Jafnrétti í samgöngum Aron Leví Beck skrifar 6. október 2016 16:23 Það er löngu orðið tímabært að ráðist sé í markvissar framkvæmdir á innviði borgarinnar. Framkvæmdir sem stuðla að jafnrétti í samgöngum. Þrenging Grensásvegar sunnan Miklubrautar hefur verið mikið í deiglunni upp á síðkastið. Verkefnið hefur verið í skotgröfunum og margir óánægðir með þessa áætlun. Það er eitt sem vekur undrun mína. Fulltrúar minnihluta Sjálfstæðisflokks greiddu atkvæði gegn breytingunni. Í stefnu Sjálfstæðisflokksins í Reykjavík kemur þó fram: „Við leggjum áherslu á grænni, jákvæðari, skilvirkari og öruggari borg. Við viljum að fólk hafi raunverulegt val í samgöngum, hvort sem ferðamátinn er bíll, hjól, ganga eða almenningssamgöngur.“ Mér finnst hugtakið „þrenging“ í raun ekki eiga við. Það er ekki verið að þrengja að gangandi eða hjólandi vegfarendum, þvert á móti. Fólk sem velur einkabílinn ætti að taka því fagnandi að innviði, sem stuðlar að fjölbreyttum samgöngumátum, sé byggt upp. Því fleiri sem ganga, hjóla eða nota almenningssamgöngur, því færri bílar eru á götunum. Eðlilega vakna spurningar svo sem: Hvert eiga bílarnir þá að fara? Samuel Schwartz er einn fremsti samgönguverkfræðingur okkar tíma. Í bók sinni, Street Smart, tekur hann dæmi sem mér finnst eiga við hér. Þar vitnar hann í að einn sunnudagsmorgun í desember, árið 1973, hafi hluti stórrar stofnæðar hrunið undan vörubíl. Veginum var lokað og að öllu virtist fyrir fullt og allt, og þeir 80,000 bílar sem ferðuðust þar um daglega þurftu að finna nýjar leiðir. Þetta atvik ætti að hafa skapað umferðaröngþveiti, en gerði það ekki. Bílarnir einfaldlega hurfu. Þetta var klassískt dæmi um „byggjum það og þau munu koma“ en í fyrsta skipti snérist reglan upp í andhverfu sína: rífum það niður og þau munu fara. Fólk finnur sínar leiðir og er mjög ólíklegt að þessi breyting muni sprengja gatnakerfið í Reykjavík. Það er þó öllum ljóst að götur fyrir akandi vegfarendur í Reykjavík eru margar hverjar orðnar ansi lúnar; holóttar og vanræktar, skemma þær ökutæki borgarbúa og svo virðist vera að litlu sem engu fjármagni sé veitt í það viðhald sem á þarf að halda. Þessu má líkja við viðhaldi á húsi, því lengur sem þú frestar því, því dýrara verður það fyrir vikið. Þá er hægt að spyrja sig: afhverju er borgin að sólunda fjármagni í göngu- og hjólreiðastíga þegar önnur stærri og mikilvægari verkefni þurfa á fjármagninu að halda? Þó svo að fjármagn sé eyrnamerkt hinum og þessum verkefnum væri þá ekki ráðlagt að nýta peningana í eitthvað sem virkilega skiptir máli? Þegar hugað er að rekstri borgar þarf að líta til framtíðar. Þá vil ég aftur benda á viðhaldið; gatnakerfi borgar má ekki sitja á hakanum þó svo að fleiri mál séu mikilvæg. Þetta er í eitt af þeim fáu skiptum að fjármagni sem ætlað er til uppbyggingar innviðis fer ekki í að ofdekra einkabílinn. Margir upplifa þessar fyrirhuguðu framkvæmdir sem fávisku og rómantík. Gangandi og hjólandi vegfarendur hafa verið aukaatriði í Reykjavík allt frá upphafi úthverfaskipulagssins. Breiðar götur og pínulitlar