Blámaður ógurlegur, biki svartari Gunnþóra Gunnarsdóttir skrifar 12. nóvember 2014 13:00 "Mér hefur sennilega frá upphafi verið ætlað að verða miðaldafræðingur. Það fylgir bara nafninu,“ segir Arngrímur Vídalín glettinn. Vísir/Stefán „Blámönnum er lýst sem tröllum og í þjóðsögum eru þeir notaðir sem óvættir sem hetjur þurfa að glíma við. Þeir eru geymdir við hirðir konunga sem sýnisgripir og glímukappar. Þetta er afskaplega neikvæð mynd sem á sér sennilega fornar rætur í landalýsingum fornaldarmanna,“ segir Arngrímur Vídalín, doktorsnemi í íslenskum bókmenntum fyrri alda. Hann hefur rannsakað merkingar orðsins blámaður í fornum ritum og ætlar að drepa á ýmis dæmi um þær í fyrirlestri í Árnagarði á morgun sem nefnist Skal ek fásk við blámann yðvarn. Arngrímur segir elsta dæmið sem hann hafi fundið um orðið blámaður vera úr Fagurskinnu sem er skrifuð um 1240, þar virðist það vísa til Mára en þeir voru blanda af þjóðflokkum sem lögðu undir sig Spán og voru dekkri á hörund en Norður-Evrópubúar. Arngrímur vitnar líka í Postulasögu sem til er í tveimur útgáfum. „Í annarri útgáfunni kemur fram að postulinn fer til Indíalands og ætlar að særa út djöful úr skurðgoði með guðsorði og út kemur dimmur skuggi með svarta vængi og rauðglóandi augu en í hinni útgáfunni er þetta fyrirbæri kallað „blámaður ógurlegur, biki svartari“.“ En hvenær er hætt að minnast á blámenn í bókmenntum? „Það er ekki fyrr en upp úr miðri 20. öld en orðabókarskýringin er bara blökkumaður. Allir eru velkomnir á fyrirlestur Arngríms á morgun klukkan 16.30 í stofu 422 í Árnagarði meðan húsrúm leyfir. Menning Mest lesið Eins og þruma úr heiðskíru lofti Lífið „Fólk í kringum þessa einstaklinga er á nálum“ Lífið Stjörnulífið: Skvísustælar við bakkann og áminning um óöryggi Lífið Náði að sættast við bróður sinn fyrir andlátið Lífið Sykursalur orðinn einn vinsælasti veislusalur Reykjavíkur Lífið samstarf Fanney Dóra og Aron gáfu syninum nafn Lífið Covidsmitaður Al Pacino var nær dauða en lífi Lífið Byltingarkennd nýjung fyrir blondínur frá JOHN FRIEDA Lífið samstarf „Það er önnur hver gella með í vörunum“ Lífið „Ég var heppinn. En ekki hann“ Lífið Fleiri fréttir „Hrátt háþróað krass, langt leitt krot“ Bjóða landsmönnum nauðbeygð til messu Allt í banönum á Brút Bríet lét sig ekki vanta á sýningaropnun Ynju Blævar Út um allar koppagrundir Alþingis: „Froðan flæðir endalaust, það er bara froða froða“ Skálda opnar: „Kannski ekki margir nógu vitlausir til að framkvæma þessa hugmynd“ Össur Geirsson er heiðurslistamaður Kópavogs 2024 Margmenni í sköpunargleði og stuði á safninu Ólafur Elíasson tekur yfir Piccadilly Circus og Times Square Opna fyrstu umboðsstofuna í eigu leikara Baráttan innra með manni eins og ljós og skuggar Bein útsending: Salman Rushdie hlýtur verðlaun Halldórs Laxness Bong Joon Ho verður stafrænn heiðursgestur á RIFF Ævar Þór Benediktsson hlýtur verðlaun Guðrúnar Helgadóttur Ráðinn markaðs- og kynningarstjóri Tónlistarmiðstöðvar Verk Arnhildar og félaga valið framlag Íslands á Feneyjatvíæringnum í arkitektúr Lyfjameðferð við meðvirkni: „Æ, ég væri bara til í að taka eina töflu“ „Mann- og listfjandsamleg þvæla“ Sjá meira
