Vistvænt skipulag er málið! Aron Leví Beck skrifar 6. febrúar 2018 13:52 Skipulag snýst um fólk og breytingar á umhverfi þess til lengri tíma. Fólk hefur tilhneigingu til þess að mislíka eða hafna breytingum í þeirra nánasta umhverfi. Stöðugleiki er mikilvægur í daglegu amstri hjá fólki og það hefur áhrif á velferð fólks. Fólk heldur að það sé að missa eitthvað ef það á að fara að breyta því sem það á að venjast. Vistvænt borgarskipulag er sú stefna í skipulagsmálum þar sem fjölbreytileiki í hönnun og nýtingu húsnæðis ræður ríkjum. Hverfin skulu vera byggð þannig að fólk komist leiða sinna án þess að nota einkabíl. Þessar hugmyndir voru ríkjandi á tímabilinu 1900-1920 en komu fram aftur á áttunda áratugnum. Vistvænt skipulag er mótsvar við borgarskipulagi eftirstríðsáranna þar sem borgir voru hannaðar fyrir einkabíl og iðnaðarstarfssemi. Árið 1996 gerðu Cervero og Radish rannsókn á tveimur sambærilegum hverfum þar sem skoðaðar voru ferðavenjur íbúa. Hverfin voru bæði í San Francisco flóa, eitt hefðbundið úthverfi en hitt var hannað eftir viðmiðum sjálfbærs skipulags. Niðurstöðurnar bentu til þess að færri frítímaferðir á einkabíl voru í vistvæna hverfinu. Í BNA hafa æ fleiri orðið fylgjendur vistvænu skipulagi en upphafsmenn stefnunar hafa gagnrýnt útþenslu úthverfa. Fylgjendum í Evrópu hefur einnig fjölgað. Í gegnum árin hefur verslun og þjónusta einangrast og notkun einkabíls nauðsynleg til þess að versla í matinn. Í vistvænu skipulagi er mikil áhersla lögð á blandaða landnotkun. Þegar talað er um blandaða landnotkun er átt við t.d. íbúðarhús fyrir ofan fatabúð, skósmið, hárgreiðslu- eða tannlæknastofu. Líkt og áður kom fram þvinga fyrri skipulagsaðferðir borgarbúa til þess að ferðast í einkabílum sem þurfa stór gatnanet og plássfrek bílaplön. Þéttleiki borgarinnar minnkar og hún verður hávær og hættuleg fyrir bæði akandi og gangandi vegfarendur. Félagslegi þátturinn í skipulagi og líðan fólks má ekki gleymast. Svæðisbundin einangrun fólks og hreyfngarleysi geta verið afleiðingar ófullnægjandi skipulags og getur leitt til neikvæðra áhrif á lýðheilsu. Gott skipulag þarf því að endurspegla útkomu sem kallar fram vellíðan hjá fólki. Talað er um að stjörnufræðin hafi geiminn, sagnfræðin tímann og landfræðin staði. Landfræðingurinn Edward Relph var einn af þeim sem útskýrðu mun á landfræðilegu rúmi og stað. Þegar Relph vann að doktorsverkefni sínu við Háskólann í Toronto þótti hann vanta heimspekilega nálgun og var óánægður með skilgreiningar á hugtakinu „staður“. Í bók sinni Place and Placeness greinir hann á milli sjáanlegs landslags, daglegs lífs og upplifunar, stað og staðleysu. Hann líkir að rúm við geymslugáma en staðir séu upplifun og reynsla í rúminu þ.e. að rúm er mælanlegt en staður er huglægt hugtak. Eitt markmiða í góðu og vistvænu skipulagi ætti því að vera að kalla fram góðan 'staðaranda' og vellíðan. Jón Kristinsson er íslenskur arkitekt og uppfinningamaður sem hefur búið í Hollandi nærri allt sitt líf. Hann er einn þeirra sem hefur gengið hvað lengst í að finna lausnir sem miða að vistvænu skipulagi og hönnun þar sem virkni er samofin í hönnunarlausnirnar og mannvirkin og m.