Áfrýjunarheimild Samkeppniseftirlitsins afnumin Hörður Ægisson skrifar 21. október 2019 06:00 Páll Gunnar Pálsson, forstjóri Samkeppniseftirlitsins. Fréttablaðið/Eyþór Heimild Samkeppniseftirlitsins til að skjóta úrskurðum áfrýjunarnefndar samkeppnismála til dómstóla, fyrirkomulag sem mjög hefur verið gagnrýnt af fulltrúum atvinnulífsins, verður afnumin samkvæmt nýju frumvarpi atvinnuvega- og nýsköpunarráðherra þar sem boðaðar eru miklar breytingar á samkeppnislöggjöfinni. Þá verður fellt úr lögum það hlutverk eftirlitsins að veita undanþágu fyrir samstarfi fyrirtækja, meðal annars í því skyni að auka skilvirkni og hagræði fyrir atvinnulífið, heldur að þau meti þess í stað sjálf hvort skilyrði samkeppnislaga um samstarf sé fyrir hendi, líkt og er gert víða í Evrópu. Í frumvarpi Þórdísar Kolbrúnar R. Gylfadóttur ráðherra, sem verður lagt fram í dag, mánudag, er einnig kveðið á um að heimild Samkeppniseftirlitsins til íhlutunar í starfsemi fyrirtækja, án þess að þau hafi gerst brotleg við samkeppnislög, verði felld út. Eftirlitið hefur ekki beitt þeirri heimild frá því að hún var tekin upp árið 2011 en í greinargerð með frumvarpinu segir að vegna þess hve almennt ákvæðið sé og beiting þess ófyrirsjáanleg megi halda því fram að það „skapi fyrirtækjum hér á landi ákveðna réttaróvissu“. Bent er á að samkeppnisyfirvöld í öðrum EES-ríkjum hafi almennt ekki jafn víðtækar valdheimildir. Í stuðningi sínum við undirritun lífskjarasamninga á almennum vinnumarkaði fyrr á árinu lýsti ríkisstjórnin því yfir að samkeppnislöggjöfin yrði endurskoðuð með það að markmiði að einfalda framkvæmd þeirra og auka skilvirkni. Samkvæmt frumvarpinu verða veltumörk tilkynningarskyldra samruna, sem hafa haldist óbreytt frá 2008, hækkuð nokkuð frá því sem nú er. Ef samanlögð ársvelta fyrirtækja sem vilja sameinast er þrír milljarðar eða að minnsta kosti tvö fyrirtækjanna hafa yfir 300 milljóna ársveltu hér á landi beri þeim þannig skylda til að tilkynna samrunann til eftirlitsins. Í dag miðast mörkin við annars vegar tvo milljarða og hins vegar 200 milljónir. Nái frumvarpið fram að ganga verða veltimörkin sem hlutfall af landsframleiðslu nokkuð hærri hér á landi en í Noregi, Danmörku og Svíþjóð sem þýðir að samrunar sem eru hlutfallslega stærri miðað við stærð íslenska hagkerfisins verða ekki tilkynningarskyldir borið saman við önnur ríki á Norðurlöndum.Þórdís Kolbrún Reykfjörð Gylfadóttir, ferðamála-, iðnaðar- og nýsköpunarráðherra.Vísir/vilhelmÞá er í frumvarpinu einnig lögð til sú breyting að forstjóri Samkeppniseftirlitsins verði ráðinn af stjórn til fimm ára í senn og aðeins verði hægt að ráða sama manninn tvisvar og er vísað til þess að fylgt sé sama fyrirkomulagi og í nýlega samþykktum lögum um Seðlabankann. Samkvæmt núgildandi lögum er forstjóri ráðinn af stjórn ótímabundið en í greinargerð með frumvarpinu er bent á að í tímabundinni skipun felist „ákveðið aðhald og endurnýjun sem nauðsynleg er í æðstu embættum ríkisins“. Ekki er talið að breytingarnar „muni á nokkurn hátt hafa áhrif á sjálfstæði stofnunarinnar“ og munu nýjar reglur ekki gilda afturvirkt og ná til núverandi forstjóra, Páls Gunnars Pálssonar, en hann hefur stýrt Samkeppniseftirlitinu frá árinu 2005. Í rökum fyrir því að afnema heimild Samkeppniseftirlitsins til að skjóta úrskurðum áfrýjunarnefndar samkeppnismála til dómstóla er bent á í greinargerð frumvarpsins að með því sé