gangstéttir. Það má þó ekki gera lítið úr gömlum vísindum. Þegar einkabíllinn ryður sér til rúms er farið á fulla ferð að aðlaga borgina að þörfum hans, þetta var það sem koma skyldi. Ég hef fulla trú á því að fólk geri það sem það telur best hverju sinni. Bíllinn var tákn frelsis en hefur nú sú hugmynd snúist upp í andhverfu sína. Reykjavík hefur verið að fletja sig út með tímanum og er fjarlægð milli íbúa orðin mjög mikil, þéttleikinn er lítill. Í svæðisskipulaginu, Höfuðborgarsvæðið 2040 hafa verið dregin vaxtamörk sem eigi að koma í veg fyrir frekari útþenslu. Langar vegalengdir milli fólks gerir það að verkum að erfitt er halda uppi góðum almenningssamgöngum. Fólk vill ekki nota strætó fyrr en ferðum verði fjölgað, en strætó vill ekki fjölga ferðum fyrr en fleiri nota strætó. Þar liggur kötturinn grafinn. Eins og fyrrum borgarstjóri Bogotá, Enrique Peñalosa, sagði: „Þróað land er ekki staður þar sem fátækir eiga bíla. Það er þar sem þeir ríku nota almenningssamgöngur“. Góðar almenningssamgöngur eru einn af þeim grunnþáttum sem þurfa að vera til staðar í heilbrigðri borg. Einkabíllinn er góður til síns brúks, ég get ekki ímyndað mér að strætisvagn sé vænlegur kostur til þess að færa steypuvél eða vinnupalla milli staða. Hann hefur fullan rétt á sér en ég á bágt með að trúa því að það sé ekki einn eða tveir þarna úti sem gætu sagt skilið við einkabílinn og notað aðra samgöngumáta með góðu móti. Þó svo að kalt geti verið í veðri má alltaf klæða sig betur. Hægt er að nýta hluta af því afgangsfé sem sparast við bíllausa lífstílinn til þess að kaupa sér hlý föt. Nú á að ráðast í það að byggja um 500 íbúðir í Skeifunni. Því ber að fagna í ljósi þess húsnæðisskorts sem vofir yfir samfélaginu um þessar mundir. Mér vitandi er aðeins einn einstaklingur með lögheimili í Skeifunni þó hún sé staðsett í þungamiðju borgarinnar. Sitt sýnist hverjum, en mitt persónulega álit er að Skeifan er ekki aðlaðandi staður fyrir fólk. Stórir verslunargámar og grátt malbikið er það sem kemur fyrst upp í huga mér. Fólk fer þangað til þess að sækja verslun og þjónustu en láta sig svo hverfa aftur á augabragði þegar erindagjörðum er lokið. Þær breytingar sem munu eiga sér stað á Grensásvegi eru lykilatriði í því að skapa öryggi fyrir það fólk sem mun koma til með að búa á svæðinu í framtíðinni. Þetta mun gefa svæðinu annan brag, líflegri og öruggari. Draumastaðan væri auðvitað sú að í borginni væru allir samgöngumátar jafnir. Að enginn ferðamáti myndi ógna öðrum. Bílar myndu ekki ógna hjólreiðarfólki, hjólreiðafólk myndi ekki ógna gangandi vegfarendum og strætó gæti runnið hindrunarlaus milli stoppistöðva. