólks, um að sitja matsnámskeið fyrir þau sem hafa óskað þess að verða fósturforeldrar. Freyja sótti um árið 2015 en var synjað þrátt fyrir að hafa uppfyllt öll skilyrði sem þarf til að fá að sitja slíkt námskeið. Freyja krafðist þess í máli sínu að fá sömu málsmeðferð og aðrir. Fyrir öllum dómstigum hefur Barnaverndarstofa barist með kjafti og klóm og varið ákvörðun sína um að mismuna Freyju á grundvelli fötlunar hennar. Stofnunin hefur m.a. látið að því liggja að fötlun foreldris geti ógnað velferð barns og að fatlaðar mæður með notendastýrða persónulega aðstoð (NPA) geti ekki myndað tengsl við börn eða sinnt þeim með „virkum hætti“. Þessi málflutningur stenst enga skoðun og hefur nú verið hafnað af Hæstarétti. Eftir dómsuppkvaðningu Hæstaréttar hefur lítið borið á auðmýkt frá Barnaverndarstofu. Þvert á móti hefur forstjóri stofnunarinnar haldið áfram viðteknum hætti. Í viðtali við Morgunblaðið í gær sagði hún að herða þurfi reglur til að hægt sé að neita fólki sem „augljóslega uppfyllir ekki skilyrðin“ um að sækja námskeiðið. Í þessu samhengi setti hún fatlað fólk undir sama hatt og fólk með afbrotaferil og nýlega neyslusögu að baki. Þessi jaðarsetning er af sama meiði og útilokun kirkjunnar á samkynhneigðum á sínum tíma. Hvort tveggja byggir á fordómum gagnvart minnihlutahópum og úreltum viðhorfum um hefðbundin foreldrahlutverk. Ein afleiðing fordómafullrar afstöðu Barnaverndarstofu er að hún gefur hatursfullri umræðu á samfélagsmiðlum vægi. Ef þetta mál hefur sýnt okkur eitthvað þá er það hve fötlunarfordómar eru enn útbreiddir, ekki aðeins meðal stórs hluta þjóðarinnar heldur innan opinberra stofnana líka. Alltof fáum dettur í hug að hlusta á hlið Freyju Haraldsóttur í málinu, velta fyrir sér þeim kostum sem hún og fleiri fatlaðir einstaklingar kunna að búa yfir sem foreldrar, eða þeirri staðreynd að á hverjum degi sinnir fatlað fólk um allan heim foreldrahlutverkinu með miklum sóma. Hvenær biðjast þau afsökunar? Viðhorfin sem mæta Freyju og öðru fötluðu fólki í þessari umræðu minna um margt á mótmæli kirkjunnar gegn barneignum og hjónabandi fólks af sama kyni fyrir rúmum áratug síðan. Það vantar bara að forstjóri Barnaverndarstofu vari við því að foreldrahlutverkinu sé „kastað á sorphauginn“. Afstaða stofnunarinnar til foreldrahlutverksins sýnir að jafnréttishugmyndir Íslendinga eru ekki komnar lengra en svo að fatlað fólk sé umborið svo lengi sem það stígur ekki út fyrir þau mörk sem því er sett. Við eigum enn töluvert langt í land þegar kemur að sjálfsagðri virðingu fyrir fötluðu fólki. En framþróun mannréttinda á sér stað fyrir tilstilli fólks sem er tilbúið að stíga út fyrir mörk hins gamalkunna. Einn daginn mun fulltrúi barnaverndaryfirvalda nefnilega standa frammi fyrir alþjóð eins og biskup gerði í vikunni og þurfa að biðja fatlað fólk afsökunar á misrétti fortíðar. Best væri að það gerðist fyrr en seinna.Höfundur er varaforseti Ungra jafnaðarmanna. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Börn og uppeldi Félagsmál Óskar Steinn Jónínuson Ómarsson Trúmál Mest lesið Halldór 28.09.2024 Halldór Heilsugæsla í vanda Jón Magnús Kristjánsson Skoðun Að eldast – ertu undirbúin? Hafdís Dögg Sveinbjarnardóttir ,Lára María Valgerðardóttir ,Magnús E. Smith Skoðun Skynsemishyggja Miðflokksins hvarf hratt Kristófer Már Maronsson Skoðun Græn vindorka Ásdís Hlökk Theodórsdóttir Skoðun Af hverju þetta tímabundna álag á útsvarið? Bragi Bjarnason Skoðun „Sýndu mér vini þína og ég sýni þér framtíð þína“ Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun Aðgengi að húsnæði fyrir ungt fólk – ekki lúxus heldur grundvallarréttur Gísli Rafn Ólafsson Skoðun „Með Guði vinkonu okkar“ Sigurvin Lárus Jónsson Skoðun Er rúmdýnan þín hægt og rólega að murka úr þér líftóruna? Gunnar Dan Wiium Skoðun Skoðun Skoðun „Sýndu mér vini þína og ég sýni þér framtíð þína“ Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar Skoðun Evrópusambandið er í vanda Þórður Birgisson skrifar Skoðun Skynsemishyggja Miðflokksins hvarf hratt Kristófer Már Maronsson skrifar Skoðun Þetta gengur ekki lengur! Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun „Með Guði vinkonu okkar“ Sigurvin Lárus Jónsson skrifar Skoðun Græn vindorka Ásdís Hlökk Theodórsdóttir skrifar Skoðun Af hverju þetta tímabundna álag á útsvarið? Bragi Bjarnason skrifar Skoðun Aðgengi að húsnæði fyrir ungt fólk – ekki lúxus heldur grundvallarréttur Gísli Rafn Ólafsson skrifar Skoðun Að eldast – ertu undirbúin? Hafdís Dögg Sveinbjarnardóttir ,Lára María Valgerðardóttir ,Magnús E. Smith skrifar Skoðun Heilsugæsla í vanda Jón Magnús Kristjánsson skrifar Skoðun Laxalús og varnir gegn henni Jón Sveinsson skrifar Skoðun En hér er ég ekkert... Nichole Leigh Mosty skrifar Skoðun Við getum ekki beðið í 131 ár Jódís Skúladóttir skrifar Skoðun Nýtt upphaf hjá Vinstri grænum Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Íslensk kjör á íslenskum vinnumarkaði Kristrún Frostadóttir skrifar Skoðun Viðbrögð við vanlíðan ungmenna Sandra Björk Birgisdóttir skrifar Skoðun Valdatafl Skák og Mát! Lárus Guðmundsson skrifar Skoðun FO: Hvernig getur þú skipt sköpum fyrir konur í Súdan? Áslaug Eva Björnsdóttir skrifar Skoðun Tvö útspil Pírata fyrir notendur heilbrigðiskerfisins Halldóra Mogensen,Eva Sjöfn Helgadóttir skrifar Skoðun Miðflokkurinn: fjarverandi í landi tækifæranna Lilja Hrund Lúðvíksdóttir skrifar Skoðun Við stöndum saman með réttindum táknmálsins! Mordekaí Elí Esrason skrifar Skoðun Það sem „gleymist“ að segja Sigmar Guðmundsson skrifar Skoðun Hvar er fótspor stjórnvalda gegn vinnumansali? Þorbjörrg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Þegar Joe Camel varð jafngóður vinur barnanna og Mikki mús Eyrún Magnúsdóttir skrifar Skoðun Riddarar kærleikans Halla Tómasdóttir skrifar Skoðun Um mennsku og samfélag Bolli Pétur Bollason skrifar Skoðun Er rúmdýnan þín hægt og rólega að murka úr þér líftóruna? Gunnar Dan Wiium skrifar Skoðun Sársaukafull vaxtarmörk Berglind Ósk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Skynsemi Miðflokksins Ása Lind Finnbogadóttir skrifar Skoðun Tölum íslensku Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Sjá meira
Biskup Íslands, Agnes M. Sigurðardóttir, bað í vikunni samkynhneigt fólk afsökunar fyrir hönd Þjóðkirkjunnar. Sagði hún kirkjuna hafa valdið samkynhneigðum sársauka, vandræðum og erfiðleikum í gegnum tíðina. Tilefni afsökunarbeiðninnar er upprifjun heimildaþáttanna Svona fólk á andstöðu kirkjunnar við rétt einstaklinga af sama kyni til hjónabands og barneigna. Orð sem Karl Sigurbjörnsson, þáverandi biskup, lét falla um málið árið 2006 hafa vakið sérstaka athygli. Í sjónvarpsviðtali sagði hann meðal annars að hjónabandið ætti það inni að því væri ekki „kastað á sorphauginn án þess að hugsa okkar gang.