verið að tryggja réttaröryggissjónarmið og gæta að réttlátri málsmeðferð á lægra stjórnsýslustigi. Með núverandi fyrirkomulagi, sem var komið á 2011, sé „dregið úr þessari vernd auk þess sem málskotsheimild er til þess fallin að minnka vægi nefndarinnar þar sem lægra setta stjórnvaldið getur ávallt skotið úrskurði til dómstóla ef það er ekki sammála endurmati æðra setta stjórnvaldsins. Þá er einnig ljóst að heimildin getur orðið til þess að lengja málsmeðferð mála og valda þannig fyrirtækjum og Samkeppniseftirlitinu auknum kostnaði.“ Þá er markmiðið með þeirri breytingu sem lögð er til í frumvarpinu að það verði alfarið á ábyrgð fyrirtækjanna sjálfra að meta hvort lögbundin skilyrði eru fyrir samstarfi sagt það að „auka skilvirkni og hagræði fyrir atvinnulífið“. Þær kröfur sem nú séu gerðar geti leitt til tafa á afgreiðslu og að fyrirtæki veigri sér þá við því að fara þá leið að leita eftir undanþágu og verði þannig af þeim ábata sem af mögulegu samstarfi kann að leiða. Mikilvægt sé að atvinnulífið hafi „nægjanlegt svigrúm til að bregðast við aðstæðum hverju sinni“. Sú breyting á samkeppnislöggjöfinni er í samræmi við það sem kom fram í hvítbókinni um framtíðarsýn fyrir fjármálakerfið en þar sagði meðal annars að mikilvægt væri að fjármálafyrirtæki geti haft með sér ákveðið samstarf um sameiginlega innviði svo lengi sem það skerðir ekki samkeppni þar sem henni verður við komið. Birtist í Fréttablaðinu Samkeppnismál Mest lesið KS hafi fest kaup á Kjarnafæði Norðlenska Viðskipti innlent Sáraroðið frá Ísafirði notað til bjargar brenndum börnum í Afganistan Viðskipti innlent „Ég var búinn að heyra stríðssögur um hvað fyrstu mánuðirnir væru erfiðir“ Atvinnulíf Leiðir dýra útrás Collab meðfram MBA-námi Viðskipti innlent Að nálgast starfsmann sem líður illa, er reiður eða leiður Atvinnulíf Nýr 40/40 listi: „Spenntur að sjá hvað þetta fólk gerir í framtíðinni“ Atvinnulíf Borgaði klink fyrir Kastalann og ekki krónu fyrir Wok On Viðskipti innlent Brúneggjamálið tekið fyrir í Hæstarétti Viðskipti innlent Ósáttur með sætin og fær milljón endurgreidda Neytendur Sóttu fjármálastjóra til Landsbankans Viðskipti innlent Fleiri fréttir KS hafi fest kaup á Kjarnafæði Norðlenska Sáraroðið frá Ísafirði notað til bjargar brenndum börnum í Afganistan Brúneggjamálið tekið fyrir í Hæstarétti Úr boltanum í tryggingarnar Leiðir dýra útrás Collab meðfram MBA-námi Sóttu fjármálastjóra til Landsbankans Borgaði klink fyrir Kastalann og ekki krónu fyrir Wok On Mikið áfall fyrir íslenskan sjávarútveg Einn stærsti vinnustaður Akraness gjaldþrota Syndis ræður reyndan tölvuþrjót Gera margvíslegar athugasemdir við starfshætti Kviku Gjaldþrot Jötunn véla upp á 1,7 milljarða Reitir hrista upp í skipuritinu Matvöruverslun rís á nýjum reit við Keflavíkurflugvöll Gefa út afkomuspá eftir allt saman 96 sagt upp í hópuppsögnum í júní Tekur við fjármálunum hjá Securitas Selja fyrsta bjórinn ekki fyrr en í ágúst Karen Ýr ráðin gæðastjóri Biðin eftir vaxtalækkun gæti lengst enn frekar Minna nú á skoðun ökutækja á Ísland.is Alvotech reiknar með tíföldum tekjum Útflutningsverðmæti eldislaxins meiri en loðnunnar Opna baðstað í Kerlingarfjöllum um helgina Svekkjandi uppgjör og aðstoðarforstjórinn látinn róa Arion banki greiði Seðlabankanum 585 milljónir Rannveig hættir í Seðlabankanum Íslensk hugbúnaðarlausn greinir kolefnisspor innkaupa fyrirtækja Flýta ekki vaxtaákvörðun þrátt fyrir áköll Flestar íbúðir seljist undir eða á auglýstu verði Sjá meira