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Aron Leví Beck Mest lesið Sleppum brúnni og förum betri leið framhjá Selfossi Elliði Vignisson Skoðun Halldór 5.10.2024 Jón Þór Stefánsson Halldór Spilling á Íslandi: Erum við að missa tökin? Ágústa Árnadóttir Skoðun Telur rektor Háskóla Íslands úrskurði alþjóðadómstóla og ályktanir Sameinuðu þjóðanna vera pólitískt álitamál? Elí Hörpu- og Önundarbur Skoðun Af ofurhetjum og störfum þeirra Kristín Björnsdóttir Skoðun Þriðjungur barna af erlendum uppruna tilheyrir ekki skólanum sínum Sara Björg Sigurðardóttir Skoðun Eignafólk græðir mikið á vaxtastefnu Seðlabankans Stefán Ólafsson Skoðun Foreldrar eru sérfræðingar í sínum börnum Valdimar Víðisson Skoðun Að dansa í regninu Lóa Björk Ólafsdóttir Skoðun Veistu þitt skýjaspor? Hólmfríður Rut Einarsdóttir,Þóra Rut Jónsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Uppeldi frá gamla einmenningar eins-skin-litar viðhorfum Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Af ofurhetjum og störfum þeirra Kristín Björnsdóttir skrifar Skoðun Eignafólk græðir mikið á vaxtastefnu Seðlabankans Stefán Ólafsson skrifar Skoðun Þriðjungur barna af erlendum uppruna tilheyrir ekki skólanum sínum Sara Björg Sigurðardóttir skrifar Skoðun Telur rektor Háskóla Íslands úrskurði alþjóðadómstóla og ályktanir Sameinuðu þjóðanna vera pólitískt álitamál? Elí Hörpu- og Önundarbur skrifar Skoðun Framtíðarkvíði er ekki gott veganesti Sigurður Páll Jónsson skrifar Skoðun Spilling á Íslandi: Erum við að missa tökin? Ágústa Árnadóttir skrifar Skoðun Orkan á Vestfjörðum Þorsteinn Másson skrifar Skoðun Smábátar eru þjóðhagslega hagkvæmari en togarar Kjartan Sveinsson skrifar Skoðun Foreldrar eru sérfræðingar í sínum börnum Valdimar Víðisson skrifar Skoðun Vísindin vakna til nýsköpunar! Einar Mäntylä skrifar Skoðun Risastórt lýðheilsumál sem Alþingi hunsar Sigurður Hólmar Jóhannesson skrifar Skoðun Þess vegna býð ég mig fram Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar Skoðun Sleppum brúnni og förum betri leið framhjá Selfossi Elliði Vignisson skrifar Skoðun Einstakur atburður og viðbúnaður Marinó G. Njálsson skrifar Skoðun Framboð er eina leiðin Eiríkur St. Eiríksson skrifar Skoðun Háskóli Íslands er ekki að sinna skyldum sínum Silja Höllu Egilsdóttir skrifar Skoðun Verðmætasköpun og kennarar Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Nýjar lausnir gegn ofbeldi Drífa Snædal skrifar Skoðun Lögin um það sem er bannað Helgi Brynjarsson skrifar Skoðun Að dansa í regninu Lóa Björk Ólafsdóttir skrifar Skoðun Dauðarefsing Pírata Sigurjón Þórðarson skrifar Skoðun Af hverju erum við að þessu? Kjartan Sveinn Guðmundsson skrifar Skoðun Upplýsingaóreiða í boði orkugeirans og Landsvirkjunar Snæbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Úrskurðargrautur lögmanna Ómar R. Valdimarsson skrifar Skoðun Er vitlaust gefið í stjórnmálum? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Hinn langi USArmur Ísraels Ingólfur Steinsson skrifar Skoðun Kveðja frá Heimssýn til landsfundar VG 2024 Haraldur Ólafsson skrifar Skoðun Þjóðaróperan á Alþingi í nær 70 ár Finnur Bjarnason,Þórunn Sigurðardóttir skrifar Skoðun Um Ölfusárbrú og veggjöld Haukur Arnþórsson skrifar Sjá meira