“ Orð Biskups vöktu furðu og reiði á sínum tíma og skömmu síðar var búið að festa í lög rétt einstaklinga af sama kyni til hjónabands.Opinber stofnun brýtur á fötluðum Í vikunni féll dómur í Hæstarétti um að Barnaverndarstofu hafi verið óheimilt að hafna umsókn Freyju Haraldsdóttur, baráttukonu fyrir réttindum fatlaðs fólks, um að sitja matsnámskeið fyrir þau sem hafa óskað þess að verða fósturforeldrar. Freyja sótti um árið 2015 en var synjað þrátt fyrir að hafa uppfyllt öll skilyrði sem þarf til að fá að sitja slíkt námskeið. Freyja krafðist þess í máli sínu að fá sömu málsmeðferð og aðrir. Fyrir öllum dómstigum hefur Barnaverndarstofa barist með kjafti og klóm og varið ákvörðun sína um að mismuna Freyju á grundvelli fötlunar hennar. Stofnunin hefur m.a. látið að því liggja að fötlun foreldris geti ógnað velferð barns og að fatlaðar mæður með notendastýrða persónulega aðstoð (NPA) geti ekki myndað tengsl við börn eða sinnt þeim með „virkum hætti“. Þessi málflutningur stenst enga skoðun og hefur nú verið hafnað af Hæstarétti. Eftir dómsuppkvaðningu Hæstaréttar hefur lítið borið á auðmýkt frá Barnaverndarstofu. Þvert á móti hefur forstjóri stofnunarinnar haldið áfram viðteknum hætti. Í viðtali við Morgunblaðið í gær sagði hún að herða þurfi reglur til að hægt sé að neita fólki sem „augljóslega uppfyllir ekki skilyrðin“ um að sækja námskeiðið. Í þessu samhengi setti hún fatlað fólk undir sama hatt og fólk með afbrotaferil og nýlega neyslusögu að baki. Þessi jaðarsetning er af sama meiði og útilokun kirkjunnar á samkynhneigðum á sínum tíma. Hvort tveggja byggir á fordómum gagnvart minnihlutahópum og úreltum viðhorfum um hefðbundin foreldrahlutverk. Ein afleiðing fordómafullrar afstöðu Barnaverndarstofu er að hún gefur hatursfullri umræðu á samfélagsmiðlum vægi. Ef þetta mál hefur sýnt okkur eitthvað þá er það hve fötlunarfordómar eru enn útbreiddir, ekki aðeins meðal stórs hluta þjóðarinnar heldur innan opinberra stofnana líka. Alltof fáum dettur í hug að hlusta á hlið Freyju Haraldsóttur í málinu, velta fyrir sér þeim kostum sem hún og fleiri fatlaðir einstaklingar kunna að búa yfir sem foreldrar, eða þeirri staðreynd að á hverjum degi sinnir fatlað fólk um allan heim foreldrahlutverkinu með miklum sóma. Hvenær biðjast þau afsökunar? Viðhorfin sem mæta Freyju og öðru fötluðu fólki í þessari umræðu minna um margt á mótmæli kirkjunnar gegn barneignum og hjónabandi fólks af sama kyni fyrir rúmum áratug síðan. Það vantar bara að forstjóri Barnaverndarstofu vari við því að foreldrahlutverkinu sé „kastað á sorphauginn“. Afstaða stofnunarinnar til foreldrahlutverksins sýnir að jafnréttishugmyndir Íslendinga eru ekki komnar lengra en svo að fatlað fólk sé umborið svo lengi sem það stígur ekki út fyrir þau mörk sem því er sett. Við eigum enn töluvert langt í land þegar kemur að sjálfsagðri virðingu fyrir fötluðu fólki. En framþróun mannréttinda á sér stað fyrir tilstilli fólks sem er tilbúið að stíga út fyrir mörk hins gamalkunna. Einn daginn mun fulltrúi barnaverndaryfirvalda nefnilega standa frammi fyrir alþjóð eins og biskup gerði í vikunni og þurfa að biðja fatlað fólk afsökunar á misrétti fortíðar. Best væri að það gerðist fyrr en seinna.Höfundur er varaforseti Ungra jafnaðarmanna.
Að eldast – ertu undirbúin? Hafdís Dögg Sveinbjarnardóttir ,Lára María Valgerðardóttir ,Magnús E. Smith Skoðun
Aðgengi að húsnæði fyrir ungt fólk – ekki lúxus heldur grundvallarréttur Gísli Rafn Ólafsson Skoðun
Skoðun Aðgengi að húsnæði fyrir ungt fólk – ekki lúxus heldur grundvallarréttur Gísli Rafn Ólafsson skrifar
Skoðun Að eldast – ertu undirbúin? Hafdís Dögg Sveinbjarnardóttir ,Lára María Valgerðardóttir ,Magnús E. Smith skrifar
Skoðun Tvö útspil Pírata fyrir notendur heilbrigðiskerfisins Halldóra Mogensen,Eva Sjöfn Helgadóttir skrifar
Að eldast – ertu undirbúin? Hafdís Dögg Sveinbjarnardóttir ,Lára María Valgerðardóttir ,Magnús E. Smith Skoðun
Aðgengi að húsnæði fyrir ungt fólk – ekki lúxus heldur grundvallarréttur Gísli Rafn Ólafsson Skoðun