Eins og að fleyta steinum á vatni og snerta yfirborð Gunnþóra Gunnarsdóttir skrifar 24. nóvember 2016 13:30 Kristín og Unnur Dís voru í óðaönn að setja upp sýninguna í Bogasalnum þegar ljósmyndarann bar að. Þær eru báðar doktorar í mannfræði. Vísir/ Fréttablaðið/Anton Brink Eins og nafn sýningarinnar ber vott um erum við að draga fram að Ísland hefur lengi verið tengt umheiminum. Í samtímanum ganga umræður oft út frá því að tengsl og flutningar milli ólíkra heimsálfa sé nýtt í sögunni. En við minnum á að þverþjóðleiki er gamalt fyrirbæri og Íslendingar, eins og aðrar þjóðir, hafa mótast út frá hugmyndafræðilegri þróun úti í hinum stóra heimi. Þeir hafa ekki verið eins einangraðir og oft er haldið fram,“ segir Kristín Loftsdóttir mannfræðingur um sýninguna Heimurinn í Íslandi - Ísland í heiminum, sem opnuð verður klukkan 15 í dag í Bogasal Þjóðminjasafnsins. Kristín tekur fram að sýningin leitist við að bregða upp lifandi mynd af efninu. Hún samanstandi af textum, munum og myndum og meðal annars sögum einstaklinga. Unnur Dís tekur undir það og segir hana endurspegla hvernig fólksflutningar hafi verið hluti af sögu Íslands og hvernig Íslendingar hafi verið undir áhrifum annars staðar frá, hvað varði fjölbreytileika almennt. Dæmi eru tekin um búferlaflutninga bæði fyrr á tímum og í samtímanum. „Við fjöllum um sögu nokkurra einstaklinga sem hafa flutt til Íslands á síðasta áratug. Þeir voru beðnir um að velja muni sem tengjast upprunalandinu og þeim finnst táknrænir fyrir sínar heimaslóðir,“ útskýrir Kristín. Þær stöllur taka fram að fyrst og fremst sé ætlun þeirra að vekja forvitni fólks og áhuga. „Við erum ekki að reyna að svara öllum spurningum sem varða fjölþjóðleika og tengsl milli þjóða heldur vonum að fólk labbi út af sýningunni og vilji vita meira,“ segir Kristín. „Þetta er eins og að fleyta steinum á vatni. Við snertum yfirborðið bara á nokkrum stöðum.“ Sá hluti sýningarinnar sem fjallar um kynþáttahugmyndir og kynþáttafordóma snýst að vissu leyti um barnabókina Negrastrákarnir og áhrif hennar. Bókin var fyrst gefin út árið 1922 í Bandaríkjunum og var þýdd á fjölda tungumála. Velflestir Íslendingar þekkja hana með teikningum Muggs. Kristín segir bókina sýna í raun hversu þverþjóðleg hugmyndin um að mannkynið skiptist í ólíka kynþætti sé. „Kynþáttahugmyndir voru líka í námsbókum þess tíma og öðru prentuðu máli,“ bendir hún á. Kristín er upphafsmaður að sýningunni. „Ég hef alltaf haft áhuga á að miðla niðurstöðum rannsókna á þann hátt að sem flestir geti nýtt sér þær og haft gagn og gaman af. Unnur Dís er ein af þeim sem lengi hafa rannsakað búferlaflutninga fólks milli landa. Því fékk ég hana í lið með mér. Svo drógum við inn í þetta fleiri fræðimenn,“ segir hún og bætir við: „Vonandi stuðlar þetta tiltæki okkar að aukinni umræðu í samfélaginu um þessi mál og sýnir fram á að fólksflutningar eru hluti af eðlilegu mynstri en ekki eitthvað truflandi í samtímanum.“ Greinin birtist fyrst í Fréttablaðinu 24. 11. 2016. Menning Mest lesið Með húsaflutninga á heilanum Lífið Covidsmitaður Al Pacino var nær dauða en lífi Lífið Sigmundur og hvolpurinn gleðjast yfir fylgi Miðflokksins Lífið Dolly gefur 135 milljónir vegna Helenu Lífið Krakkatían: Ber, forsetar og prinsessur Lífið Myndaveisla: Eliza Reid og Ásdís Spanó létu sig ekki vanta í Núllið Lífið „Það braut ísinn að við hefðum deitað sama gaurinn“ Lífið „Það er önnur hver gella með í vörunum“ Lífið „Ég var heppinn. En ekki hann“ Lífið Ólafur Ragnar skellti sér á sæþotu eftir langan dag Lífið Fleiri fréttir „Hrátt háþróað krass, langt leitt krot“ Bjóða landsmönnum nauðbeygð til messu Allt í banönum á Brút Bríet lét sig ekki vanta á sýningaropnun Ynju Blævar Út um allar koppagrundir Alþingis: „Froðan flæðir endalaust, það er bara froða froða“ Skálda opnar: „Kannski ekki margir nógu vitlausir til að framkvæma þessa hugmynd“ Össur Geirsson er heiðurslistamaður Kópavogs 2024 Margmenni í sköpunargleði og stuði á safninu Ólafur Elíasson tekur yfir Piccadilly Circus og Times Square Opna fyrstu umboðsstofuna í eigu leikara Baráttan innra með manni eins og ljós og skuggar Bein útsending: Salman Rushdie hlýtur verðlaun Halldórs Laxness Bong Joon Ho verður stafrænn heiðursgestur á RIFF Ævar Þór Benediktsson hlýtur verðlaun Guðrúnar Helgadóttur Ráðinn markaðs- og kynningarstjóri Tónlistarmiðstöðvar Verk Arnhildar og félaga valið framlag Íslands á Feneyjatvíæringnum í arkitektúr Lyfjameðferð við meðvirkni: „Æ, ég væri bara til í að taka eina töflu“ „Mann- og listfjandsamleg þvæla“ Sjá meira