Það er löngu orðið tímabært að ráðist sé í markvissar framkvæmdir á innviði borgarinnar. Framkvæmdir sem stuðla að jafnrétti í samgöngum. Þrenging Grensásvegar sunnan Miklubrautar hefur verið mikið í deiglunni upp á síðkastið. Verkefnið hefur verið í skotgröfunum og margir óánægðir með þessa áætlun. Það er eitt sem vekur undrun mína. Fulltrúar minnihluta Sjálfstæðisflokks greiddu atkvæði gegn breytingunni. Í stefnu Sjálfstæðisflokksins í Reykjavík kemur þó fram: „Við leggjum áherslu á grænni, jákvæðari, skilvirkari og öruggari borg. Við viljum að fólk hafi raunverulegt val í samgöngum, hvort sem ferðamátinn er bíll, hjól, ganga eða almenningssamgöngur.“ Mér finnst hugtakið „þrenging“ í raun ekki eiga við. Það er ekki verið að þrengja að gangandi eða hjólandi vegfarendum, þvert á móti. Fólk sem velur einkabílinn ætti að taka því fagnandi að innviði, sem stuðlar að fjölbreyttum samgöngumátum, sé byggt upp. Því fleiri sem ganga, hjóla eða nota almenningssamgöngur, því færri bílar eru á götunum. Eðlilega vakna spurningar svo sem: Hvert eiga bílarnir þá að fara? Samuel Schwartz er einn fremsti samgönguverkfræðingur okkar tíma. Í bók sinni, Street Smart, tekur hann dæmi sem mér finnst eiga við hér. Þar vitnar hann í að einn sunnudagsmorgun í desember, árið 1973, hafi hluti stórrar stofnæðar hrunið undan vörubíl. Veginum var lokað og að öllu virtist fyrir fullt og allt, og þeir 80,000 bílar sem ferðuðust þar um daglega þurftu að finna nýjar leiðir. Þetta atvik ætti að hafa skapað umferðaröngþveiti, en gerði það ekki. Bílarnir einfaldlega hurfu. Þetta var klassískt dæmi um „byggjum það og þau munu koma“ en í fyrsta skipti snérist reglan upp í andhverfu sína: rífum það niður og þau munu fara. Fólk finnur sínar leiðir og er mjög ólíklegt að þessi breyting muni sprengja gatnakerfið í Reykjavík. Það er þó öllum ljóst að götur fyrir akandi vegfarendur í Reykjavík eru margar hverjar orðnar ansi lúnar; holóttar og vanræktar, skemma þær ökutæki borgarbúa og svo virðist vera að litlu sem engu fjármagni sé veitt í það viðhald sem á þarf að halda. Þessu má líkja við viðhaldi á húsi, því lengur sem þú frestar því, því dýrara verður það fyrir vikið. Þá er hægt að spyrja sig: afhverju er borgin að sólunda fjármagni í göngu- og hjólreiðastíga þegar önnur stærri og mikilvægari verkefni þurfa á fjármagninu að halda? Þó svo að fjármagn sé eyrnamerkt hinum og þessum verkefnum væri þá ekki ráðlagt að nýta peningana í eitthvað sem virkilega skiptir máli? Þegar hugað er að rekstri borgar þarf að líta til framtíðar. Þá vil ég aftur benda á viðhaldið; gatnakerfi borgar má ekki sitja á hakanum þó svo að fleiri mál séu mikilvæg. Þetta er í eitt af þeim fáu skiptum að fjármagni sem ætlað er til uppbyggingar innviðis fer ekki í að ofdekra einkabílinn. Margir upplifa þessar fyrirhuguðu framkvæmdir sem fávisku og rómantík. Gangandi og hjólandi vegfarendur hafa verið aukaatriði í Reykjavík allt frá upphafi úthverfaskipulagssins. Breiðar götur og pínulitlar gangstéttir. Það má þó ekki gera lítið úr gömlum vísindum. Þegar einkabíllinn ryður sér til rúms er farið á fulla ferð að aðlaga borgina að þörfum hans, þetta var það sem koma skyldi. Ég hef fulla trú á því að fólk geri það sem það telur best hverju sinni. Bíllinn var tákn frelsis en hefur nú sú hugmynd snúist upp í andhverfu