Heimild Samkeppniseftirlitsins til að skjóta úrskurðum áfrýjunarnefndar samkeppnismála til dómstóla, fyrirkomulag sem mjög hefur verið gagnrýnt af fulltrúum atvinnulífsins, verður afnumin samkvæmt nýju frumvarpi atvinnuvega- og nýsköpunarráðherra þar sem boðaðar eru miklar breytingar á samkeppnislöggjöfinni. Þá verður fellt úr lögum það hlutverk eftirlitsins að veita undanþágu fyrir samstarfi fyrirtækja, meðal annars í því skyni að auka skilvirkni og hagræði fyrir atvinnulífið, heldur að þau meti þess í stað sjálf hvort skilyrði samkeppnislaga um samstarf sé fyrir hendi, líkt og er gert víða í Evrópu. Í frumvarpi Þórdísar Kolbrúnar R. Gylfadóttur ráðherra, sem verður lagt fram í dag, mánudag, er einnig kveðið á um að heimild Samkeppniseftirlitsins til íhlutunar í starfsemi fyrirtækja, án þess að þau hafi gerst brotleg við samkeppnislög, verði felld út. Eftirlitið hefur ekki beitt þeirri heimild frá því að hún var tekin upp árið 2011 en í greinargerð með frumvarpinu segir að vegna þess hve almennt ákvæðið sé og beiting þess ófyrirsjáanleg megi halda því fram að það „skapi fyrirtækjum hér á landi ákveðna réttaróvissu“. Bent er á að samkeppnisyfirvöld í öðrum EES-ríkjum hafi almennt ekki jafn víðtækar valdheimildir. Í stuðningi sínum við undirritun lífskjarasamninga á almennum vinnumarkaði fyrr á árinu lýsti ríkisstjórnin því yfir að samkeppnislöggjöfin yrði endurskoðuð með það að markmiði að einfalda framkvæmd þeirra og auka skilvirkni. Samkvæmt frumvarpinu verða veltumörk tilkynningarskyldra samruna, sem hafa haldist óbreytt frá 2008, hækkuð nokkuð frá því sem nú er. Ef samanlögð ársvelta fyrirtækja sem vilja sameinast er þrír milljarðar eða að minnsta kosti tvö fyrirtækjanna hafa yfir 300 milljóna ársveltu hér á landi beri þeim þannig skylda til að tilkynna samrunann til eftirlitsins. Í dag miðast mörkin við annars vegar tvo milljarða og hins vegar 200 milljónir. Nái frumvarpið fram að ganga verða veltimörkin sem hlutfall af landsframleiðslu nokkuð hærri hér á landi en í Noregi, Danmörku og Svíþjóð sem þýðir að samrunar sem eru hlutfallslega stærri miðað við stærð íslenska hagkerfisins verða ekki tilkynningarskyldir borið saman við önnur ríki á Norðurlöndum.Þórdís Kolbrún Reykfjörð Gylfadóttir, ferðamála-, iðnaðar- og nýsköpunarráðherra.Vísir/vilhelmÞá er í frumvarpinu einnig lögð til sú breyting að forstjóri Samkeppniseftirlitsins verði ráðinn af stjórn til fimm ára í senn og aðeins verði hægt að ráða sama manninn tvisvar og er vísað til þess að fylgt sé sama fyrirkomulagi og í nýlega samþykktum lögum um Seðlabankann. Samkvæmt núgildandi lögum er forstjóri ráðinn af stjórn ótímabundið en í greinargerð með frumvarpinu er bent á að í tímabundinni skipun felist „ákveðið aðhald og endurnýjun sem nauðsynleg er í æðstu embættum ríkisins“. Ekki er talið að breytingarnar „muni á nokkurn hátt hafa áhrif á sjálfstæði stofnunarinnar“ og munu nýjar reglur ekki gilda afturvirkt og ná til núverandi forstjóra, Páls Gunnars Pálssonar, en hann hefur stýrt Samkeppniseftirlitinu frá árinu 2005. Í rökum fyrir því að afnema heimild Samkeppniseftirlitsins til að skjóta úrskurðum áfrýjunarnefndar samkeppnismála til dómstóla er bent á í greinargerð frumvarpsins að með því sé verið að tryggja réttaröryggissjónarmið og gæta að réttlátri málsmeðferð á lægra stjórnsýslustigi. Með núverandi fyrirkomulagi, sem var komið á 2011, sé „dregið úr þessari vernd auk þess sem málskotsheimild er til þess fallin að minnka vægi nefndarinnar þar sem lægra setta stjórnvaldið getur ávallt skotið úrskurði til dómstóla ef það er ekki sammála endurmati æðra setta stjórnvaldsins. Þá er einnig ljóst að heimildin getur orðið til þess að lengja málsmeðferð mála og valda þannig fyrirtækjum og Samkeppniseftirlitinu auknum kostnaði.