Eins og nafn sýningarinnar ber vott um erum við að draga fram að Ísland hefur lengi verið tengt umheiminum. Í samtímanum ganga umræður oft út frá því að tengsl og flutningar milli ólíkra heimsálfa sé nýtt í sögunni. En við minnum á að þverþjóðleiki er gamalt fyrirbæri og Íslendingar, eins og aðrar þjóðir, hafa mótast út frá hugmyndafræðilegri þróun úti í hinum stóra heimi. Þeir hafa ekki verið eins einangraðir og oft er haldið fram,“ segir Kristín Loftsdóttir mannfræðingur um sýninguna Heimurinn í Íslandi - Ísland í heiminum, sem opnuð verður klukkan 15 í dag í Bogasal Þjóðminjasafnsins. Kristín tekur fram að sýningin leitist við að bregða upp lifandi mynd af efninu. Hún samanstandi af textum, munum og myndum og meðal annars sögum einstaklinga. Unnur Dís tekur undir það og segir hana endurspegla hvernig fólksflutningar hafi verið hluti af sögu Íslands og hvernig Íslendingar hafi verið undir áhrifum annars staðar frá, hvað varði fjölbreytileika almennt. Dæmi eru tekin um búferlaflutninga bæði fyrr á tímum og í samtímanum. „Við fjöllum um sögu nokkurra einstaklinga sem hafa flutt til Íslands á síðasta áratug. Þeir voru beðnir um að velja muni sem tengjast upprunalandinu og þeim finnst táknrænir fyrir sínar heimaslóðir,“ útskýrir Kristín. Þær stöllur taka fram að fyrst og fremst sé ætlun þeirra að vekja forvitni fólks og áhuga. „Við erum ekki að reyna að svara öllum spurningum sem varða fjölþjóðleika og tengsl milli þjóða heldur vonum að fólk labbi út af sýningunni og vilji vita meira,“ segir Kristín. „Þetta er eins og að fleyta steinum á vatni. Við snertum yfirborðið bara á nokkrum stöðum.“ Sá hluti sýningarinnar sem fjallar um kynþáttahugmyndir og kynþáttafordóma snýst að vissu leyti um barnabókina Negrastrákarnir og áhrif hennar. Bókin var fyrst gefin út árið 1922 í Bandaríkjunum og var þýdd á fjölda tungumála. Velflestir Íslendingar þekkja hana með teikningum Muggs. Kristín segir bókina sýna í raun hversu þverþjóðleg hugmyndin um að mannkynið skiptist í ólíka kynþætti sé. „Kynþáttahugmyndir voru líka í námsbókum þess tíma og öðru prentuðu máli,“ bendir hún á. Kristín er upphafsmaður að sýningunni. „Ég hef alltaf haft áhuga á að miðla niðurstöðum rannsókna á þann hátt að sem flestir geti nýtt sér þær og haft gagn og gaman af. Unnur Dís er ein af þeim sem lengi hafa rannsakað búferlaflutninga fólks milli landa. Því fékk ég hana í lið með mér. Svo drógum við inn í þetta fleiri fræðimenn,“ segir hún og bætir við: „Vonandi stuðlar þetta tiltæki okkar að aukinni umræðu í samfélaginu um þessi mál og sýnir fram á að fólksflutningar eru hluti af eðlilegu mynstri en ekki eitthvað truflandi í samtímanum.“ Greinin birtist fyrst í Fréttablaðinu 24. 11. 2016.
Menning Mest lesið Með húsaflutninga á heilanum Lífið Covidsmitaður Al Pacino var nær dauða en lífi Lífið Sigmundur og hvolpurinn gleðjast yfir fylgi Miðflokksins Lífið Dolly gefur 135 milljónir vegna Helenu Lífið Krakkatían: Ber, forsetar og prinsessur Lífið Myndaveisla: Eliza Reid og Ásdís Spanó létu sig ekki vanta í Núllið Lífið „Það braut ísinn að við hefðum deitað sama gaurinn“ Lífið „Það er önnur hver gella með í vörunum“ Lífið „Ég var heppinn. En ekki hann“ Lífið Ólafur Ragnar skellti sér á sæþotu eftir langan dag Lífið Fleiri fréttir „Hrátt háþróað krass, langt leitt krot“ Bjóða landsmönnum nauðbeygð til messu Allt í banönum á Brút Bríet lét sig ekki vanta á sýningaropnun Ynju Blævar Út um allar koppagrundir Alþingis: „Froðan flæðir endalaust, það er bara froða froða“ Skálda opnar: „Kannski ekki margir nógu vitlausir til að framkvæma þessa hugmynd“ Össur Geirsson er heiðurslistamaður Kópavogs 2024 Margmenni í sköpunargleði og stuði á safninu Ólafur Elíasson tekur yfir Piccadilly Circus og Times Square Opna fyrstu umboðsstofuna í eigu leikara Baráttan innra með manni eins og ljós og skuggar Bein útsending: Salman Rushdie hlýtur verðlaun Halldórs Laxness Bong Joon Ho verður stafrænn heiðursgestur á RIFF Ævar Þór Benediktsson hlýtur verðlaun Guðrúnar Helgadóttur Ráðinn markaðs- og kynningarstjóri Tónlistarmiðstöðvar Verk Arnhildar og félaga valið framlag Íslands á Feneyjatvíæringnum í arkitektúr Lyfjameðferð við meðvirkni: „Æ, ég væri bara til í að taka eina töflu“ „Mann- og listfjandsamleg þvæla“ Sjá meira