sína. Reykjavík hefur verið að fletja sig út með tímanum og er fjarlægð milli íbúa orðin mjög mikil, þéttleikinn er lítill. Í svæðisskipulaginu, Höfuðborgarsvæðið 2040 hafa verið dregin vaxtamörk sem eigi að koma í veg fyrir frekari útþenslu. Langar vegalengdir milli fólks gerir það að verkum að erfitt er halda uppi góðum almenningssamgöngum. Fólk vill ekki nota strætó fyrr en ferðum verði fjölgað, en strætó vill ekki fjölga ferðum fyrr en fleiri nota strætó. Þar liggur kötturinn grafinn. Eins og fyrrum borgarstjóri Bogotá, Enrique Peñalosa, sagði: „Þróað land er ekki staður þar sem fátækir eiga bíla. Það er þar sem þeir ríku nota almenningssamgöngur“. Góðar almenningssamgöngur eru einn af þeim grunnþáttum sem þurfa að vera til staðar í heilbrigðri borg. Einkabíllinn er góður til síns brúks, ég get ekki ímyndað mér að strætisvagn sé vænlegur kostur til þess að færa steypuvél eða vinnupalla milli staða. Hann hefur fullan rétt á sér en ég á bágt með að trúa því að það sé ekki einn eða tveir þarna úti sem gætu sagt skilið við einkabílinn og notað aðra samgöngumáta með góðu móti. Þó svo að kalt geti verið í veðri má alltaf klæða sig betur. Hægt er að nýta hluta af því afgangsfé sem sparast við bíllausa lífstílinn til þess að kaupa sér hlý föt. Nú á að ráðast í það að byggja um 500 íbúðir í Skeifunni. Því ber að fagna í ljósi þess húsnæðisskorts sem vofir yfir samfélaginu um þessar mundir. Mér vitandi er aðeins einn einstaklingur með lögheimili í Skeifunni þó hún sé staðsett í þungamiðju borgarinnar. Sitt sýnist hverjum, en mitt persónulega álit er að Skeifan er ekki aðlaðandi staður fyrir fólk. Stórir verslunargámar og grátt malbikið er það sem kemur fyrst upp í huga mér. Fólk fer þangað til þess að sækja verslun og þjónustu en láta sig svo hverfa aftur á augabragði þegar erindagjörðum er lokið. Þær breytingar sem munu eiga sér stað á Grensásvegi eru lykilatriði í því að skapa öryggi fyrir það fólk sem mun koma til með að búa á svæðinu í framtíðinni. Þetta mun gefa svæðinu annan brag, líflegri og öruggari. Draumastaðan væri auðvitað sú að í borginni væru allir samgöngumátar jafnir. Að enginn ferðamáti myndi ógna öðrum. Bílar myndu ekki ógna hjólreiðarfólki, hjólreiðafólk myndi ekki ógna gangandi vegfarendum og strætó gæti runnið hindrunarlaus milli stoppistöðva.
Telur rektor Háskóla Íslands úrskurði alþjóðadómstóla og ályktanir Sameinuðu þjóðanna vera pólitískt álitamál? Elí Hörpu- og Önundarbur Skoðun
Þriðjungur barna af erlendum uppruna tilheyrir ekki skólanum sínum Sara Björg Sigurðardóttir Skoðun
Skoðun Þriðjungur barna af erlendum uppruna tilheyrir ekki skólanum sínum Sara Björg Sigurðardóttir skrifar
Skoðun Telur rektor Háskóla Íslands úrskurði alþjóðadómstóla og ályktanir Sameinuðu þjóðanna vera pólitískt álitamál? Elí Hörpu- og Önundarbur skrifar
Telur rektor Háskóla Íslands úrskurði alþjóðadómstóla og ályktanir Sameinuðu þjóðanna vera pólitískt álitamál? Elí Hörpu- og Önundarbur Skoðun
Þriðjungur barna af erlendum uppruna tilheyrir ekki skólanum sínum Sara Björg Sigurðardóttir Skoðun