ö.o að samþætta og vefa saman og spara þannig um leið umtalsverðan kostnað. Hann hannaði meðal annars Villa Flora sem talin er vera vistvænasta bygging hollendinga. Samofin sjálfbær hönnun er hugtak sem kemur frá Jóni og bók hans frá 2012 sem skýrir þá hugmyndafræði. Hún gengur út á að brúa bilið milli náttúru og byggingalistar en til þess að það sé hægt verða hönnuðir að vera vel að sér á fleiri sviðum en teiknivinnu og formhönnun og/eða starfa í mjög þverfaglegu teymi. Samofin sjálfbær hönnun byggir á þekkingu á náttúruöflum til þess að byggja upp heilnæmt umhverfi fyrir komandi kynslóðir. Þetta er ekki ólík hugmyndafræði og skipulag út frá orkulandslagi nema á öðrum skala. Á viðburði Arkitektafélagssins sumarið 2015 flutti Jón Kristinsson erindi um vinnu sína, uppfinningar og aðferðir. Aðspurður hvað honum þætti snjallast að byggja á Íslandi ef horft væri út frá vistfræðilegum sjónarmiðum svaraði Jón „það væri náttúrulega best að byggja ekki neitt“. Þetta endurspeglar það viðhorf sem hann leggur upp með í bók sinni Að byggja eða ekki að byggja, byggingaframkvæmdir eru vítamínsprauta hagkerfisins. Arkitekt myndi seint spyrja viðskiptavin sinn hvort að hann virkilega þyrfti nýja byggingu eða hvort hann gæti ekki endurskipulagt núverandi húsnæði til þess að komast hjá því að byggja eða sameinast um húsnæði við annað fyrirtæki. Endurnýting á húsnæði eða úrvinnsla á því sem fyrir er oft mjög góður kostur. Í raun er samofin sjálfbær hönnun samspil þeirra eðlislegra breytna sem til staðar eru fyrir samsetningu í hönnun með fjölbreyttri þekkingu og reynslu. Það sem margir kalla hátækni er í raun lágtækni, náttúran er flaggskip hátækninnar. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Aron Leví Beck Mest lesið Sleppum brúnni og förum betri leið framhjá Selfossi Elliði Vignisson Skoðun Halldór 5.10.2024 Jón Þór Stefánsson Halldór Spilling á Íslandi: Erum við að missa tökin? Ágústa Árnadóttir Skoðun Telur rektor Háskóla Íslands úrskurði alþjóðadómstóla og ályktanir Sameinuðu þjóðanna vera pólitískt álitamál? Elí Hörpu- og Önundarbur Skoðun Af ofurhetjum og störfum þeirra Kristín Björnsdóttir Skoðun Þriðjungur barna af erlendum uppruna tilheyrir ekki skólanum sínum Sara Björg Sigurðardóttir Skoðun Eignafólk græðir mikið á vaxtastefnu Seðlabankans Stefán Ólafsson Skoðun Foreldrar eru sérfræðingar í sínum börnum Valdimar Víðisson Skoðun Að dansa í regninu Lóa Björk Ólafsdóttir Skoðun Veistu þitt skýjaspor? Hólmfríður Rut Einarsdóttir,Þóra Rut Jónsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Uppeldi frá gamla einmenningar eins-skin-litar viðhorfum Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Af ofurhetjum og störfum þeirra Kristín Björnsdóttir skrifar Skoðun Eignafólk græðir mikið á vaxtastefnu Seðlabankans Stefán Ólafsson skrifar Skoðun Þriðjungur barna af erlendum uppruna tilheyrir ekki skólanum sínum Sara Björg Sigurðardóttir skrifar Skoðun Telur rektor Háskóla Íslands úrskurði alþjóðadómstóla og ályktanir Sameinuðu þjóðanna vera pólitískt álitamál? Elí Hörpu- og Önundarbur skrifar Skoðun Framtíðarkvíði er ekki gott veganesti Sigurður Páll Jónsson skrifar Skoðun Spilling á Íslandi: Erum við að missa tökin? Ágústa Árnadóttir skrifar Skoðun Orkan á Vestfjörðum Þorsteinn Másson skrifar Skoðun Smábátar eru þjóðhagslega hagkvæmari en togarar Kjartan Sveinsson skrifar Skoðun Foreldrar eru sérfræðingar í sínum börnum Valdimar Víðisson skrifar Skoðun Vísindin vakna til nýsköpunar! Einar Mäntylä skrifar Skoðun Risastórt lýðheilsumál sem Alþingi hunsar Sigurður Hólmar Jóhannesson skrifar Skoðun Þess vegna býð ég mig