Góðir sláttumenn gengu í augun á kvenfólkinu Gunnþóra Gunnarsdóttir skrifar 28. nóvember 2015 11:30 Bókin hans Bjarna kom út um göngur og lendir í jólabókaflóðinu þó að hún snúist um íslenska sláttuhætti. Vísir/Vilhelm Það hefur verið frístundaverk hjá mér að tína saman efni sem tengist slætti,“ segir Bjarni Guðmundsson á Hvanneyri, þegar forvitnast er um nýju bókina hans, Íslenskir sláttuhættir. Þar er haldið til haga ýmsu sem viðkemur amboðunum sem notuð voru við slátt og ekki síður vinnubrögðunum og verklaginu sem beitt var.Vitanlega að keppa Bjarni man daginn sem honum datt þetta verkefni í hug – 27. maí 2001. „Ég á norskan kollega sem hefur verið að fást við svipað efni, við hittumst þennan dag úti í Noregi og þá varð hugmyndin til hjá okkur báðum. Hans bók kom út 5. nóvember í ár en mín um göngurnar. Við vorum samt ekkert að keppa. Eða jú, vitanlega vorum við að keppa! Norðmaðurinn heitir Hans Petter Evensen og lýsir því meira hvernig sláttuhættir Norðmanna eru í dag því hefðin er lifandi meðal þeirra og þeir eru meðvitaðir um að sláttur með orfi og ljá getur verið liður í góðri umhverfishirðu og í að umgangast náttúruna af varúð auk þess að vera hrein líkamsrækt.“Hinar séríslensku þúfur Bjarni telur sláttuamboð Íslendinga hafa um aldir verið svipuð þeim sem landnámsmenn tóku með sér hingað. „Aðgangur að járni var svo takmarkaður hér og það varð aldrei til hefð sérhæfingar í ljáasmíði eins og í nágrannalöndum okkar. En bylting varð í kringum 1870 þegar hingað komu ljáblöð frá Bretlandi sem ekki þurfti að eldbera til dengingar, slátturinn með þeim varð miklu léttari og afköstin meiri en með þeim gömlu, þetta voru ljáblöðin, lénin, sem Torfi Bjarnason, seinna kenndur við Ólafsdal, hlutaðist til um að fá.“ Önnur bylting varð um 1930 þegar Íslendingar fengu ljái frá Noregi. Þeir voru kenndir við Árna G. Eylands sem flutti þá til landsins og Eylandsljáir hafa verið notaðir fram að þessu,“ að sögn Bjarna. Þannig varð þróun í slætti gegnum aldirnar en hún mótaðist af skorti á tré og járni og ekki síður hinum séríslensku þúfum í landinu.“ Bjarni hefur rýnt í hvernig menn brýndu ljáina, það fór eftir ljáagerðum og héraðsbundnum hefðum. Hvernig mönnum beit var stundum sett í samhengi við kvenhylli, að sögn Bjarna. „Góðir sláttumenn gengu náttúrlega í augun á kvenfólkinu. Sláttumaður sem var búinn að slá allt sumarið var líka orðinn svo fallega vaxinn að nú á tímum hefði hann fengið stig fyrir það. Eins og sést raunar á kápumyndinni, þar eru fjallmyndarlegir og stæltir menn að slá.“ Menning Mest lesið Covidsmitaður Al Pacino var nær dauða en lífi Lífið Myndaveisla: Eliza Reid og Ásdís Spanó létu sig ekki vanta í Núllið Lífið Dolly gefur 135 milljónir vegna Helenu Lífið „Það braut ísinn að við hefðum deitað sama gaurinn“ Lífið „Ég var heppinn. En ekki hann“ Lífið Með húsaflutninga á heilanum Lífið „Það er önnur hver gella með í vörunum“ Lífið Sigmundur og hvolpurinn gleðjast yfir fylgi Miðflokksins Lífið Karlmennskuhlaðvarpið heyrir sögunni til Lífið Skrúfaði titrarann í sundur til að forða nágrönnum frá ónæði Lífið Fleiri fréttir „Hrátt háþróað krass, langt leitt krot“ Bjóða landsmönnum nauðbeygð til messu Allt í banönum á Brút Bríet lét sig ekki vanta á sýningaropnun Ynju Blævar Út um allar koppagrundir Alþingis: „Froðan flæðir endalaust, það er bara froða froða“ Skálda opnar: „Kannski ekki margir nógu vitlausir til að framkvæma þessa hugmynd“ Össur Geirsson er heiðurslistamaður Kópavogs 2024 Margmenni í sköpunargleði og stuði á safninu Ólafur Elíasson tekur yfir Piccadilly Circus og Times Square Opna fyrstu umboðsstofuna í eigu leikara Baráttan innra með manni eins og ljós og skuggar Bein útsending: Salman Rushdie hlýtur verðlaun Halldórs Laxness Bong Joon Ho verður stafrænn heiðursgestur á RIFF Ævar Þór Benediktsson hlýtur verðlaun Guðrúnar Helgadóttur Ráðinn markaðs- og kynningarstjóri Tónlistarmiðstöðvar Verk Arnhildar og félaga valið framlag Íslands á Feneyjatvíæringnum í arkitektúr Lyfjameðferð við meðvirkni: „Æ, ég væri bara til í að taka eina töflu“ „Mann- og listfjandsamleg þvæla“ Sjá meira