„Blámönnum er lýst sem tröllum og í þjóðsögum eru þeir notaðir sem óvættir sem hetjur þurfa að glíma við. Þeir eru geymdir við hirðir konunga sem sýnisgripir og glímukappar. Þetta er afskaplega neikvæð mynd sem á sér sennilega fornar rætur í landalýsingum fornaldarmanna,“ segir Arngrímur Vídalín, doktorsnemi í íslenskum bókmenntum fyrri alda. Hann hefur rannsakað merkingar orðsins blámaður í fornum ritum og ætlar að drepa á ýmis dæmi um þær í fyrirlestri í Árnagarði á morgun sem nefnist Skal ek fásk við blámann yðvarn. Arngrímur segir elsta dæmið sem hann hafi fundið um orðið blámaður vera úr Fagurskinnu sem er skrifuð um 1240, þar virðist það vísa til Mára en þeir voru blanda af þjóðflokkum sem lögðu undir sig Spán og voru dekkri á hörund en Norður-Evrópubúar. Arngrímur vitnar líka í Postulasögu sem til er í tveimur útgáfum. „Í annarri útgáfunni kemur fram að postulinn fer til Indíalands og ætlar að særa út djöful úr skurðgoði með guðsorði og út kemur dimmur skuggi með svarta vængi og rauðglóandi augu en í hinni útgáfunni er þetta fyrirbæri kallað „blámaður ógurlegur, biki svartari“.“ En hvenær er hætt að minnast á blámenn í bókmenntum? „Það er ekki fyrr en upp úr miðri 20. öld en orðabókarskýringin er bara blökkumaður. Allir eru velkomnir á fyrirlestur Arngríms á morgun klukkan 16.30 í stofu 422 í Árnagarði meðan húsrúm leyfir.
Menning Mest lesið Eins og þruma úr heiðskíru lofti Lífið „Fólk í kringum þessa einstaklinga er á nálum“ Lífið Stjörnulífið: Skvísustælar við bakkann og áminning um óöryggi Lífið Náði að sættast við bróður sinn fyrir andlátið Lífið Sykursalur orðinn einn vinsælasti veislusalur Reykjavíkur Lífið samstarf Fanney Dóra og Aron gáfu syninum nafn Lífið Covidsmitaður Al Pacino var nær dauða en lífi Lífið Byltingarkennd nýjung fyrir blondínur frá JOHN FRIEDA Lífið samstarf „Það er önnur hver gella með í vörunum“ Lífið „Ég var heppinn. En ekki hann“ Lífið Fleiri fréttir „Hrátt háþróað krass, langt leitt krot“ Bjóða landsmönnum nauðbeygð til messu Allt í banönum á Brút Bríet lét sig ekki vanta á sýningaropnun Ynju Blævar Út um allar koppagrundir Alþingis: „Froðan flæðir endalaust, það er bara froða froða“ Skálda opnar: „Kannski ekki margir nógu vitlausir til að framkvæma þessa hugmynd“ Össur Geirsson er heiðurslistamaður Kópavogs 2024 Margmenni í sköpunargleði og stuði á safninu Ólafur Elíasson tekur yfir Piccadilly Circus og Times Square Opna fyrstu umboðsstofuna í eigu leikara Baráttan innra með manni eins og ljós og skuggar Bein útsending: Salman Rushdie hlýtur verðlaun Halldórs Laxness Bong Joon Ho verður stafrænn heiðursgestur á RIFF Ævar Þór Benediktsson hlýtur verðlaun Guðrúnar Helgadóttur Ráðinn markaðs- og kynningarstjóri Tónlistarmiðstöðvar Verk Arnhildar og félaga valið framlag Íslands á Feneyjatvíæringnum í arkitektúr Lyfjameðferð við meðvirkni: „Æ, ég væri bara til í að taka eina töflu“ „Mann- og listfjandsamleg þvæla“ Sjá meira