“ Þá er markmiðið með þeirri breytingu sem lögð er til í frumvarpinu að það verði alfarið á ábyrgð fyrirtækjanna sjálfra að meta hvort lögbundin skilyrði eru fyrir samstarfi sagt það að „auka skilvirkni og hagræði fyrir atvinnulífið“. Þær kröfur sem nú séu gerðar geti leitt til tafa á afgreiðslu og að fyrirtæki veigri sér þá við því að fara þá leið að leita eftir undanþágu og verði þannig af þeim ábata sem af mögulegu samstarfi kann að leiða. Mikilvægt sé að atvinnulífið hafi „nægjanlegt svigrúm til að bregðast við aðstæðum hverju sinni“. Sú breyting á samkeppnislöggjöfinni er í samræmi við það sem kom fram í hvítbókinni um framtíðarsýn fyrir fjármálakerfið en þar sagði meðal annars að mikilvægt væri að fjármálafyrirtæki geti haft með sér ákveðið samstarf um sameiginlega innviði svo lengi sem það skerðir ekki samkeppni þar sem henni verður við komið.
Birtist í Fréttablaðinu Samkeppnismál Mest lesið KS hafi fest kaup á Kjarnafæði Norðlenska Viðskipti innlent Sáraroðið frá Ísafirði notað til bjargar brenndum börnum í Afganistan Viðskipti innlent „Ég var búinn að heyra stríðssögur um hvað fyrstu mánuðirnir væru erfiðir“ Atvinnulíf Leiðir dýra útrás Collab meðfram MBA-námi Viðskipti innlent Að nálgast starfsmann sem líður illa, er reiður eða leiður Atvinnulíf Nýr 40/40 listi: „Spenntur að sjá hvað þetta fólk gerir í framtíðinni“ Atvinnulíf Borgaði klink fyrir Kastalann og ekki krónu fyrir Wok On Viðskipti innlent Brúneggjamálið tekið fyrir í Hæstarétti Viðskipti innlent Ósáttur með sætin og fær milljón endurgreidda Neytendur Sóttu fjármálastjóra til Landsbankans Viðskipti innlent Fleiri fréttir KS hafi fest kaup á Kjarnafæði Norðlenska Sáraroðið frá Ísafirði notað til bjargar brenndum börnum í Afganistan Brúneggjamálið tekið fyrir í Hæstarétti Úr boltanum í tryggingarnar Leiðir dýra útrás Collab meðfram MBA-námi Sóttu fjármálastjóra til Landsbankans Borgaði klink fyrir Kastalann og ekki krónu fyrir Wok On Mikið áfall fyrir íslenskan sjávarútveg Einn stærsti vinnustaður Akraness gjaldþrota Syndis ræður reyndan tölvuþrjót Gera margvíslegar athugasemdir við starfshætti Kviku Gjaldþrot Jötunn véla upp á 1,7 milljarða Reitir hrista upp í skipuritinu Matvöruverslun rís á nýjum reit við Keflavíkurflugvöll Gefa út afkomuspá eftir allt saman 96 sagt upp í hópuppsögnum í júní Tekur við fjármálunum hjá Securitas Selja fyrsta bjórinn ekki fyrr en í ágúst Karen Ýr ráðin gæðastjóri Biðin eftir vaxtalækkun gæti lengst enn frekar Minna nú á skoðun ökutækja á Ísland.is Alvotech reiknar með tíföldum tekjum Útflutningsverðmæti eldislaxins meiri en loðnunnar Opna baðstað í Kerlingarfjöllum um helgina Svekkjandi uppgjör og aðstoðarforstjórinn látinn róa Arion banki greiði Seðlabankanum 585 milljónir Rannveig hættir í Seðlabankanum Íslensk hugbúnaðarlausn greinir kolefnisspor innkaupa fyrirtækja Flýta ekki vaxtaákvörðun þrátt fyrir áköll Flestar íbúðir seljist undir eða á auglýstu verði Sjá meira