Það hefur verið frístundaverk hjá mér að tína saman efni sem tengist slætti,“ segir Bjarni Guðmundsson á Hvanneyri, þegar forvitnast er um nýju bókina hans, Íslenskir sláttuhættir. Þar er haldið til haga ýmsu sem viðkemur amboðunum sem notuð voru við slátt og ekki síður vinnubrögðunum og verklaginu sem beitt var.Vitanlega að keppa Bjarni man daginn sem honum datt þetta verkefni í hug – 27. maí 2001. „Ég á norskan kollega sem hefur verið að fást við svipað efni, við hittumst þennan dag úti í Noregi og þá varð hugmyndin til hjá okkur báðum. Hans bók kom út 5. nóvember í ár en mín um göngurnar. Við vorum samt ekkert að keppa. Eða jú, vitanlega vorum við að keppa! Norðmaðurinn heitir Hans Petter Evensen og lýsir því meira hvernig sláttuhættir Norðmanna eru í dag því hefðin er lifandi meðal þeirra og þeir eru meðvitaðir um að sláttur með orfi og ljá getur verið liður í góðri umhverfishirðu og í að umgangast náttúruna af varúð auk þess að vera hrein líkamsrækt.“Hinar séríslensku þúfur Bjarni telur sláttuamboð Íslendinga hafa um aldir verið svipuð þeim sem landnámsmenn tóku með sér hingað. „Aðgangur að járni var svo takmarkaður hér og það varð aldrei til hefð sérhæfingar í ljáasmíði eins og í nágrannalöndum okkar. En bylting varð í kringum 1870 þegar hingað komu ljáblöð frá Bretlandi sem ekki þurfti að eldbera til dengingar, slátturinn með þeim varð miklu léttari og afköstin meiri en með þeim gömlu, þetta voru ljáblöðin, lénin, sem Torfi Bjarnason, seinna kenndur við Ólafsdal, hlutaðist til um að fá.“ Önnur bylting varð um 1930 þegar Íslendingar fengu ljái frá Noregi. Þeir voru kenndir við Árna G. Eylands sem flutti þá til landsins og Eylandsljáir hafa verið notaðir fram að þessu,“ að sögn Bjarna. Þannig varð þróun í slætti gegnum aldirnar en hún mótaðist af skorti á tré og járni og ekki síður hinum séríslensku þúfum í landinu.“ Bjarni hefur rýnt í hvernig menn brýndu ljáina, það fór eftir ljáagerðum og héraðsbundnum hefðum. Hvernig mönnum beit var stundum sett í samhengi við kvenhylli, að sögn Bjarna. „Góðir sláttumenn gengu náttúrlega í augun á kvenfólkinu. Sláttumaður sem var búinn að slá allt sumarið var líka orðinn svo fallega vaxinn að nú á tímum hefði hann fengið stig fyrir það. Eins og sést raunar á kápumyndinni, þar eru fjallmyndarlegir og stæltir menn að slá.“
Menning Mest lesið Covidsmitaður Al Pacino var nær dauða en lífi Lífið Myndaveisla: Eliza Reid og Ásdís Spanó létu sig ekki vanta í Núllið Lífið Dolly gefur 135 milljónir vegna Helenu Lífið „Það braut ísinn að við hefðum deitað sama gaurinn“ Lífið „Ég var heppinn. En ekki hann“ Lífið Með húsaflutninga á heilanum Lífið „Það er önnur hver gella með í vörunum“ Lífið Sigmundur og hvolpurinn gleðjast yfir fylgi Miðflokksins Lífið Karlmennskuhlaðvarpið heyrir sögunni til Lífið Skrúfaði titrarann í sundur til að forða nágrönnum frá ónæði Lífið Fleiri fréttir „Hrátt háþróað krass, langt leitt krot“ Bjóða landsmönnum nauðbeygð til messu Allt í banönum á Brút Bríet lét sig ekki vanta á sýningaropnun Ynju Blævar Út um allar koppagrundir Alþingis: „Froðan flæðir endalaust, það er bara froða froða“ Skálda opnar: „Kannski ekki margir nógu vitlausir til að framkvæma þessa hugmynd“ Össur Geirsson er heiðurslistamaður Kópavogs 2024 Margmenni í sköpunargleði og stuði á safninu Ólafur Elíasson tekur yfir Piccadilly Circus og Times Square Opna fyrstu umboðsstofuna í eigu leikara Baráttan innra með manni eins og ljós og skuggar Bein útsending: Salman Rushdie hlýtur verðlaun Halldórs Laxness Bong Joon Ho verður stafrænn heiðursgestur á RIFF Ævar Þór Benediktsson hlýtur verðlaun Guðrúnar Helgadóttur Ráðinn markaðs- og kynningarstjóri Tónlistarmiðstöðvar Verk Arnhildar og félaga valið framlag Íslands á Feneyjatvíæringnum í arkitektúr Lyfjameðferð við meðvirkni: „Æ, ég væri bara til í að taka eina töflu“ „Mann- og listfjandsamleg þvæla“ Sjá meira