fram Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar Skoðun Sleppum brúnni og förum betri leið framhjá Selfossi Elliði Vignisson skrifar Skoðun Einstakur atburður og viðbúnaður Marinó G. Njálsson skrifar Skoðun Framboð er eina leiðin Eiríkur St. Eiríksson skrifar Skoðun Háskóli Íslands er ekki að sinna skyldum sínum Silja Höllu Egilsdóttir skrifar Skoðun Verðmætasköpun og kennarar Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Nýjar lausnir gegn ofbeldi Drífa Snædal skrifar Skoðun Lögin um það sem er bannað Helgi Brynjarsson skrifar Skoðun Að dansa í regninu Lóa Björk Ólafsdóttir skrifar Skoðun Dauðarefsing Pírata Sigurjón Þórðarson skrifar Skoðun Af hverju erum við að þessu? Kjartan Sveinn Guðmundsson skrifar Skoðun Upplýsingaóreiða í boði orkugeirans og Landsvirkjunar Snæbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Úrskurðargrautur lögmanna Ómar R. Valdimarsson skrifar Skoðun Er vitlaust gefið í stjórnmálum? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Hinn langi USArmur Ísraels Ingólfur Steinsson skrifar Skoðun Kveðja frá Heimssýn til landsfundar VG 2024 Haraldur Ólafsson skrifar Skoðun Þjóðaróperan á Alþingi í nær 70 ár Finnur Bjarnason,Þórunn Sigurðardóttir skrifar Skoðun Um Ölfusárbrú og veggjöld Haukur Arnþórsson skrifar Sjá meira
Skipulag snýst um fólk og breytingar á umhverfi þess til lengri tíma. Fólk hefur tilhneigingu til þess að mislíka eða hafna breytingum í þeirra nánasta umhverfi. Stöðugleiki er mikilvægur í daglegu amstri hjá fólki og það hefur áhrif á velferð fólks. Fólk heldur að það sé að missa eitthvað ef það á að fara að breyta því sem það á að venjast. Vistvænt borgarskipulag er sú stefna í skipulagsmálum þar sem fjölbreytileiki í hönnun og nýtingu húsnæðis ræður ríkjum. Hverfin skulu vera byggð þannig að fólk komist leiða sinna án þess að nota einkabíl. Þessar hugmyndir voru ríkjandi á tímabilinu 1900-1920 en komu fram aftur á áttunda áratugnum. Vistvænt skipulag er mótsvar við borgarskipulagi eftirstríðsáranna þar sem borgir voru hannaðar fyrir einkabíl og iðnaðarstarfssemi. Árið 1996 gerðu Cervero og Radish rannsókn á tveimur sambærilegum hverfum þar sem skoðaðar voru ferðavenjur íbúa. Hverfin voru bæði í San Francisco flóa, eitt hefðbundið úthverfi en hitt var hannað eftir viðmiðum sjálfbærs skipulags. Niðurstöðurnar bentu til þess að færri frítímaferðir á einkabíl voru í vistvæna hverfinu. Í BNA hafa æ fleiri orðið fylgjendur vistvænu skipulagi en upphafsmenn stefnunar hafa gagnrýnt útþenslu úthverfa. Fylgjendum í Evrópu hefur einnig fjölgað. Í gegnum árin hefur verslun og þjónusta einangrast og notkun einkabíls nauðsynleg til þess að versla í matinn. Í vistvænu skipulagi er mikil áhersla lögð á blandaða landnotkun. Þegar talað er um blandaða landnotkun er átt við t.d. íbúðarhús fyrir ofan fatabúð, skósmið, hárgreiðslu- eða tannlæknastofu. Líkt og áður kom fram þvinga fyrri skipulagsaðferðir borgarbúa til þess að ferðast í einkabílum sem þurfa stór gatnanet og plássfrek bílaplön. Þéttleiki borgarinnar minnkar og hún verður hávær og hættuleg fyrir bæði akandi og gangandi vegfarendur. Félagslegi þátturinn í skipulagi og líðan fólks má ekki gleymast. Svæðisbundin einangrun fólks og hreyfngarleysi geta verið afleiðingar ófullnægjandi skipulags og getur leitt til neikvæðra áhrif á lýðheilsu. Gott skipulag þarf því að endurspegla útkomu sem kallar fram vellíðan hjá fólki. Talað er um að stjörnufræðin hafi geiminn, sagnfræðin tímann og landfræðin staði. Landfræðingurinn Edward Relph var einn af þeim sem útskýrðu mun á landfræðilegu rúmi og stað. Þegar Relph vann að doktorsverkefni sínu við Háskólann í Toronto þótti hann vanta heimspekilega nálgun og var óánægður með skilgreiningar á hugtakinu „staður“. Í bók sinni Place and Placeness greinir hann á milli sjáanlegs landslags, daglegs lífs og upplifunar, stað og staðleysu. Hann líkir að rúm við geymslugáma en staðir séu upplifun og reynsla í rúminu þ.e. að rúm er mælanlegt en staður er huglægt hugtak. Eitt markmiða í góðu og vistvænu skipulagi ætti því að vera að kalla fram góðan 'staðaranda' og vellíðan. Jón Kristinsson er íslenskur arkitekt og uppfinningamaður sem hefur búið í Hollandi nærri allt sitt líf. Hann er einn þeirra sem hefur gengið hvað lengst í að finna lausnir sem miða að vistvænu skipulagi og hönnun þar sem virkni er samofin í hönnunarlausnirnar og mannvirkin og m.ö.o að samþætta og vefa saman og spara þannig um leið umtalsverðan kostnað. Hann hannaði meðal annars Villa Flora sem talin er vera vistvænasta bygging hollendinga. Samofin sjálfbær hönnun er hugtak sem kemur frá Jóni og bók hans frá 2012 sem skýrir þá hugmyndafræði. Hún gengur út á að brúa bilið milli náttúru og byggingalistar en til þess að það sé hægt verða hönnuðir að vera vel að sér á fleiri sviðum en teiknivinnu og formhönnun og/eða starfa í mjög þverfaglegu teymi. Samofin sjálfbær hönnun byggir á þekkingu á náttúruöflum til þess að byggja upp heilnæmt umhverfi fyrir komandi kynslóðir. Þetta er ekki ólík hugmyndafræði og skipulag út frá orkulandslagi nema á öðrum skala. Á viðburði Arkitektafélagssins sumarið 2015 flutti Jón Kristinsson erindi um vinnu sína, uppfinningar og aðferðir. Aðspurður hvað honum þætti snjallast að byggja á Íslandi ef horft væri út frá vistfræðilegum sjónarmiðum svaraði Jón „það væri náttúrulega best að byggja ekki neitt“. Þetta endurspeglar það viðhorf sem hann leggur upp með í bók sinni Að byggja eða ekki að byggja, byggingaframkvæmdir eru vítamínsprauta hagkerfisins. Arkitekt myndi seint spyrja viðskiptavin sinn hvort að hann virkilega þyrfti nýja byggingu eða hvort hann gæti ekki endurskipulagt núverandi húsnæði til þess að komast hjá því að byggja eða sameinast um húsnæði við annað fyrirtæki. Endurnýting á húsnæði eða úrvinnsla á því sem fyrir er oft mjög góður kostur. Í raun er samofin sjálfbær hönnun samspil þeirra eðlislegra breytna sem til staðar eru fyrir samsetningu í hönnun með fjölbreyttri þekkingu og reynslu. Það sem margir kalla hátækni er í raun lágtækni, náttúran er flaggskip hátækninnar.
Telur rektor Háskóla Íslands úrskurði alþjóðadómstóla og ályktanir Sameinuðu þjóðanna vera pólitískt álitamál? Elí Hörpu- og Önundarbur Skoðun
Þriðjungur barna af erlendum uppruna tilheyrir ekki skólanum sínum Sara Björg Sigurðardóttir Skoðun
Skoðun Þriðjungur barna af erlendum uppruna tilheyrir ekki skólanum sínum Sara Björg Sigurðardóttir skrifar
Skoðun Telur rektor Háskóla Íslands úrskurði alþjóðadómstóla og ályktanir Sameinuðu þjóðanna vera pólitískt álitamál? Elí Hörpu- og Önundarbur skrifar
Telur rektor Háskóla Íslands úrskurði alþjóðadómstóla og ályktanir Sameinuðu þjóðanna vera pólitískt álitamál? Elí Hörpu- og Önundarbur Skoðun
Þriðjungur barna af erlendum uppruna tilheyrir ekki skólanum sínum Sara Björg Sigurðardóttir Skoðun